Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ Lawn 19

Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ ve chaw yawˇ ve kanˉ maˇ te tuˬ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ tawˍ piˇ maˇ gʼa

Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ ve chaw yawˇ ve kanˉ maˇ te tuˬ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ tawˍ piˇ maˇ gʼa

“Nawˬ ve awˬ liˇ tawˇ hkawˇ htaꞈ haꞈ ve chaw teˇ hpaˍ gawˬ lehˍ gʼa chehˇ leh, chaw teˇ gʼaˇ kaꞈ yawˇ hui htaꞈ paiˍ tuˬ te maˇ gʼa.”—CHIˇ MVUH VE 119:165.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 122 Nyi ma yeˬ ve chaw hpehꞈ sheˍ!

HENˇ TUˬ VE TEˇ HPAˍ *

1-2. Liꞈ bvuhꞈ paˍ teˇ gʼaˇ aˬ htoꞈ ma kʼoˆ ve le? Leh awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma htaꞈ henˇ tuˬ le?

 Chi beuꞈ teˇ co˗e laiˉ lanˬ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ yonˍ ve tehꞈ kʼoˆ ve htawˇ, yawˇ maˍ ve htaꞈ maˇ gʼaꞈ te. (2 Tiˆmoˉseˍ 4:3, 4) Liꞈ bvuhꞈ paˍ teˇ gʼaˇ kʼoˆ ve, “tawˇ pa haˉ te kʼo, chi teˇ hkui hawˉ hkʼaˆ teˇ gʼaˇ ponˬ taˉ ve 2,000 hkʼawꞈ htaˇ, Yeˍsuˆ kʼoˆ ve hkʼa shuˍ kʼoˆ ve kʼo, Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ ve chaw yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve hkʼe, ngaˬ hui kaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ ve laˇ? Yoˬ. Ngaˬ hui chi hkʼe te tuˬ yoˬ.”

2 Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ laiˉ gʼaˇ yawˇ maˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ gʼa na leh, yawˇ anˇ tuˬ te ve laiˉ ceuˬ htaꞈ kaꞈ gʼa mawˬ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ hui Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ yonˍ. Aˬ htoꞈ ma pa taw le? Aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ kʼoˆ ve leh te ve awˬ ceuˬ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Ponˬ taˉ ve teˇ lawn hkʼaw awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ chi ngaˬ hui gʼa henˇ˗oˬ. Awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ htaꞈ teˇ geh kʼawꞈ henˇ tuˬ yoˬ. Aˬ htoꞈ ma te laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve htaꞈ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ, ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve le? Chi ve kaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ.

(1) YEˍSUˆ CHAW MEHˆ HPFUHˇ HTAꞈ MAˇ NYI VE

Laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve awˬ hkʼaˇ Yeˍsuˆ chaw mehˆ hpfuhˇ htaꞈ maˇ nyi ve. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ laiˉ gʼaˇ shoꞈ shaꞈ ve hkʼaˬ hkʼe te shuˍ daꞈ ve le? (Awˬ tawn 3 nyi sheˍ) *

3. Laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ yawˇ aˬ htoꞈ ma te ve le?

3 Yeˍsuˆ miˬ guiˬ hkʼoˆ chehˇ htaˇ hkʼaˬ hkʼe ve chaw geh htawˇ maˇ kʼoˆ, yawˇ awˬ yanˇ yehˇ ve yoˬ. Yawˇ paw sha ve chaw leh kanˇ paˆ cawˬ ve chaw geh kaꞈ awˍ caˇ ve yoˬ. Haˍ ve gʼawˇ ve chaw leh shu fawˉ mehˍ piˇ ve chaw geh kaꞈ, yawˇ awˬ yanˇ yehˇ maˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, maˇ˗awˍ ve chaw, “venˇ baˆ yaˇ hui” hpehꞈ ve tehꞈ nyi ve chaw htaꞈ Yeˍsuˆ ha kʼaˉ ve yoˬ. Yeˍsuˆ chi hkʼe te ve pa taw, uiˍ muiˬ caˆ muiˬ ve chaw laiˉ gʼaˇ yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ. Yawˇ hui Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ na piˇ ve, “aˬ htoꞈ ma pa taw awˬ hkawnˍ shaw paˍ leh venˇ baˆ yaˇ hui geh hkʼa geh hti caˇ hti dawˬ ve le?” Yeˍsuˆ chi hkʼe gʼa kaˇ htaˇ yawˇ yawˇ hui htaꞈ kʼoˆ piˇ ve, “chehˇ sha ve chaw hui naˆ tsuhˇ shehˍ hpaˇ htaꞈ maˇ loˍ. Naˬ ve chaw hui ceh tiˉ loˍ ve yoˬ. Hteˇ ve cawˇ ve chaw hui htaꞈ kuˬ yuˬ tuˬ ngaˬ laˬ ve maˇ heˆ. Venˇ baˆ yaˇ teˇ hpaˍ, a shu yawˇ ve venˇ baˆ htaꞈ dawˇ hpfuhˆ tuˬ awˬ pon kuˬ yuˬ tuˬ ngaˬ laˬ ve yoˬ.”—Luˉkaꞈ 5:29-32.

