Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Hpehꞈ Laˬ Jaw Ve Awˬ Lawn

Yaˬhoˉvaˬ te tcuh laˇ ve htaꞈ ngaˬ hui maˇ te maˇ kʼoˆ

Yaˬhoˉvaˬ te tcuh laˇ ve htaꞈ ngaˬ hui maˇ te maˇ kʼoˆ

Ngaˬ leh Ha˗viˇ kaˇ gʼaꞈ leh teˇ hpawˇ lo kʼai chehˇ htaˇ, A˗miˆ chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ liꞈ yuˬ tawˆ tuˬ kʼoˆ daꞈ chehˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, mvuhˇ yeˬ mvuhˇ haw lonˉ laˬ ve maˇ maw sheˍ. Iˉ kaˆ lawˬ oˇ ve iˉ kaˆ nyiˉ˗ehˍ hpehꞈ leh iˉ kaˆ hehnˇ jaˇ ve pa taw, haˉ pui shiˍ uiˍ ve kaꞈ lonˉ tsuhˇ kʼai ve yoˬ. Ngaˬ hui kʼai tuˬ ve coˬ kaꞈ paˆ˗e ve yoˬ. Ngaˬ hui 3 gʼaˇ kawˆ jaˇ. Ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te tuˬ kaꞈ maˇ shiˍ. Iˉ kaˆ choˇ hpawˇ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi, ngaˬ hui yawˇ hui geh laˬ gʼa tuˬ naˍ dawˇ haˍ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve kaˇ ehˉ kaˇ lonˉ hkʼoˆ teh tcuh leh teꞈ chiˉ kaꞈ maˇ gʼa hpeh ti taˍ. Kaˇ lonˉ iˉ kaˆ hkʼaw a yehˉ yehˉ gʼaꞈ leh teˇ hpawˇ lo tawˆ˗e ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, teˇ hpawˇ lo haˆ maˇ gaˬ˗e puiˉ tehꞈ ngaˬ hui dawˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui hkʼaˬ htaˆ kaꞈ bon lawˬ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve 1971 hkʼawꞈ htaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ mvuhˇ nyi tawˆ hpawˇ ngaˬ hui chehˇ leh ngaˬ hui ve paw kuiˬ hkʼaˆ htaꞈ laiˉ hinˉ kiˇ loˇ vuiˇ daꞈ ve yoˬ. Nawˬ ngaˬ hui ve awˬ lawn na gaˇ˗aˬ laˇ?

YAˬHOˉVAˬ HTAꞈ HAꞈ TUˬ HENˇ VE

Ngaˬ ve awˬ hpawˇ Ha˗viˇ ve yehˬ kʼa 1930 hkʼawꞈ htaˇ awˬ tehˬ ve hkʼaw chehˇ la ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ taˇ kanˬ hkʼaˇ maˇ daꞈ. Ha˗viˇ ve yehˬ kʼa yaˇ 4 gʼaˇ cawˬ leh yawˇ yaˇ paˍ uiˍ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ leh 14 hkʼawꞈ htaˇ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ ve yoˬ. Ha˗viˇ yaˇ nehˬ htaˇ awˬ vuiˬ gʼa ve htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve maˇ te cawˇ ve shiˍ la ve yoˬ. Teˇ pawˆ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi yawˇ htaꞈ hpawnˬ daꞈ kuiˬ hkʼaw Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ gʼaw kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Ha˗viˇ yawˇ te maˇ gʼa tehꞈ dawˇ leh maˇ haꞈ yuˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi oˇ ve teˇ gʼaˇ Ha˗viˇ geh a yehˉ yehˉ yaw daꞈ leh kʼoˆ piˇ ve, “Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ hkʼaw ve chaw nawˬ htaꞈ awˬ vuiˬ teˇ ceuˬ ceuˬ te tuˬ lawˬ laˇ ve kʼo, nawˬ awˬ vuiˬ oˇ ve htaꞈ te gʼa ve tehꞈ yawˇ yonˍ gʼa ve yoˬ!”—2 Kawˇrenˍhtuˆ 3:5.

