Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ Lawn 18

Nawˬ Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh kʼai tuˬ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ taˇ tawˍ laˇ tcuh

Nawˬ Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh kʼai tuˬ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ taˇ tawˍ laˇ tcuh

“Ngaˬ htaꞈ nyi ma maˇ luˬ ve chaw lehˬ, awˬ bon uiˍ ve yoˬ.”—MAꞈHTEHˍ 11:6.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 54 “Yaꞈ kʼaw choˬ hpawˇ lo cawˬ ve yoˬ”

HENˇ TUˬ VE TEˇ HPAˍ *

1. Chaw teˇ hpaˍ Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ lawn awˬ nu ve chaw htaꞈ kʼoˆ piˇ ve awˉ lawˉ teˇ pawˆ aˬ htoꞈ ma hpehꞈ la ve le?

 Nawˬ awˉ lawˉ teˇ pawˆ Liꞈ hpu hkʼaw awˬ tehˬ ve htaꞈ gʼa kaˇ htaˇ, hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve htaꞈ tawnˇ gʼa˗aw laˇ? Liꞈ hpu hkʼaw hkʼa tawˍ lehˆ bvuhꞈ taˍ ve htaꞈ hkʼa dehꞈ na gʼa ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ awˬ nu ve chaw kaꞈ awˬ tehˬ ve nawˬ hkʼa shuˍ henˇ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ hehˉ. Yawˇ hui gʼa henˇ ve kʼo ha lehˬ jaˇ leh awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ daꞈ ve dawˇ law kuiˬ cawˬ ve tehꞈ nawˬ yonˍ gʼa ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 119:105) Hkʼe te leh nawˬ gʼa henˇ ve awˬ ceuˬ awˬ chawˇ leh awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ haˆ haˆ kʼoˆ piˇ gaˇ ve yoˬ. Yawˇ kʼoˆ ve htaꞈ awˬ nu ve chaw a yeˇ maˇ yuˬ piˇ.

2-3. Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ maˇ˗awˍ ve chaw Yeˍsuˆ leh yawˇ maˍ ve htaꞈ hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve le?

2 Ngaˬ hui Liꞈ hpu ve awˬ lawn kʼoˆ piˇ htaˇ, shu a yeˇ maˇ yuˬ laˇ ve anˇ tuˬ maˇ loˍ. Yeˍsuˆ anˇ tuˬ laiˉ ceuˬ te maˍ piˇ leh Gʼuiˬ sha peu laˇ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ hpeuꞈ maw piˇ ve htawˇ, Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ maˇ˗awˍ ve chaw yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, Yeˍsuˆ Laˍzaˍruˆ htaꞈ kʼawꞈ teꞈ tu la piˇ gʼa ve tehꞈ, Yuˇdaꞈ chaw bon awˬ hoˉ haꞈ yuˬ˗oˬ ve htawˇ, yawˇ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ yawˇ hui maˇ haꞈ yuˬ. Yeˍsuˆ leh Laˍzaˍruˆ htaꞈ kaꞈ kʼawꞈ tiˇ pehˍ tuˬ awˬ hkʼaˇ ca ve yoˬ.—Yoˇhanˬ 11:47, 48, 53; 12:9-11.

3 Yeˍsuˆ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve htaꞈ maˇ˗awˍ ve chaw maˇ haꞈ yuˬ ve tehꞈ yawˇ shiˍ ve yoˬ. (Yoˇhanˬ 5:39-44) Baˆtiˆsaˬ piˇ paˍ Yoˇhanˬ ve awˬ laꞈ gʼawˇ hui htaꞈ yawˇ kʼoˆ piˇ ve, “ngaˬ htaꞈ nyi ma maˇ luˬ ve chaw lehˬ, awˬ bon uiˍ ve yoˬ.” (Maꞈhtehˍ 11:2, 3, 6) Leh aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ yawˇ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le?

4. Awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma htaꞈ henˇ tuˬ le?

4 Chi ve teˇ lawn leh gʼuˇ suhˍ teˇ lawn hkʼaw Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ, aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve awˬ lawn chi ve hkʼaw laiˉ ceuˬ htaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ. Chi beuꞈ teˇ co˗e ngaˬ hui Liꞈ hpu htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ lawn kʼoˆ piˇ ve kaꞈ, aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ a yeˇ maˇ yuˬ ve teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ. Ngaˬ hui Yeˍsuˆ htaꞈ yonˍ ve hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve leh yawˇ awˬ hkʼaˇ suh kʼai ve teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ htaꞈ kaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ.