4. Iˉsaˍyaˆ ve tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ hkʼaw Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ caˉ daꞈ ve Yuˇdaꞈ chaw aˬ htoꞈ ma gʼa shiˍ cawˇ ve le?

4 Liꞈ hpu hkʼaw aˬ htoꞈ ma kʼoˆ laˇ ve le? Meˍsiˉyaꞈ miˬ guiˬ hkʼoˆ maˇ laˬ sheˍ htaˇ, laiˉ gʼaˇ Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ yoˬ tehꞈ, Iˉsaˍyaˆ tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve maw jaˇ˗oˬ. Yawˇ kʼoˆ ve, ‘ngaˬ hui yawˇ htaꞈ chiˇ baˬ taˍ ve yoˬ. Chaw teˇ gʼaˇ kaꞈ yawˇ htaꞈ maˇ chiˇ nyi. Ngaˬ hui yawˇ htaꞈ teꞈ chiˉ awˬ hpfuhˇ maˇ cawˬ ve chaw hkʼe shawˍ baˬ taˍ ve yoˬ.’ (Iˉsaˍyaˆ 53:3) Tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ chi ve hkʼaw, Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ Yuˇdaꞈ chaw laiˉ gʼaˇ lehˬ, Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ ve tehꞈ shiˍ ve yoˬ.

5. Chi beuꞈ teˇ co˗e ve chaw laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe nyi ve le?

5 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Caˬbuˉ leh bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ paw sha ve chaw leh awˬ meꞈ awˬ hponˇ cawˬ ve chaw htaꞈ dawˇ cawˇ ve yoˬ. Maˇ heˆ leh nyi˗a kʼo, cuˇ yiˍ cawˬ ve chaw htaꞈ yawˇ hui ve awˬ moˍ hkʼaw chehˇ la tcuh gaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, laiˉ gʼaˇ Gʼuiˬ sha ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ maˇ gʼaꞈ te. Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve chaw lehˬ, kaiˬ leh yawˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ gʼaꞈ te ve yoˬ. Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw shu mehˆ gʼuˇ suhˍ awˬ meꞈ awˬ hponˇ maˇ cawˬ ve pa taw, Caˬbuˉ leh bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ yawˇ hui htaꞈ nyi cha ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Pawˇluꞈ kʼoˆ ve, “shawˍ baˬ ve” chaw htaꞈ Gʼuiˬ sha leuˆ yuˬ ve yoˬ. (1 Kawˇrenˍhtuˆ 1:26-29) Yaˬhoˉvaˬ awˬ pon kʼo, yawˇ ve kanˉ te ve ka tiꞈ yeˬ ve chaw hkʼaˬ hkʼe ve chaw hpehꞈ ve htawˇ maˇ kʼoˆ, yawˇ awˬ pon awˬ hpfuhˇ hkʼaˆ jaˇ.

6. Maꞈhtehˍ liꞈ 11:25, 26 hkʼaw Yeˍsuˆ aˬ htoꞈ ma kʼoˆ laˇ ve le? Leh ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te yawˇ htaꞈ henˇ yuˬ gʼa tuˬ le?

6 Ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? (Maꞈhtehˍ 11:25, 26 gʼaw sheˍ.) Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve htaꞈ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ, miˬ guiˬ yaˇ Gʼuiˬ sha ve chaw htaꞈ dawˇ yaꞈ ve hkʼe, ngaˬ hui maˇ gʼa dawˇ cawˇ. Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve a loˍ te biˇ gʼa tuˬ, nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw htaꞈ ceh tiˉ yehˇ ve tehꞈ tawnˇ taˍ sheˍ. (Chiˇ mvuh ve 138:6) Miˬ guiˬ yaˇ lehˬ chaw chi teˇ hpaˍ cuˇ yiˍ maˇ cawˬ leh teꞈ chiˉ te maˇ gʼa ve tehꞈ dawˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ yawˇ ve chaw htaꞈ cuˇ leh laiˉ ceuˬ te biˇ gʼa ve yoˬ.

(2) MAˇ HEˆ HEˆ MAˍ VE LEH TE VE HTAꞈ YEˍSUˆ HPEUꞈ MAW LAˇ VE

7. Aˬ htoꞈ ma te Yeˍsuˆ Hpaˍriˍsehˇ hui htaꞈ chaw heˍ paˍ teˇ hpaˍ˗oˬ tehꞈ kuˬ ve le? Chi hkʼe kuˬ piˇ htaˇ yawˇ hui hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve le?

