Pawˇluꞈ: Ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ. Oˇ ve teˇ yanˇ Ha pa 11 maˬ 1985 hkʼawꞈ ngaˬ hui Miˍshenˍnaˍliˍ te tuˬ leuˆ yuˬ laˇ leh, ngaˬ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te kuiˬ awˉ lawˉ teˇ kaˬ lehˬ, Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo hpehꞈ ve yoˬ. Chi ve lehˬ Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ mvuhˇ nyi hkehˬ hpawˇ lo hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui oˇ kaˬ lo kʼai chehˇ htaˇ, ngaˬ hui ciˇ ve caꞈ poˬ Siˬniˬgawˇ mvuhˇ miˬ lo jehˇ ve yoˬ. Ehn kʼoˆ ve, “1 naˍ riˍ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ kʼo, ngaˬ hui Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo gaˬ˗e tuˬ yoˬ.” Oˇ ve teˇ yanˇ, awˬ hkʼeun hkʼaw tawˇ paoˉ laˇ ve, “Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo kʼai ve chaw caꞈ poˬ hkʼaw tawˆ˗e sheˍ. Awˬ lawn kʼo, Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo shoꞈ shaꞈ leh caꞈ poˬ ca jehˇ˗e maˇ gʼa.” 10 nyi ve awˬ yanˇ hkʼaw ngaˬ hui Siˬniˬgawˇ mvuhˇ miˬ lo Miˍshenˍnaˍliˍ geh chehˇ ve yoˬ. Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo laiˉ gʼaˇ htaꞈ tiˇ pehˍ piˇ leh mvuhˇ miˬ yaˇ tiˍ taˍ ve awˬ yanˇ gaˬ kʼo awˬ baˬ lo tawˆ˗e maˇ hpehꞈ tehꞈ, mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ tawˇ piˇ ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa kaˇ ve yoˬ. Maˇ na yuˬ ve kʼo bawˆ pehˍ piˇ tuˬ yoˬ.

Ehn: Ngaˬ huiˉ maˬ hpaw˗e ve htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ. Ngaˬ yaˇ ehˉ htaˇ kaꞈ Ehn dawˇ ha puiˉ jaˇ ve tehꞈ shu kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Ngaˬ yaꞈ kʼaw lonˉ hpanˍ kʼai htaˇ kaꞈ kawˆ jaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui awˬ vuiˬ gʼa taˍ kuiˬ lo kʼai gʼa tuˬ coˇ caˇ ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Ngaˬ leh Ehn Eˍgaˍlanˍ mvuhˇ miˬ mvuhˇ nyi kʼehˬ hpawˇ lo chehˇ htaˇ paw taˍ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ ve yehˬ 8 kiˇ loˇ hkʼe taw ceh vuiˇ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ liꞈ tanˇ mvuh ve hkʼaw henˇ peuˬ htaˇ, gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te ve yoˬ. Ngaˬ pa ngaˬ e leh Ehn ve awˬ e kaꞈ ngaˬ huiˉ maˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ awˬ yanˇ hkʼa biˇ te tuˬ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. Ngaˬ 19 hkʼawꞈ htaˇ Beˍteˍlaˆ hkʼaw kanˉ gʼa ca te˗e ve yoˬ. 1982 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ huiˉ maˬ heuˆ daꞈ ve yoˬ. Hkʼe te leh, Ehn kaꞈ ngaˬ geh teˇ geh Beˍteˍlaˆ hkʼaw kanˉ te ve yoˬ.

Ehn: Ngaˬ huiˉ maˬ Beˍteˍlaˆ hkʼaw kanˉ te ve dawˇ cawˇ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, hto toˇ ve chaw loˍ jaˇ kuiˬ lo ngaˬ huiˉ maˬ kʼai gaˇ ve yoˬ. Beˍteˍlaˆ hkʼaw kanˉ te chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi teˇ hpaˍ Miˍshenˍnaˍliˍ te jaw ve yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui geh kanˉ teˇ geh te ve pa taw, leuˉ leh Miˍshenˍnaˍliˍ te gaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve htaꞈ caˉ daꞈ ve, ngaˬ hui 3 hkʼawꞈ ve hkʼaw teˇ haˉ le le bon lawˬ ve yoˬ. Hkʼe te leh, 1985 hkʼawꞈ Giˉlaˆ liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw lo 79 pawˆ hkʼaw ve 1 pawˆ ngaˬ hui gʼa kʼai ve ha lehˬ jaˇ ve yoˬ. Henˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ mvuhˇ nyi kʼehˬ hpawˇ lo cawˬ ve, Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ hui awˬ vuiˬ awˬ suhˉ gʼa ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Ngaˬ hui Siˬniˬgawˇ mvuhˇ miˬ lo chehˇ htaˇ, Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo kʼai gʼa˗oˬ ve tehꞈ gʼa kaˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui caꞈ poˬ ve liꞈ maꞈ laꞈ haˉ vuiˬ leh oˇ kaˬ lo kʼai ve yoˬ. Ngaˬ hui oˇ kaˬ lo gaˬ htaˇ, mvuhˇ miˬ hkʼaw shoꞈ shaꞈ jaˇ leh, teˇ kaˬ kaˬ lo mvuhˇ miˬ yaˇ awˬ baˬ lo maˇ tawˆ˗e tuˬ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ tawˇ piˇ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo ve chaw kawˆ jehˇ leh chehˇ taˍ ve yoˬ. Kaˇ hkawˇ ceh gʼa kaˇ ve kaꞈ kawˆ jaˇ leh kuˬ tawˆ la ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ nyi ma gawˬ lehˍ ve cawˬ tuˬ, Chiˇ mvuh ve liꞈ hkʼaw teˇ haˉ le le teˇ geh gʼaw ve yoˬ. Tuꞈ ve hkanˍ ve awˬ yanˇ hkʼaw chehˇ ve htawˇ, ngaˬ hui ve kanˉ awˬ vuiˬ htaꞈ haꞈ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ Beˍteˍlaˆ hkʼaw  Yoˇhanˬ Cha˗laˆ a geh kanˉ teˇ geh te leh Ehn kʼo hto toˇ˗e ve yoˬ. Yoˇhanˬ Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo chehˇ maw jaˇ˗oˬ ve pa taw, ngaˬ yawˇ geh laiˉ ceuˬ henˇ yuˬ gʼa ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi shoꞈ shaꞈ ve aˬ htoꞈ ma cawˬ ve leh hkʼaˬ hkʼe gʼa hpuˇ ve htaꞈ kaꞈ yawˇ shiˍ ve yoˬ.

