1. Pyorucha viivi arumiwi a Yohova vinogumanana aliwa?

NYO mutokaana vyongo vinarucheyana nyo rimani mwinyu? Venango bali mwinango wa pingoni mwinyu utousukwali-ani. (Tiy. 3:2) Venango anokala afwinyu abasani venango axikolani unyozangani namwasa oi nyo muli Mboni wa Yohova. (1 Pe. 4:3, 4) Venango anokala abali aututuni uwesedhangani ira mwa-afienga vamigumanoni venango malaleela. (Mat. 10:35, 36) Mwasa orucha vinjinji unooda uiiri-ani nyo thuulelanga ira ndino-iyachi mlambela Yohova. Mbwenye nyo munooda nyindela ira kandinobala yorucha ili yothene inagumanana miyo, Yohova unouva-ani zelu dhooda limbana vyorucha vyo na kopolo ira muode vilela.

2. Movwelana na lemba la Aroma 15:4, leri Bibilya unanikami-e a-vi?

² Yohova unoonga makundo enango vowenjedhela madhwee, oonga mwemo arumiwee mwalimban’nena aliwa vyorucha. Mwasiwa ngwan’ni liye utoira vyevi? Unairela ira nioode funjedhavo makundo enango. Mwasiwa ngwenuo Yohova uvudhelela paulo ira aode lemba madhu anofwanyeya valemba la Aroma 15:4. (Muleri) Leri myasa ya Bibilyanidhi dhinooda nididili-a noniva-a idedi-edho. Mbwenye ira niode ganyali vyongo vyevi ninofwanela ira vyongo vinjinji a-kala leri Bibilya baa-i. Ninofwanela rumeli-a madhu a Bibilyani aode chinja mathuulelwi-u thitho nifiya varimani. Akala ninofuneela malangi-o ira niode limbanana nyarwa dhinosimbwa nirucha ninaire a-vi? Ninofwanela a-rela vyongo vinai vi: 1) Lobela, 2) Thuulela, 3) Vithuulela, na 4) E-la valimburo loroma. Mu yofunjedha yei ninofuna nione vinathangani-avo vavikundu vyevi. * Thitho ninafuna ni-indi-edhe basa vyamwireele mwene Davide na rumiwi Paulo.

3. Mwa-anarome leri Bibilya chini inofuna nyo ira, n’nga mwasiwa ngwan’ni?

 ³ 1) Lobelo. Mwa-anarome leri Bibilya muumvepe Yohova ira aode ukami-ani ganyali na vinoleri nyoovyo. Mwaifwanafwani-o akala ira munosaka malangi-o ira muode limbanana nyarwa, mulobelenga wa Yohova vepa malamgi-o ira muode fwanya makudo a Bibilyani anaukami-eni idhiwa vyofuna ira.

4. Chini inaukami-eni ira vyoireya vya Bibilyani viode usangalali-ani?

⁴ 2) Thuulela. Yohova utoniva-a kalelo lodabwi-a lothuulela. Ira vyoongiwa vya Bibilyani viode nisangalali-a, ninofwanela thuulela vyoireyavyo i-yo dhi-ela valimburo lamutu unoongiwa mu vyoireyavyo, nyo vithuulela vyongovyo noviona ninga mwaonela liye novidhiveliwana saasawa ninga mwavidhiveliwana mutuwo.

5. Chini jinothapulela thuulela mopwasedha vile vinaleri i-yo, n’nga vyevyo ninaviire a-vi?

⁵ 3) Vithuulela. Vithuulela mopwasedha vyongo vinoleri nyo noona likundo limbo-i na limbo-i linaukami-eni aliwa vainguminyu. Vyevi vinoukami-ani makundo moda unovwelanela makundo na uvwechecha pama mwasuo. Leri Bibilya i-yo a-vithuulela mopwasedha vinoleri i-yovyo vinokala ninga i-yo ing’ana vamezani jogo ya mafaramento ogudjuliwa i-yo a-iromari. Thuulela mopwasedha vinaleri i-yo Bibilyani vinokala ninga gumani-a mafaramento ira niode ona yongo mokwakwanela. Ira muode vithuulela mopwasedha vinaleri nyo munofwanela vifuka vyofuka vi: Mutu unaongiwa Bibiliyanimu airile a-vi ira aode mali-a nyarwa dhee? N’nga Yohova ukami-idhe a-vi? N’nga vifunjedhile miyovi vinandikami-e a-vi ira ndioode vilela?

6. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela i-ndi-edha basa vinofunjedha i-yo?

⁶ 4) Mu-indi-edhenga basa vile vinofunjedha nyo. Yesu aongile ira mutu a-ana-indi-edhela basa vinafunjedha liye,vinokala ninga mutu unamanga nyumbee vasevani basalee lokumela kaluma lina-inda liye vomanga nyumbiyo nakala luza hora yafuna liye laba vyongo vyapama? Mwasiwa ngoi vadha lipevo nlukulu na dhalela wa ma-inje nyumbiyo kinalimba inongwa. (Mat. 7:24-27) Saasawa thitho dilimbi-edha wi-u uli wothene ira niode lobela vithuulela na thuulela mopwasedha vile vyafunja i-yo vinokala vyavapezi i-yo na-a-indi-edhenga basa vyothene vinafunjedha i-yo. I-yo nagumanana vyowesedha iroromelo yi-u venango vyorucha vinango thangani-avo a-ra-ariwa iroromelo yi-u kinadha kala yolimba. Mbwenye na-indi-edhelanga basa vile vinafunjedha i-yo ninooda kaana vyosakula vyapama ninokaana rendele wairoromelo yi-u thihto iroromelo yi-u inokala yolimba. (Esaya 48:17, 18) Mwachineneeva ninofuna nione mwemo muna-indi-edhe i-yo basa makundo mararu afunjedhile i-yo mu yofunjedha yei mofunjedhela mwemo moda vyongo mwamwireele aliwa Mwene Davide.

7. N’nga choireya iivi ya Bibilyani inofuna i-yo ira nifunjedhe?

⁷ Xamwalinyu venango balinyu utoroma wesedha iroromelo inyu ira muode gwela vanyarwani? Akala vyevyo vitoroma ireya jinofuna ukami-ani kuthuulela vyairile Mwene Davide mwanee Abisalomu angamdhimbinuwele, liye wesedha ira aode kala mwene movolowela limburo la babee.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. Chini inafwanela nyo mvepa Yohova ira ookami-eni?

⁸ 1) Lobela. Mwari mothuulela vyoireya vya Mwene Davidevi muode m’mwandela Yohova saasawa ninga mwemo munodhivwela nyo akala ira mutothomiwa. (Sal. 6:6-9) Moi e-no muvepe malangi-o okumela wa Yohova ira muode fwanya makundo a Bibilyani anaode ukami-ani ona yofuna ira.

9. N’nga chini yaireile wa Davide na Abisalomu?

⁹ 2) Thuulelani. Muthuulele vyothene viireile thitho muone ira vyevyo vyaodile a-vi mkuza Davide. Nithuulele ira Abisalomu mwana  Davide vatovira vyawa vinjinji anyengelela mbumba ira tamdhiveliwengana liye. (2 Sam. 15:7) Angaoni ira vatofiya hora yoi aode ira vyafuna liye, liye atoruma alumba zondela ilambo yothene ya Israeli ira tamaode kozeeli-a mbumba ira taode mrumela liye kala mwene liye ate anyengelela axamwali a Davide aliwa oda mvwela ninga Aitofeli liye thanganeelana naliye vofuna mdhimbinuela Davide. Abisalomu liye dhionga kala mwene liye wesedha m-inda nompa Davide venango hora inango liye angali vobulela urenda wa kayakaya va hora yeniyo. (Sal. 41:1-9) Davide liye oda zindiyela idyani yamadhi kocha Abisalomu liye tawela wu Yerusalemu. E-no anyathoropa a Abisalomu aliwa gumanana na anyathoropa a Davide Abisalomu liye oda undiwa fiedhela piwa.