(1) YEˍSUˆ VE AWˬ LAWN

Laiˉ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma pa taw Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Yeˍsuˆ ve awˬ lawn. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? (Awˬ tawn 5 nyi sheˍ) *

5. Aˬ htoꞈ ma te Yeˍsuˆ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve maˇ heˆ tehꞈ chaw teˇ hpaˍ dawˇ ve le?

5 Yeˍsuˆ hpehꞈ laˬ jaw ve awˬ lawn htaꞈ pa taw, laiˉ gʼaˇ yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ. Yeˍsuˆ maˍ cheuˬ jaˇ leh anˇ tuˬ laiˉ ceuˬ te gʼa ve tehꞈ yawˇ hui haꞈ yuˬ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yeˍsuˆ haˍ gʼawˇ jaˇ ve laꞈ shaˉ maˉ ve yaˇ paˍ teˇ gʼaˇ ceh hpehꞈ ve tehꞈ, yawˇ hui dawˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, Yeˍsuˆ lehˬ Naˍzaˍrehˆ venˇ ehˉ hkʼaw laˬ ve yoˬ. Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ Naˍtaˍneˍlaˆ kaꞈ kʼoˆ ve, “Naˍzaˍrehˆ venˇ hkʼaw lo daꞈ ve awˬ ceuˬ teˇ ceuˬ ceuˬ tawˆ la hpehꞈ tuˬ laˇ?” (Yoˇhanˬ 1:46) Naˍzaˍrehˆ venˇ lehˬ nyi ma pfuhˇ lawꞈ lawꞈ ve awˬ ceuˬ maˇ cawˬ tehꞈ Naˍtaˍneˍlaˆ dawˇ ve yoˬ. Meˍsiˉyaꞈ lehˬ Naˍzaˍrehˆ venˇ lo maˇ heˆ, Behˍlehˍhehnˍ venˇ lo paw la tuˬ yoˬ tehꞈ Miˆhkaˍ liꞈ 5:2 hkʼaw tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve htaꞈ yawˇ dawˇ mawˬ ve yoˬ hehˉ.

6. Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ ve chaw yawˇ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ shiˍ tuˬ yawˇ hui teˇ ceuˬ ceuˬ aˬ htoꞈ ma te cawˇ ve le?

6 Liꞈ hpu hkʼaw aˬ htoꞈ ma kʼoˆ laˇ ve le? Tcuh kaˍ paˍ Iˉsaˍyaˆ awˬ gʼuˇ suhˍ htaˇ kaꞈ kʼoˆ taˍ ve, Yeˍsuˆ ve canˇ paˍ lehˬ “[Meˍsiˉyaꞈ] hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ la tuˬ ve htaꞈ chaw teˇ gʼaˇ kaꞈ maˇ dawˇ hkiˉ.” (Iˉsaˍyaˆ 53:8) Awˬ tehˬ kʼo, awˬ lawn chi ve lehˬ gʼuˇ suhˍ htaˇ kaꞈ kʼoˆ taˍ ve maw jaˇ˗oˬ. Yawˇ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ shiˍ tuˬ awˬ yanˇ yehˇ ve kʼo, Yeˍsuˆ Behˍlehˍhehnˍ venˇ lo paw leh yawˇ Daˍviˆ ve awˬ ceuˬ awˬ hkʼaˇ hpehꞈ ve tehꞈ yawˇ hui shiˍ tuˬ yoˬ. (Luˉkaꞈ 2:4-7) Chi htaꞈ pa taw, Yeˍsuˆ kaꞈ Miˆhkaˍ liꞈ 5:2 hkʼaw tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve awˬ ti lo paw ve yoˬ. Hkʼe kʼo chi hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ ve le? Awˬ tehˬ ve htaꞈ hkʼa dehꞈ maˇ shiˍ sheˍ ve htawˇ, yawˇ hui Yeˍsuˆ htaꞈ dawˇ cheˆ piˇ vaiˇ jaˇ ve yoˬ. Chi ve htaꞈ pa taw, yawˇ hui Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ.

7. Aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le?

7 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Chi beuꞈ teˇ co˗e maˇ˗awˍ ve Gʼuiˬ sha ve chaw maˇ paw sha leh shu mehˆ gʼuˇ suhˍ awˬ hpfuhˇ maˇ cawˬ. Yawˇ hui liꞈ maˇ shiˍ ve chaw “teꞈ chiˉ maˇ gʼa henˇ jaw ve chaw hpehꞈ ve” yoˬ. (Tcuh yaˇ 4:13) Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hui Liꞈ hpu cawnˇ yehˬ lo liꞈ maˇ gʼa henˇ ve pa taw, chaw teˇ hpaˍ yawˇ hui Liꞈ hpu maˇ maˍ keunˍ tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Chaw teˇ hpaˍ dawˇ ve, Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw ve bon lehˬ “Aˍmeˬriˆkaꞈ ve bon” hpehˬ ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Aˍmeˬriˆkaꞈ mvuhˇ miˬ hkʼaw chehˇ ve chaw 7 pun ve hkʼaw Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hkʼa peu˗eˬ 1 pun hkʼe taw ceh cawˬ ve yoˬ. Chaw teˇ hpaˍ kʼoˆ ve, Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw lehˬ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ yonˍ ve yoˬ. Leh kʼawꞈ kʼoˆ sheˍ ve, Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw lehˬ “maꞈ yaˇ uˉ peunˍ ve,” “Aˍmeˬriˆkaꞈ ve chaw jaˆ,” maˇ heˆ leh “bon gʼuˇ ve chaw” hpehꞈ ve tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Laiˉ gʼaˇ awˬ lawn chi gʼa kaˇ leh awˬ tehˬ ve htaꞈ hkʼa peu˗eˬ maˇ shiˍ ve pa taw, yawˇ hui Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ hpehꞈ gaˇ.

8. Tcuh yaˇ liꞈ 17:11 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, chi beuꞈ teˇ co˗e ve chaw a shu Gʼuiˬ sha ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ shiˍ gaˇ ve kʼo, hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve le?

8 Ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve le? Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh kʼai ve htaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ ngaˬ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ gʼa ca cawˇ ve yoˬ. Chi ve lehˬ Liꞈ hpu bvuhꞈ paˍ Luˉkaꞈ te tuˬ dawˇ teh taˍ ve awˬ ceuˬ hpehꞈ ve yoˬ. Yawˇ “awˬ hkuiˉ puiˍ htaˇ kaꞈ bvuhꞈ taˍ ve teˇ hpaˍ htaꞈ hkʼa dehꞈ shawˍ nyi tehˆ nyi taˍ peuˬ.” Yeˍsuˆ htaꞈ caˉ daꞈ ve yawˇ hui gʼa kaˇ ve “awˬ tehˬ” hpehꞈ ve tehꞈ gʼaw ve chaw htaꞈ yawˇ yonˍ tcuh gaˇ ve yoˬ. (Luˉkaꞈ 1:1-4) Yuˇdaꞈ chaw Beˍriˆ venˇ hkʼaw chehˇ ve chaw kaꞈ Luˉkaꞈ hkʼa shuˍ te ve yoˬ. Yawˇ hui Yeˍsuˆ ve awˬ lawn gʼa kaˇ htaˇ, yawˇ hui gʼa kaˇ ve awˬ tehˬ hpehꞈ ve tehꞈ yonˍ gʼa tuˬ, yawˇ hui Heˍbrehˇ ve Liꞈ hpu hkʼaw hkʼa dehꞈ hpfuhˆ nyi ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 17:11 gʼaw sheˍ.) Chi ve hkʼa shuˍ shuˍ chi beuꞈ teˇ co˗e ve chaw kaꞈ awˬ tehˬ ve htaꞈ gʼa ca leh, Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˍ ve leh, Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ taˍ ve awˬ ceuˬ gʼa tehˆ daꞈ cawˇ ve yoˬ. Leh Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw aˬ htoꞈ ma te ve yawˇ hui gʼa hpfuhˆ nyi cawˇ ve yoˬ. Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˍ ve hkʼe gʼaꞈ te ve laˇ? Yawˇ hui hpfuhˆ nyi leh awˬ tehˬ ve hkʼa peu˗eˬ htaꞈ gʼaꞈ ca ve kʼo, shu ve dawˇ hkʼaˇ leh kʼoˆ ve awˬ tehˬ maˇ heˆ ve htaꞈ yawˇ hui maˇ yonˍ.