Ehn: Aˬ htoꞈ ma te ngaˬ Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo chi hkʼe taw taw haꞈ ve le? Awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ hui htaꞈ haꞈ jaˇ leh yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ ka tiꞈ yeˬ jaˇ ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ hui ve yehˬ kʼa awˬ suhˉ hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ hui htaꞈ daꞈ ve laiˉ ceuˬ beˆ maˍ laˇ leh, awˬ gʼaˇ kaꞈ peꞈ laˇ ve yoˬ. Choˬ kaˬ lo hto toˇ ve ha lehˬ jaˇ. Ngaˬ hui ca hto toˇ˗e htaˇ, yehˬ shehˍ hpaˇ yawˇ hui geh tawˇ chi maw maw yaw daꞈ tcuh gaˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui haˆ kʼoˬ ve kʼo, yawˇ hui nyi ma maˇ sha ve hkʼe te ve yoˬ. Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve teˇ gʼaˇ le le Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ lawn yaw daꞈ ve dawˇ cawˇ jaˇ. Yaꞈ kʼaw hkʼoˆ lo te toˇ chehˇ ve chaw htawˇ, nawˬ yawˇ hui geh tawˇ ca yaw daꞈ˗e hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ Liꞈ hpu henˇ ve chaw cawˬ maˇ jaˇ leh maˍ piˇ maˇ gʼaˇ. Chi lehˬ daꞈ jaˇ!

Pawˇluꞈ: Ngaˬ hui Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo kʼai˗oˬ htaˇ, mvuhˇ miˬ chi ve hkʼaw shoꞈ shaꞈ ve 4 hkʼawꞈ maˇ cawˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, 1989 hkʼawꞈ htaˇ, mvuhˇ miˬ hpawˇ maꞈ bawˆ daꞈ ve cawˬ ve yoˬ. Chi hkʼe hpehꞈ htaˇ, teˇ ceuˬ le le laꞈ haˉ pa kʼai ve yoˬ. Maˇ cawˇ maˇ hawˍ daꞈ ve awˬ yanˇ hkʼaw ngaˬ hui chehˇ ve yoˬ. Ha pa 7 maˬ 2 nyi 1990 hkʼawꞈ htaˇ, hpfuhˆ ve awˬ moˍ Beˍteˍlaˆ paˇ lo laˬ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ 3 ha pa ve hkʼaw ngaˬ hui ve yehˬ kʼa leh, awˬ tcuhˆ puiˍ lonˉ htaꞈ kaꞈ caˉ daꞈ maˇ gʼa. Venˇ hkʼaw lo chehˇ ve haiˬ ve awˬ ceuˬ te daꞈ ve pa taw, shoꞈ shaꞈ jaˇ ve, caˇ tuˬ maˇ cawˬ ve, leh yaˇ miˇ laiˉ gʼaˇ htaꞈ nyiˉ pehˇ piˇ ve yoˬ. Awˬ lawn chi hkʼe ve mvuhˇ miˬ oˇ ve hkʼaw teˇ kaˬ le le 14 hkʼawꞈ hkʼa gaˬ gʼa hpuˇ ve yoˬ.