10. N’nga Davide venango angaodile thuulelamwatundu uvi?

¹⁰ Mwamala kathuulelani, Davide avivwa a-vi va vyothene evi. Liye anomdhiveliwana vinjinji Abisalomu thitho anomroromela Aitofeli. Mbwenye atu enala ali avarimanala tatooda mdhimbinuwela. Tatooda mthoma nomlunduwi-a mokwaranyi-a madile fiyedhela wesedha ira taode mpa Davide angafiedhele i-yachi aroromela afwee avarimani othenene voakaikela aliwa thitho tangaodile thanganeelana Abisalomu liye angaromile thuulela ira akale ekene thitho aodenga tawa ekene venango liye angaodile kaana zimu mwinango o-odedi-edhela ira vyongo vinodha kala pama mbwenye Davide liye kairile mwavyongo vyevi naimbo-iyene liye atooda limbana nyarwa dothenededhi vaingumi yee. N’nga mwasiwa ngwan’ni Davide atooda limbana na vyevi?

11. N’nga Davide airile n’ni vamakalelo oruchala?

¹¹ 3) Thuulelani mopwasedha vile vinaleri nyo. Chini inofunjedhavo nyo va vyoireya vya Davide? Rumelani yofukayi, n’nga Davide airile a-vi ira aode mali-a nyarwa yana liye? Davide liye atothuulela vomali-a nyarwadheedho mwazelu liye kavitukulele mwapambaluni. Liye kaaovile fiedha a-iravo ilo. Malo mwavyevyo liye atolobela wa Yohova mvepanga ira aode mkami-a. Liye thitho atooda vepa ira axamwalee taode mkami-a, moi e-no atooda irana mombaranya vile vyathuulele liye angalive ira Davide atothakaleliwa rimanimwee liye kaaluzile mathuulelo analiye ofuna roromela atu thitho liye kaana bivu, liye atooda mroromela Yohova na axamwalee.

12. N’nga Yohova airile a-vi ira amkami-e Davide?

¹² N’nga Yohova amkami-idhe a-vi Davide? Mwadhi musakesake vang’ono nyo munooda zindiyela ira Yohova amtova-a Davide kopolo dhoi liye aode vilela. (Sal. 3:1-8) Yohova atomraeli-a Davide na mwasa wa vyosakula vyee. Liye thitho atoakami-a axamwalee Davide ororomeleya vyawanaatu ira taode mvunela Davide wenuo ali mweniwa.

13. Akala mutu mwinango utouluduwi-ani n’nga nyo munaire a-vi ira mumsazi-edhe Davide? (Mateu 18:15-17)

¹³ 4) Mu-indi-edhe basa vinafunjedha nyo. Mudhifuke ira: Miyo ndinasazi-e a-vi Davide? Muode iravo yongo mombaranya ira muode mali-a vyorucha moda unakalele vyongo muode i-ndi-edhela basa malangi-o a Yesu Kristu anofwanyeya valemba la Mateu kapitulu 18. (Muleri Mateu 18:15-17.) Kamusakule vyosakula motamanga rima thitho kamuire vyongo mo-othuulela pama na mwasa wanyarwa. Mulobele mvepa Yohova ira aode udidili-ani rima ira auva-eni zelu ira muode limbanana nyarwa dhinagumanana nyo kamu-iye aroromela axamwalinyu. I-yavo vyevyo murumele ira afwinyu taode ukami-ani. (Sang. 17:17) Thitho yongo yofuneechecha mokwaranya vyothene muode a-rela malangi-o a Yohova a Bibilya.—Sang. 3:5, 6.

14. N’nga nji hora iivi malemba a 2 Timoteo 1:12-16; 4:6-11, 17-22 munaode aliwa udhiveliwi-ani rimani?

¹⁴ Nyo munolimbanana vyarwa yoruni-iwa naabalinyu aututu? Nyo munokala ilambo yoi  mabasi-u olaleela anokondi-iwa? Akala ti-eno lemba la 2 Timoteo 1:12-16 na 4:6-11, 17-22. * Linooda udhiveliwi-ani rimani mwinyu Paulo alembile maverusu enala angali perezoni.