(2) SHU CHIˇ MVUH LAˇ TUˬ YEˍSUˆ ANˇ TUˬ MAˇ TE

Laiˉ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma pa taw Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Shu chiˇ mvuh laˇ tuˬ Yeˍsuˆ anˇ tuˬ maˇ te. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? (Awˬ tawn 9-10 nyi sheˍ) *

9. Yeˍsuˆ mvuhˇ naw ma ve awˬ heˆ maˇ te maˍ piˇ htaˇ hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ la ve le?

9 Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ ve chaw teˇ hpaˍ yawˇ maˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ ceh kaˇ gaˇ ve maˇ heˆ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ hpeuꞈ maw laˇ tuˬ, “mvuhˇ naw ma ve awˬ heˆ” yawˇ hui htaꞈ te maˍ laˇ tcuh gaˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 16:1) Yawˇ hui Yeˍsuˆ htaꞈ chi hkʼe te tcuh gaˇ ve lehˬ, yawˇ hui Daˍyeˍlaˆ liꞈ 7:13, 14 hkʼaw ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ maˇ na gʼa ve pa taw yoˬ hehˉ. Yaꞈ hkʼaˇ, tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi awˬ tehˬ hpehꞈ la tuˬ, Yaˬhoˉvaˬ awˬ yanˇ maˇ gaˬ tcuh sheˍ. Yeˍsuˆ maˍ ve awˬ ceuˬ lehˬ yawˇ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ, yawˇ hui yonˍ gʼa cawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui mawˬ gaˇ ve awˬ ceuˬ Yeˍsuˆ anˇ tuˬ maˇ te maˍ piˇ htaˇ, Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 16:4.

10. Tcuh kaˍ paˍ Iˉsaˍyaˆ ve tawˇ hkawˇ Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve Yeˍsuˆ hkʼaˬ hkʼe te awˬ tehˬ hpehꞈ la tcuh gʼa ve le?

10 Liꞈ hpu hkʼaw hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ ve le? Iˉsaˍyaˆ Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve, “yawˇ lehˬ yaꞈ kʼaw hkʼoˆ lo awˬ hkawˇ bvuhˬ chaweh te kuˬ leh tawˇ yaw tuˬ ve maˇ heˆ.” (Iˉsaˍyaˆ 42:1, 2) Yeˍsuˆ nyi ma nuˇ nehˬ ve hkʼaw Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve yoˬ. Yawˇ bon yehˬ lonˉ maˇ te leh aˉ yaˇ cawˬ ve veuꞈ kʼaˇ maˇ veuꞈ leh bon awˬ hoˉ hkʼe ve aˉ yaˇ htaꞈ yawˇ maˇ kuˬ tcuh gaˇ. Yeˍsuˆ htaꞈ suhˉ jehˬ piˇ htaˇ kaꞈ, jawˇ mawˇ Heˍroˆ nyi hkʼaˇ suh tuˬ yawˇ anˇ tuˬ maˇ te. (Luˉkaꞈ 23:8-11) Yeˍsuˆ miˬ guiˬ hkʼoˆ chehˇ htaˇ kaꞈ yawˇ anˇ tuˬ te ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ awˬ pon a yeˇ uiˍ jaˇ ve lehˬ daꞈ ve awˬ lawn sha tanˇ bon maˍ ve yoˬ. Yawˇ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ kʼoˆ piˇ ve, “chi hkʼe te tuˬ ngaˬ laˬ ve yoˬ.”—Maˍkuˆ 1:38.

