Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Hpehꞈ Laˬ Jaw Ve Awˬ Lawn

Ngaˬ ve a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ sheh kʼai laˇ tcuh ve

Ngaˬ ve a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ sheh kʼai laˇ tcuh ve

Ngaˬ yaˇ nehˬ htaˇ dawˇ cawˇ jaˇ ve kanˉ htaꞈ leuˆ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ htaꞈ leuˆ tcuh laˇ ve lehˬ ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ ve kanˉ htaꞈ peun daꞈ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ lehˬ “nawˬ kʼai cawˇ ve yaꞈ kʼaw ngaˬ nawˬ htaꞈ maˍ laˇ” tuˬ yoˬ tehꞈ kʼoˆ laˇ chehˇ ve htaꞈ shuˍ ve yoˬ. (Chiˇ mvuh ve 32:8) Ngaˬ a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ sheh kʼai laˇ tcuh htaˇ, ngaˬ yawˇ ve kanˉ gʼa te leh awˬ bon maˇ maˇ gʼa ve yoˬ. Chi ve lehˬ Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ lo yawˇ ve kanˉ 52 hkʼawꞈ gʼa te ve yoˬ.

MVUHˇ HKʼAWˇ NAˆ˗EHˬ VE HTAꞈ BAˬ TAˉ LEH MVUHˇ CHA LEHˍ LEHˍ VE KʼAWꞈ GʼA VE

1935 hkʼawꞈ htaˇ, Eˍgaˍlanˍ mvuhˇ miˬ Da˗ra˗tanˇ venˇ lo ngaˬ paw ve yoˬ. Chi teˇ hkui awˬ ti chi htaꞈ Behˆhka˗hti tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, awˬ ti chi lehˬ kanˉ te kuiˬ leh sho lawˍ kuiˬ hkʼaw mvuhˇ hkʼawˇ tawˆ la maˇ jaˇ ve pa taw chi hkʼe kʼoˆ ve yoˬ. Ngaˬ 4 hkʼawꞈ htaˇ, ngaˬ pa ngaˬ e Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw geh Liꞈ hpu tanˬ henˇ ve yoˬ. Chi awˬ tehˬ ve hpehꞈ ve tehꞈ ngaˬ yaˇ nehˬ htaˇ kaꞈ yonˍ˗oˬ ve yoˬ. 1952 hkʼawꞈ ngaˬ 16 hkʼawꞈ htaˇ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ ve yoˬ.

Oˇ ve teˇ yanˇ kanˉ te kuiˬ uiˍ jaˇ ve teˇ kaˬ lo ngaˬ kanˉ ca te jawˬ˗e htaˇ, kaˇ htaꞈ caˉ daꞈ ve awˬ hkʼeun teˇ hpaˍ te ve yoˬ. Kanˉ te kuiˬ oˇ ve hkʼaw ngaˬ lehˬ kanˉ te paˍ awˬ hoˉ ve ceˇ leˇ te leh kanˉ chi ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ.

Teˇ pawˆ htaˇ toˇ nyi shehˍ hpaˇ ngaˬ chehˇ kuiˬ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ca guiˇ la htaˇ, ngaˬ a yeˇ uiˍ jaˇ ve awˬ lawn htaꞈ gʼa dawˇ cheˆ ve yoˬ. Toˇ nyi shehˍ hpaˇ lehˬ Viˆre˗haw Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw mvuhˇ hpeuꞈ haˉ hpawnˬ daꞈ ve hkʼaw Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ Liꞈ hpu henˇ tuˬ ngaˬ htaꞈ sheh kʼai tcuh laˇ ve yoˬ. Ngaˬ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ 2 kaˬ lo hpawnˬ daꞈ˗e ve pa taw, dawˇ cheˆ tuˬ haˍ jaˇ. Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ chi ve lehˬ, Baw˗kuˆ leh Viˆre˗haw hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ ve kanˉ te kuiˬ lehˬ ngaˬ yehˬ htaꞈ 32 kiˇ liˇ vuiˇ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ kanˉ te kuiˬ awˬ paˇ lo Baw˗kuˆ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ geh mvuhˇ hpeuꞈ haˉ hpawnˬ daꞈ˗e ve yoˬ. Hkawꞈ nyi leh shinˉ nyi ngaˬ pa ngaˬ e geh kʼawꞈ˗e leh Viˆre˗haw Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ geh hpawnˬ daꞈ˗e ve yoˬ.