7 Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ, bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ te ve awˬ ceuˬ htaꞈ pa taw, Yeˍsuˆ yawˇ hui htaꞈ kʼoˆ haˆ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, awˬ pa awˬ e htaꞈ nyi haꞈ shaˉ ve aꞈ kehˉ yawˇ hui laꞈ sheh tsuhˇ ve htaꞈ a yeˇ yuˬ jaˇ ve pa taw, Yeˍsuˆ yawˇ hui htaꞈ chaw heˍ paˍ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 15:1-11) Yeˍsuˆ chi hkʼe kʼoˆ ve pa taw, awˬ laꞈ gʼawˇ hui anˇ jaˇ ve yoˬ hehˉ. Yawˇ hui yawˇ htaꞈ na piˇ ve, “tawˇ chi teˇ hkawˇ htaꞈ Hpaˍriˍsehˇ hui gʼa kaˇ htaˇ, yawˇ hui nyi ma zuhˆ ve htaꞈ nawˬ shiˍ˗aw laˇ?” Yeˍsuˆ hkʼawꞈ piˇ ve, “mvuhˇ naw ma hkʼoˆ chehˇ ve ngaˬ ve Awˬ pa maˇ ti taˍ ve awˬ cehˬ teˇ cehˬ le le htaꞈ gʼawˬ baˬ tuˬ yoˬ. Chaw oˇ ve teˇ hpaˍ chehˇ taˍ piˇ sheˍ. Yawˇ hui mehˆ cuˉ ve kaꞈ, yaꞈ kʼaw maˍ piˇ paˍ te ve yoˬ. Mehˆ cuˉ ve chaw lehˬ, mehˆ cuˉ ve chaw htaꞈ yaꞈ kʼaw maˍ piˇ ve kʼo, yawˇ huiˉ maˬ nyiˇ gʼaˇ gʼaˇ miˬ kʼoˍ hkʼaw ce loꞈ˗e tuˬ yoˬ.” (Maꞈhtehˍ 15:12-14) Yeˍsuˆ chi hkʼe kʼoˆ ve htaꞈ bon awˬ hoˉ hui nyi ma zuhˆ jaˇ ve htawˇ, yawˇ hui ve te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ Yeˍsuˆ awˬ tehˬ ve htaꞈ kʼoˆ tuˬ maˇ tawˍ laˇ tcuh.

8. Gʼuiˬ sha lehˬ bon liˇ teˇ maˬ le le maˍ ve htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve tehꞈ Yeˍsuˆ hkʼaˬ hkʼe hpeuꞈ maw laˇ ve le?

8 Yeˍsuˆ lehˬ maˇ heˆ heˆ maˍ ve htaꞈ kaꞈ kʼoˆ maˍ laˇ ve yoˬ. Gʼuiˬ sha lehˬ bon liˇ teˇ maˬ le le maˍ ve htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve tehꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ ve yoˬ. Yeˍsuˆ kʼoˆ ve, luˬ kuiˬ lo kʼai ve yaꞈ kʼaw lehˬ kʼehˬ jaˇ leh, oˇ kaˬ lo laiˉ gʼaˇ kʼai ve yoˬ. A shaꞈ teꞈ kuiˬ lo kʼai ve yaꞈ kʼaw lehˬ, haˍ jaˇ leh kʼai ve hkʼaˬ nyiˇ gʼaˇ maˇ cawˬ. (Maꞈhtehˍ 7:13, 14) Chi hkʼoˆ kaꞈ, Yeˍsuˆ hkʼa tawˍ lehˆ kʼoˆ laˇ ve, chaw teˇ hpaˍ yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve hkʼe te ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ tehˬ kʼo yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ maˇ te. Yeˍsuˆ shaˍ tiꞈ peꞈ laˇ ve, “maˇ heˆ heˆ ve tcuh kaˍ paˍ teˇ hpaˍ htaꞈ shaˍ tiꞈ te˗o. Awˬ hkʼaw hpawˇ yawˇ hui haiˬ jaˇ ve veˬ hpehꞈ ve kaꞈ, yawˬ awˬ guiˬ kʼuˉ htaꞈ deh leh nawˬ hui geh laˬ ve yoˬ. Yawˇ hui ve awˬ shiˍ htaꞈ nyi kʼo, yawˇ hui ve nyi ma htaꞈ gʼa shiˍ tuˬ yoˬ.”—Maꞈhtehˍ 7:15-20.

Laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve awˬ hkʼaˇ maˇ heˆ heˆ maˍ ve leh te ve htaꞈ Yeˍsuˆ hpeuꞈ maw laˇ ve. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ laiˉ gʼaˇ shoꞈ shaꞈ ve hkʼaˬ hkʼe te shuˍ daꞈ ve le? (Awˬ tawn 9 nyi sheˍ) *

