Kaˬneˬdaˬ mvuhˇ miˬ maˇ˗awˍ ve chaw Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ yaw ve, Ku˗eˇbehˆ venˇ lo ngaˬ paw ve. Ngaˬ pa Lon˗iˉ meh leh ngaˬ e Zenˍlinˍ meh ve. Ngaˬ pa ngaˬ e haꞈ laˇ ve geh ngaˬ uiˍ la ve yoˬ. Ngaˬ pa yaꞈ tawˍ puiˉ jaˇ ve htawˇ, liꞈ gʼaw ve dawˇ cawˇ ve. Ngaˬ liꞈ bvuhꞈ ve dawˇ cawˇ jaˇ leh uiˍ la htaˇ awˬ lawn sha tanˇ bvuhꞈ paˍ te gaˇ ve yoˬ.

Ngaˬ 12 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ pa geh kanˉ teˇ geh te ve Ronˍdawnˆ Son˗seˍ leh yawˇ ve awˬ chawˇ ngaˬ hui ve aˉ hkʼaw lo laˬ ve yoˬ. Yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ shiˍ leh yawˇ hui aˬ htoꞈ ma htaꞈ yonˍ ve kaꞈ maˇ shiˍ gaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui Liꞈ hpu htaꞈ yehˇ leh hkʼawꞈ laˇ ve ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ. Ngaˬ pa ngaˬ e kaꞈ dawˇ cawˇ leh ngaˬ hui yawˇ hui geh Liꞈ hpu henˇ tuˬ dawˇ cheˆ ve yoˬ.

Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ Caˬbuˉ ve liꞈ henˇ yehˬ lo henˇ chehˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw gʼa henˇ taˍ ve awˬ ceuˬ liꞈ henˇ yehˬ lo ngaˬ ve awˬ chawˇ geh yaw daꞈ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Caˬbuˉ liꞈ maˍ paˍ saˍ laꞈ shiˍ htaˇ, yawˇ hui Liꞈ hpu yehˇ leh hkʼawꞈ laˇ cawˇ ve htawˇ, ngaˬ awˬ chawˇ geh yaw daꞈ ve htaꞈ kʼoˆ guiˇ laˇ leh, liꞈ teˇ geh henˇ chehˇ ve bawehˇ hkʼaw saˍ laꞈ teˇ gʼaˇ ngaˬ shu maˍ ve hawˉ lo maˇ chehˇ ve tehꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ dawˇ maˇ jaˇ ve htawˇ, liꞈ henˇ yehˬ lo bon ve awˬ lawn yawˇ hui maˍ ve Liꞈ hpu hkʼaw maˇ hawˍ daꞈ ve tehꞈ shiˍ ve ha lehˬ jaˇ. Liꞈ henˇ yehˬ chi ve hkʼaw maˇ henˇ cawˇ˗o tehꞈ ngaˬ dawˇ ve. Ngaˬ pa ngaˬ e kaꞈ chi hkʼe dawˇ leh teˇ kaˬ ca henˇ ve yoˬ.

Ngaˬ Liꞈ hpu caˉ leh henˇ ve htawˇ, teˇ yehˬ peuˬ teˇ yehˬ hto toˇ ve htaꞈ kawˆ ve pa taw, maˇ uiˍ la mvuh la vaiˇ. Oˇ ve teˇ yanˇ Caˬbuˉ ve bon kanˇ paˆ cawˬ leh hto toˇ ve htaꞈ tawˍ laˇ jaˇ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, Ku˗eˇbehˆ mvuhˇ miˬ hkʼaw kanˉ te paˍ awˬ hoˉ Maw˗riˆ Don˗peh˗seˇ bon awˬ  hoˉ Caˬbuˉ htaꞈ meuˆ daꞈ jaˇ. Chaw haiˬ awˬ moˍ htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ leh Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ te luˬ tcuh ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ hto toˇ ve gʼa haꞈ hanˉ jaˇ.