Ngaˬ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼaˇ htaꞈ ga piˇ gaˇ jaˇ. Hkʼe te leh, toˇ nyi shehˍ hpaˇ kʼoˆ laˇ ve hkʼe gʼaꞈ te ve yoˬ. Kanˉ chi ve lehˬ ngaˬ dawˇ cawˇ jaˇ ve kanˉ htaꞈ gʼa tawˆ la ve htawˇ, ngaˬ ve a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ sheh kʼai laˇ tcuh tuˬ dawˇ cheˆ ve lehˬ, nyi ma maˇ luˬ jaw. Hkʼe te leh ngaˬ ha lehˬ jaˇ.

Baw˗kuˆ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw ngaˬ hpawnˬ daꞈ˗e ve awˬ yanˇ htaˇ, Gʼuiˬ sha ve kanˉ htaꞈ haꞈ ve awˬ viˉ awˬ nyi yaˇ miˇ Ehn htaꞈ ngaˬ gʼa mawˬ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui 1957 hkʼawꞈ htaˇ heuˆ daꞈ leh, ngaˬ huiˉ maˬ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ laiˉ hkʼawꞈ teˇ geh te ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, hkʼaˬ htaˆ kaꞈ gʼuˇ suhˍ peuˍ ve, tcuh peu ve gʼuˇ suhˍ peuˍ ve, toˇ nyi shehˍ hpaˇ teˇ geh te ve, leh Beˍteˍlaˆ hkʼaw kanˉ teˇ geh te ve yoˬ. Ehn lehˬ ngaˬ ha lehˬ jaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ.

1996 hkʼawꞈ htaˇ, Giˉlaˆ liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw 42 pawˆ hkʼaw ve teˇ pawˆ ngaˬ hui gʼa kʼai ve ha lehˬ jaˇ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ hkʼaw awˬ vuiˬ awˬ suhˉ gʼa te ve yoˬ. Mvuhˇ cha lehˍ lehˍ cawˬ ve leh oˇ kaˬ lo ve chaw nyi ma daꞈ leh haꞈ yuˬ laˇ puiˉ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui oˇ kaˬ lo a ciˉ ceh tiˉ gʼa chehˇ tuˬ tehꞈ ngaˬ maˇ dawˇ nyi.

MAˬLAˬVIˬ MVUHˇ MIˬ HKʼAW SHOꞈ SHAꞈ HTAˇ GʼUIˬ SHA VE KANˉ TE VE

Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo toˇ nyi shehˍ hpaˇ te htaˇ yehˇ ve kaˇ

Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo Ha pa 2 maˬ 1 nyi 1967 hkʼawꞈ htaˇ ngaˬ hui gaˬ la leh Chiˆcheˍva ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ 1 ha pa gʼa henˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ toˇ nyi shehˍ hpaˇ htaꞈ awˬ gʼaˇ piˇ paˍ gʼa te leh laiˉ kaˬ lo gʼa kʼai ve yoˬ. Ngaˬ hui ve kaˇ lehˬ maˇ˗awˍ ve chaw dawˇ ve kʼo, laiˉ kaˬ lo kʼai gaˬ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ tehˬ kʼo ngaˬ hui ve kaˇ lehˬ iˉ kaˆ maˇ naˉ kaꞈ kʼai maˇ gaˬ la ve yoˬ. Ngaˬ hui ve chehˇ kuiˬ yehˬ ehˉ lehˬ jeꞈ yuˬ te taˍ ve pa taw mvuhˇ yeˬ laˬ htaˇ kʼo, mvuhˇ yeˬ maˇ jaˆ tuˬ ngaˬ hui yehˬ ehˉ hkʼaw mvuhˇ yeˬ hpa gʼawˬ beh taˍ ve yoˬ. Miˍshenˍnaˍliˍ ve kanˉ lehˬ chi hkʼe gʼa hpuˇ htaˇ maˇ sha. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui kanˉ chi htaꞈ dawˇ cawˇ jaˇ.

Maˇ maw maw Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ hkʼaw hto toˇ ve kanˉ shoꞈ shaꞈ ve cawˬ tuˬ yoˬ tehꞈ Ha pa 4 maˬ htaˇ ngaˬ dawˇ ve yoˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ hkʼaw cuˇ yiˍ cawˬ paˍ Hehn tiˆ lehˬ Viˆhtiˆyuˆ (ri˗di˗o) hkʼaw kʼoˆ keu ve, Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw awˬ hkawnˍ maˇ keu leh shoꞈ shaꞈ ve te ve tehꞈ kʼoˆ ve htaꞈ ngaˬ gʼa kaˇ ve yoˬ. Chi hkʼe kʼoˆ ve lehˬ awˬ tehˬ hpehꞈ ve maˇ heˆ. Awˬ tehˬ kʼo, mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ ngaˬ hui htaꞈ maˇ dawˇ cawˇ ve lehˬ, ngaˬ hui choˬ paˉ oˇ paˉ maˇ leh yawˇ hui ve liꞈ maꞈ maˇ vuiˬ ve pa taw yoˬ.