Ehn: Chaw ceuˬ maˇ shuˍ daꞈ ve mawˬ daꞈ ve kʼo, yawˇ hui tiˇ pehˍ daꞈ ve yoˬ. Leh yaꞈ kʼaw hkʼoˆ lo maꞈ yaˇ hkʼa biˇ chehˇ taˍ ve yoˬ. Yawˇ hui laꞈ caˉ cawˬ leh veuꞈ kʼaˇ veuꞈ taˍ ve kaꞈ kawˆ lawꞈ lawꞈ cawˬ ve yoˬ. Yawˇ hui mvuhˇ miˬ yaˇ ve aˉ hkʼaw loꞈ˗e leh yawˇ hui heuˆ gaˇ ve hkʼe yuˬ kʼai ve yoˬ. Yawˇ hui chaw htaꞈ tiˇ pehˍ piˇ ve sha jaˇ leh gʼaˆ dawˆ ve htaꞈ shuˍ ve yoˬ. Mvuhˇ miˬ yaˇ kʼai kʼai laˬ laˬ ve htaꞈ hpfuhˆ nyi tuˬ, maꞈ yaˇ shaw taˍ ve yoˬ. Laiˉ gʼaˇ htaꞈ tiˇ pehˍ piˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, maˇ yaˇ chaw suh taˍ ve htaꞈ gʼawˆ hpoˆ ve yoˬ. Kawˆ lawꞈ lawꞈ ve chi hkʼe ve Beˍteˍlaˆ awˬ paˇ lo kaꞈ cawˬ ve yoˬ. Ka tiꞈ yeˬ ve awˬ viˉ awˬ nyi teˇ hpaˍ htaꞈ tiˇ pehˍ piˇ leh, ngaˬ hui haꞈ ve awˬ chawˇ Miˍshenˍnaˍliˍ 2 gʼaˇ htaꞈ kaꞈ tiˇ pehˍ piˇ ve yoˬ.

Awˬ viˉ awˬ nyi awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ haꞈ shaˉ piˇ tuˬ, a shaꞈ tanˇ leh kawˆ ve maˇ gʼa hpuˇ tuˬ yuˬ faˉ taˍ piˇ ve yoˬ. Miˍshenˍnaˍliˍ leh Beˍteˍlaˆ hkʼaw ve awˬ viˉ awˬ nyi kaꞈ chi hkʼe te ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi teˇ hpaˍ ngaˬ hui geh hpaw la leh yehˬ awˬ hawˉ teˇ htehꞈ lo chehˇ ve yoˬ. Leh awˬ viˉ awˬ nyi teˇ hpaˍ kʼo, ngaˬ hui geh teˇ geh chehˇ ve yoˬ. Yehˬ kʼa teˇ yehˬ kʼa 7 gʼaˇ cawˬ ve htawˇ, ngaˬ hui geh teˇ pawehˇ hkʼaw tiˉ chehˇ ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Ngaˬ hui a shu htaꞈ yuˬ faˉ taˍ ve le tehꞈ shiˍ tuˬ maꞈ yaˇ teˇ nyi le le Beˍteˍlaˆ hkʼaw ca hpfuhˆ la ve yoˬ. Hkʼe te leh, awˬ viˉ awˬ nyi 4 gʼaˇ htaꞈ yehˬ miˉ shaw tcuh ve yoˬ. Maꞈ yaˇ Beˍteˍlaˆ yehˬ gʼuˇ suhˍ laˬ ve kʼo, awˬ viˉ awˬ nyi 2 gʼaˇ  yehˬ miˉ ehˉ htaꞈ huˉ nyi chehˇ ve yoˬ. Leh 2 gʼaˇ kʼo maꞈ yaˇ geh tawˇ ca yaw daꞈ˗e ve yoˬ. Yehˬ miˉ shaw paˍ 2 gʼaˇ laꞈ pehˉ pehˉ daꞈ ve kʼo, kawˆ tuˬ maˇ cawˬ ve tehꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui hkʼawꞈ nawˉ lo laꞈ sheh caˉ daꞈ ve kʼo, maꞈ yaˇ nyi ma zuhˆ ve tehꞈ kʼoˆ gaˇ ve yoˬ. Yehˬ miˉ ehˉ shaw ve 2 gʼaˇ kaꞈ awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ shiˍ faˉ ve yoˬ.