9. Yeˍsuˆ lehˬ maˇ heˆ heˆ maˍ ve htaꞈ hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ laˇ ve le?

9 Liꞈ hpu hkʼaw aˬ htoꞈ ma kʼoˆ laˇ ve le? Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ awˬ gʼuˇ suhˍ htaˇ kaꞈ kʼoˆ laˇ taˍ ve, Meˍsiˉyaꞈ lehˬ Yaˬhoˉvaˬ ve bon yehˬ lonˉ htaꞈ dawˇ law chehˇ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 69:9; Yoˇhanˬ 2:14-17) Haꞈ hanˉ ve chi htaꞈ pa taw Yeˍsuˆ lehˬ yawˇ hui te ve awˬ ceuˬ leh, maˇ heˆ heˆ maˍ ve htaꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, chaw yaˇ lehˬ maˇ suh puiˉ ve co ha cawˬ ve tehꞈ Hpaˍriˍsehˇ hui yonˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yeˍsuˆ maˍ ve chaw yaˇ suh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ zuhꞈ muiˉ kʼa chehˇ ve htaꞈ shuˍ ve yoˬ. (Yoˇhanˬ 11:11) Saˍduˆkehˇ hui lehˬ kʼawꞈ teꞈ tu la ve htaꞈ maˇ yonˍ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yeˍsuˆ lehˬ yawˇ ve awˬ chawˇ Laˍzaˍruˆ htaꞈ kʼawꞈ teꞈ tu la piˇ ve yoˬ. (Yoˇhanˬ 11:43, 44; Tcuh yaˇ 23:8) Chaw yaˇ teˇ gʼaˇ leh teˇ gʼaˇ ve a shaꞈ hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ tuˬ, Gʼuiˬ sha dawˇ cheˆ taˍ laˇ˗oˬ ve tehꞈ Hpaˍriˍsehˇ hui maˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chaw yaˇ lehˬ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te tuˬ leuˆ yuˬ gʼa ve tehꞈ Yeˍsuˆ maˍ ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 11:28.

10. Aˬ htoꞈ ma te ngaˬ hui maˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ laiˉ gʼaˇ maˇ dawˇ cawˇ ve le?

10 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Awˬ nu ve bon liˇ maˍ ve yaꞈ ve tehꞈ, ngaˬ hui Liꞈ hpu htaꞈ yehˇ leh kʼoˆ maˍ piˇ ve pa taw, laiˉ gʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ. Bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ kʼoˆ ve, Gʼuiˬ sha lehˬ haiˬ ve chaw htaꞈ aˬ miˍ buiˬ hpfuh hkʼaw ciˍ yanˍ ve yoˬ. Chaw yaˇ yawˇ hui loˍ ve hkʼe gʼaꞈ te laˇ tuˬ, chi ve htaꞈ yehˇ leh maˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui lehˬ haꞈ pehnˇ uiˍ jaˇ ve Yaˬhoˉvaˬ Gʼuiˬ sha htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve yoˬ. Yawˇ hui maˍ ve yaꞈ ve tehꞈ chaw yaˇ na gʼa tuˬ, ngaˬ hui ga piˇ gaˇ ve yoˬ. Bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ lehˬ chaw yaˇ maˇ suh puiˉ ve a shaꞈ cawˬ ve tehꞈ maˍ sheˍ ve yoˬ. Maˍ ve chi awˬ tehˬ hpehꞈ ve kʼo, kʼawꞈ teꞈ tu la tuˬ maˇ loˍ. Chi maˍ ve yaꞈ ve tehꞈ laiˉ gʼaˇ na gʼa tuˬ, ngaˬ hui ga piˇ gaˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, bon liˇ laiˉ maˬ maˍ ve, chaw yaˇ ve a shaꞈ hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ tuˬ kʼoˆ teh taˍ laˇ˗oˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui maˍ ve chaw yaˇ lehˬ dawˇ cheˆ tuˬ a hkaw˗anˬ cawˬ leh Gʼuiˬ sha ve kanˉ te tuˬ kaꞈ leuˆ yuˬ gʼa ve yoˬ. Bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ maˍ ve yaꞈ ve tehꞈ laiˉ gʼaˇ na gʼa tuˬ, nga hui ga piˇ ve pa taw yawˇ hui beuꞈ jaˇ.

11. Yoˇhanˬ liꞈ 8:45-47 hkʼaw Yeˍsuˆ kʼoˆ ve tawˇ hkawˇ Gʼuiˬ sha yawˇ ve chaw htaꞈ aˬ htoꞈ ma te tcuh gaˇ ve le?

11 Ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? Ngaˬ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ haꞈ ve kʼo, Gʼuiˬ sha maˍ laˇ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ gʼa yonˍ cawˇ ve yoˬ. (Yoˇhanˬ 8:45-47 gʼaw sheˍ.) Ngaˬ hui Saˍtanˍ hkʼe maˇ gʼa hpehꞈ leh awˬ tehˬ ve htaꞈ gʼa yonˍ yeˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui ve yonˍ hkʼaˇ htaꞈ maˇ hawˍ daꞈ ve awˬ ceuˬ kʼo ngaˬ hui maˇ te. (Yoˇhanˬ 8:44) Gʼuiˬ sha kʼoˆ ve yawˇ ve chaw lehˬ, Yeˍsuˆ hkʼa shuˍ “haiˬ ve awˬ ceuˬ htaꞈ chaꞈ” leh “daꞈ ve teˇ ceuˬ htaꞈ vawˆ taˍ˗oꞈ.”—Roˉmaꞈ 12:9; Heˍbrehˇ 1:9.