Ha pa 9 maˬ gaˬ leh Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw teˇ kaˬ le le lo shoꞈ shaꞈ tuˬ te ve tehꞈ mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ awˬ lawn sha tanˇ liꞈ hkʼaw bvuhꞈ keu tcuh ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw htaꞈ tawˍ piˇ tuˬ, chaw awˬ moˍ lonˉ mehˆ gʼuˇ suhˍ tawˇ paoˉ kuiˬ hkʼaw teˇ pawˆ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Ha pa 10 maˬ 20 nyi 1967 hkʼawꞈ htaˇ, kanˉ chi htaꞈ maˇ te tcuh ve yoˬ. Maˇ maw Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ awˬ tcuhˆ puiˍ lo taˍ nuꞈ (paˍ leˆ) leh mvuhˇ miˬ kanˉ te paˍ ngaˬ hui ve awˬ tcuhˉ puiˍ maˇ cawˬ tuˬ te piˇ ve yoˬ. Leh Miˍshenˍnaˍliˍ htaꞈ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ hkʼaw tawˆ˗e tcuh ve yoˬ.

1967 hkʼawꞈ htaˇ Miˍshenˍnaˍliˍ Jehˆ, Len˗da Yoˇhanˬnaˆ leh ngaˬ hui shu yuˬ gʼa ve pa taw Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo gʼa tawˆ˗e ve

Ngaˬ leh Ehn htawnˍ hkʼaw lo 3 nyi gʼa chehˇ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ ngaˬ hui kaꞈ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ hkʼaw tawˆ˗e tcuh laˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, Eˍgaˍlanˍ uˉ peunˍ ve Mawˉriˇshaˆ mvuhˇ miˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Mawˉriˇshaˆ mvuhˇ miˬ lo ngaˬ hui Miˍshenˍnaˍliˍ hpehꞈ ve pa taw maˇ chehˇ tcuh laˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ hui Lo˗di˗she lo ca chehˇ˗e tuˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. (chi teˇ hkui kʼo) Oˇ kaˬ lo gaˬ˗e htaˇ, mvuhˇ miˬ kanˉ te paˍ ngaˬ hui htaꞈ awˬ lawn cawˬ daꞈ gaˇ ve shuˍ ve htaꞈ mawˬ daꞈ ve yoˬ. Yawˇ hui ngaˬ hui htaꞈ mvuhˇ miˬ oˇ ve hkʼaw maˇ chehˇ tcuh gaˇ. Yawˇ hui kʼoˆ ve, “Maˬlaˬviˬ chaw kaꞈ nawˬ htaꞈ maˇ chehˇ tcuh gaˇ. Maw˗ri˗she chaw kaꞈ yawˇ hui ve venˇ hkʼaw nawˬ htaꞈ maˇ chehˇ tcuh gaˇ. Choˬ kaˬ lo nawˬ hkʼa sha sha˗ehˬ chehˇ gʼa tuˬ dawˇ ve laˇ?” Chi hkʼe gʼa kaˇ htaˇ Ehn hawˬ ve yoˬ. Nyi˗a kʼo, ngaˬ hui htaꞈ teˇ gʼaˇ˗ehˬ kaꞈ maˇ haꞈ yuˬ laˇ gaˇ ve htaꞈ shuˍ ve pa taw, ngaˬ hui Eˍgaˍlanˍ mvuhˇ miˬ lo hpaw kʼawꞈ˗e gaˇ ve yoˬ. Peuˬ leh mvuhˇ miˬ kanˉ te paˍ lehˬ ngaˬ hui ve awˬ tcuhˆ puiˍ lo haˉ tuˬ a hkawn˗anˬ peꞈ laˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, shawˉ pawˍ kʼo mvuhˇ miˬ kanˉ te paˍ geh haˉ caˉ daꞈ˗e tehꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Ngaˬ huiˉ maˬ heuˬ jaˇ ve htawˇ, teˇ ceuˬ le le Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ chiˇ aꞈ piˇ ve yoˬ. Shawˉ pawˍ sha gʼuˇ hkʼawꞈ nawˉ, maˇ dawˇ maˇ gaˇ ve hkʼaw ngaˬ hui htaꞈ guiˇ toˇ tuˬ ve viˬsaˇ peꞈ laˇ ve yoˬ. Chi lehˬ anˇ jaˇ. Oˇ teˇ nyi ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ leunˇ maˇ gʼa. Yaˬhoˉvaˬ sheh kʼai laˇ chehˇ ve tehꞈ ngaˬ yonˍ gʼa ve yoˬ.