Ngaˬ leh ngaˬ e leh ngaˬ viˉ ma lonˉ awˬ tehˬ ve henˇ htaˇ, Eˍgaˍlanˍ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ pa awˉ lawˉ htaˇ tawˍ laˇ jaˇ ve htawˇ, peuˬ hkʼawꞈ nawˉ yawˇ kaꞈ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ la ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ pa hkʼa dehꞈ maˇ dawˇ cawˇ ve htawˇ, ngaˬ 9 hkʼawꞈ htaˇ kaꞈ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ ve yoˬ. Ngaˬ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve te tuˬ dawˇ teh taˍ ve yoˬ. Leh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, miˍshenˍnaˍliˍ te gaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ 21 hkʼawꞈ maˇ gaˬ ve kʼo, ngaˬ pa ngaˬ htaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve maˇ te tcuh laˇ. Ngaˬ chi hkʼe taw taw maˇ law gaˇ. Ngaˬ 16 hkʼawꞈ gaˬ leh Awˆsuh˗teˇriˇaˇ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ viˉ ma lonˉ geh ca chehˇ˗e tuˬ ngaˬ pa geh lawˬ ve yoˬ. Leh ngaˬ 18 hkʼawꞈ gaˬ htaˇ, gʼuˇ suhˍ peuˍ ve tanˬ te ve yoˬ.

1951 hkʼawꞈ ngaˬ hui heuˆ daꞈ ve

Ngaˬ Ha˗viˇ htaꞈ Awˆsuh˗teˇriˇaˇ mvuhˇ miˬ lo mawˬ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ kaꞈ miˍshenˍnaˍliˍ te gaˇ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ 1951 hkʼawꞈ htaˇ heuˆ daꞈ leh, 2 hkʼawꞈ ve hkʼaw gʼuˇ suhˍ peuˍ ve teˇ geh te ve yoˬ. Leh ngaˬ huiˉ maˬ htaꞈ toˇ nyi shehˍ hpaˇ te tcuh laˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve kanˉ te kuiˬ awˬ ti lehˬ, maˇ˗awˍ ve Awˆsaˍteˇriˇ˗aˇ mvuhˇ miˬ mvuhˇ nyi kʼehˬ hpawˇ lo gʼa nyi haꞈ shaˉ ve yoˬ. Laiˉ pawˆ kʼo, guˇ ve, vuiˇ ve, ngaˬ hui kaˇ gʼa gʼaꞈ kʼai vuiˇ jaˇ.

ZUHꞈ MAˆ MAˆ VE AWˬ TEHˬ HPEHꞈ LA VE

Yehˍkeˍ gʼuiˇ kuiˬ lo 1955 hkʼawꞈ htaˇ ngaˬ hui Giˉlaˆ Liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw henˇ peuˬ ve

1954 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ hui Giˉlaˆ Liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw 25 pawˆ hkʼaw ve teˇ pawˆ gʼa kʼai ve yoˬ. Ngaˬ hui miˍshenˍnaˍliˍ te gaˇ ve zuhꞈ maˆ mawˬ ve awˬ tehˬ hpehꞈ la chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui Liꞈ hpu hkʼa dehꞈ gʼa henˇ tuˬ awˬ pon, Neuˇyawˆ venˇ lo heuˇ caˉ ciˇ kʼai ve yoˬ. Ha˗viˇ Saˬpenˬ ve tawˇ hkawˇ henˇ tuˬ haˍ jaˇ. Awˬ lawn kʼo ha tehˍ hehnˇ jaˇ ve pa taw, a kʼoˆ ve yawˇ awˬ pon haˍ jaˇ.