15. N’nga nyo munamvepen’ni Yohova?

¹⁵ 1) Lobela. Mwa-anarome leri yoireya ili yothene ya Bibilyani mum’mwandele Yohova mwasaasawa vyorucha vinagumanana nyo na moda unavivwela nyo. Mwaira e-no muvepe malangi-o okumela wa Yohova ira aode usogolelani fwanya vyoireya vya ingumi ya Paulo makundo anaukami-eni idhiwa jinafunanyo ira.

16. Chini yamwireele Paulo?

¹⁶ 2) Vithuulela. Mudhilimbi-edhe dhi-ela valimburoni la Paulo liye uli perezo wu Roma. Omangiwene na kureti liye ali perezo a-anadhe perezoni mwemo. Mbwenye fendo yeena liye utokaana imbarimbari yoi unopiwa axamwalee enango tatotawa liye uli okumbanya na ochenyela mwaututu.—2 Timo. 1:15.

17. N’nga Paulo angaodile ira vyongo mwatunduuvi?

¹⁷ Paulo angaodile kalangave othuulela vyongo vivirile. Thuulelanga ira miyo a-kale ndiira vyongo tundu mwinango miyo kandavolowe perezo a-athuulelenga vyevyo angaodile kala owathakaleliwana vinjinji atu a distritu la Azia aodile mtawa, liye angaodile aroromelangave axamwalee enango. Mbwenye Paulo liye kairile vyevyo. N’nga chini yakami-idhe ira adhowenave aroromelanga axamwalee na kami-iwa na Yohova?

18. N’nga paulo airile n’ni ira aode limbana vyorucha vinjinji?

¹⁸ 3) Thuulela mopwaseya vile vinaleri i-yo. Rumelani yofuka: N’nga Paulo airile n’ni ira aode mali-a nyarwa dhee? Angalive ira anoona nyarwa notuchiwa ira unofiyedhela piwa, Paulo kaadiwalile vyongo vyofuneya valimburo loroma mva-a titimi-o Yohova. Liye anothuulela mwemo mwafuneela liye alimbi-a atu enango. Liye atooni-a roromelawee Yohova volobela hora ili dhothene. (2 Timo. 1:3) Paulo hora dhothene kaathuulela abalee atawilao. Mo-iyavo vyevyo liye aongile ira anosimba vinjinji moda waudhivela waaxamwalee. I-yavo vyevyo Paulo atodhowanave funjedhanga madhu a Nlungu. (2 Timo. 3:16, 17; 4:13) Kwaranya vyongo vyothene liye atokaana iroromelo yoi Yohova na Yesu Kristu tanomdhiveliwana. Thitho aluwa katamtawile Paulo, tangaodile mraeli-a namwasa wa basa lalabile liye mwairoromelo.

19. N’nga Yohova amkami-idhe a-vi Paulo?

¹⁹ Yohova atoovaelatu m’mwandela Paulo ira liye angaguman’nena nyarwa yo-ara-ariwa mwasa okala kristau. (Mayir. 21:11-13) N’nga Yohova amkami-idhe a-vi Paulo? Liye anorumela malobelo a Paulo, Yesu thitho ali ikundu ya Paulo mva-anga kopolo dhili dhothene dholimbana nyarwa. (2 Timo. 4:17) Paulo atosikimizeli-edhiwa ira unodha wachela vyongo vyapama namwasa wa basa lothene la-indile liye modhilimbi-edha. Yohova thitho atoa-indi-edha basa axamwalee enango ororomeleya a Paulo ira taode kami-a mwavyorambulela vyee vyaututu.