Ehn: Teˇ nyi htaˇ yehˬ miˉ shaw ve awˬ viˉ awˬ nyi lehˬ, maꞈ yaˇ nyi ma zuhˆ ve, Beˍteˍlaˆ hkʼaw maˇ loꞈ la tuˬ maˇ tawˍ piˇ gʼa. Ngaˬ leh awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ teˇ gʼaˇ, aˉ kʼaꞈ yehˬ lo haˆ hpaw loꞈ˗e leh yehˬ miˉ hoˆ taˍ ve yoˬ. Aˉ kʼaꞈ yehˬ lo ta kʼoˍ ehˉ teˇ maˬ cawˬ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ oˇ ve teˇ gʼaˇ ta kʼoˍ ehˉ oˇ ve hkʼaw loꞈ chehˇ taˍ ve yoˬ. Maꞈ yaˇ ngaˬ hui chehˇ taˍ ve aˉ kʼaꞈ yehˬ hkʼaw kaꞈ loꞈ la ve yoˬ. Yawˇ hui naˆ ka taˍ ve yoˬ. Yehˬ miˉ paˇ lo gaˬ la htaˇ, gʼaˇ hteꞈ htawˆ ve yoˬ. Pawˇluꞈ maꞈ yaˇ geh lawˬ hkawˉ leh kʼoˆ ve, “ngaˬ miˇ maˬ aˉ kʼaꞈ yehˬ lo chehˇ taˍ ve yoˬ.” Ngaˬ ta kʼoˍ ehˉ hkʼaw ve mawˇ yuˬ tawˆ leh mawˇ gʼawˆ teh kuiˬ mvuhˇ hpe lo teh ve yoˬ. Chi hkʼe te htaˇ awˬ hkawˇ bvuhˬ leh, awˬ yanˇ yehˇ ve yoˬ. Ngaˬ aˬ htoꞈ ma te chehˇ ve naˍ maꞈ yaˇ htawˇ dawˇ nawˬ dawˇ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ kawˆ jaˇ leh viˆ viˆ kʼai ve yoˬ. Chi hkʼe hpehꞈ htaˇ ngaˬ hkʼaˬ hkʼe te aˉ kʼaꞈ yehˬ ve yehˬ miˉ hpaw gʼa tuˬ le? Hkʼe te leh, ngaˬ nyi ma gawˬ lehˍ ve cawˬ tuˬ Yaˬhoˉvaˬ geh bon chi suhˉ˗ehˬ lawˬ ve yoˬ. Yehˬ miˉ hpaw gʼa˗oˬ htaˇ, ngaˬ ve mehˆ hpfuhˇ teꞈ chiˉ maˇ hpehꞈ ve hkʼe te ve yoˬ. Maꞈ yaˇ teˇ gʼaˇ aˉ kʼaꞈ yehˬ lo loꞈ˗e tuˬ ngaˬ htaꞈ caꞈ baˬ laˇ ve yoˬ. Yawˇ ta kʼoˍ ehˉ htaꞈ hpaw nyi ve yoˬ. Hkʼe te leh, mvuhˇ hpe lo mawˇ gʼawˆ teh˗a ve hpfuhˆ baˬ ve yoˬ. Chaw teˇ gʼaˇ htaꞈ kaꞈ maˆ yuˬ faˉ taˍ ve yawˇ maˇ yonˍ gaˇ. Yawˇ leh maꞈ yaˇ bawehˇ teˇ bawehˇ le le hkʼaw ca hpfuhˆ˗e leh yehˬ mvuhˇ hpe lo kaꞈ hpfuhˆ nyi ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, teˇ gʼaˇ htaꞈ kaꞈ maˇ mawˬ.

Pawˇluꞈ: Beˍteˍlaˆ hkʼaw laiˉ ha pa caˇ tuˬ hkʼa dehꞈ maˇ cawˬ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, coˇ ha hpawˇ ve caˇ tuˬ ngaˬ hui hkʼaˬ htaˆ kaꞈ gʼa caˇ ve yoˬ. Beˍteˍlaˆ hkʼaw mvuhˇ shawˉ hpawˇ oˉ kʼoˍ pui ve lehˬ “caˇ tuˬ” ngaˬ hui cawˬ ve teˇ ceuˬ ceh tiˉ hpehꞈ leh chi ve ngaˬ hui ve yonˍ hkʼa yonˍ yeˬ ve cawˬ tuˬ te laˇ ve yoˬ.

Beˍteˍlaˆ hkʼaw iˉ kaˆ leh caˇ tuˬ hkʼaˬ hkʼe htaˇ peuˬ˗e ve kʼo, ngaˬ hui leh awˬ viˉ awˬ nyi awˬ baˬ lo gʼa kʼai cawˇ ve tehꞈ shiˍ ve yoˬ. Ngaˬ hui yuˬ faˉ taˍ ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ haꞈ shaˉ piˇ maˇ gʼa ve yoˬ. Yawˇ hui htaꞈ tiˇ pehˍ piˇ ve yoˬ hehˉ. Ngaˬ hui loˍ ve awˬ yanˇ htaˇ, awˬ nu ve awˬ ceuˬ cawˬ tuˬ Yaˬhoˉvaˬ gu teh taˍ laˇ leh, ngaˬ hui dawˇ maˇ gaˬ ve aꞈ kehˉ kaꞈ yawˇ gu teh taˍ laˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ haꞈ shaˉ laˇ leh ha lehˬ ve cawˬ tuˬ kaꞈ ga laˇ ve yoˬ.