Yoˇhanˬ Ren Giˇlaˆ liꞈ henˇ yehˬ 9 pawˆ hkʼaw awˉ lawˉ teˇ pawˆ henˇ peuˬ˗oˬ ve, ngaˬ kawˆ ve htaꞈ gʼaˇ tuˬ ga laˇ ve yoˬ. Yawˇ hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn cawˬ maˇ ve, nyi ma nuˇ nehˬ ve, leh tawˇ yaw daꞈ sha ve yoˬ. Yawˇ ngaˬ htaꞈ hteˇ˗ehꞈ maˇ kʼoˆ maˍ laˇ ve htawˇ, yawˇ ve daꞈ ve awˬ lawn ngaˬ awˬ bon gʼa jaˇ. Yoˇhanˬ Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ coˇ caˇ leh yaw jawˬ ve pa taw, yawˇ haˆ haˆ yaw gʼa tuˬ teˇ geh hto toˇ˗e ve yoˬ. Yoˇhanˬ geh awˬ chawˇ te ve pa taw, ngaˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼa dehꞈ te gaˇ tuˬ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ mawˬ daꞈ ve 10 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, 1951 hkʼawꞈ Ha pa 5 maˬ 26 nyi htaˇ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ ve yoˬ.

Ku˗eˇbehˆ venˇ lo Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ ehˉ cawˬ leh, awˬ viˉ awˬ nyi maˇ˗awˍ ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te tuˬ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ awˬ nu ve liꞈ kʼoˆ maˇ cawˬ ve pa taw, ngaˬ hui Liꞈ hpu tiˉ yehˇ leh cheuˬ la ve yoˬ. Ngaˬ awˬ tehˬ ve htaꞈ haꞈ shaˉ tuˬ, Liꞈ hpu awˬ tawn teˇ hpaˍ tawnˇ gʼa tcuh ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, laiˉ gʼaˇ kʼo Caˬbuˉ geh laˬ ve liꞈ maˇ heˆ kʼo maˇ gʼaw.

1952 hkʼawꞈ htaˇ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi ka tiꞈ yeˬ ve yaˇ miˇ Si˗mo Panˍhti htaꞈ heuˆ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui Muˬhtaˬriˬaw venˇ lo jiˆ kʼai leh oˇ ve teˇ hkʼawꞈ Gʼuiˬ sha awˬ bon naꞈ laˇ ve pa taw, yaˇ miˇ Liˆ cawˬ la ve yoˬ. Ngaˬ maˇ heuˆ daꞈ sheˍ htaˇ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te ve teˇ tcuhˉ teˇ yanˇ jehˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Si˗mo ngaˬ huiˉ maˬ a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ caˇ lawꞈ dawˬ lawꞈ te leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ve awˬ vuiˬ teˇ hpaˍ te gʼa ve hkʼe te ve yoˬ.

10 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ Gʼuiˬ sha ve kanˉ maˇ maˇ kʼawꞈ te tuˬ ngaˬ hkʼa dehꞈ dawˇ nyi ve yoˬ. 1962 hkʼawꞈ htaˇ Kaˬneˬdaˬ mvuhˇ miˬ Beˍteˍlaˆ hkʼaw nyi haꞈ shaˉ paˍ awˬ pon Gʼuiˬ sha ve kanˉ te tuˬ Liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw ngaˬ 1 ha pa gʼa henˇ ve yoˬ. Ngaˬ awˬ viˉ awˬ nyi Ka˗mehn va˗lehn geh teˇ bawehˇ hkʼaw gʼa haˉ ve yoˬ. Ka˗mehn awˬ miˇ ma henˆ leh yaˇ cawˬ˗oˬ ve htawˇ yawˇ hto toˇ ve hkʼaw nyi ma pfuhˇ jaˇ ve htaꞈ ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ. Oˇ ve teˇ yanˇ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo yaˇ nyi haꞈ shaˉ leh gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te ve hkʼa dehꞈ maˇ cawˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ chi hkʼe te tuˬ dawˇ law taˍ ve yoˬ. Ngaˬ hui teˇ geh chehˇ htaˇ, a shu yawˇ hpehꞈ chehˇ ve htaꞈ dawˇ nyi tuˬ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. 2-3 ha pa peuˬ leh hkʼaˬ htaˆ kaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw kʼawꞈ te tuˬ ngaˬ dawˇ nyi ve yoˬ. Nawˬ hkʼa dehꞈ dawˇ nyi˗oˬ ve  laˇ, tehꞈ laiˉ gʼaˇ kʼoˆ laˇ ve. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼa dehꞈ te tuˬ yawˇ awˬ bon naꞈ laˇ tuˬ yoˬ tehꞈ yonˍ gʼa ve yoˬ.