AWˬ VUIˬ AWˬ SUHˉ LEHˬ ZIˬBAˬBOˬ˗E MVUHˇ MIˬ LO CHEHˇ LEH MAˬLAˬVIˬ MVUHˇ MIˬ LO GʼUIˬ SHA VE KANˉ TE VE

1968 hkʼawꞈ htaˇ Ziˬbaˬboˬ˗e awˬ tcuhˆ puiˍ lo Ehn geh awˬ han teˇ geh htawˍ ve

Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ lo ve awˬ tcuhˆ puiˍ, Maˬlaˬviˬ leh Moˬzanˇbiˆ mvuhˇ miˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve hpawˇ ngaˬ awˬ vuiˬ awˬ suhˉ gʼa ve yoˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ fawˉ mehˍ piˇ jaˇ. Ngaˬ ve awˬ vuiˬ lehˬ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo toˇ nyi shehˍ hpaˇ ve liꞈ yuˬ tawˆ piˇ ve yoˬ. Teˇ haˉ htaˇ toˇ nyi shehˍ hpaˇ ve liꞈ yuˬ tawˆ piˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ hui ve awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ leh yaˇ miˇ htaꞈ shu dawˆ piˇ jaˇ ve liꞈ htaꞈ ngaˬ gʼa gʼaw htaˇ hawˬ ve yoˬ. * Awˬ viˉ awˬ nyi chi ve teˇ hpaˍ ka tiꞈ yeˬ ve, yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ ve, yeunˇ hkanˍ ve, chi ve htaꞈ ngaˬ gʼa mawˬ htaˇ awˬ gʼaˇ gʼa ve yoˬ.—2 Kawˇrenˍhtuˆ 6:4, 5.

Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi yonˍ hkʼaˇ hpawˇ ve cuˇ yiˍ gʼa tuˬ, ngaˬ hui te gʼa ve hkʼe, teˇ ceuˬ le le te leh ga piˇ ve yoˬ. Leh Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi Moˬzanˇbiˆ mvuhˇ miˬ lo hpaw˗e ve htaꞈ kaꞈ ga piˇ ve yoˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo maˇ˗awˍ Chiˆcheˍva ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ yehˇ ve pa taw Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ lo awˬ viˉ awˬ nyi teˇ gʼaˇ ve miˬ guiˬ uiˍ jaˇ ve teˇ kaˬ lo Chiˆcheˍva ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ liꞈ yuˬ tawˆ tuˬ oˇ kaˬ lo jiˆ kʼai ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ gʼaˇ lehˬ kanˉ te kuiˬ yehˬ leh haˉ kuiˬ yehˬ kaꞈ te piˇ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, awˬ viˉ awˬ nyi liꞈ yuˬ tawˆ ve a yeˇ uiˍ jaˇ ve kanˉ chi caˉ leh te kʼai gʼa ve yoˬ.

Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ teˇ hkʼawꞈ le le Chiˆcheˍva ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ hpawnˬ daꞈ lonˉ te gʼa tuˬ, ngaˬ hui toˇ nyi shehˍ hpaˇ htaꞈ ga piˇ ve yoˬ. Leh yawˇ hui oˇ kaˬ lo chehˇ htaˇ, hpawnˬ daꞈ lonˉ 3 nyi awˬ lawn lonˉ ma hkʼa peu˗eˬ yawˇ hui na gʼa ve yoˬ. Hkʼe te leh, yawˇ hui Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo kʼoꞈ˗e htaˇ, yawˇ hui te gʼa ve hkʼe Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ teˇ hpaˍ hkʼaw bon maˍ piˇ ve yoˬ. Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ hkʼaw hpawnˬ daꞈ lonˉ 3 nyi cawˬ ve teˇ pawˆ htaˇ, Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo laˬ ve haꞈ hanˉ ve toˇ nyi shehˍ hpaˇ chi teˇ hpaˍ awˬ gʼaˇ gʼa tuˬ, Gʼuiˬ sha ve kanˉ te tuˬ liꞈ henˇ yehˬ hkʼaw gʼa henˇ ve yoˬ.

Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ lo hpawnˬ daꞈ lonˉ hkʼaw Chiˆcheˍva ve chaw ceuˬ tawˇ hkawˇ bon maˍ ve

Ha pa 2 maˬ 1975 hkʼawꞈ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi Maˬlaˬviˬ chaw Moˬzanˇbiˆ mvuhˇ miˬ chaw hpaw hkʼoˇ chehˇ kuiˬ lo ngaˬ ca guiˇ˗e ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ hpaˍ Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ beˆ maˍ piˇ ve htaꞈ gʼaꞈ te gʼa leh nyi haꞈ shaˉ paˍ awˬ moˍ hkʼaw caˉ daꞈ paˍ gu teh taˍ piˇ ve htaꞈ kaꞈ gʼaꞈ te gʼa ve yoˬ. Nyi haꞈ shaˉ paˍ lehˬ yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ maˇ la tuˬ awˬ hkʼaˇ awˬ suhˉ gu laˇ ve htaꞈ kaꞈ yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, shinˉ nyi htaˇ bon maˍ hkawˇ, teˇ nyi le le Liꞈ hpu awˬ tawn chaˬ nyi tuˬ, Shaw nyi kuiˬ Taꞈ yehˬ henˇ tuˬ, leh hpawnˬ daꞈ lonˉ te tuˬ kaꞈ gu piˇ ve yoˬ. Nyi haꞈ shaˉ paˍ chi teˇ hpaˍ lehˬ hpawnˬ daꞈ lonˉ hkʼaw hteˇ hteˇ shawˇ shawˇ gu piˇ ve hkʼa shuˍ, chaw hpaw hkʼoˇ chehˇ kuiˬ hpawnˬ daꞈ ve hkʼaw kaꞈ hteˇ hteˇ shawˇ shawˇ gu piˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, daꞈ kehˬ tuˬ te ve, caˇ tuˬ pehˬ piˇ ve, leh kawˆ tuˬ naˬ tuˬ maˇ gʼa hpuˇ tuˬ, chi teˇ hpaˍ gu teh piˇ ve yoˬ. Ka tiꞈ yeˬ ve awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ hpaˍ htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ awˬ bon naꞈ piˇ ve pa taw, laiˉ ceuˬ te gʼa ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ hpaˍ geh ngaˬ awˬ gʼaˇ piˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ kaꞈ awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ.

Aˬ laˬ hkʼe 1979 hkʼawꞈ htaˇ, Ziˬbaˬboˬ˗e awˬ tcuhˆ puiˍ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ hkʼaw Gʼuiˬ sha ve kanˉ te ve htaꞈ nyi haꞈ shaˉ la ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ dawˇ nawˇ leh yawˇ hui awˬ pon hkʼaˬ htaˆ kaꞈ bon lawˬ piˇ chehˇ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi laiˉ gʼaˇ kaꞈ chi hkʼe te ve yoˬ. Ngaˬ Ziˬbaˬboˬ˗e awˬ tcuhˆ puiˍ hkʼaw Kawˍmiˍtiˍ teˇ gʼaˇ gʼa te ve pa taw, awˬ tcuhˆ puiˍ lonˉ hkʼaw awˬ tan te shehˍ hpaˇ htaꞈ gʼa mawˬ daꞈ hkeh jaˇ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ, Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ, Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ awˬ viˉ awˬ nyi sheh kʼai shehˍ hpaˇ laiˉ gʼa htaꞈ gʼa mawˬ daꞈ ve yoˬ. Ngaˬ hui mawˬ daꞈ ve teˇ pawˆ le le “Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ hkʼaˬ hkʼe ga piˇ gʼa tuˬ le?” tehꞈ yaw daꞈ ve yoˬ.

Awˬ yanˇ maw la htaˇ, Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo fawˉ ve mehˍ ve kaꞈ hkʼe taw maˇ cawˬ˗oˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi shu mvuhˇ miˬ lo ca chehˇ kʼai taˍ ve awˬ meu˗eˇ awˬ meu˗eˇ kʼawꞈ la ve yoˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ awˬ paˇ lo cawˬ ve mvuhˇ miˬ teˇ hpaˍ kaꞈ Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw ve kanˉ kʼawꞈ te tcuh leh awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ cawˇ ve hkʼaw kʼawꞈ haꞈ yuˬ piˇ ve yoˬ. 1991 hkʼawꞈ htaˇ, Moˬzanˇbiˆ mvuhˇ miˬ kaꞈ chi hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. Hkʼe te leh, ‘Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo hkʼaˬ htaˆ chi hkʼe hpehꞈ la tuˬ le?’ tehꞈ ngaˬ hui dawˇ ve yoˬ.

