1. N’nga Nlungu afunan’ni wa i-yo?

NLUNGU angamadhi panducha lombwana na i-yana oroma Adamu na Eva, liye afuna ira aliwa takaena ingumi yodabwi-a. Yohova atoava-a limburo lapama ira takalengamo thitho afuna ira takaena a-ima nolemeza vinyama. Aliwa tanofwanela chinja ilambo yothene ira ikale Paradaizo, ninga vyali munda wa edeni. Pievyo vyafuna Nlungu thitho vinofuna liye wa i-yo.—Maromelo 1:28; 2:8, 9, 15; onani madhu akomoni 6.

2. (a) Mwasiwa ngwan’ni ninotokaana imbarimbari yoi atu anodha kala Paradaizoni? (b) Bibilya linoongan’ni vamwasa okalao dhowa nodhowa?

² Nyo munoona ira dambo n’nango ninodha kala Paradaizoni? Yohova unoniroromeli-a ira ee: “Vinofuna miyo vinodha ireya thitho ndinodha irana vyothene vyondidhiveliwi-a.” (Esaya 46:9-11; 55:11) Mwaimbarimbari vyofuna Nlungu kavichinjile. Yohova uongile ira utopanducha ilambo yavathi na yolinga. “Liye kaipanduchile a-anna yolinga” (Esaya 45:18) Liye utopanducha ilambo yavathi ira atu takalengamo. N’nga atwiwa mbatundu wan’ni? Thitho vahora yolapela moi a-vi? Bibilya linoonga ira: “Atu olongomana [venango atu ovwela] anodha kala vailambo yavathi dhowa nodhowa.”—Salimo 37:29; Apokalipse 21:3, 4.

3. Ndiyofuka ivi yeyo inaode wakuliwa kumela Bibilya baa-i?

³ Malamboano i-yo ninovwa upa na wukwa. Mamburo manjinji, atu anowana kondo, thitho anopa atu enango. Pyovweya ira kai vyevyo vyafuna Nlungu. N’nga mwasiwa ngwan’ni vyongo kavili ninga mwafunela Nlungu? Bibilya baa-i tinoda rumela yofuka yei.

4, 5. (a) N’nga mbaani aongile na Eva mundani mwa Edeni vo-indi-edha basa nyowa? (b) N’nga vinoodeya a-vi mutu olongomana kala mbava?

⁴ Bibilya linoonga ira Nlungu utokaana mwidani mmbo-i “liye ngu Namanami-a thitho Satana” Mwidani wen’na a-indi-edhile basa nyowa ira aonge na Eva mundani mwa Edeni. (Apokalipse 12:9; Maromelo 3:1) Satana atommwiri-a Eva ira athuulele ira nyowiyo njaonga.​—Onani madhu akomoni 7.

⁵ N’nga mwidani wen’na ukumele wani? N’nga Nlungu ngupanduchile Satana Namanami-a? Pyovweya pama idhiwa ira! Nlungu atoapanducha angelo olongomana enao tali dhulu vyasaka-edha liye ilambo yavathi ira ikale ya Adamu na Eva. (Yobo 38:4, 7) Ngelo mmbo-i olongomana atokala othakala na Namanami-a. N’nga vyongo ninga vyevi vinaodeya a-vi mmwireela ngelo? Kathuulelani: Vinodeya a-vi mutu olongomana kala mbava? Kavali mutu unabaliwa angali mbava, mbwenye, liye afunechechanga yongo ya-ali yee na simbwanga ithuulela, funafunao unoroma ulukula rimani mwee. Aira ee-no yongo yamkwivela unojiba. Pumwemo mutu olongomana munokalela liye mbava.—Muleri Tiyago 1:13-15; onani madhu akomoni 8.

6. N’nga vyaodeile a-vi ngelo kala mwidani wa Nlungu?

⁶ Pumwemo ngelo olongomana mwakalele liye mutu othakala. Yohova atopanducha Adamu na Eva liye awandela ira tabalane “tadhale vailambo yavathi”. (Maromelo 1:27, 28) Atu othene tangamlambele Yohova. Mbwenye ngelula athuulela ira: ‘Miyo ndili ofwanelela lambeliwa kwaranya Yohova!’ Vyevyo vyali vyo-ofwanela. Ee-no ngeluo atodhowanave thuulela vyevyo. Voi hora iliyothene liye anofuna lambeliwanga ninga Yohova, ngumwasiwa atomnami-a Eva. (Muleri Maromelo 3:1-5.) Ngeluo angairile vyevyo, atodhimbinuwa kala Satana Namanami-a, mwidani wa Nlungu.