1964 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ leh Si˗mo tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te tuˬ awˬ vuiˬ gʼa leh ngaˬ hui paw kuiˬ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve. Ngaˬ hui oˇ kaˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ laiˉ hkʼawꞈ te ve yoˬ. Peuˬ kʼai ve awˬ yanˇ htaˇ, hkʼa dehꞈ hto toˇ gʼa ve yoˬ. Tawˍ laˇ ve maˇ hehnˇ jaˇ˗o ve htawˇ, cawˬ sheˍ.

Ku˗eˇbehˆ venˇ lo maˇ vuiˇ ve Seh˗ma˗ren venˇ ehˉ hkʼaw hkawꞈ nyi sha gʼuˇ hkʼawꞈ nawˉ htaˇ, ngaˬ teˇ yehˬ peuˬ teˇ yehˬ hto toˇ ve a hkaw˗anˬ maˇ gʼa ve pa taw taˍ nuꞈ (paˍ leˆ) kanˉ te kuiˬ yehˬ lo haw ti laˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, suhˉ jehˬ paˍ Ben˗yan kawˆ lawꞈ lawꞈ ve geh shiˍ kʼai laˇ ve yoˬ. Ngaˬ htaꞈ shaˉ nanˉ lo suhˉ jehˬ htaˇ, mvuhˇ miˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ hpawˇ kanˉ te laˇ tuˬ ve a shu le, tehꞈ suhˉ jehˬ paˍ ngaˬ htaꞈ na laˇ ve yoˬ. Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw mvuhˇ miˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ hpawˇ caˉ daꞈ paˍ awˬ meh bvuhˬ ve Genˆ Hain * tehꞈ ngaˬ kʼoˆ piˇ htaˇ, yawˇ cheˆ˗ehꞈ kʼai leh “oˇ! Maˇ heˆ taˬ!” tehꞈ yawˇ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Genˆ Hain lehˬ Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw suhˉ te daꞈ ve htaꞈ ga piˇ leh laiˉ pawˆ gʼaˇ ve shu hkʼa dehꞈ shiˍ ve yoˬ. Peuˬ leh shaˉ nanˉ hkʼaw ve tawˇ kʼawꞈ shaˍ feu laˇ ve nawˬ ve awˬ lawn peuˬ˗oˬ tehꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ.

Ku˗eˇbehˆ venˇ lo tawˍ laˇ ve pa taw, hpawnˬ daꞈ kuiˬ yehˬ ngaˍ tuˬ ca haˍ jaˇ. Ngaˬ hui ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ ehˉ kaˇ jehˇ kuiˬ awˬ piˍ lo hpawnˬ daꞈ leh awˬ shaˉ lehˍ lehˍ te tuˬ awˬ hkʼeun maˇ cawˬ. Kaˆ jaˇ ve awˬ yanˇ htaˇ, awˬ shaˉ lehˍ lehˍ te tuˬ awˬ hkʼeun awˬ viˉ awˬ nyi yuˬ veu laˇ ve yoˬ. Maˇ hpawnˬ daꞈ sheˍ 2-3 naˍ riˍ htaˇ, awˬ shaˉ lehˍ lehˍ te tuˬ awˬ hkʼeun paˇ lo mui leh awˬ gʼaˇ piˇ daꞈ tuˬ hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn kʼoˆ maˍ daꞈ ve yoˬ.

Peuˬ laˬ ve laiˉ hkʼawꞈ hto toˇ ve uiˍ la mvuh la ve pa taw, ngaˬ ha lehˬ jaˇ. 1960 hkʼawꞈ htaˇ, Ku˗eˇbehˆ venˇ awˬ hkʼaw lo, Kon˗naw hpawˇ maˇ kʼoˆ, Kaˇsaˬpeˬ hpawˇ maˇ kʼoˆ, Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaˬ nyiˇ kaˬ maˇ cawˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi teˇ hkui venˇ chi ve teˇ hpaˍ hkʼaw Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ laiˉ kaˬ hpawnˬ daꞈ kuiˬ yehˬ daꞈ jaˇ ve hkʼaw hpawnˬ daꞈ ve yoˬ.