Henˇ chehˇ htaˇ, Jaˬpanˍ mvuhˇ miˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te gaˇ ve chaw, Jaˬpanˍ ve tawˇ hkawˇ henˇ tuˬ awˬ meh keu tehꞈ liꞈ maˍ paˍ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ leuˆ laˇ ve kʼo daꞈ jaˇ tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Giˉlaˆ Liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw maˍ paˍ Aw˗beu Cha˗la˗deuˇ ngaˬ hui awˬ meh maˇ gʼa keu sheˍ ve tehꞈ yawˇ shiˍ htaˇ, ngaˬ hui teˇ pawˆ kʼawꞈ dawˇ nyi sheˍ tehꞈ, yawˇ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui awˬ meh maˇ ca keu sheˍ ve kʼo, yawˇ ngaˬ hui htaꞈ tawˇ yaw laˇ ve, “ngaˬ leh awˬ nu ve chaw liꞈ maˍ paˍ ngaˬ huiˉ maˬ htaꞈ awˬ meh keu laˇ˗oˬ mehˍ. Nawˬ Jaˬpanˍ hkawˇ yaw gʼa˗aw naˍ nyi sheˍ mehˍ.” Ha˗viˇ lehˬ Saˬpenˬ hkawˇ aꞈ kehˉ Jaˬpanˍ hkawˇ yaw cheuˬ ve yoˬ.

Ngaˬ hui 1955 hkʼawꞈ htaˇ Jaˬpanˍ mvuhˇ miˬ lo gaˬ la ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, mvuhˇ miˬ chi ve hkʼaw hto toˇ ve chaw hkʼa peu˗eˬ 500 gʼaˇ ceh tiˉ cawˬ ve yoˬ. Ha˗viˇ 26 leh ngaˬ 24 hkʼawꞈ yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, ngaˬ hui Kawˬbehˇ venˇ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te tuˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. Ngaˬ hui oˇ kaˬ lo 4 hkʼawꞈ chehˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ hui toˇ nyi shehˍ hpaˇ teˇ pawˆ gʼa kʼawꞈ te ve ha lehˬ jaˇ. Oˇ ve teˇ yanˇ, ngaˬ hui Na˗ko˗yaˆ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui gʼa ve awˬ vuiˬ teˇ ceuˬ le le htaꞈ dawˇ cawˇ jaˇ. Awˬ viˉ awˬ nyi, caˇ tuˬ, leh oˇ kaˬ lo ve awˬ ti htaꞈ kaꞈ dawˇ cawˇ jaˇ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ maˇ maw, Yaˬhoˉvaˬ te tcuh laˇ ve awˬ ceuˬ htaꞈ maˇ te tehꞈ maˇ kʼoˆ ve hpeuꞈ maw piˇ ve yoˬ.

SHOꞈ SHAꞈ VE LAIˉ CEUˬ VE GEH LAˬ VE AWˬ VUIˬ AWˬ SUHˉ

Jaˬpanˍ mvuhˇ miˬ Kawˬbehˇ venˇ lo 1957 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ leh Ha˗viˇ leh awˬ nu ve miˍshenˍnaˍliˍ

Ngaˬ hui toˇ nyi shehˍ hpaˇ te ve 3 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Jaˬpanˍ mvuhˇ miˬ ve awˬ tcuhˆ puiˍ lehˬ, Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ A˗miˆ chaw ceuˬ geh Gʼuiˬ sha ve kanˉ te gaˇ˗aˬ laˇ tehꞈ na laˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, A˗miˆ chaw awˬ viˉ awˬ nyi teˇ hpaˍ hpaˍ lehˬ Gʼuiˬ sha htaꞈ hpfuhˆ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve htaꞈ gu tuˬ, Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo ve awˬ tcuhˆ puiˍ Jaˬpanˍ hkawˇ yaw gʼa ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ loˍ ve yoˬ. * Jaˬpanˍ mvuhˇ miˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve awˬ vuiˬ htaꞈ ngaˬ hui haꞈ jaˇ ve pa taw, awˬ lawn chi ngaˬ hui dawˇ cheˆ tuˬ haˍ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, Ha˗viˇ lehˬ awˬ vuiˬ gʼa ve teˇ ceuˬ le le htaꞈ gʼa haꞈ yuˬ ve tehꞈ shiˍ ve yoˬ. Ngaˬ hui dawˇ cheˆ leh kʼai ve yoˬ.

