1. N’nga ninoidhiwa a-vi vinofuna ireya sogolou?

NYO mwaonelanga, venango mwavuruwananga notisiya mutoroma dhifuka ira: ‘N’nga vyongo vyothakala vinoireyavi vinooni-a ira nili m’malambo omari-a?’ Atu anjinji anororomela ira nili komoni wailambo mwasa wa vyongo vyothakala vinoireya malamboano. N’nga ilamboi inodha maladi? N’nga ninoidhiwa a-vi vinofuna dhaireya? I-yo kaninaode onga vinofuna ireya. Mbwenye Yohova unoidhiwa. Thitho liye unoniwandela dhela Bibilyani moda unofuna kalela vyongo sogolou na vinofuna ireela ilambo yavathi.—Esaya 46:10; Tiyago 4:14.

2, 3. (a) Anamafunjedha a Yesu tafuna taidhiwen’ni? (b) N’nga Yesu aawakule a-vi?

² Bibilya laonganga ira komoni wailambo kalinothapulela ira ilambo yavathi inodha mala. Mbwenye vyongo vyothakala pinofuna dhamala. Yesu aongile ira vyongo vyothakala vinodha mala Umwene wa Nlungu waroma tonga ilambo yothene yavathi. (Luka 4:43) Ee-no, anamafunjedha a Yesu tafuna idhiwa hora yafuna udha Umwenuo. Aliwa tatofuka ira: “Muniwandele, n’nga vyongo vyevi vinodha ireya e-lini, thitho izindielo ya udha winyu na ya mamari-edho a malamboano inodha kalan’ni?” (Mateu 24:3) Yesu kaaongile dambo. Mbwenye liye atoawandela anamafunjedhee vyafuna ireya komoni wailambo yothakalai wakala vakwikwive. Thitho vyaongile Yesu vinaaireya malamboano.

³ Vamuru wen’na, ninodhaona umboni oi nili vakwikwi wa komoni wa vyongo vyothakala. Mbwenye na-anadhowe  sogolo ninofwanela idhiwa vinjinji vyoonga khondo iireile dhulu. Vyevyo vinodha onga mwasa unoiri-a ira vaireenga vyongo vinjinji vyothakala vailambo yavathiyi.

4, 5. (a) N’nga chini vyaireile dhulu Yesu anga-eliwile kala Mwene? (b) Movwelana na lemba la Apokalipse 12:12, vyongo vyaakale a-vi vailambo yavathi, Satana vyatamangi-iwile liye dhulu?

⁴ Vamuru wa 8 nafunjedhile ira Yesu a-eliwile kala Mwene dhulu yawa ya 1914. (Danieli 7:13, 14) Buku la Bibilyani la Apokalipse linoonga ira watoireya khondo dhulu: Migeli [venango,Yesu] vambo-i naangelwee tatowana na nyowa [venango Satana], thitho nyowiyo vambo-i naangelwee tatowana khondo na Yesu. Satana na viwanda vyothakala tatoluza vakhondo yen’na thitho tatotamangi-iwa dhulu udha vailambo yavathi. * Mwaimbarimbari, angelo tatodhiveliwa. N’nga yafuna ireya vailambo yavathi chini? Bibilya linoonga ira vyongo vyangakalile vyothakala vinjinji. Na mwasa wani? Na mwasa oi namanami-a utonyanyuwa vinjinji, “neri-a utoidhiwa ira u-adhina hora yoyeva.”—Apokalipse 12:7, 9, 12.

⁵ Va-adhi ora yoyeva ira Nlungu ammange Namanami-a. Mwasiwa ngwenuo, namanami-a unodhilimbi-edha ira vaireenga nyarwa vailambo yavathila. Vyevi vinovwelana na vyoireya vyaongile Yesu vya malambo omari-a. Dhoweni nione vyaongile liye.—Onani madhu akomoni 24.

6, 7. N’nga malamboano ninaongen’ni vyoonga khondo na ndhala?

⁶ Khondo. Yesu aongile ira: “Tundu waatu unodha dhimbinuwelana na tundu mwinango, thitho umwene  unodha dhimbinuwelana na umwene mwinango.” (Mateu 24:7) Atu anjinji anokwa malamboano kwaranya va vistoriya vyothene vyaatu. Gulu n’nango losakasaka vyoireya vya vailambo yothene yavathi, liongile ira khondo dhiireile yawa ya 1900 na 2000 dhitopa atu anjinji kwaranya fendo dhokwakwana taaru mo-iyana na khondo dhaireya ndulimu hora ya Yesu fiedhela yawa ya 1900. Thitho alimbo sakasakawo tatooni-a ira romela yawa ya 1914 fiedha malamboano, khondo itopa atu okwaranya mamiliyau 100. Kathuulelani a-kaana idedi-edho na uvwa upa waatu mwasa wa khondo.