(3) YEˍSUˆ HTAꞈ FAWˉ MEHˍ PIˇ VE

Laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve awˬ hkʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ fawˉ mehˍ piˇ ve. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ laiˉ gʼaˇ shoꞈ shaꞈ ve hkʼaˬ hkʼe te shuˍ daꞈ ve le? (Awˬ tawn 12 nyi sheˍ) *

12. Yuˇdaꞈ chaw laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ awˬ nu ve teˇ hkʼaˇ aˬ htoꞈ ma te piˇ ve le?

12 Yuˇdaꞈ chaw laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ awˬ nu ve teˇ hkʼaˇ aˬ htoꞈ ma te piˇ ve le? Pawˇluꞈ kʼoˆ ve, ‘ngaˬ hui lehˬ, suhˆ hkuiˉ daw hkʼoˆ lo hkanˍ suh ve Hkriꞈ teˇ gʼaˇ ve awˬ lawn bon maˍ piˇ ve yoˬ. Awˬ lawn chi lehˬ, Yuˇdaꞈ chaw hui awˬ pon hkui htiˇ poˬ paiˍ tuˬ hpehꞈ ve yoˬ.’ (1 Kawˇrenˍhtuˆ 1:23) Yeˍsuˆ suhˆ hkuiˉ daw hkʼoˆ lo gʼa suh ve htaꞈ aˬ htoꞈ ma te Yuˇdaꞈ chaw laiˉ gʼaˇ maˇ haꞈ yuˬ gʼa ve le? Chi hkʼe hkʼoˆ lo gʼa suh ve chaw lehˬ, chaw hkʼawˇ leh venˇ baˆ yaˇ ceh tiˉ hpehꞈ ve tehꞈ yawˇ hui dawˇ ve yoˬ. Chi hkʼe ve hkʼoˆ suh ve chaw lehˬ Meˍsiˉyaꞈ maˇ heˆ.—Bon maˍ ve 21:22, 23.

13. Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve chaw aˬ htoꞈ ma ve awˬ lawn htaꞈ a yeˇ maˇ yuˬ ve le?

13 Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve Yuˇdaꞈ chaw, awˬ tehˬ kʼo yawˇ teꞈ chiˉ maˇ gʼa te yaꞈ ve htaꞈ yawˇ hui a yeˇ maˇ yuˬ. Yawˇ htaꞈ she pfuhˍ piˇ ve leh maˇ heˆ heˆ suhˉ jehˬ cheˆ piˇ ve yoˬ. Yeˍsuˆ htaꞈ suhˉ jehˬ cheˆ piˇ ve chaw lehˬ hteˇ ve cawˇ ve htaꞈ a yeˇ maˇ yuˬ. Yuˇdaꞈ chaw suhˉ jehˬ shehˍ hpaˇ awˬ moˍ hui htaꞈ kuˬ leh haˆ haˆ jehˬ cheˆ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui jehˬ cheˆ piˇ ve kaꞈ awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ maˇ hawˍ daꞈ. (Luˉkaꞈ 22:54; Yoˇhanˬ 18:24) Suhˉ jehˬ paˍ awˬ moˍ shaˉ hkiˆ htaꞈ nyi cawˇ ve htawˇ, yawˇ hui teˇ paˉ˗ehˬ tiˉ na ve yoˬ. Yawˇ hui lehˬ, “Yeˍsuˆ htaꞈ gʼa tiˇ pehˍ tuˬ, yawˇ awˬ lawn maˇ heˆ heˆ ve shaˉ hkiˆ hkanˍ shehˍ hpaˇ teˇ hpaˍ htaꞈ yawˇ hui ca ve yoˬ.” Awˬ hkʼaˇ chi maˇ hpehꞈ gʼa ve pa taw, paw hkuˇ lonˉ kaꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ ve awˬ ceuˬ maˇ cawˇ tuˬ te piˇ ve yoˬ. Chi hkʼe te ve lehˬ, awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ kaꞈ yaꞈ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 26:59; Maˍkuˆ 14:55-64) Yeˍsuˆ kʼawꞈ teꞈ tu la peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, suhˉ jehˬ paˍ awˬ moˍ Roˉmaꞈ ve maꞈ yaˇ htaꞈ “hpu maˇ maˇ piˇ leh” tuˍ hpfuh hkʼaw hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ la ve awˬ lawn htaꞈ heˍ tcuh ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 28:11-15.

14. Meˍsiˉyaꞈ suh ve htaꞈ caˉ daꞈ ve Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ awˬ gʼuˇ suhˍ htaˇ kaꞈ hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ laˇ taˍ ve le?