Ha pa 11 maˬ 1962 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ hui Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo gaˬ la ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo hto toˇ ve chaw 2,271 gʼaˇ ceh cawˬ ve yoˬ. Maˇ˗awˍ ve A˗miˆ chaw hpehꞈ ve yoˬ. Awˉ lawˉ htaˇ, ngaˬ hui Hehˆpaˍ hkawˇ gʼa henˇ sheˍ. Oˇ ve teˇ yanˇ, ngaˬ hui Hehˆpaˍ ve liꞈ henˇ tuˬ teˇ kʼoˆ ceh cawˬ leh liꞈ maˍ laˇ ve saˍ laꞈ kaꞈ Kaˇlaˇ hkawˇ yaw maˇ gʼa.

Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo gaˬ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ maˇ maw, Ha˗viˇ awˬ tcuhˆ puiˍ lo kanˉ te tuˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo ve awˬ tcuhˆ puiˍ i jaˇ. Hkʼe te leh, Ha˗viˇ awˬ tcuhˆ puiˍ lo laiˉ ceuˬ kanˉ te tuˬ awˬ yanˇ cawˬ leh, teˇ ha pa hkʼaw 3 shinˉ awˬ viˉ awˬ nyi A˗miˆ chaw geh kaꞈ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te gʼa ve yoˬ. Teˇ pawˆ pawˆ hpawnˬ daꞈ lonˉ hkʼaw kaꞈ nyi haꞈ shaˉ paˍ te leh bon kaꞈ gʼa maˍ ve yoˬ. Awˬ tehˬ kʼo, yawˇ Jaˬpanˍ hkawˇ bon maˍ leh awˬ viˉ awˬ nyi A˗miˆ chaw kaꞈ na gʼa ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ lehˬ, bon hpawˇ˗awꞈ ve Hehˆ paˍ ve tawˇ hkawˇ ceh hpawnˬ daꞈ tuˬ a hkaw˗anˬ piˇ ve yoˬ. Ha˗viˇ Hehˆpaˍ hkawˇ hkʼa dehꞈ maˇ yaw gʼa ve htawˇ, yawˇ Hehˆpaˍ hkawˇ bon maˍ leh awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ Kaˇlaˇ hkawˇ yuˬ tawˆ tcuh ve yoˬ.

Oˇ ve teˇ yanˇ Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lehˬ, shaˉ nanˉ uˉ peunˍ ve awˬ hawˉ lo chehˇ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ lonˉ te gaˇ ve kʼo, a hkaw˗anˬ gʼa lawˬ sheˍ ve yoˬ. A hkaw˗anˬ gʼa tuˬ maˇ sha. Taˍ nuꞈ (paˍ leˆ) chaˬ nyi laˇ ve htawˇ haˆ maˇ te laˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, hpawnˬ daꞈ lonˉ gaˬ la yoˬ te ve teˇ shinˉ htaˇ, taˍ nuꞈ a hkaw˗anˬ maˇ peꞈ laˇ sheˍ. Yawˇ hui gu laˇ htaˇ hkʼa gaˬ Ha˗viˇ lehˬ taˍ nuꞈ kanˉ te kuiˬ awˬ ti lo law mui chehˇ ve yoˬ. Taˍ nuꞈ kanˉ te kuiˬ awˬ ti lo shu mvuhˇ miˬ chaw law mui chehˇ ve kʼo, yawˇ hui yaꞈ taw ve pa taw yoˬ. Awˬ hkʼaˇ chi awˬ bon gʼa jaˇ.

HKʼAW HKʼOˆ TAˆ˗E VE AWˉ LAWˉ TEˇ PAWˆ

Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ hui hto toˇ˗e tuˬ iˉ kaˆ lawˬ lo hpanˍ ve