⁷ Ndhala. Yesu aongile ira: “Unodha kala ndhala.” (Mateu 24:7) Malamboano unolimiwa vyodya vinjinji kwaranya walelene. Angalive ee-no, atu anjinji katina vyodya. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasa ngoi katina mamburo olimamo venango katina kobiri yogulana vyodya. Vailambo yothene mamiliyau manjinji aatu anokala mosauwa. Gulu la vailambo yothene yavathi loona vyaingumi linoonga ira mamiliyau aa-ima anokwa yawa iliyothene na mwasa o-okaana vyodya.

8, 9. N’nga chini inooni-a ira vyaro-edhile Yesu voonga vya vindharandhara na marenda vinaakwakwanela?

 ⁸ Vindharandhara. Yesu atoro-edha ira: Unodha ireya vindharandhara vyanguru. (Luka 21:11) Atu osakasaka vyongo vya sogolo anooni-a ira yawa iliyothene unongoireya vindharandhara. Romela yawa ya 1900 atu okwaranya mamiliyau menli tatokwa mwasa wa vindharandhara. Dhowa vasogolo wa vyamasiyetista unova-a atu zindiyela vindharandhara vya-anaireye mwa hora yoyeva kwaranya walelene. Angalive ee-no, atu anaave wukwa mwasa wa vindharandhara.

⁹ Marenda. Yesu aongile ira unodha ireyanga vyongo vyothakala, venango marenda oopi-a anamwadheya mombaranya thitho anapa atu anjinji. (Luka 21:11) Mamediku anooda ili-a marenda manjinji, mbwenye utokala marenda enango o-oila. Lipoti n’nango latoonga ira yawa iliyothene mamiliyau aatu anokwa mwasa wamarenda, ninga kothomula, malariya na kolela. I-yavo vyevyo, mamediku atozindiyela marenda okwaranya 30 mapya. Enango mwa marenda enala mbo-oila.

10. N’nga lemba la 2 Timoteo 3:1-5 linoonga ira m’malambo omari-a atu tanodha kala oi a-vi?

¹⁰ Valemba la 2 Timoteo 3:1-5, Bibilya linoonga ira: “M’malambo omari-a inodha kala hora yavakudu, na yorucha vilela.” Rumiwi Paulo aongile ira atu anodha kala

• Ovidhiveliwana

• Odhiveliwana kobiri

• O-ovwela anamabala

• O-ororomeleya

• O-odhiveliwana abaliwa

• O-odhikondi-a

• Oopi-a

• Odhiveliwana vyodhiveliwi-a, a-kala odhiveliwana Nlungu

• Ooneya ninga ovivelela wa Nlungu, mbwenye tanokonda ira nguru yoviveleliyo yaachinje

11. N’nga movwelana na lemba la Salimo 92:7, chini inofuna dhaaireela atu othakala?

¹¹ Nyo munoona ira atu mbamakalelo enala malamboano? Vailambo yothene yavathi, atu tatokaana makalelo enala. Mbwenye Nlungu unolanyedha ira unodha vimali-a vyevi. Liye unolanyedha  ira: “Atu othakala tamelanga ninga malachi, thitho atu othene oira vyothakala tapuwanga, tanofuna ira tanongiwe dhowa nodhowa.” ​—Salimo 92:7.

12, 13. Pivyongo viivi vifunjedhile i-yo mokami-iwa na Yohova m’malambo omari-ala?

¹² Bibilya latoonga ira m’malambo omari-a atu anodhaonanga nyarwa dho-iyana i-yana. Mbwenye Bibilya thitho litoonga ira ungaireeile vyongo vyapama. Dhoweni nione vyongo vinli vinoonga vyongo vyevi.

¹³ Atu a Nlungu tangaodile livwechecha pama Bibilya. Namaro-edha Danieli atolemba vyoonga malambo omari-a ira: “Atu anodha idhiwa vyongo vinjinji vyaimbarimbari.” (Danieli 12:4) Nlungu angakami-idhe atwee livwechecha pama Bibilya kwaranya walelene. Yohova Nlungu unanaviira vyevi simbwasimbwa romela yawa ya 1914, fiedhela malamboano. Mofwanafwani-a nitofunjedha funeya wa dhina la Nlungu thitho vinofuna liye voonga vya ilambo yavathi. Nitofunjedha imbarimbari yoonga venyathi-iwa thitho nitovwechecha yoomboliwa. Thitho nitofunjedha ira Umwene wa Nlungu baa-i ngunofuna dhaoda mali-a nyarwa dhinogumanana i-yo. I-yavo vyevyo, Nlungu utonifunji-a vinofwanela i-yo irana ira nikale aimwerumweru na mdhiveliwi-a. N’nga atu a Nlungu anoiran’ni na vyothene vifunjedhile aliwa? Ira niwakule yofuka yei dhoweni nione vyoro-edha vinango.​—Onani madhu akomoni 21 na 25.

14. (a) N’nga milanyu yapama ya Umwene inolaleeiwa wani? (b) N’nga unolaleela mbaani?