1970 hkʼawꞈ htaˇ ngaˬ leh Si˗mo toˇ nyi shehˍ hpaˇ te tcuh laˇ ve yoˬ. 1973 hkʼawꞈ htaˇ toˇ nyi shehˍ hpaˇ htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ paˍ te tcuh laˇ ve yoˬ. Laiˉ hkʼawꞈ htaˇ awˬ viˉ awˬ nyi Law˗ya Shon˗mo * leh Daˍviˆ Saꞈpehn * hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn ngaˬ htaꞈ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ jaˇ. Oˇ ve teˇ yanˇ yawˇ huiˉ maˬ toˇ nyi shehˍ hpaˇ te ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ lonˉ te ve teˇ pawˆ le le peuˬ htaˇ, Daˍviˆ ngaˬ huiˉ maˬ, maˍ ve awˬ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe gu tuˬ kʼoˆ maˍ daꞈ ve yoˬ. Teˇ pawˆ htaˇ Daˍviˆ ngaˬ htaꞈ kʼoˆ laˇ ve, “Law˗ya nawˬ bon maˍ ve awˬ leh meuˇ teˇ tawn ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ, chi ngaˬ maˇ leunˇ gʼa. Nawˬ bon maˍ ve daꞈ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, bon maˍ hkawˇ chi awˬ lawn lonˉ ma 3 hkʼaˇ te gʼa ve tehꞈ Law˗ya htaꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ!” Ngaˬ  bon maˍ ve hkʼaw awˬ leuˉ kʼoˆ jaˇ law. Chi aꞈ kehˉ daꞈ tuˬ te cawˇ ve law.

Toˇ nyi shehˍ hpaˇ kaꞈ awˬ gʼaˇ gʼa tuˬ loˍ ve yoˬ. Ngaˬ htawˇ toˇ nyi shehˍ hpaˇ htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ paˍ hpehꞈ jaw ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Ku˗eˇbehˆ venˇ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ gʼaˇ ngaˬ htaꞈ shiˍ daꞈ ve. Ngaˬ hkʼaˬ kaˬ lo kʼai ve htawˇ, oˇ kaˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ geh hto toˇ˗e gaˇ ve. Yawˇ hui geh hto toˇ ve pyawˍ jaˇ leh toˇ nyi shehˍ hpaˇ hui htaꞈ awˬ gʼaˇ hkʼa dehꞈ maˇ gʼa piˇ. Teˇ pawˆ htaˇ toˇ nyi shehˍ hpaˇ teˇ gʼaˇ ngaˬ htaꞈ shaˍ teꞈ peꞈ laˇ ve, “nawˬ awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ awˬ yanˇ piˇ ve daꞈ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi teˇ shinˉ nawˬ ngaˬ geh guiˇ laˬ˗aˬ ve mehˍ. Ngaˬ kaꞈ awˬ gʼaˇ gʼa gaˇ ve!” Shaˍ tiꞈ peꞈ laˇ ve chi lehˬ keunˍ lawꞈ cawˇ lawꞈ te tuˬ ngaˬ shiˍ la ve yoˬ.

1976 hkʼawꞈ htaˇ, maˇ dawˇ maˇ gaˇ ve hkʼaw nyi ma luˬ jaˇ ve gʼa hpuˇ ve yoˬ. Ngaˬ miˇ ma naˬ jaˇ leh suh˗e laˇ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ leh kanˉ teˇ geh te ve yoˬ. Ngaˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ maˇ maˇ te ve pa taw, nyi ma luˬ jaˇ ve htaꞈ tawˍ daꞈ gʼaˇ ve yoˬ. Tuꞈ hkanˍ jaˇ ve awˬ yanˇ htaˇ haꞈ pehnˇ uiˍ ve Yaˬhoˉvaˬ ga laˇ ve awˬ bon uiˍ jaˇ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Ku˗eˇbehˆ venˇ lo hto toˇ ve chaw loˍ jaˇ kuiˬ lo Hka˗law˗len Een˗lin gʼuˇ suhˍ peuˍ ve Kaˇ laˇ hkawˇ yaw gʼa ve ca ga la ve htaꞈ ngaˬ heuˆ daꞈ ve yoˬ. Yaꞈ taw puiˉ leh chehˇ bawˬ puiˉ jaˇ ve chaw geh kaꞈ Hka˗law˗len awˬ chawˇ te gʼa leh a yeˇ yuˬ piˇ ve yoˬ. Ngaˬ toˇ nyi shehˍ hpaˇ te htaˇ yawˇ ga laˇ jaˇ.