Awˬ viˉ awˬ nyi geh Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te ve awˉ lawˉ teˇ shinˉ htaˇ, ngaˬ hui teˇ naˍ riˍ hpaˆ yaꞈ kʼaw gʼa juˇ kʼai leh, hkʼaw hkʼoˆ gʼa taˆ˗e leh iˉ kaˆ hkʼaw kaꞈ gʼa juˇ kʼai ve yoˬ. Ngaˬ hui hkʼaw hkʼoˆ awˉ lawˉ teˇ pawˆ taˆ˗e ve htaꞈ ngaˬ tawnˇ gʼa ve yoˬ. Ngaˬ hui vuiˇ jaˇ ve hkʼaˆ lo kʼai tuˬ teˇ naꞈ kaꞈ awˍ gʼa caˇ leh, 5 naˍ riˍ hpaˆ htaˇ chaw gʼawꞈ caˇ ve kaˇ gʼa ciˇ kʼai ve yoˬ. Iˉ kaˆ lawˬ lonˉ htaꞈ kaꞈ gʼa juˇ hpanˍ leh hkʼaw hkʼoˆ lo kaꞈ gʼa juˇ taˆ˗e ve yoˬ. Juˇ taˆ˗e htaˇ gehˬ taˆ naˉ jaˇ ve pa taw, awˬ viˉ awˬ nyi ve hkui sheh ngaˬ ve mehˆ gʼuˇ suhˍ lo chehˇ taˍ ve hkʼe yoˬ.

Oˇ ve teˇ shawˉ Ha˗viˇ oˇ kaˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi geh Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve yoˬ. Ngaˬ kʼo Jaˬpanˍ hkawˇ yaw ve hkʼaˆ ehˉ hkʼaw ngaˬ teˇ gʼaˇ tiˉ hto toˇ˗e ve yoˬ. Aˬ laˬ hkʼe teˇ naˍ riˍ gaˬ htaˇ, ngaˬ teꞈ chiˉ maˇ gʼa caˇ ve laiˉ naˍ riˍ gaˬ˗oˬ ve pa taw, ngaˬ teˇ mi moˇ˗e te laˇ ve yoˬ. Ngaˬ Ha˗viˇ htaꞈ teˇ pawˆ kʼawꞈ mawˬ daꞈ htaˇ, oˇ kaˬ lo awˬ viˉ awˬ nyi maˇ chehˇ˗aw law. Ha˗viˇ caˬ hkʼa ca pa˗a ve gʼaˆ u 3 shiˍ yuˬ laˬ ve yoˬ. Gʼaˆ u awˬ tcuhˇ tcuhˇ hkʼaˬ hkʼe te caˇ tuˬ yawˇ ngaˬ htaꞈ maˍ laˇ ve yoˬ. Yawˇ gʼaˆ u awˬ hkʼaw 2 hpawˇ htaw pawˍ sheˍ leh chawꞈ dawˬ ve yoˬ. Nyi˗a kʼo a ciˉ ciˉ maˇ daꞈ ve htawˇ kaꞈ caˇ˗a nyi ve yoˬ. Hkʼe kʼo gʼaˆ u 3 shiˍ teˇ shiˍ a shu caˇ tuˬ ve le? Ngaˬ teˇ mi moˇ˗e ve kʼo, Ha˗viˇ ngaˬ htaꞈ maˇ chiˇ gʼa taˬ tehꞈ dawˇ ve pa taw, ngaˬ htaꞈ caˇ tcuh laˇ ve yoˬ.