Mvuhˇ miˬ hkʼaw shoꞈ shaꞈ jaˇ ve htawˇ, awˬ tehˬ ve awˬ lawn awˬ gʼeuˆ gʼaˇ hteꞈ ba kʼai chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ pawˆ gʼa hpaw˗e ve leh, tuꞈ ve hkanˍ ve gʼa hpuˇ ve htawˇ, awˬ viˉ awˬ nyi yonˍ yeˬ ve cawˬ leh nyi ma gawˬ lehˍ ve kaꞈ cawˬ ve yoˬ. Chaw teˇ hpaˍ kʼoˆ ve, shoꞈ shaꞈ ve awˬ lawn chi hkʼe gʼa hpuˇ ve lehˬ “tuꞈ jaˇ hkanˍ jaˇ ve htaꞈ gu hehnˇ taˍ ve hkʼe hpehꞈ ve yoˬ.” Nyi haꞈ shaˉ paˍ leh awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ awˬ nu ve awˬ viˉ awˬ nyi haꞈ hanˉ ve cawˬ tuˬ ga piˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi hpaw˗e htaˇ, yawˇ hui teˇ gʼaˇ leh teˇ gʼaˇ ga daꞈ leh yawˇ hui chehˇ taˍ kuiˬ lo ve chaw htaꞈ kaꞈ hto maˍ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui heh puiˉ hkʼaw lo teˇ hkui teˇ yanˇ hpawnˬ daꞈ kuiˬ yehˬ te leh hpawnˬ daꞈ ve yoˬ. Kawˆ lawꞈ lawꞈ ve chi hkʼe htaˇ, hpawnˬ daꞈ ve leh hto toˇ ve lehˬ, awˬ viˉ awˬ nyi dawˇ law kuiˬ cawˬ tuˬ te piˇ leh awˬ gʼaˇ gʼa tuˬ kaꞈ te piˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi oˇ ve teˇ hpaˍ htaꞈ ngaˬ hui mawˇ ca pehˬ piˇ˗e htaˇ, yawˇ hui aˉ poꞈ veuꞈ kʼaˇ cawˬ tuˬ lawˬ ve aꞈ kehˉ, hto toˇ tuˬ miˉ chaw lawˬ ve yoˬ. Chi ngaˬ hui awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ. Tuꞈ ve hkanˍ ve gʼa hpuˇ chehˇ ve chaw kaꞈ daꞈ ve awˬ lawn sha tanˇ na gaˇ ve yoˬ. Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw ha lehˬ ve, leh daꞈ ve hpawˇ dawˇ nyi ve htaꞈ yawˇ hui gʼa mawˬ htaˇ, anˇ jaˇ ve yoˬ. Naˆ hoꞈ ve awˬ yanˇ chi hkʼe ve hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi lehˬ, awˬ gʼeuˆ hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 5:14-16) Awˬ viˉ awˬ nyi kaiˬ ve pa taw, maꞈ yaˇ teˇ hpaˍ kʼo, Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ la ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Teˇ pawˆ pawˆ kʼo, ngaˬ hui Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo gʼa tawˆ˗e ve yoˬ. 3 pawˆ ngaˬ hui teˇ hkui teˇ yanˇ ceh tawˆ˗e leh 2 pawˆ aˬ laˬ hkʼe teˇ hkʼawꞈ gʼa tawˆ˗e ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ Miˍshenˍnaˍliˍ teˇ gʼaˇ ngaˬ hui ve awˬ lawn htaꞈ hkʼa dehꞈ kʼoˆ gʼa ve yoˬ. Yawˇ kʼoˆ ve, “ngaˬ hui awˬ vuiˬ gʼa taˍ kuiˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ hkʼa dehꞈ haꞈ tehꞈ, Giˉlaˆ liꞈ henˇ yehˬ lo maˍ laˇ ve yoˬ. Leh ngaˬ hui kaꞈ chi hkʼe te ve yoˬ. Awˬ yanˇ chi hkʼe ve htaˇ, yawˇ hui geh gʼa hpaˆ daꞈ ve, nyi ma luˬ jaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ.” Chi hkʼe hpehꞈ ve htawˇ, ngaˬ hui Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ awˬ paˇ awˬ kui lo chehˇ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ga piˇ leh oˇ kaˬ lo hto toˇ ve kanˉ te ve ha lehˬ jaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ.

Ehn: Ha pa 5 maˬ 1996 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ hui 4 gʼaˇ awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve kaˇ gʼaꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve kanˉ htaꞈ caˉ daꞈ ve liꞈ kʼoˆ kaˇ hkʼaw chi ma ma cawˬ ve yoˬ. Kawˆ ve maˇ cawˬ ve teˇ venˇ lo kʼai tuˬ, oˇ kaˬ lo ngaˬ hui chehˇ kuiˬ htaꞈ 16 kiˇ loˇ vuiˇ daꞈ ve yoˬ. Kaˇ gʼaꞈ kʼai ve teˇ taw gaˬ˗oˬ htaˇ, bawˆ daꞈ˗a laˇ ve yoˬ. Kaˇ jehˇ tuˬ maꞈ yaˇ mvuhˇ hpe lo naˆ bawˆ taˆ ve yoˬ. Ngaˬ hui kaˇ jehˇ htaˇ, maꞈ yaˇ ngaˬ hui 3 gʼaˇ htaꞈ kaˇ hkʼaw gʼawˬ tawˆ laˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Pawˇluꞈ kaˇ hkʼaw mui taˍ sheˍ. Hkʼe te leh, maꞈ yaˇ ngaˬ hui ve kaˇ gʼaꞈ kʼai ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ Pawˇluꞈ ngaˬ hui geh juˇ laˬ leh naˍ kʼaˍ pui hkʼoˆ lo suhˍ tawˆ ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ htaˇ, ngaˬ hui teˇ gʼaˇ le le kaꞈ cheˆ˗ehꞈ kʼai ve yoˬ. Awˉ lawˉ htaˇ ngaˬ hui yawˇ oˉ kʼoˍ htaꞈ naˆ bawˆ heuˆ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ ngaˬ hui geh juˇ laˬ gʼa ve neˬ tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Maꞈ yaˇ teˇ gʼaˇ Pawˇluꞈ kaˇ hkʼaw tawˆ˗e tuˬ chuˬ hpehˇ piˇ ve yoˬ. Yawˇ a ciˉ ceh naˬ ve ngaˬ hui ha lehˬ jaˇ.