1978 hkʼawꞈ Ha pa 1 maˬ htaˇ, Ku˗eˇbehˆ venˇ lo gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw awˉ lawˉ teˇ pawˆ ngaˬ maˍ tuˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. Liꞈ henˇ yehˬ chi ve hkʼaw maˍ paˍ leh henˇ paˍ kaꞈ awˉ lawˉ teˇ pawˆ hpehꞈ ve pa taw, ngaˬ ha lehˬ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, liꞈ henˇ yehˬ chi ve hkʼaw gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw laiˉ gʼaˇ hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn cawˬ ve pa taw daꞈ jaˇ. Ngaˬ maˍ paˍ hpehꞈ ve htawˇ, yawˇ hui geh laiˉ ceuˬ henˇ gʼa ve yoˬ!

Oˇ ve teˇ hkʼawꞈ hkʼaw Muˬhtaˬriˬaw venˇ lo enˍ daꞈ kuiˬ awˬ ti lonˉ hkʼaw laiˉ mvuhˇ miˬ lo laˬ ve hpawnˬ daꞈ lonˉ te ve awˬ lawn lonˉ ma lehˬ “Yonˍ ve gʼaˇ shehˍ hpaˇ” Ku˗eˇbehˆ venˇ lo hpawnˬ daꞈ ve chi  hkʼe ve maˇ cawˬ jaw sheˍ. Hpawnˬ daꞈ ve chi hkʼaw laˬ ve chaw 80,000 gʼaˇ hpaˆ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ awˬ lawn sha tanˇ hpawˇ gʼa te ve yoˬ. Ngaˬ awˬ nu ve chaw laiˉ gʼaˇ htaꞈ gʼa yaw daꞈ leh awˬ lawn sha tanˇ daꞈ ve hpawˇ laiˉ ceuˬ ngaˬ gʼa mawˬ ve pa taw, ha lehˬ jaˇ. Hpawnˬ daꞈ ve chi ve teˇ pawˆ hkʼaw tawˇ yaw tuˬ awˬ hkʼeun leh Viˆhtiˆyuˆ (Ri di˗o) hkʼaw 20 niˍriˍ hpaˆ ngaˬ tawˇ gʼa yaw keu leh shu na laˇ ve laiˉ ha pawˆ bvuhꞈ keu ve yoˬ. Chi lehˬ hto toˇ ve uiˍ jaˇ ve teˇ pawˆ hpehꞈ ve yoˬ!

1996 hkʼawꞈ htaˇ pa ve a yeˇ uiˍ jaˇ ve htaꞈ ngaˬ gʼa hpuˇ ve yoˬ. Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Hpaˉlanˍ ve tawˇ hkawˇ geh Gʼuiˬ sha ve kanˉ tiˉ te ve htawˇ, Toˬronˬto venˇ Kaˇlaˇ ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ geh toˇ nyi shehˍ hpaˇ htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ paˍ gʼa te ve yoˬ. Ngaˬ maˇ te gʼa tehꞈ dawˇ ve htawˇ, Kaˇlaˇ hkawˇ bon gʼa maˍ ve kawˆ jaˇ. Ngaˬ bon maˇ maˇ lawˬ leh Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ gʼaˇ hkʼa dehꞈ va cawˇ ve yoˬ.