Iˉ KAˆ HEHˉ VE CHI HKʼE MAˇ GʼA HPUˇ JAW SHEˍ

Hpawnˬ daꞈ lonˉ cawˬ ve teˇ pawˆ htaˇ, ngaˬ maˇ hpuˇ jaw ve awˬ ceuˬ htaꞈ gʼa hpuˇ ve yoˬ. Hpawnˬ daꞈ lonˉ awˬ paˇ lo awˬ viˉ awˬ nyi ve aˉ hkʼaw lo ngaˬ hui haˉ ve yoˬ. A˗miˆ chaw awˬ pon iˉ kaˆ hehˉ ve a yeˇ uiˍ jaˇ. Hkʼe te leh, toˇ nyi shehˍ hpaˇ awˬ miˇ ma iˉ kaˆ hehˉ kuiˬ awˬ ti ngaˬ hui htaꞈ gu laˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ, Ha˗viˇ kanˉ maˇ jaˇ leh ngaˬ htaꞈ awˉ lawˉ hehˉ tcuh laˇ ve yoˬ. Yawˇ hui iˉ kaˆ hehˉ htaˇ yehˇ ve 3 ceuˬ cawˬ ve yoˬ. Chi ve lehˬ iˉ kaˆ gʼuiˬ haw, iˉ kaˆ gawˬ, chi hkʼe ve maˇ gʼa hehˉ jaw. Hpawnˬ daꞈ kuiˬ leh awˬ viˉ awˬ nyi hpawnˬ daꞈ lonˉ awˬ pon gu chehˇ ve chaw htaꞈ kaꞈ mawˬ kuiˬ lo, toˇ nyi shehˍ hpaˇ awˬ miˇ ma ngaˬ htaꞈ iˉ kaˆ hehˉ tcuh laˇ ve anˇ jaˇ. Hpa maˇ heˆ leh beh tuˬ teˇ ceuˬ ceuˬ beh laˇ tuˬ ngaˬ lawˬ piˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, mvuhˇ yeˬ hpaˍ hpuˉ˗ehˍ ve teˇ maˬ yuˬ peꞈ laˇ leh yehˬ hkʼawꞈ nawˉ lo ca hehˉ˗ehꞈ tehꞈ ngaˬ dawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, oˇ kaˬ lo hkʼo ko taˍ ve hkʼaw Taˉawꞈ oˉ kʼoˍ tawˆ la gʼa leh yawˇ awˬ paˇ lo kʼai ve chaw teˇ gʼaˇ le le htaꞈ htawˆ la ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ dawˇ ve, ‘awˬ viˉ awˬ nyi kanˉ maˇ jaˇ ve pa taw ngaˬ iˉ kaˆ hehˉ chehˇ ve htaꞈ maˇ mawˬ.’ Ngaˬ maˇ hehˉ ve kʼo awˬ viˉ awˬ nyi, nyi ma maˇ sha taˬ. Hehˉ kʼo hehˉ˗a ve yoˬ.

A˗miˆ chaw ve veuꞈ kʼaˇ veuꞈ ve

A˗MIˆ CHAW AWˬ PON LIꞈ YANˍ TAWˆ VE

Awˬ viˉ awˬ nyi A˗miˆ chaw co ha hpawˇ hkʼa dehꞈ maˇ uiˍ la mvuh la leh yawˇ hui ve yonˍ hkʼaˇ kaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ hehnˇ ve Ha˗viˇ gʼa mawˬ ve yoˬ. Laiˉ gʼaˇ liꞈ maˇ gʼaw gʼa leh yawˇ hui ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ ve Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ hkʼaw ve liꞈ kʼoˆ maˇ cawˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ A˗miˆ chaw ceuˬ ve liꞈ bvuhꞈ htaˇ, Kaˇlaˇ ve liꞈ bvuhꞈ ve yoˬ. Hkʼe te leh awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ liꞈ gʼaw gʼa tuˬ maˍ piˇ ve lehˬ, daꞈ jaˇ ve tehꞈ ngaˬ hui dawˇ ve yoˬ. Kanˉ chi a yeˇ uiˍ jaˇ ve htawˇ, awˬ leh meuˇ htaˇ awˬ viˉ awˬ nyi liꞈ gʼaw gʼa leh a shu yawˇ hkʼaˇ yawˇ Liꞈ hpu henˇ gʼa tuˬ ga piˇ gʼa ve yoˬ. Aˬ laˬ hkʼe 1960 hkʼawꞈ htaˇ, A˗miˆ chaw ve liꞈ tanˬ yanˍ ve yoˬ. 1968 hkʼawꞈ gaˬ leh Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ awˉ lawˉ teˇ kʼoˆ cawˬ ve yoˬ.