7. (a) Mwasiwa ngwan’ni Adamu na Eva tatokwa? (b) N’nga mwasiwa ngwan’ni i-yo ninovwa upa thitho ninokwa?

 ⁷ Nlungu atokondi-a Adamu na Eva udya yova-a imbo-i thitho atoawandela ira tadya tanokwa. Aliwa katamvwele Nlungu. (Maromelo 2:17; 3:6) Ee-no tatodawa. Tangadawile tatokala atu o-olongomana thitho vira wahora tatokwa, ninga mwemo Yohova mwaongele liye ira vingaireile. (Maromelo 3:17-19) A-ima a Adamu na Eva tabaliwile nduli mwa vyevyo. Aliwa tali o-olongomana tadhaire ee-no tatokwa. (Muleri Aroma 5:12.) Ira nivwecheche pama vyevyo dhoweni nithuulele ifwanafwani-o imbo-i: Ikombole yoombana mabuloko yabenda, hora iliyothene mutu aombanga mabuloko vo-indi-edha basa ikomboliyo, mabuloko othene anokalecha obenda. Movwelana na ifwanafwani-o yei, Adamu anga-iidhe mvwela Nlungu, liye atodawa. Akadi ninga utobenda. I-yo othene nikumele wa Adamu, ngumwasiwa ninobaliwa ningali obendene. Ninoulula, ninodawa thitho ninokwa namwasa oi nili atu o-olongomana.—Aroma 3:23; onani madhu akomoni 9.

8, 9. (a) N’nga Satana afuna ira Adamu na Eva taroromelen’ni? (b) Mwasiwa ngwan’ni Yohova kaapide mombaranya atu o-ovwelao?

⁸ Satana afuna ira Adamu na Eva taroromele ira Nlungu ali onama. Afuna ira aliwa tathuulele ira Nlungu ali namatonga othakala thitho kaabala vyongo vyali vyofwanelela waatu. Liye aongile ira atu katafwanela tongiwa na Nlungu, na ira Adamu na Eva tafwanela sakula okave vyofwanelela na vyo-ofwanelela. Adamu na Eva tanga-iidhe vwela Nlungu aliwa tatokala ikundu ya Satana thitho tatomdhimbinuela Nlungu. N’nga Yohova airilen’ni? Liye angaodile apa othene amdhimbinuele. Mbwenye liye kaairile vyevyo. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi vyevyo kavyaoni-e umboni oi Satana aira nama.

⁹ Ee-no, Yohova atosakula i-ya hora yoyeva ira atu taone  vinaireya akala ira aliwa katinarumela tongiwa na liye. Ee-ni pyafuna aliwa oneya ira Satana aira nama thitho ira Yohova utoidhiwa vyongo vili vyofwanelela wa i-yo. Ninodha funjedha vinjinji vyoonga vyevyo vamuru wa 11. N’nga nyo munoona a-vi va vyairile Adamu na Eva? Yohova atova-a adamu na Eva vyothene vyafuna aliwa. Aliwa tatokaana ingumi yolongomana, limburo lapama ira takalengamo na basa ladhiveliwana aliwa. Mbwenye Satana kairile yongo iliyothene yapama  waaliwa. Munoona kala vyofwanelela aliwa mroromela Satana na a-vwela Nlungu? Aakale nyo mwaire a-vi?

10. Chosakula yofuneya ivi i-yo othene inofwanela i-yo sakula?

¹⁰ I-yo othene ninooda visakulela, ninga Adamu na Eva vyairile aliwa. Ninofwanela sakula akala ira ninokala ikundu ya Yohova venango ya Satana. Ingumi yi-u inanyindela vyosakula vi-u. Nasakula vwela Yohova norumela ira liye anitonge, ninomkami-a irela umboni oi Satana ngonama. (Salimo 73:28; muleri Sanganikho 27:11.) Vapeeno mbaatu oyeva enao anomvwela Nlungu. Atu ano-arela unatonga ilamboi. Mbaani unotonga ilamboi?

11, 12. (a) Mwasiwa ngwan’ni Satana angaodile mva-a Yesu maumwene availamboni? (b) N’nga Bibilya linooni-a a-vi ira Satana ngunotonga ilamboi?