MAˬLAˬVIˬ MVUHˇ MIˬ LO KʼOꞈ˗E VE

Maˇ maw maw gaˬ leh Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo mvuhˇ miˬ ve kanˉ hkʼaˇ pa kʼai ve yoˬ. 1993 hkʼawꞈ htaˇ, Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo mvuhˇ miˬ uˉ peunˍ paˍ Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw ve kanˉ kʼawꞈ te tcuh ve yoˬ. Maˇ maw ngaˬ Miˍshenˍnaˍliˍ teˇ gʼaˇ htaꞈ gʼa mawˬ daꞈ leh yawˇ ngaˬ htaꞈ kʼawꞈ na laˇ ve, “nawˬ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo kʼoꞈ˗e tuˬ laˇ?” Oˇ ve teˇ yanˇ ngaˬ 59 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ leh ngaˬ yawˇ htaꞈ kʼoˆ piˇ ve, “ngaˬ maˇ gʼa kʼoꞈ˗e˗o hehˉ. Awˬ lawn kʼo ngaˬ mawˇ jaˇ˗oˬ ve pa taw yoˬ.” Yaꞈ hkʼaˇ, oˇ ve teˇ nyi hkʼaw Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ ngaˬ htaꞈ Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo kʼoꞈ˗e tehꞈ liꞈ bvuhꞈ feu laˇ ve htaꞈ gʼa ve yoˬ.

Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ lo awˬ vuiˬ gʼa ve htaꞈ ngaˬ hui dawˇ cawˇ jaˇ. Ngaˬ hui choˬ kaˬ lo chehˇ ve ha lehˬ jaˇ leh daꞈ ve awˬ chawˇ laiˉ gʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Hkʼe te leh, dawˇ cheˆ tuˬ haˍ jaˇ. Leh Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ nyi ma daꞈ jaˇ. Yawˇ hui kʼoˆ ve, nawˬ hui maˇ kʼai gaˇ ve kʼo teꞈ chiˉ maˇ heˆ. Ngaˬ hui hkʼaˇ ngaˬ hui leuˆ gʼa ve kʼo, Ziˬbaˬboˬ˗e mvuhˇ miˬ lo chehˇ gaˇ ve htawˇ, Aˍbraˍhanˍ leh Saˍraˇ ve awˬ lawn htaꞈ dawˇ nyi ve yoˬ. Yawˇ hui Yaˬhoˉvaˬ beˆ maˍ laˇ ve htaꞈ na yuˬ tuˬ, yawˇ hui ve chehˇ kuiˬ hpehꞈ hpehꞈ sha sha ve htaꞈ baˬ taˉ ve yoˬ.—Awˬ hkuiˉ puiˍ 12:1-5.

Ngaˬ hui dawˇ cheˆ leh Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ beˆ maˍ laˇ ve htaꞈ gʼaꞈ te leh Ha pa 2 maˬ 1 nyi 1995 hkʼawꞈ htaˇ, Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo kʼoꞈ˗e ve yoˬ. Yawˇ huiˉ maˬ awˬ vuiˬ awˬ suhˉ gʼa leh oˇ kaˬ lo awˉ lawˉ teˇ pawˆ kʼai htaˇ leh chi teˇ hkui htaꞈ shawˍ ve kʼo 28 hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ awˬ tcuhˆ puiˍ hkʼaw kanˉ te tuˬ ngaˬ leh awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ 2 gʼaˇ htaꞈ leuˆ ve yoˬ. Ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw ve kanˉ kʼawꞈ te gʼa tuˬ haˉ gu ve yoˬ.