Oˇ ve teˇ yanˇ Hehˆpaˍ ve liꞈ maˇ heˆ kʼo, awˬ nu ve liꞈ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve chaw maˇ cawˬ tcuh. Shoꞈ shaꞈ ve maˇ cawˬ tuˬ A˗miˆ chaw ve Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ laiˉ ceuˬ yanˍ tawˆ ve yoˬ. Teˇ pawˆ htaˇ, A˗miˆ chaw ve liꞈ leh Hehˆpaˍ chaw ve liꞈ Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ teˇ kʼoˆ hkʼaw ceh tiˉ 2 chaw ceuˬ liꞈ yanˍ tawˆ ve yoˬ. Liꞈ kʼoˆ chi yehˇ ve htaꞈ shu gʼa mawˬ htaˇ, ngaˬ hui A˗miˆ chaw htaꞈ Hehˆpaˍ ve liꞈ maˍ piˇ ve tehꞈ yawˇ hui dawˇ ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ A˗miˆ chaw Liꞈ hpu hkʼaw awˬ tehˬ ve htaꞈ shiˍ gaˇ ve ga piˇ tuˬ, Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ ve liꞈ kʼoˆ yanˍ tawˆ maˇ jaˇ.—Tcuh yaˇ 10:34, 35.

MAˇ DAꞈ KEHˬ VE AWˬ CEUˬ HTAꞈ GU VE

1960 te leh 1970 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi A˗miˆ chaw laiˉ gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ maˇ gʼaꞈ te. Chi hkʼe hpehꞈ ve lehˬ, yawˇ hui Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ shiˍ ve pa taw yoˬ. Teˇ hpaˍ kʼo, maˇ daꞈ ve teˇ hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ cawˬ ve, tzuhˬ dawˬ bvuhˆ ve, naˆ tsuhˇ yeꞈ caˆ ve, teˇ hpaˍ hpaˍ kʼo maˉ laˇ behˇ ve yoˬ. Chi hkʼe ve htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi na gʼa tuˬ, Ha˗viˇ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ laiˉ kaˬ lo ca guiˇ˗e ve yoˬ. Awˉ lawˉ htaˇ ngaˬ kʼoˆ kʼai peuˬ ve awˬ lawn, Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ laiˉ kaˬ hkʼaw ngaˬ hui ca guiˇ˗e htaˇ ve teˇ lawn hpehꞈ ve yoˬ.

Awˬ viˉ awˬ nyi, nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw a shu yawˇ awˬ to pa ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ gʼaˇ maˇ pa ve ngaˬ hui sheˉ lai jaˇ. Hto toˇ ve chaw aˬ laˬ hkʼe 2,450 gʼaˇ ve lehˬ, 20 hkʼawꞈ ve awˬ yanˇ awˬ hkʼaw lo 900 gʼaˇ ceh leuˉ taˉ ve yoˬ. Awˬ lawn chi awˬ gʼaˇ nuˇ tuˬ te laˇ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, maˇ daꞈ kehˬ ve kanˉ hkʼaˇ htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon maˇ naꞈ laˇ taˬ tehꞈ ngaˬ hui shiˍ ve yoˬ. (2 Kawˇrenˍhtuˆ 7:1) Awˬ leh meuˇ htaˇ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ teˇ hpaˍ hkʼaw maˇ daꞈ kehˬ ve awˬ ceuˬ htaꞈ gu ve yoˬ. Chi teˇ hkui Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo hto toˇ ve chaw 11,000 gʼaˇ cawˬ ve Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon naꞈ laˇ maˇ jaˇ.

1980 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, awˬ viˉ awˬ nyi A˗miˆ chaw co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ. Hkʼe te leh, Ha˗viˇ Hehˆpaˍ ve hto toˇ kuiˬ awˬ ti lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ kʼawꞈ te tuˬ cawˬ maˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi ve awˬ hpawˇ laiˉ gʼaˇ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ tuˬ ga piˇ gʼa ve yawˇ ha lehˬ jaˇ. Awˬ viˉ awˬ nyi ve awˬ hpawˇ teˇ gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ geh bon lawˬ ve awˉ lawˉ teˇ pawˆ hpehꞈ ve htaꞈ, yawˇ gʼa mawˬ htaˇ hkʼaˬ hkʼe taw ha lehˬ ve htaꞈ kʼoˆ maˍ laˇ ve, ngaˬ tawnˇ gʼa ve yoˬ. Laiˉ gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ geh meuˆ daꞈ la tuˬ ga piˇ ve ngaˬ kaꞈ ha lehˬ jaˇ. Liꞈ hpu maˍ piˇ jaw ve chaw ve, yaˇ paˍ leh yaˇ miˇ Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ awˬ tcuhˆ puiˍ lo kanˉ teˇ geh gʼa te ve yoˬ.