14 Liꞈ hpu hkʼaw aˬ htoꞈ ma kʼoˆ laˇ ve le? Meˍsiˉyaꞈ gʼa suh tuˬ yoˬ tehꞈ Yuˇdaꞈ chaw laiˉ gʼaˇ maˇ gʼa dawˇ ve htawˇ, awˬ lawn chi htaꞈ caˉ daꞈ ve Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ laˇ taˍ ve htaꞈ teˇ geh chaˬ nyi sheˍ. “Yawˇ awˬ to htaꞈ yawˇ hkʼe leˇ tanˇ piˇ leh, haiˬ ve chaw hkʼe shawˍ taˍ ve htaꞈ yawˇ gʼa hkanˍ ve yoˬ. Yawˇ lehˬ chaw yaˇ hui ve venˇ baˆ htaꞈ hkanˍ pfuhˇ leh yawˇ hui venˇ baˆ gʼa ponˬ tuˬ bon lawˬ piˇ ve yoˬ.” (Iˉsaˍyaˆ 53:12) Yeˍsuˆ venˇ baˆ yaˇ hkʼe gʼa suh htaˇ, Yuˇdaꞈ chaw kaꞈ chi htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ gʼa tuˬ awˬ hkʼaˇ maˇ cawˬ.

15. Laiˉ gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ tuˬ aˬ htoꞈ ma she pfuhˍ piˇ ve le?

15 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˇ laˇ? Yoˬ. Yeˍsuˆ gʼa hpuˇ ve hkʼa shuˍ chi beuꞈ teˇ co˗e Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw kaꞈ maˇ heˆ heˆ she pfuhˍ piˇ leh maˇ hteˇ maˇ cawˇ ve hkʼaw suhˉ jehˬ piˇ ve yoˬ. Teˇ lawn lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. 1930 hkʼawꞈ te leh 1950 hkʼawꞈ htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve a hkaw˗anˬ gʼa tuˬ Aˍmeˬriˆkaꞈ mvuhˇ miˬ lo Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw shaˉ nanˉ lo laiˉ pawˆ gʼa jehˬ daꞈ ve yoˬ. Suhˉ jehˬ paˍ laiˉ gʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ maˇ hteˇ maˇ cawˇ ve hkʼaw suhˉ jehˬ laˇ ve yoˬ. Kaˬneˬdaˬ mvuhˇ miˬ Ku˗eˇbehˆ venˇ lo mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ leh bon awˬ hoˉ hui pawnˇ daꞈ leh ngaˬ hui hto toˇ ve htaꞈ tawˍ laˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi Gʼuiˬ sha ve mvuhˇ miˬ awˬ lawn shu htaꞈ hto piˇ ve pa taw, awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ gʼaˇ htaꞈ htawnˍ hkʼaw hpeh keu piˇ ve yoˬ. Jaˬmaˬniˬ mvuhˇ miˬ lo awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ nehˬ laiˉ gʼaˇ htaꞈ Naˍziˬ uˉ peunˍ ve awˬ moˍ tiˇ pehˍ piˇ ve yoˬ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, ponˬ laˬ ve hkʼaˬ nyiˇ hkʼawꞈ maˇ gaˬ sheˍ htaˇ, Ruˇsaˆ mvuhˇ miˬ hkʼaw ngaˬ hui ve awˬ viˉ awˬ nyi shu htaꞈ “kawˆ tuˬ cawˬ ve bon hpehꞈ ve” tehꞈ suhˉ jehˬ cheˆ piˇ leh htawnˍ hkʼaw yuˬ keu piˇ ve yoˬ. Awˬ tehˬ kʼo, ngaˬ hui ve awˬ viˉ awˬ nyi lehˬ Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ lawn ceh tiˉ kʼoˆ ve yoˬ. Ruˇsaˆ ve tawˇ hkawˇ Miˬ guiˬ awˬ suhˉ yuˬ tawˆ ve Liꞈ hpu kaꞈ maˇ yehˇ tcuh leh Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ meh htaꞈ yehˇ ve pa taw yawˇ hui ve liꞈ kʼoˆ lehˬ kawˆ tuˬ cawˬ ve tehꞈ shawˍ ve yoˬ.

16. 1 Yoˇhanˬ liꞈ 4:1 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, Yaˬhoˉvaˬ ve chaw htaꞈ caˉ daꞈ ve heˍ ve awˬ lawn htaꞈ aˬ htoꞈ ma te ngaˬ hui maˇ yonˍ cawˇ ve le?

16 Ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve htaꞈ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ tawˍ laˇ gʼa tuˬ ngaˬ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ gʼa gʼaꞈ ca cawˇ ve yoˬ. Yeˍsuˆ hkʼaw pui hkʼoˆ lo bon maˍ ve hkʼaw kʼoˆ ve, “shu nawˬ hui htaꞈ hkʼa mvuhˇ hkʼa na kʼoˆ” laˇ tuˬ yoˬ tehꞈ yawˇ hkawˇ na ve chaw htaꞈ shaˍ tiꞈ piˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 5:11) Heˍ laˇ ve chi teˇ hpaˍ lehˬ Saˍtanˍ geh laˬ ve yoˬ. Awˬ tehˬ ve htaꞈ haꞈ ve chaw htaꞈ caˉ daꞈ ve tawˍ taˍ paˍ heˍ tuˬ, Saˍtanˍ te piˇ ve yoˬ. (Hpeuꞈ maˍ ve 12:9, 10) Heˍ ve chi teˇ hpaˍ htaꞈ ngaˬ hui maˇ yonˍ cawˇ leh heˍ laˇ ve chi teˇ hpaˍ ngaˬ hui ve yonˍ hkʼaˇ awˬ gʼaˇ nuˇ tuˬ maˇ te laˇ tcuh leh, ngaˬ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve kaꞈ kawˆ tuˬ maˇ te laˇ tcuh cawˇ.—1 Yoˇhanˬ 4:1 gʼaw sheˍ.