YAˬHOˉVAˬ LEHˬ UIˍ LA MVUH LA TUˬ TE LAˇ VE

Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ uiˍ la mvuh la tuˬ haˆ gu laˇ ve ngaˬ gʼa mawˬ htaˇ ha lehˬ jaˇ. 1993 hkʼawꞈ htaˇ, hto toˇ ve chaw aˬ laˬ hkʼe 30,000 gʼaˇ cawˬ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, 1998 * hkʼawꞈ htaˇ, hto toˇ ve chaw 42,000 gʼaˇ hpaˆ cawˬ ve yoˬ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo hto toˇ ve chaw kʼawꞈ maˇ la ve pa taw, Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ awˬ tcuhˆ puiˍ awˬ suhˉ te tuˬ a hkaw˗anˬ peꞈ laˇ ve yoˬ. Le˗law˗ve venˇ lo miˬ guiˬ aˬ laˬ hkʼe 75 lai teˇ kaˬ vuiˬ ve yoˬ. Awˬ tcuhˆ puiˍ yehˬ te ve hpawˇ nyi haꞈ shaˉ tuˬ ngaˬ awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ.

Ha pa 5 maˬ 2001 hkʼawꞈ htaˇ, Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo awˬ tcuhˆ puiˍ awˬ suhˉ chiˇ aꞈ htaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ Hkai Hpiˉ bon maˍ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi 2,000 gʼaˇ hpaˆ chiˇ aꞈ ve chi teˇ pawˆ hkʼaw laˬ ve yoˬ. Awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ hpaˍ Baˆtiˆsaˬ haꞈ yuˬ ve maˇ˗awˍ ve kʼo 40 hkʼawꞈ hpaˆ gaˬ˗oˬ. Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ htaꞈ maˇ te tcuh ve awˬ yanˇ htaˇ awˬ viˉ awˬ nyi fawˉ mehˍ ve gʼa hpuˇ ve htawˇ ka tiꞈ yeˬ ve laiˉ hkʼawꞈ gaˬ˗oˬ ve yoˬ. Yawˇ hui hpu hkʼa dehꞈ maˇ cawˬ ve htawˇ, yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ jaˇ leh Yaˬhoˉvaˬ geh kaꞈ meuˆ daꞈ jaˇ ve yoˬ. Yawˇ hui awˬ tcuhˆ puiˍ awˬ suhˉ hkʼaw ha lehˬ ha kʼa guiˇ toˇ ve yoˬ. Yawˇ hui guiˇ toˇ htaˇ, kʼa muiˬ hkawˇ Aˍfaˍriˆkaˆ chaw kʼa ve hkʼe kʼa ve yoˬ. Hkʼe te leh, chiˇ aꞈ ve chi teˇ pawˆ lehˬ ngaˬ mawˬ jaw ve teˇ pawˆ le aꞈ kehˉ daꞈ jaˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ lehˬ ka tiꞈ yeˬ leh yeunˇ hkanˍ ve chaw htaꞈ awˬ bon naꞈ laˇ jaˇ ve tehꞈ, ngaˬ gʼa mawˬ ve yoˬ.

Awˬ tcuhˆ puiˍ te peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, hpawnˬ daꞈ kuiˬ laiˉ kaˬ chiˇ aꞈ tuˬ ngaˬ bon gʼa maˍ ve ha lehˬ jaˇ. Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo hpawnˬ daꞈ kuiˬ teˇ hpaˍ awˬ viˉ awˬ nyi hpu hkʼa dehꞈ maˇ cawˬ ve mvuhˇ miˬ hpehꞈ ve htawˇ, haˆ haˆ te peuˬ ve htaꞈ yawˇ hui awˬ bon gʼa ve yoˬ. Oˇ htaˇ kʼo, awˬ viˉ awˬ nyi Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ teˇ hpaˍ suhˆ te taˍ ve yehˬ ehˉ hkʼaw hpawnˬ daꞈ ve yoˬ. Leh lo cehˬ yuˬ leh awˬ hkʼoˆ beh ve yoˬ. Piˉ htawˆ kʼo jeˬ yuˬ leh te taˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi teˇ hkui hpawnˬ daꞈ kuiˬ yehˬ awˬ suhˉ daꞈ jaˇ ve te tuˬ, li kiˉ shiˍ te yuˬ tuˬ awˬ viˉ awˬ nyi ga daꞈ ve yoˬ. Piˉ htawˆ jeˬ yuˬ te taˍ ve hkʼoˆ awˬ viˉ awˬ nyi mui gaˇ ve yoˬ. Awˬ lawn kʼo, hpawnˬ daꞈ la ve chaw laˬ maˇ htaˇ, yawˇ hui dawꞈ daꞈ mui leh awˬ nu ve chaw htaꞈ kʼawꞈ mui tcuh gʼa ve yoˬ.