20. Movwelana na lemba la Aroma 8:38, 39, n’nga ninaode a-vi sazi-edha iroromelo ya Paulo?

²⁰ 4) Mu-indi-edhe basa vinafunjedha nyo. Dhifukeni ira: ‘N’nga miyo ndinasazi-edhe a-vi ifwanafwani-o ya Paulo?’ Molandana na Paulo, i-yo ninofwanela dedi-edha ira ninooni-iwa nyarwa no-ara-ariwa na mwasa wairoromelo yi-u. (Marku 10:29, 30) Ira niodeve dhowana kala airoromelo wa Yohova angalive ira ninogumanana nyarwa dhinjinji ninofwanela dhowanave lobelanga waliye nofunjedha madhu a Nlungu hora ili yothene thitho kaniwesedhe diwala ira yongo yofuneechecha vinjinji kuva-a Yohova titimi-o e-no ninooda sikimizela ira Yohova chipo kanodha ni-iya thitho kavali vyongo vinofuna ira mutu uliwethene vofuna niimwanani-a udhivela una i-yo na Yohova.—Muleri Aroma 8:38, 39; Aeb. 13:5, 6.

21. N’nga chini yaakami-idhe Aya na Hector ira taode limbana vyorucha vyagumanana aliwa?

²¹ Kavinobala ira pyorucha viivi vinagumanana i-yo, vifwanafwani-o vya Bibilyani vinooda nilimbi-a. Mofwanafwani-a Aya rongola mwinango uli painiya wa Japao liye utoonga vyamwireele na Yona ira vitomkami-a volimbanana ova no laleela mamburo munokala atu anjinji. Hector zombwe mwinango unakala ilambo ya Indonesia unaababee a-ali makristau utolimbi-eya na ifwanafwani-o ya Rute ira aode funjedha vyongo vinjinji vya Yohova no lambela Yohova.

22. N’nga nyo munaode a-vi ganyalina mavidiyo anoonga vya Bibilya na vikundu vinango vyoonga ira musazi-enga iroromelo yiwa?

²² N’nga nyo munafwanye uuvi vifwanafwani-edho vinango vya Bibilyani vinafunanyo ira muode limbi-a iroromelo inyu? Navuruwananga leriwa wa Bibilya ogaravariwa na mavidiyo na vikundu vinango vya mavidiyo vyoonga ira musazi-e iroromelo yiwa vinooda nilimbi-a vovwa vyoireya vya Bibilyani. Vyokumi-iwa vyevyi pinodhavo namwasa osakasaka vofuna idhiwa vinjinji. E-no mwa-anarome i-ndi-edha basa vofunjedha mwekene muode mvepa Yohova malangi-o ira muode fwanya makundo ofuneela anaode ukami-ani. Muode dhi-ela valimburoni va vyoireya vya mutu unaongiowo. Muode vithuulela mopwasedha ira anamalaba a Yohova enao viirile aliwa, n’nga Yohova aakami-idhe a-vi ira taode limbanana nyarwa dhagumanana aliwa. Moi e-no muvi-indi-edhele basa vifunjedhile nyovyo musimbenga Yohova va vyothene vyuukami-idheni liye na vinoukami-ani liye. Muoni-e ira nyo munobala kami-iwa weu vosakasaka hora vofuna limbi-a no kami-a atu enango.

23. Movwelana na lemba la Esaya 41:10, 13, Yohova unolanyedha ira unodha niirela n’ni?

²³ Ingumi vailambo yei inaing’aneliwana Satanaji kai vyokweya hora dhinango kaninoidhiwa vinofuna niireyela. (2 Timo. 3:1) Mbwenye kaninofwanela kumbanya hora dothene noova. Yohova utoidhiwa ira i-yo ninogumanana nyarwa dhoi a-vi, i-yo nagwa liye unolanyedha ira unodha nilimbi-a na dhandhalee laono odyana lolongomana. (Muleri Esaya 41:10, 13.) I-yo ninosikimizela ira Yohova unodha nikami-a, thitho Bibilya linoniva-a kopolo dhinofuneela i-yo vofuna limbanana nyarwa ili yothene inagumanena i-yo.