¹⁴ Basa lolaleela lingaireile vailambo yothene yavathi. Voonga vyafuna dhaireya m’malambo omari-a Yesu aongile ira: “Milanyu yapama ya Umwenila inodha laleiwa vailambo yothene yavathi wewo uli atu.” (Mateu 24:3, 14)  Milanyu yapama ya Umwene inolaleiwa vilambo vyokwaranya 230 thitho muviongelo vyokwaranya 700. Amboni dha Yohova amaziza na mitundu yo-iyana-iyana tanokami-a atu amamburo othene vwechecha chini inathapulela Umwene wa Nlungu na vinofuna aliwa dhairela atu othene. (Apokalipse 7:9) Aliwa anoira vyevyo mo-opagali-a yongo. Mbwenye ninga mwaongile Yesu, atu anjinji tangaaidan’nena na ara-ara anamafunjedhee. Mbwenye angalive ee-no kavali yongo inofuna imeli-a basa lolaleela, movwelana na mwaongele Yesu.​—Luka 21:17.

15. (a) Nyo munororomela ira nili malambo omari-a? N’nga mwasiwa ngwan’ni? (b) Chini inofuna aireela atu a-anavwela Yohova? (c) N’nga waatu ovwela?

¹⁵ Nyo munororomela ira nili m’malambo omari-a? Vyoro-edha vinjinji vya Bibilyani vyoonga malambo omari-a vinaakwakwanela. Chineneeva Yohova unodha imeli-a basa lolaleela vanduli viwa “komoni” unodhafiya. (Mateu 24:14) Komoni njikhondo inoongiwa Armagedo, khondo ya Yohova inafuna dhamali-a vyongo vyothakala. Yesu vambo-i naangelwee anguru anodha nonga atu ta-anafuna vwela Yohova vambo-i na Yesu. (2 Atezalonika 1:6-9) Satana na minemba yothakala tanodha mangiwa thitho katinodha nami-a okoka atu. Thitho atu tanavwela Nlungu na anorumela tongoiwa na Mwene tanodha ona vyolanyedha vya Nlungu viireyanga.​—Apokalipse 20:1-3; 21: 3-5.

16. N’nga munofwanela iran’ni viidhinyo ira komoni uli vakwikwive?

¹⁶ Voi komoni uli vakwikwi, chofuneya ira othenene nidhifukenga ira: ‘N’nga ndinofwanela iran’ni?’ Yoroma, kamurumele ira yongo iliyothene idodomi-e funjedha winyu Bibilya. Yohova unofuna ira nyo mufunjedhenga malambo othene. (Juwau 17:3) Yanambili,  mudhilimbi-edhenga ira mwa-aluzenga migumano ya Amboni dha Yohova. Aliwa anogumaneya masumana othene ira tafunjedhe Bibilya. (Muleri Aebere 10:24, 25.) Yanararu, kamudimbele chinja vyongo vinango vaingumini yinyu mwazindiyela ira vyevyo pyofuneya. Nyo mwaira vinamdhiveliwi-a Yohova, uxamwalinyu na liye unodhakalave olimba.​—Tiyago 4: 8.

17. Mwasiwa ngwan’ni komoni unodha fiya morurumucha?

¹⁷ Rumiwi Paulo aongile ira nongiwa unodha fiedha atu anjinji morurumucha. Liye aongile ira unodhafiya ninga “mbava nama-iyu.” (1 Atezalonika 5:2) Yesu atoro-edha ira atu anjinji katinodha zindiyela ira nili m’malambo omari-a. Liye atolandani-a malambo omari-a na malambo ahora ya Nowa. Liye aongile ira: “Voi malambo enale igumula ya-anafiye, atu taira dya naumwa, alombwana taira thela a-iyana taira theliwa, fiedha dambo lavolowile Nowa mwadiyani, katairilevo yongo, fiedha igumula yangadhidhe novyela othene.”​—Mateu 24:37-39.

18. N’nga Yesu aongilen’ni?

¹⁸ Yesu atoonga ira komoni unodha fiya morurumucha, “ninga go-i,” thitho ira “unodhaafiyela atu othene anokala vailambo yothene yavathi.” Liye thitho atoawandela anamafunjedhee “ira ta-asimbwe topowa mosimbwa udya na umwa thitho na vyolavela vyaingumi.” Liye aongile ira takale “methove, voira lobelo hora dhothene [venango volobela kumela vathi varima] ira taode rambela vyongo vyothene vinofuna ireya thitho ira taode kala oimelene vari vamwana mutu,” [venango Yesu]. (Luka 21:34-36) Mwasiwa ngwan’ni pyofuneya vwechecha madhu a Yesu? Mwasiwa ngoi va-adhi hora yoyeva ira ilambo ya Satana inongiwe. Mbwenye atu anofuna vwela Yohova vambo-i na Yesu katinodha nongiwa thitho anodha kalao dhowa nodhowa mwiilambo ipya.​—Juwau 3:16; 2 Pedru 3:13.