Chi hkʼoˆ kaꞈ, Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ lo chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi leh yaˇ nehˬ teˇ hpaˍ htaꞈ co ha hpawˇ uiˍ la mvuh la ve Yaˬhoˉvaˬ ga piˇ ve ngaˬ gʼa mawˬ htaˇ ha lehˬ jaˇ. Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ hkʼaw maˍ laˇ ve htaꞈ yawˇ hui gʼa htaˇ, yawˇ hui ha lehˬ ha kʼa Gʼuiˬ sha ve kanˉ te gʼa ve yoˬ. Yawˇ hui henˇ gʼa vaiˇ jaˇ ve pa taw, Beˍteˍlaˆ hkʼaw leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw kaꞈ ga piˇ gʼa jaˇ. Toˇ nyi shehˍ hpaˇ awˬ suhˉ geh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ teˇ hpaˍ awˬ gʼaˇ gʼa jaˇ. Toˇ nyi shehˍ hpaˇ chi ve teˇ hpaˍ hpaˍ kʼo, yehˬ kʼa ca˗oˬ ve yoˬ. Maˇ˗awˍ ve chaw maˇ heˆ leh yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw yawˇ hui htaꞈ yaˇ cawˬ tuˬ nyiˉ piˇ ve htawˇ, yawˇ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼa dehꞈ te gaˇ ve yoˬ.

NGAˬ YAꞈ KʼAW CHI HTAꞈ LEUˆ VE HA LEHˬ JAˇ

Eˍgaˍlanˍ awˬ tcuhˆ puiˍ lo Ehn geh awˬ han teˇ geh htawˍ ve

Aˍfaˍriˆkaˆ miˬ guiˬ lo ngaˬ hui Gʼuiˬ sha ve kanˉ 52 hkʼawꞈ te peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ngaˬ hkʼa dehꞈ maˇ chehˇ sha ve yoˬ. Ngaˬ htaꞈ Eˍgaˍlanˍ mvuhˇ miˬ lo Gʼuiˬ sha ve kanˉ ca te tuˬ, Maˬlaˬviˬ awˬ tcuhˆ puiˍ kawˍmiˍtiˍ lawˬ ve hkʼe, Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ a hkaw˗anˬ piˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui dawˇ cawˇ jaˇ ve kanˉ htaꞈ maˇ gʼa te˗o ve nyi ma luˬ jaˇ. Yaꞈ hkʼaˇ, Eˍgaˍlanˍ mvuhˇ miˬ awˬ tcuhˆ puiˍ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ hui htaꞈ nyi haꞈ shaˉ laˇ daꞈ jaˇ.

Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ a shaꞈ teꞈ kuiˬ lo sheh kʼai laˇ tcuh ve lehˬ dawˇ cheˆ ve daꞈ jaˇ ve tehꞈ, ngaˬ yonˍ ve yoˬ. Ngaˬ lehˬ ngaˬ ve dawˇ hkʼaˇ htaꞈ gʼaˇ va ve kʼo, ngaˬ ha lehˬ ve hkʼe taw maˇ cawˬ taˍ. Ngaˬ “cawˇ ve yaꞈ kʼaw” htaꞈ kʼai tuˬ, ngaˬ hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve Yaˬhoˉvaˬ shiˍ ve yoˬ. (Tawˇ naˉ ve 3:5, 6) Ngaˬ yaˇ nehˬ htaˇ kanˉ te kuiˬ uiˍ jaˇ ve hkʼaw gʼa te leh yawˇ hui kanˉ hkʼaˬ hkʼe te ve htaꞈ gʼa shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼaˇ hkʼaw kanˉ gʼa te ve lehˬ miˬ guiˬ hkʼoˆ teˇ kaˬ le le lo te ve kanˉ hpehꞈ ve pa taw, ngaˬ ha lehˬ jaˇ. Ngaˬ awˬ pon kʼo Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ te ve lehˬ ngaˬ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ ha lehˬ jaˇ leh co co taiˍ taiˍ ha lehˬ tuˬ kaꞈ te laˇ ve yoˬ.

^ 1999 hkʼawꞈ Liꞈ mehˆ hpfuhˇ 148-223 hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw teˇ hkʼawꞈ teˇ pawˆ tawˆ ve liꞈ kʼoˆ hkʼaw Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo ve awˬ viˉ awˬ nyi ve awˬ lawn htaꞈ gʼaw nyi sheˍ. (Laˇhuˍ hkawˇ maˇ cawˬ.)

^ Chi teˇ hkui Maˬlaˬviˬ mvuhˇ miˬ lo hto toˇ ve chaw 100,000 gʼaˇ hpaˆ cawˬ ve yoˬ.