Maꞈ yaˇ ve kaˇ teˇ hkeh ngaˬ hui awˬ paˇ lo gaˬ la chehˇ ve htaꞈ gʼa mawˬ ve yoˬ. Kaˇ chi ve hkʼaw mvuhˇ miˬ yaˇ hkʼa biˇ ciˇ taˍ leh kawˆ tuˬ cawˬ jaˇ ve htaꞈ gʼa mawˬ ve yoˬ. Kaˇ chi ve hkʼaw ngaˬ hui ciˇ kʼai tuˬ dawˇ cheˆ ve yoˬ. Kaˇ hkʼaw chaw maˇ jaˇ ve pa taw, kaˇ awˬ baˬ lo sho htaꞈ kʼuˉ huˉ taˍ ve yoˬ. Ngaˬ hui kʼuˉ kuiˬ kaꞈ ca maˇ gʼa la ve yoˬ. Maꞈ yaˇ kaˇ gʼaꞈ gehˬ jaˇ ve pa taw, ngaˬ hui laiˉ pawˆ ce˗e te ve yoˬ. Yawˇ kaˇ jehˇ laˇ tuˬ ngaˬ hui laiˉ pawˆ lawˬ piˇ ve htawˇ, yawˇ maˇ jehˇ. Hkʼe te leh, ngaˬ hui maˇ gʼa ce˗e tuˬ gʼaˇ hteꞈ kʼuˉ taˍ ve yoˬ. Awˬ ti lo gaˬ˗oˬ htaˇ, ngaˬ hui hkʼaˬ htaˆ kaꞈ gʼa kʼuˉ taˍ ve pa taw, awˬ gʼaˇ peuˬ˗e ve yoˬ. Ngaˬ hui kawˆ jaˇ leh viˆ viˆ kʼai ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Ngaˬ hui teˇ gʼaˇ leh teˇ gʼaˇ nyi daꞈ htaˇ, teˇ gʼaˇ le le chaꞈ chiˆ jaˇ ve yoˬ. Aˉ poꞈ veuꞈ kʼaˇ kaꞈ tzuhꞈ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui a shaꞈ teꞈ chehˇ sheˍ ve anˇ jaˇ. Oˇ ve teˇ haˉ ngaˬ hui mvuhꞈ hkʼoˆ lo zuhꞈ leh awˬ paˇ lo caꞈ poˬ teˇ hkeh jehˇ taˍ ve yoˬ. Caꞈ poˬ chi ve naˆ shiˍ hkʼaˇ laiˉ hkʼaˇ cawˬ leh nyi˗a kʼo, hkʼa dehꞈ maˇ daꞈ˗o. Yaꞈ hkʼaˇ, caꞈ poˬ chi ve teˇ hkeh shawˉ pawˍ kʼo, ngaˬ hui Siˬniˬgawˇ mvuhˇ miˬ lo ciˇ kʼai tuˬ ve yoˬ. Siˬniˬgawˇ mvuhˇ miˬ lo gaˬ˗oˬ htaˇ, ngaˬ hui a shaꞈ gʼa teꞈ chehˇ sheˍ ve ha lehˬ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ngaˬ hui dawˇ haˍ jaˇ.

Ehn: Siˬniˬgawˇ mvuhˇ miˬ Fi˗htao venˇ lo Beˍteˍlaˆ hkʼaw ngaˬ gaˬ la htaˇ, ngaˬ hui kawˆ tuˬ maˇ cawˬ leh awˬ viˉ awˬ nyi kaꞈ hkʼa dehꞈ nyi haꞈ shaˉ laˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ peuˬ laˬ htaˇ hkʼe maˇ shuˍ ve teˇ ceuˬ ceuˬ cawˬ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo maˇ daꞈ ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ teˇ hkui teˇ hkui dawˇ mawˬ ve yoˬ. Tanˇ vanˇ htaˇ kʼo, ngaˬ cheˆ˗ehꞈ kʼai leh dawˇ mawˬ leh kawˆ ve yoˬ. Ngaˬ awˬ paˇ awˬ kui lo kaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ mawˬ daꞈ. Yaꞈ hkʼaˇ, tanˇ hkuinˇ htaˇ kʼo, cheˆ˗ehꞈ te tu la leh awˬ to kaꞈ kuiˬ tawˆ maˇ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ shaˉ hkʼa dehꞈ maˇ gʼawˬ gʼa ve yoˬ. Pawˇluꞈ ngaˬ htaꞈ kuˉ taˍ leh ngaˬ geh bon lawˬ laˇ ve yoˬ. Ngaˬ viˆ viˆ maˇ kʼai˗o htaˇ hkʼa gaˬ, ngaˬ hui kʼa muiˬ hkawˇ teˇ geh kʼa ve yoˬ. Ngaˬ gʼuˇ˗a te chehˇ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Leh Miˍshenˍnaˍliˍ teˇ maˇ gʼaˇ˗o tehꞈ kaꞈ dawˇ ve yoˬ.