Toˬronˬto venˇ lo maˇ kʼai sheˍ 2 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ ha lehˬ jaˇ. Ngaˬ Kaˇlaˇ tawˇ hkawˇ yaw gʼa tuˬ Hka˗law˗len maˍ laˇ leh yeunˇ hkanˍ laˇ jaˇ. Awˬ viˉ awˬ nyi kaꞈ ga laˇ leh awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ jaˇ. Maˇ maw ngaˬ huiˉ maˬ kaꞈ awˬ chawˇ laiˉ gʼaˇ cawˬ ve yoˬ.

Hkawꞈ nyi shinˉ nyi hpawnˬ daꞈ lonˉ ve awˬ pon leh awˬ nu ve awˬ vuiˬ teˇ hpaˍ gu ve htawˇ, ngaˇ nyi mvuhˇ hpeuꞈ la htaˇ ngaˬ 1 naˍ riˍ hkʼe taw hto toˇ ve yoˬ. Chaw teˇ hpaˍ hpaˍ kʼoˆ ve, ‘aˬ htoꞈ ma te hpawnˬ daꞈ lonˉ awˬ nyi gaˬ la yoˬ kaꞈ nawˬ hto toˇ˗e sheˍ ve le?’ Yaꞈ hkʼaˇ, hto toˇ kuiˬ lo ve chaw htaꞈ ngaˬ gʼa yaw daꞈ leh na laˇ ve chaw cawˬ htaˇ ngaˬ awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ. Chi teˇ hkui kaꞈ ngaˬ hto toˇ˗e ve teˇ pawˆ le le ha lehˬ jaˇ.

1998 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ leh Hka˗law˗len Muˬhtaˬriˬaw venˇ lo tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw te tuˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. Peuˬ laˬ ve laiˉ hkʼawꞈ ngaˬ awˬ vuiˬ laiˉ ceuˬ gʼa te ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, chaw guiˇ kuiˬ lo hto toˇ ve leh Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ dawˇ yaꞈ ve awˬ lawn teˇ hpaˍ htaꞈ gu tuˬ kaꞈ gʼa te ve yoˬ. Kaˬneˬdaˬ mvuhˇ miˬ lo hpaw chehˇ la gehˇ sheˍ ve chaw Liꞈ hpu htaꞈ hkʼa dehꞈ shiˍ gaˇ ve gʼa maˍ piˇ ve ha lehˬ jaˇ.

Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ 68 hkʼawꞈ te laˬ ve awˬ yanˇ htaꞈ dawˇ nyi htaˇ, ngaˬ awˬ bon gʼa maˇ jaˇ. Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve htaꞈ haꞈ tuˬ, leh chaw maˇ maˇ Gʼuiˬ sha ve awˬ lawn shiˍ tuˬ ga piˇ ve ngaˬ ha lehˬ tuˬ te laˇ ve yoˬ. Ngaˬ yaˇ miˇ Liˆ ve yaˇ uiˍ la˗o htaˇ, yawˇ leh awˬ hpawˇ kaꞈ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve chaw tanˬ te ve yoˬ. Yawˇ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve hkʼaw nyi ma pfuhˇ jaˇ ve ngaˬ gʼa mawˬ htaˇ ha lehˬ jaˇ. Awˬ viˉ awˬ nyi daꞈ ve henˇ tuˬ te maˍ laˇ leh ngaˬ Yaˬhoˉvaˬ geh maˇ maˇ meuˆ daꞈ tuˬ beˆ maˍ laˇ ve pa taw, yawˇ ve kanˉ laiˉ ceuˬ hpawˇ te gʼa ve ngaˬ awˬ bon uiˍ jaˇ. Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu htaꞈ ceh tiˉ gʼaˇ va ve kʼo, awˬ vuiˬ gʼa ve teˇ hpaˍ htaꞈ caˉ leh ka tiꞈ yeˬ ve hkʼaw te gʼa ve tehꞈ ngaˬ hkʼa tawˍ lehˆ gʼa mawˬ ve yoˬ (Chiˇ mvuh ve 51:11) Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ meh htaꞈ chiˇ mvuhˇ tuˬ daꞈ jaˇ ve awˬ vuiˬ ngaˬ htaꞈ peꞈ laˇ ve awˬ bon uiˍ jaˇ!—Chiˇ mvuh ve 54:6.