(4) YEˍSUˆ HTAꞈ HPFUHˆ LEH CHIˇ BAˬ PIˇ VE

Laiˉ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve awˬ hkʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ hpfuhˆ leh chiˇ baˬ piˇ ve. Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ laiˉ gʼaˇ shoꞈ shaꞈ ve hkʼaˬ hkʼe te shuˍ daꞈ ve le? (Awˬ tawn 17-18 nyi sheˍ) *

17. Yeˍsuˆ maˇ suh sheˍ htaˇ hpehꞈ la ve awˬ ceuˬ aˬ htoꞈ ma te chaw teˇ hpaˍ Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ tuˬ te piˇ ve le?

17 Yeˍsuˆ maˇ suh sheˍ teˇ haˉ htaˇ, yawˇ htaꞈ tcuh yaˇ awˬ hkʼaw lo ve teˇ gʼaˇ hpfuhˆ piˇ ve yoˬ. Leh awˬ nu ve tcuh yaˇ teˇ gʼaˇ kʼo, yawˇ htaꞈ shehˆ pawˆ chiˇ baˬ ve yoˬ. Awˬ tehˬ kʼo, awˬ laꞈ gʼawˇ hkʼa peu˗eˬ kaꞈ yawˇ htaꞈ baˬ taˉ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 26:14-16, 47, 56, 75) Yaꞈ hkʼaˇ, Yeˍsuˆ teꞈ chiˉ maˇ dawˇ. Yeˍsuˆ yawˇ awˬ to yawˇ kʼoˆ piˇ ve, awˬ lawn chi lehˬ awˬ tehˬ hpehꞈ la tuˬ yoˬ. (Yoˇhanˬ 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ lawn chi ‘Yeˍsuˆ ve tcuh yaˇ chi hkʼe te ve kʼo, ngaˬ kaꞈ yawˇ ve awˬ laꞈ gʼawˇ maˇ hpehꞈ gaˇ taˬ’ tehꞈ chaw teˇ hpaˍ dawˇ ve yoˬ.

18. Yeˍsuˆ maˇ suh sheˍ htaˇ tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ awˬ tehˬ hpehꞈ la ve aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le?

18 Liꞈ hpu hkʼaw aˬ htoꞈ ma kʼoˆ laˇ ve le? Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ hpfuhˆ leh hpu 30 htehꞈ hawˇ tuˬ yoˬ tehꞈ, Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ ceuˬ lehˬ Yeˍsuˆ maˇ laˬ sheˍ htaˇ, Yaˬhoˉvaˬ kʼoˆ laˇ taˍ ve laiˉ hinˉ hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ. (Zaˍhkaˍriˆ 11:12, 13) Leh kʼawꞈ kʼoˆ sheˍ ve, yawˇ htaꞈ hpfuhˆ ve chaw lehˬ, yawˇ ve awˬ chawˇ meuˆ daꞈ jaˇ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 41:9) Zaˍhkaˍriˆ kaꞈ tcuh kaˍ paˍ tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve, “yawˬ hawˉ paˍ htaꞈ ca tiˇ pehˍ piˇ˗oˆ. Oˇ hkʼe te ve kʼo, yawˬ ehˉ teˇ hpaˍ hpaˆ daꞈ guiˇ daꞈ kʼai tuˬ yoˬ.” (Zaˍhkaˍriˆ 13:7) Awˬ lawn chi htaꞈ pa taw, nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ chiˇ baˬ taˬ. Tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ chi Yeˍsuˆ htaꞈ awˬ tehˬ hpehꞈ la ve gʼa mawˬ ve pa taw, yawˇ hui ve yonˍ hkʼaˇ gʼaˇ hteꞈ gʼa yonˍ yeˬ ve yoˬ.

19. Nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw aˬ htoꞈ ma htaꞈ gʼa shiˍ ve le?

19 Chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ oˇ htaˇ hkʼa shuˍ gʼa hpuˇ ve maˇ heˆ laˇ? Yoˬ. Chi beuꞈ teˇ co˗e awˬ viˉ awˬ nyi shiˍ daꞈ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw teˇ hpaˍ awˬ tehˬ ve hkʼaw tawˆ˗e leh Gʼuiˬ sha htaꞈ hpfuhˆ ve chaw hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ nu ve chaw kaꞈ yawˇ hui geh kʼai tuˬ beˬ piˇ ve yoˬ. Yawˇ hui kʼoˆ ve awˬ lawn awˬ tehˬ ve leh maˇ heˆ ve kaꞈ cawˬ leh Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ caˉ daꞈ ve liꞈ hkʼaw leh in˗teu˗neꞈ hkʼaw kaꞈ maˇ heˆ heˆ ve awˬ lawn heˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw chi hkʼe ve htaꞈ maˇ yonˍ. Awˬ lawn chi hkʼe ve hpehꞈ la tuˬ yoˬ tehꞈ Liꞈ hpu hkʼaw tcuh kaˍ paˍ ve tawˇ hkawˇ kʼoˆ taˍ ve htaꞈ yawˇ hui shiˍ˗oˬ ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 24:24; 2 Peˍtruˆ 2:18-22.