Oˇ ve hkʼawꞈ nawˉ ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ leunˇ maˇ gʼa. Teˇ shinˉ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ hui liꞈ kʼoˆ 2 kʼoˆ gʼa ve yoˬ. Teˇ kʼoˆ lehˬ Tu˗loˬ liꞈ Ha pa 6 maˬ 8 nyi 1996 hkʼawꞈ htaˇ ve hpehꞈ ve yoˬ. Chi ve awˬ meh lehˬ “Dawˇ maˇ ve a naˍ” hpehꞈ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ aˬ htoꞈ ma hpehꞈ ve shiˍ la ve yoˬ. Leh 2 kʼoˆ teˇ kʼoˆ lehˬ Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ Ha pa 5 maˬ 15 nyi 1996 hkʼawꞈ htaˇ ve hpehꞈ ve yoˬ. Chi ve awˬ lawn lonˉ ma lehˬ “Yawˇ hui awˬ gʼaˇ cawˬ tuˬ hkʼaˬ kaˬ lo gʼa ve le?” Awˬ lawn chi ve hkʼaw puˬ luˉ kʼaˍ to laꞈ kʼuˉ cheˆ taˍ ve awˬ han cawˬ ve yoˬ. Chi ve hkʼaw kʼoˆ maˍ laˇ taˍ ve, puˬ luˉ kʼaˍ toˍ laꞈ kʼuˉ cheˆ˗oˬ ve htawˇ, caˇ tuˬ ca leh poˬ kʼai gʼa sheˍ ve yoˬ. Chi ve hkʼa shuˍ shuˍ, ngaˬ hui maˇ daꞈ ve awˬ lawn gʼa hpuˇ ve pa taw, awˬ gʼaˇ nuˇ ve kʼo, ngaˬ hui awˬ nu ve chaw htaꞈ caˉ leh ga piˇ tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ ga laˇ tuˬ yoˬ. Awˬ lawn chi ve Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ htaꞈ gu teh taˍ laˇ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 24:45) Awˬ lawn chi ve hkʼa shuˍ shuˍ ve htaꞈ ngaˬ kʼawꞈ ca hpfuhˆ leh teˇ geh tiˉ gʼawˆ teh taˍ leh chi ngaˬ htaꞈ ga laˇ gʼa jaˇ ve yoˬ. Awˬ yanˇ ponˬ kʼai htaˇ ngaˬ maˇ chehˇ sha ve kaꞈ awˬ meu˗eˇ awˬ meu˗eˇ daꞈ la ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo tawˆ la peuˬ hkʼawꞈ nawˉ 2004 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ hui awˬ vuiˬ gʼa leh 20 hkʼawꞈ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te jaw kuiˬ lo gʼa kʼawꞈ kʼawꞈ˗e ve ha lehˬ jaˇ. Oˇ ve teˇ yanˇ maꞈ bawˆ daꞈ ve maˇ cawˬ˗o. Hkʼe te leh, oˇ kaˬ lo awˬ tcuhˆ puiˍ teh tuˬ gu chehˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui awˬ vuiˬ awˬ suhˉ kʼawꞈ gʼa ve yoˬ.

 Chi ve lehˬ ngaˬ hui htaꞈ lawˇ nyi laˇ ve teˇ ceuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ hui ve yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw htaꞈ shuˍ ve pa taw, ngaˬ hui yawˇ hui geh meuˆ daꞈ jaˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui yawˇ hui htaꞈ maˇ hpaˆ daꞈ gaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui Giˉlaˆ liꞈ henˇ yehˬ lo kʼai htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ga laˇ jaw ve awˬ ceuˬ htaꞈ dawˇ nyi ve yoˬ. Yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw htaꞈ gʼa hpaˆ daꞈ htaˇ, yeunˇ hkanˍ gʼaˇ ve pa taw, Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ ga laˇ ve tehꞈ shiˍ ve htaˇ, awˬ vuiˬ awˬ suhˉ htaꞈ ha lehˬ ha kʼa haꞈ yuˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve awˬ vuiˬ awˬ suhˉ lehˬ, Gaˬnaˬ mvuhˇ miˬ lo hpehꞈ ve yoˬ.

Ehn: Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ lo gʼa tawˆ˗e htaˇ, ngaˬ hui laiˉ pawˆ hawˬ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi, nyi haꞈ shaˉ paˍ chaw mawˇ hpehꞈ ve, ngaˬ hui htaꞈ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve anˇ jaˇ. Yawˇ kʼoˆ ve, “nawˬ ngaˬ hui htaꞈ hkʼe taw taˇ dawˇ nawˇ mehˍ.” Yawˇ kʼoˆ ve, “nawˬ ngaˬ hui htaꞈ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ dawˇ nawˇ tuˬ ve ngaˬ hui shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, nawˬ awˬ vuiˬ awˬ suhˉ htaꞈ a yeˇ hkʼa dehꞈ yuˬ sheˍ. Kanˉ chi ve lehˬ Yaˬhoˉvaˬ geh gʼa ve awˬ vuiˬ hpehꞈ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, nawˬ ve awˬ gʼaˇ awˬ shaˉ hkʼa peu˗eˬ oˇ kaˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ haꞈ sheˍ.” Ngaˬ hui htaꞈ shiˍ daꞈ ve hkʼaˬ nyiˇ gʼaˇ maˇ cawˬ kuiˬ mvuhˇ miˬ lo leh, ngaˬ hui awˬ pon teˇ ceuˬ le le awˬ suhˉ hpehꞈ kuiˬ lo, tawˇ hkawˇ oˇ ve ngaˬ hui htaꞈ ga laˇ gʼa jaˇ.