11. Chi beuꞈ teˇ co˗e laiˉ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma htaꞈ dawˇ cawˇ ve le?

11 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Chi beuꞈ teˇ co˗e ve chaw laiˉ gʼaˇ bon yehˬ leh hpaꞈ yehˬ lonˉ daꞈ jaˇ ve htaꞈ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Bon awˬ hoˉ aˉ yaˇ cawˬ ve leh pawehˇ hkʼaˬ kaˬ lo laˬ ve yawˇ hui maˇ shiˍ ve kaꞈ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui Gʼuiˬ sha leh Gʼuiˬ sha htaꞈ caˉ daꞈ ve gʼa henˇ˗aw laˇ? Maˇ gʼa henˇ. Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw geh hpawnˬ daꞈ la ve lehˬ Yaˬhoˉvaˬ yawˇ hui htaꞈ aˬ htoꞈ ma te tcuh gaˇ ve gʼa henˇ leh ngaˬ hui ve hpawnˬ daꞈ kuiˬ yehˬ lehˬ daꞈ jaˇ uiˍ jaˇ ve maˇ heˆ ve htawˇ, daꞈ kehˬ leh yehˇ sha ve yoˬ. Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw sheh kʼai ve chaw htawˇ, bon awˬ hoˉ hkʼe leˇ daꞈ jaˇ ve veuꞈ kʼaˇ veuꞈ leh aˉ yaˇ cawˬ ve maˇ heˆ. Ngaˬ hui yonˍ ve leh maˍ ve awˬ ceuˬ lehˬ Liꞈ hpu hkʼaw laˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui oˉ kʼoˍ pui ve sha jaˇ leh yawˇ hui dawˇ cawˇ ve pawehˇ kaꞈ maˇ te tehꞈ dawˇ ve pa taw, ngaˬ hui maˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ yawˇ hui maˇ na gaˇ.

12. Heˍbrehˇ liꞈ 11:1, 6 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, ngaˬ hui yonˍ ve cawˬ tuˬ hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve le?

12 Ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve le? Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh kʼai ve htaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ tcuh yaˇ Pawˇluꞈ Roˉmaꞈ venˇ hkʼaw chehˇ ve Hkriꞈ yaˇ htaꞈ kʼoˆ piˇ ve, “yonˍ ve lehˬ, gʼa kaˇ ve htaꞈ pa taw yoˬ. Gʼa kaˇ ve htawˇ, Hkriꞈ ve tawˇ hkawˇ shu hto laˇ ve htaꞈ pa taw yoˬ.” (Roˉmaꞈ 10:17) Ngaˬ hui yonˍ ve cawˬ gaˇ ve kʼo, Liꞈ hpu gʼa henˇ cawˇ ve yoˬ. Pawehˇ chi lehˬ nyi˗a kʼo pyawˍ leh nyi ma pfuhˇ lawꞈ lawꞈ cawˬ ve htawˇ, Liꞈ hpu hkʼaw maˍ ve htaꞈ maˇ hawˍ daꞈ ve pa taw maˇ gʼa te. “Yonˍ ve teˇ ceuˬ maˇ cawˬ ve kʼo, Gʼuiˬ sha nyi hkʼaˇ suh tuˬ te maˇ gʼa.” Chi htaꞈ pa taw, cawˇ ve cuˇ yiˍ gʼa cawˬ leh yonˍ hkʼaˇ gʼa yonˍ yeˬ piˇ ve yoˬ. (Heˍbrehˇ 11:1, 6 gʼaw sheˍ.) Ngaˬ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ mawˬ˗oˬ ve tehꞈ hpehꞈ maw piˇ tuˬ, anˇ tuˬ te maˍ laˇ tuˬ maˇ loˍ. Liꞈ hpu hkʼaw maˍ laˇ ve awˬ ceuˬ htaꞈ ngaˬ hui hkʼa dehꞈ hpfuhˆ nyi htaˇ, ngaˬ hui ve yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ tuˬ te gʼa ve yoˬ. Ngaˬ hui yonˍ ve awˬ ceuˬ awˬ tehˬ hpehꞈ leh htawˇ dawˇ nawˬ dawˇ maˇ cawˬ.

(3) YEˍSUˆ YUˇDAꞈ CHAW VE AWˬ LIˇ AWˬ HKʼAˇ LAIˉ CEUˬ HTAꞈ MAˇ GʼAꞈ TE

Laiˉ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma pa taw Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Yeˍsuˆ Yuˇdaꞈ chaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ laiˉ ceuˬ htaꞈ maˇ gʼaꞈ te. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? (Awˬ tawn 13 nyi sheˍ) *

13. Aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le?

13 Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ, Yoˇhanˬ Baˆtiˆsaˬ piˇ paˍ ve awˬ laꞈ gʼawˇ, aˬ htoꞈ ma te Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ caˇ tuˬ ce ve le tehꞈ yawˇ hui maˇ na gʼa ve yoˬ. Yeˍsuˆ yawˇ chehˇ htaˇ, yawˇ hui chi hkʼe te tuˬ maˇ loˍ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 9:14-17) Chi hkʼoˆ kaꞈ, Hpaˍriˍsehˇ hui leh Yeˍsuˆ htaꞈ tawˍ ve chaw kaꞈ, Yeˍsuˆ yawˇ hui ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ maˇ gʼaꞈ te ve tehꞈ deˇ piˇ ve yoˬ. Shinˉ nyi htaˇ Yeˍsuˆ chaw naˬ htaꞈ gu na˗e piˇ ve yawˇ hui beuꞈ jaˇ. (Maˍkuˆ 3:1-6; Yoˇhanˬ 9:16) Shinˉ nyi ve awˬ lawn yawˇ hui ce kan jaˇ ve hkʼe te ve yoˬ. Bon yehˬ lonˉ awˬ hkʼaw lo kaꞈ mawˇ hawˇ tcuh leh, Yeˍsuˆ deˇ piˇ ve htaꞈ kaꞈ yawˇ hui beuꞈ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 21:12, 13, 15) Yuˇdaꞈ chaw ve hpawnˬ daꞈ kuiˬ hkʼaw chehˇ ve chaw, Naˍzaˍrehˆ venˇ hkʼaw chehˇ ve chaw kaꞈ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ. Yeˍsuˆ yawˇ hui dawˇ taˍ ve hkʼe te ve aꞈ kehˉ, Yeˍsuˆ yawˇ hui htaꞈ Iˉsaˍreˍlaˆ chaw a shu yawˇ awˬ pon tiˉ dawˇ nyi leh, yonˍ ve maˇ cawˬ ve awˬ lawn tehˆ maˍ piˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh yawˇ hui beuꞈ jaˇ. (Luˉkaꞈ 4:16, 25-30) Laiˉ gʼaˇ dawˇ taˍ ve hkʼe, Yeˍsuˆ maˇ te ve pa taw yawˇ hui Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ.—Maꞈhtehˍ 11:16-19.

14. Liꞈ hpu hkʼaw maˇ hawˍ daꞈ ve chaw yaˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ aˬ htoꞈ ma te Yeˍsuˆ nyi cha ve le?

14 Liꞈ hpu hkʼaw hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ ve le? Yaˬhoˉvaˬ tcuh kaˍ paˍ Iˉsaˍyaˆ htaꞈ cuˇ leh kʼoˆ tcuh ve, “chaw chi teˇ hpaˍ lehˬ ngaˬ htaꞈ oˉ kʼoˍ pui chehˇ ve yoˬ tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui yaw chehˇ ve tawˇ teˇ hpaˍ lehˬ teꞈ chiˉ tcuhˉ kuiˬ maˇ cawˬ. Yawˇ hui ve nyi ma lehˬ ngaˬ htaꞈ vuiˇ daꞈ jaˇ ve yoˬ. Yawˇ hui oˉ kʼoˍ pui ve awˬ liˇ lehˬ teꞈ chiˉ tcuhˉ kuiˬ maˇ cawˬ. Nyi ma hkʼaw tawnˇ yuˬ taˍ ve chaw mawˇ awˬ liˇ ceh hpehꞈ ve yoˬ.” (Iˉsaˍyaˆ 29:13) Liꞈ hpu hkʼaw maˇ hawˍ daꞈ ve chaw yaˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ Yeˍsuˆ nyi cha ve cawˇ jaˇ. Chaw yaˇ te ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ Liꞈ hpu aꞈ kehˉ a yeˇ uiˍ jaˇ tehꞈ dawˇ ve chaw lehˬ, Yaˬhoˉvaˬ leh yawˇ peu laˇ ve Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ kaꞈ maˇ haꞈ yuˬ.

15. Aˬ htoꞈ ma te chi beuꞈ teˇ co˗e ve chaw laiˉ gʼaˇ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ ve le?

15 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Paw ve awˬ nyi, hkʼawꞈ suhˉ nyi, mvuhˇ miˬ htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve, Liꞈ hpu hkʼaw maˇ hawˍ daꞈ ve, chaw suh ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ maˇ gʼa te ve, chi ve teˇ hpaˍ htaꞈ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw maˇ gʼaꞈ te ve pa taw, yawˇ hui maˇ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Yawˇ hui Gʼuiˬ sha htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve cawˇ ve awˬ hkʼaˇ hpehꞈ ve tehꞈ yonˍ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw maˍ ve aꞈ kehˉ yawˇ hui chaw yaˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ dawˇ cawˇ jaˇ ve pa taw, yawˇ hui Gʼuiˬ sha nyi hkʼaˇ suh tuˬ te piˇ maˇ gʼa.—Maˍkuˆ 7:7-9.