20. Awˬ tehˬ ve htaꞈ baˬ taˉ ve chaw geh ngaˬ hui maˇ gʼa kʼai tuˬ aˬ htoꞈ ma ga laˇ ve le? (2 Tiˆmoˉseˍ 4:4, 5)

20 Ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le? Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve htaꞈ teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ gʼa tawˍ laˇ tuˬ, teˇ nyi le le Liꞈ hpu henˇ ve, bon lawˬ ve, Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ te tcuh laˇ ve awˬ vuiˬ teˇ ceuˬ le le htaꞈ kaiˬ ve hkʼaw te ve, chi ve teˇ hpaˍ htaꞈ te chehˇ ve kʼo, ngaˬ hui ve yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ ve htaꞈ haꞈ shaˉ gʼa ve yoˬ. (2 Tiˆmoˉseˍ 4:4, 5 gʼaw sheˍ.) Ngaˬ hui yonˍ ve cawˬ ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ caˉ daꞈ ve maˇ daꞈ ve awˬ lawn gʼa kaˇ htaˇ, ngaˬ hui maˇ kawˆ leh maˇ dawˇ haˍ. (Iˉsaˍyaˆ 28:16) Awˬ tehˬ ve htaꞈ baˬ taˉ ve chaw lehˬ ngaˬ hui kaꞈ yawˇ hui hkʼaˇ suh kʼai tuˬ coˇ caˇ leh jehˬ laˇ ve htawˇ, ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ ve, Liꞈ hpu htaꞈ haꞈ ve, leh awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ haꞈ ve kʼo, ngaˬ hui yawˇ hui awˬ hkʼaˇ suh maˇ kʼai taˬ.

21. Chi beuꞈ teˇ co˗e laiˉ gʼaˇ ngaˬ hui hkawˇ maˇ na laˇ ve htawˇ, ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma awˬ lawn htaꞈ yonˍ gʼa ve le?

21 Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ laiˉ gʼaˇ yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve htawˇ, teˇ hpaˍ chi hkʼe maˇ te. Tawˇ pa haˉ te kʼo, “paw hkuˇ laiˉ gʼaˇ” leh suhˉ jehˬ paˍ awˬ moˍ hkʼaw ve teˇ gʼaˇ Yeˍsuˆ htaꞈ yonˍ la ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 6:7; Maꞈhtehˍ 27:57-60; Maˍkuˆ 15:43) Yawˇ hui Liꞈ hpu hkʼaw awˬ tehˬ ve htaꞈ shiˍ leh awˬ tehˬ ve htaꞈ haꞈ ve pa taw, chi beuꞈ teˇ co˗e kaꞈ hkʼa shuˍ laiˉ lanˬ gʼaˇ Yeˍsuˆ awˬ hkʼaˇ suh gʼaꞈ kʼai chehˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu hkʼaw kʼoˆ ve, “nawˬ ve awˬ liˇ tawˇ hkawˇ htaꞈ haꞈ ve chaw teˇ hpaˍ gawˬ lehˍ gʼa chehˇ leh, chaw teˇ gʼaˇ kaꞈ yawˇ hui htaꞈ paiˍ tuˬ te maˇ gʼa.”—Chiˇ mvuh ve 119:165.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 124 Co co taiˍ taiˍ ka tiꞈ yeˬ ve

^ Aˬ htoꞈ ma te Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ ve chaw, yawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Leh aˬ htoꞈ ma te chi beuꞈ teˇ co˗e ve chaw kaꞈ, Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve le? Ponˬ taˉ ve teˇ lawn hkʼaw awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ chi ngaˬ hui gʼa henˇ˗oˬ. Awˬ lawn chi ve hkʼaw awˬ hkʼaˇ 4 hkʼaˇ htaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ ve chaw yawˇ ve kanˉ maˇ te tuˬ, teˇ ceuˬ˗ehˬ kaꞈ maˇ tawˍ laˇ tcuh ve kaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yeˍsuˆ lehˬ Maꞈhtehˍ leh awˬ hkawnˍ shaw paˍ laiˉ gʼaˇ geh awˍ caˇ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yeˍsuˆ lehˬ bon yehˬ lonˉ awˬ hkʼaw mawˇ hawˇ ve chaw htaꞈ gʼaꞈ kʼoˬ piˇ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yeˍsuˆ htaꞈ suhˆ hkuiˉ daw taˆ tuˬ nyiˉ piˇ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yuˇdaꞈ Yeˍsuˆ htaꞈ hpfuhˆ tuˬ boˆ nu ve.