¹¹ Yesu atommwidhiwa namatonga wailambo. Fendo inango, Satana “atommoni-a Yesu maumwene othene availamboni na raela wiwa.” Ee-no Satana atomroromeli-a Yesu ira: “Miyo ndinouva-a vyothene vyevi akala ira weyo unondikokorela nondilambela.” (Mateu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Aakale ira umwenule kwaali wa Satana, liye angamva-idhe Yesu? E-i. Satana angamva-idhe Yesu umwenule mwasa oi maumwene othene mbee.

¹² Venango nyo munodabwa ira: ‘Vinoodeya a-vi Satana tonganga ilamboi? Yohova kai wanguru dhothene upanduchidhe vyongo vyothene?’ (Apokalipse 4:11) Ee, liye ngunamapanducha wa vyongo vyothene. Mbwenye Bibilya linooni-a ira Satana “ngunotonga ilamboi.” (Juwau 12:31; 14:30; 16:11) Rumiwi Paulo atomromola Satana ira ngu Namanami-a thitho “Nlungu wailamboi.” (2 Akoritiyo 4:3, 4) Thitho rumiwi Juwau atolemba ira “ilambo yothene ili mandhani mwa mutu othakaluo.” Mutu wen’na ngu Namanami-a.” —1 Juwau 5:19.

13. Mwasiwa ngwan’ni ninofuneela ilambo yapama?

¹³ Ninokala mwiilambo yoi dambo nadambo inave simbwa opi-a. Ninoona khondo chinyego nauwalanga vailambo yothene. Angalive ira enango anodhilimbi-edha, kavali unooda mari-a nyarwadhi. Mbwenye chineneeva Nlungu unodha mali-a nyarwa dhothene vakhondo ya Armagedo khondwiyo yavira, ilambo inodha kala limburo lipya lapama.—Apokalipse 16:14-16; onani madhu akomoni 10.

14. N’nga Yohova usakule aani ira akale Mwene wa Umwenee? N’nga Bibilya linoonga n’ni vyoonga vya Yesu?

¹⁴ N’nga chinja weu unodha ireya a-vi? Dhela mwa Umwene wa Nlungu. Umwene wen’na nguutongi uli dhulu. Yohova utosakula Yesu Kristu ira akale Mwene wa Umwenula. Romela ndulimu, Bibilya latoonga ira Yesu unodha tonga ninga “Mwene warendele” thitho ira Utongee kunodhamala. (Esaya 9:6, 7) Yesu atoafunji-a anamafunjedhee ira tavepenga Umwene wen’na va lobelo loi: Babi-u wadhulu, “Umweninyu udhe. Ifunelo inyu iireye, ninga dhulu thitho vathivano.” (Mateu 6:10) Vamuru wa 8 ninodha funjedha mwemo Umwene wa Nlungu munofunela aliwa kala mulimburo la mautongi availamboniva. (Muleri Danieli 2:44.) Umwenula unodha iri-a ilambwila kala Paradaizo obaleya.—Onani madhu akomoni 11.

15. N’nga “Ilambo yavathi ipya chini”?

¹⁵ Bibilya lilanyedhile ira: “Sogolou unodha kala dhulu upya na ilambo yavathi ipya,” mwemo munofuna dhakala upama.” (2 Pedru 3:13; Esaya 65:17) Fendo dhinango, Bibilya lino-i-ndhi-edha basa madhu oi “ilambo yavathi,” voonga vyaatu anakala vailambo yavathila. (Maromelo 11:1) Bibilya lalanyedhanga “ilambo yavathi ipya” kalinoonga vya limburo lipya. N’nga “ilambo yavathi ipya chini”? Mbaatu  othene enao anovwela thitho raeli-iwa na Nlungu anofuna dhakala Paradaizoni.

16. (a) N’nga chotuva iivi inofuna dhavelela Nlungu waatu anofuna dhakala muilambo ipya? (b) N’nga ninofwanela iran’ni ira nidhaganyali yotuvila?

¹⁶ Yesu atolanyedha ira Nlungu “unodha va-a ingumi yo-omala waale anofuna kala muilambo ipya, venango Paradaizoni.” (Marku 10:30) N’nga ninofwanela iran’ni ira nidhaganyali yotuva yodabwi-ila? Ninofwanela wenjedhela iroromelo yi-u na mmwidhiwa pama Yohova vambo-i na Yesu, movwelana na lemba la Juwau 3:16 na 17:3. (Muleri.) N’nga ingumi inodha kala a-vi mu Paradaizo? Dhoweni nione vinoonga Bibilya.