16. Chiˇ mvuh ve liꞈ 119:97, 113, 163-165 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? Leh aˬ htoꞈ ma maˇ te cawˇ ve le?

16 Ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve le? Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ tawˇ hkawˇ leh yawˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ gʼa haꞈ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 119:97, 113, 163-165 gʼaw sheˍ.) Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ ve kʼo, yawˇ maˇ dawˇ cawˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ ngaˬ hui maˇ caˉ daꞈ. Teˇ ceuˬ le aꞈ kehˉ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ gʼa haꞈ cawˇ ve yoˬ.

(4) MVUHˇ MIˬ Uˉ PEUNˍ VE HPAWˇ GU PIˇ TUˬ YEˍSUˆ LAˬ VE MAˇ HEˆ

Laiˉ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma pa taw Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve hpawˇ gu piˇ tuˬ Yeˍsuˆ laˬ ve maˇ heˆ. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? (Awˬ tawn 17 nyi sheˍ) *

17. Aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le?

17 Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ, laiˉ gʼaˇ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve pa tcuh gaˇ ve yoˬ. Roˉmaꞈ uˉ peunˍ ve fawˉ mehˍ piˇ ve htaꞈ Meˍsiˉyaꞈ ga ponˬ laˇ gʼa tuˬ yoˬ tehꞈ laiˉ gʼaˇ dawˇ ve yoˬ. Yawˇ hui Yeˍsuˆ htaꞈ Jawˇmawˇ nyiˉ te tcuh˗a te htaˇ yawˇ hpaw˗e ve yoˬ. (Yoˇhanˬ 6:14, 15) Paw hkuˇ leh awˬ nu ve chaw Yeˍsuˆ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve htaꞈ pa piˇ la ve kawˆ ve yoˬ. Roˉmaꞈ chaw hui maˇ dawˇ cawˇ leh paw hkuˇ ve kanˇ paˆ Roˉmaꞈ chaw veh la ve htaꞈ kawˆ ve yoˬ. Yuˇdaꞈ chaw laiˉ gʼaˇ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve awˬ lawn htaꞈ dawˇ haˍ ve pa taw, Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ.

18. Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve laiˉ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma te a yeˇ maˇ yuˬ ve le?

18 Liꞈ hpu hkʼaw hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ ve le? Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ laiˉ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve, awˬ leh meuˇ htaˇ Meˍsiˉyaꞈ maꞈ bawˆ ve gʼaˇ shehˍ hpaˇ hpehꞈ tuˬ ve htawˇ, awˬ nu ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ hkʼaw kʼoˆ taˍ ve, yawˇ chi hkʼe maˇ hpehꞈ sheˍ htaˇ venˇ baˆ awˬ pon yawˇ gʼa suh˗e sheˍ ve yoˬ. (Iˉsaˍyaˆ 53:9, 12) Leh Yuˇdaꞈ chaw Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve aˬ htoꞈ ma te dawˇ yaꞈ sheˍ ve le? Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ yawˇ hui dawˇ cawˇ ve htaꞈ ceh a yeˇ yuˬ ve pa taw, yawˇ hui shoꞈ shaꞈ ve gʼa hpuˇ chehˇ ve oˇ teˇ hkui ve htaꞈ maˇ gu piˇ ve tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ yawˇ hui gʼa mawˬ htaˇ, yawˇ hui a yeˇ maˇ yuˬ˗oˬ.—Yoˇhanˬ 6:26, 27.

19. Chi beuꞈ teˇ co˗e aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ ve le?

19 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Ngaˬ hui mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve htaꞈ maˇ caˉ daꞈ ve pa taw, laiˉ gʼaˇ maˇ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui mehˇ keu cawˇ ve tehꞈ laiˉ gʼaˇ dawˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui chaw yaˇ uˉ peunˍ ve htaꞈ leuˆ ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve yoˬ. (1 Saˍmo˗eˍlaˆ 8:4-7) Liꞈ henˇ yehˬ leh naˆ tsuhˇ yehˬ te ve ga piˇ ve, maˇ heˆ leh mvuhˇ miˬ yaˇ awˬ pon awˬ bon cawˬ tuˬ te cawˇ ve tehꞈ, chaw teˇ hpaˍ dawˇ ve yoˬ. Miˬ guiˬ hkʼoˆ shoꞈ shaꞈ ve htaꞈ gu ve aꞈ kehˉ, ngaˬ hui hto toˇ ve htaꞈ a yeˇ yuˬ jaˇ ve pa taw, yawˇ hui ngaˬ hui htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ.