NYI MA LUˬ JAˇ VE HTAꞈ GʼA HPUˇ VE

Teˇ geh chehˇ ve 59 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ teˇ gʼaˇ tiˉ gʼa chehˇ ve yoˬ. Ngaˬ haꞈ jaˇ ve awˬ hpawˇ Ha˗viˇ mvuhˇ haˉ caˇ ve a naˍ cawˬ ve pa taw, yawˇ Ha pa 1 maˬ 1 nyi 2010 hkʼawꞈ htaˇ suh˗e ve yoˬ. Yawˇ Gʼuiˬ sha ve kanˉ awˬ yanˇ aˬ laˬ hkʼe 60 hkʼawꞈ te ve yoˬ. Ngaˬ yawˇ htaꞈ dawˇ nawˇ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ yawˇ geh teˇ geh 2 mvuhˇ miˬ hkʼaw Gʼuiˬ sha ve kanˉ gʼa te ve ha lehˬ jaˇ. Chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ haˍ jaˇ ve 2 chaw ceuˬ ngaˬ hui gʼa henˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Ha˗viˇ yaw gʼa ve ceh maˇ heˆ. Liꞈ kaꞈ bvuhꞈ gʼa ve yoˬ.

Oˇ ve peuˬ hkʼawꞈ nawˉ hkʼaˬ nyiˇ hkʼawꞈ maˇ gaˬ sheˍ htaˇ, Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ ngaˬ a shaꞈ maˇ˗oˬ ve pa taw Awˆsaˍteˇriˇ˗aˇ mvuhˇ miˬ lo kʼawꞈ kʼawꞈ˗e tcuh laˇ ve yoˬ. Awˉ lawˉ htaˇ ngaˬ dawˇ ve, ‘Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo maˇ tawˆ˗e gaˇ.’ Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼaˇ te tcuh laˇ ve htaꞈ maˇ te tehꞈ maˇ kʼoˆ tuˬ, Ha˗viˇ ngaˬ htaꞈ maˍ laˬ ve yoˬ. Hkʼe te leh ngaˬ gʼaꞈ te ve yoˬ. Ponˬ kʼai ve awˬ yanˇ, Awˆsaˍteˇriˇ˗aˇ mvuhˇ miˬ lo kʼawꞈ la ve daꞈ jaˇ tehꞈ dawˇ ve yoˬ.

Beˍteˍlaˆ hkʼaw Jaˬpanˍ leh Hehˆpaˍ ve awˬ viˉ awˬ nyi guiˇ la ve htaꞈ ngaˬ gʼa shiˍ maˍ piˇ ve ha lehˬ jaˇ

Chi teˇ hkui ngaˬ Awˆsaˍteˇriˇ˗aˇ awˬ tcuhˆ puiˍ lo kanˉ te chehˇ ve yoˬ. Hkawꞈ nyi shinˉ nyi htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi geh ngaˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ teˇ geh te ve yoˬ. Beˍteˍlaˆ hkʼaw Jaˬpanˍ leh Hehˆpaˍ awˬ viˉ awˬ nyi guiˇ la ve htaꞈ ngaˬ gʼa shiˍ maˍ piˇ ve ha lehˬ jaˇ. Kʼawꞈ teꞈ tu la ve awˬ nyi htaꞈ ngaˬ law taˍ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ te tcuh laˇ ve htaꞈ maˇ te tehꞈ maˇ kʼoˆ ve, Ha˗viˇ htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ maˇ leunˇ tehꞈ ngaˬ yonˍ gʼa ve yoˬ.—Yoˇhanˬ 5:28, 29.

^ Chi teˇ hkui Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo Hehˆpaˍ ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ yaw ve htawˇ, Jaˬpanˍ ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ oˇ kaˬ laiˉ chi hkʼawꞈ yaw jaw ve yoˬ. Tai˗wanˬ mvuhˇ miˬ lo Jaˬpanˍ ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ yaw ve laiˉ chaw ceuˬ cawˬ sheˍ ve yoˬ.