17, 18. Bibilya linoongan’ni vamwasa ovuneleya na rendele?

¹⁷ Komoni wa vyothakala, khondo, panana na uwalanga. Bibilya linoonga ira: “Atu othakala katinodha kalao okoka.” (Salimo 37:10, 11) Nlungu unodha mali-a “khondo vailambo yothene yavathi.” (Salimo 46:9; Esaya 2:4) Mu Paradaizo, atu othene tanodha mdhiveliwana Nlungu nokala atu ovwela. Ninodha kaana rendele odhowa nodhowa.—Salimo 72:7.

¹⁸ Atu a Yohova katinodha ova. Ndulimu, Nlungu anovunelecha atwee takala ovwela. Aliwa khataova yongo iliyothene. (Lev. 25:18, 19) Muilambo ipya, i-yo kaninodha ova yongo iliyothene venango mutu. Ninodha kalave ovuneleya!—Muleri Esaya 32:18; Mikeya 4:4.

19. N’nga ninoidhiwa a-vi ira atu othene tanodha kaana vyodya paradaizoni?

¹⁹ Atu othene anodha kaana yodya. “Bibilya linolanyedha ira ilambo yavathi inodha kaana vyodya vinjinji.” (Salimo 72:16) Yohova Nlungwi-u unodha niraeli-a,” thitho “ilambo yavathi inodha va-a vyova-a viwa.”—Salimo 67:6.

20. Pivyolanyedha viivi vya Bibilyani vinooni-a ira ilambo yavathi inodha kala Paradaizo?

²⁰ Ilambo yothene yavathi inodha kala Paradaizo. Atu  othene tanodha kaana nyumba dhapama ira takalengamo. Ninodha ona mafolore apama ikundu iliyothene. Atu ononga ilambo kutinodha kala okoka. (Muleri Esaya 65:21-24; Apokalipse 11:18.) Ilambo yothene inodha kala yapama ninga mwakalele aliwa mundani wa Edeni. Yohova unodha dhowanave niva-a vyothene vinofuneela i-yo. Mbwenye Bibilya linoonga vya liye ira: “Nyo munothapula dhandha linyu nokwakwaneli-edha vyofuna va yokalao ya ingumi iliyothene.”—Salimo 145:16.

21. Ninoidhiwa a-vi ira atu na vinyama anodha kalao mwarendele?

²¹ Rendele vari vaatu na vinyama. Vinyama kavinodha pei-a atu. A-ima katinodha ova vinyama vyevyo vili vyoopi-a malamboano.—Muleri Esaya 11:6-9; 65:25.

22. N’nga Yesu unodha airelan’ni arenda?

²² Komoni wamarenda. Yesu angali vailambo yavathi, atoaili-a atu anjinji. (Mateu 9:35; Marku 1:40-42; Juwau 5:5-9) Ninga Mwene wa Umwene wa Nlungu, liye unodha ili-a atu othene. Kavali unofuna dhaonga ira: “Ndili renda.”—Esaya 33:24; 35:5, 6.

23. N’nga Nlungu unodha airelan’ni atu ale akwide?

²³ Atu okwa tanodha kalao okoka. Nlungu unolanyedha ira unodha venyathi-a mamiliyau aatu akwide. Vyevyo vinooni-a ira aliwa anodha kalao okoka. Bibilya linoonga ira: “Unodha kala venyathi-iwa waatu olongomana naatu o-olongomana.”—Muleri Juwau 5:28, 29; Mayirelo 24:15.

24. Nyo munovwa a-vi mwathuulela vyokala Paradaizoni?

²⁴ I-yo othene nitokaana yosakula. Yohova unodha va-a atu anosakula mlambela sogolo lodabwi-a. Yesu atoidhiwa vya sogolo lodabwi-ali. Lombwana mmbo-i angamvepile Yesu ira a-amdiwale, Yesu atoonga ira: “Weyo unodha kala vambo-i na miyo Paradaizoni.” (Luka 23:43) Yesu Kristu unodha iri-a vyolanyedha vyodabwi-a vya Yohova kwakwanela. Ninofwanela dhowanave funjedha vya Yesu thitho idhiwa munofuna liye dhakwakwaneli-edha vyongo vyapama vilanyedhile Nlungu?