20. Maꞈhtehˍ liꞈ 7:21-23 hkʼaw hkʼa gaˬ Yeˍsuˆ kʼoˆ taˍ ve tawˇ hkawˇ, ngaˬ hui a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw a yeˇ uiˍ jaˇ ve tehꞈ shawˍ tuˬ aˬ htoꞈ ma le?

20 Ngaˬ hui Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh kʼai ve htaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? (Maꞈhtehˍ 7:21-23 gʼaw sheˍ.) Yeˍsuˆ te tcuh laˇ ve kanˉ ngaˬ hui a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw a yeˇ uiˍ jaˇ tehꞈ gʼa shawˍ cawˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 28:19, 20) Chaw yaˇ shoꞈ shaꞈ ve htaꞈ gu tuˬ tiˉ ngaˬ hui maˇ dawˇ nyi leh, mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ ve htaꞈ a yeˇ te jaˇ leh, hto toˇ ve kanˉ htaꞈ a yeˇ maˇ te tuˬ te laˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui chaw yaˇ htaꞈ haꞈ leh yawˇ hui shoꞈ shaꞈ ve gʼa hpuˇ chehˇ ve htaꞈ dawˇ haˍ ve htawˇ, yawˇ hui htaꞈ ga piˇ gʼa tuˬ daꞈ jaˇ ve awˬ hkʼaˇ lehˬ, Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ daꞈ ve awˬ lawn sha tanˇ hto maˍ piˇ ve yoˬ. Leh yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ geh meuˆ daꞈ tuˬ ga piˇ ve yoˬ.

21. Ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma te tuˬ dawˇ teh taˍ ve le?

21 Awˬ lawn chi ve hkʼaw Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ, yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ ngaˬ hui gʼa henˇ˗oˬ ve yoˬ. Leh chi beuꞈ teˇ co˗e yawˇ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve kaꞈ gʼa henˇ˗oˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi ve 4 hkʼaˇ ceh laˇ? Ngaˬ hui shaˍ tiꞈ te cawˇ ve, maˇ heˆ. Gʼuˇ suhˍ teˇ lawn hkʼaw awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ htaꞈ ngaˬ hui teˇ geh kʼawꞈ henˇ tuˬ yoˬ. Ngaˬ hui Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve maˇ te leh ngaˬ hui ve yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ tuˬ coˇ caˇ leh te sheˍ.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 56 Awˬ tehˬ ve leuˆ yuˬ tuˬ, nawˬ hkʼaˇ nawˬ te˗o

^ Yeˍsuˆ lehˬ miˬ guiˬ hkʼoˆ cheuˬ jaˇ ve saˍ laꞈ hpehꞈ ve htawˇ, oˇ htaˇ teˇ co˗e maˇ˗awˍ ve chaw yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ. Aˬ htoꞈ ma te chi hkʼe hpehꞈ ve le? Awˬ lawn chi ve hkʼaw awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ htaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ. Aˬ htoꞈ ma te chi beuꞈ teˇ co˗e Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ kʼoˆ ve leh te ve htaꞈ laiˉ gʼaˇ maˇ dawˇ cawˇ ve le? Yeˍsuˆ htaꞈ ngaˬ hui hkʼa dehꞈ yonˍ gʼa tuˬ aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? Ngaˬ hui Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh kʼai ve teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ tuˬ, htawˇ dawˇ nawˬ dawˇ te chehˇ ve chaw htaꞈ awˬ bon cawˬ tuˬ awˬ lawn chi ve hkʼaw leh gʼuˇ suhˍ teˇ lawn hkʼaw teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Naˍtaˍneˍlaˆ Yeˍsuˆ geh kʼai tuˬ Hpiˇliˇpuˆ kʼoˆ piˇ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yeˍsuˆ ha lehˬ ve bon hkawˇ maˍ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yeˍsuˆ lehˬ hawˉ hkʼaˆ laꞈ sheh suh ve teˇ gʼaˇ htaꞈ haꞈ shaˉ piˇ ve. Yawˇ htaꞈ tawˍ ve chaw nyi chehˇ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yeˍsuˆ hkʼaw hkʼoˆ lo teˇ gʼaˇ tiˉ hpaw˗e ve.