Pawˇluꞈ: Gaˬnaˬ mvuhˇ miˬ lo gaˬ˗e ve maˇ maw hkʼawꞈ nawˉ, oˇ kaˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ngaˬ hui haꞈ jaˇ. Gaˬnaˬ mvuhˇ miˬ lo Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ jaˇ. Yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ ve, leh Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ ka tiꞈ yeˬ ve awˬ viˉ awˬ nyi geh ngaˬ hui laiˉ ceuˬ henˇ yuˬ gʼa ve yoˬ. Gaˬnaˬ mvuhˇ miˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve 13 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ mvuhˇ nyi tawˆ hpawˇ lo cawˬ ve, Kenˬnyaˬ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ hui awˬ vuiˬ awˬ suhˉ teˇ pawˆ kʼawꞈ gʼa ve ha lehˬ jaˇ ve yoˬ. Gaˬnaˬ mvuhˇ miˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ngaˬ hui haꞈ jaˇ ve htawˇ, Kenˬnyaˬ mvuhˇ miˬ lo gaˬ˗e ve maˇ maw sheˍ kaꞈ, oˇ kaˬ lo ka tiꞈ yeˬ ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ ngaˬ hui haꞈ ve yoˬ. Lai˗beˇri˗aˇ mvuhˇ miˬ leh Gaˬnaˬ mvuhˇ miˬ lo hto toˇ ve kanˉ cawˬ maˇ jaˇ ve hkʼa shuˍ, choˬ kaˬ lo kaꞈ hto toˇ ve kanˉ cawˬ maˇ jaˇ.

Ehn: Peuˬ laˬ ve laiˉ chi hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ shoꞈ shaꞈ ve laiˉ ceuˬ gʼa hpuˇ ve yoˬ. Leh teˇ pawˆ pawˆ kʼo ngaˬ kawˆ jaˇ. Kawˆ tuˬ cawˬ ve leh tuꞈ ve hkanˍ ve ngaˬ hui gʼa hpuˇ htaˇ, chi ngaˬ hui naˬ tuˬ te laˇ leh kawˆ jaˇ ve pa taw, hkʼaˬ hkʼe te tuˬ maˇ shiˍ. Yaˬhoˉvaˬ anˇ tuˬ te leh ngaˬ hui htaꞈ ga laˇ tuˬ maˇ dawˇ law. Naˆ bawˆ daꞈ ve awˬ hkawˇ gʼa kaˇ htaˇ, cheˆ˗ehꞈ kʼai ve, maˇ chehˇ sha ve, laꞈ sheh hkui sheh kaꞈ chuˇ peuˬ˗e ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ gu teh taˍ laˇ ve teˇ ceuˬ le le leh, awˬ viˉ awˬ nyi ga laˇ ve ngaˬ gʼa shiˍ htaˇ, chi ngaˬ htaꞈ ga laˇ gʼa jaˇ. Hkriꞈ yaˇ ve awˬ vuiˬ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ te ve, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve kanˉ te kʼai gʼa tuˬ ga laˇ ve awˬ hkʼaˇ hpehꞈ ve tehꞈ ngaˬ gʼa shiˍ ve yoˬ.

Pawˇluꞈ: Awˬ viˉ awˬ nyi teˇ hpaˍ ngaˬ htaꞈ na laˇ ve, ‘nawˬ gʼa ve awˬ vuiˬ htaꞈ haꞈ˗aw laˇ?’ Ngaˬ awˬ pon kʼo, mvuhˇ miˬ teˇ hpaˍ daꞈ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, shoꞈ shaꞈ leh kawˆ tuˬ cawˬ jaˇ. Chi htaꞈ pa taw, ngaˬ hui awˬ pon awˬ hpfuhˇ hkʼaˆ jaˇ ve lehˬ, awˬ viˉ awˬ nyi hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ hui ve yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chaw ceuˬ maˇ shuˍ daꞈ ve htawˇ, te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ hawˍ daꞈ ve yoˬ. Yawˇ hui htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ tuˬ, ngaˬ hui htaꞈ kʼai tcuh laˇ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui ngaˬ hui htaꞈ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ.

Hkʼaˬ hkʼe htaˇ ngaˬ hui awˬ vuiˬ awˬ suhˉ kʼawꞈ pa laˇ ve kʼo, teˇ pawˆ le le ngaˬ hui anˇ tuˬ laiˉ ceuˬ gʼa mawˬ ve yoˬ. Chi ve lehˬ ngaˬ hui haꞈ ve awˬ viˉ awˬ nyi hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw teˇ gʼaˇ hpehꞈ sheˍ ve kʼo, ngaˬ hui yehˬ kʼa cawˬ leh kawˆ tuˬ maˇ cawˬ ve yehˬ kaꞈ cawˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui hkʼaˬ htaˆ kaꞈ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ gʼaˇ va ve kʼo, yawˇ ngaˬ hui htaꞈ awˬ gʼaˇ peꞈ laˇ ve pa taw, teˇ ceuˬ le le htaꞈ ngaˬ hui yeunˇ hkanˍ gʼaˇ tuˬ, yawˇ ga laˇ ve tehꞈ ngaˬ hui yonˍ gʼa ve yoˬ.—Hpiˇliˇpiˆ 4:13.