Yohova atoawandela Aisraeli ira takale atu chena. Vofuna aaka mi-a irana vyevi, liye atoawandela ira: “Kuwendewende vari vaatu atundwaa uwonganga fyeda. Kuire yongo iliyothene ira umpi-e fwao. Miyo ndili Yohova.”—Lev. 19:2, 16.

Madhu oi “kuire yongo iliyothene” venango ira kulimbanena, anoonga pama thapulelawa wa madhu enango a Iheberi. N’nga madhu enala anothapulelani? Bukhu lai Yuda, voonga vya bukhu la Levitiko linoonga ira: “Likundu inango laversoli njorucha iithapulela . . . mwasawi njorucha idhiwa jinothapulela madhu aiheberiala. Madhuala anooda thapuleliwa ira ‘a-imela va yongo inango, vakunduve venango vakwikwi na yongoyo.’”

Asiyetista enango ofunjedha tanovwelani-a madhuala na amu verso 15 enawo anoonga ira: “Kamutongenga mo-olongomana. Kamusakule atu osauwa, thitho kamusakule atu ofuma. Umtongenga fwaao molongomana.” (Lev. 19:15) Ee-no lamulo lava verso 16 loi kulimbane na fwaao, lanothapulela ira atu a Nlungu katafwanela aairela afwiwa vyongo vyothakala vamyasa ya miselu, malonda, vyabanja venango ira vyongo mwachinyengo na ifunelo yofuna ganyali. Imbarimbari ira kaninofwanela irana vyongo ninga vyevi, mbwenye vatokala ndhila yapama inofuna nikami-a vwechecha madhu ava verso 16.

Katuulelani madhu ali maromelo wa versoli. Nlungu atoawandela atwee ira katiwendewendenga noonganga fyeda. Thuulelani ira fyeda njothakala vinjinji kwaranya m’muwongela mutu mwinango vyothakala van’gono baa-i, angalive ira irana vyevi unooda romi-a nyarwa. (Sang. 10:19; Namal. 10:12-14; 1 Timo. 5:11-15; Tiy. 3:6) Mutu wafyeda unoonga vyongo vyotakala venango vyonama vyoonga mutu mwinango naifunelo yofuna takali-a limbili lamutuwo. Liye unooda onga umboni onama oonga vyamutu mwinango, angalive ira irana vyevi ungairi-ide ira mutuwo apiwe. Thuulelani ira atu afyeda tatoovelela umboni onama oonga vya Nabote, vyevyo vimuiri-ide ira aponyeliwe mabwe. (1 Mam. 21:8-13) Ninga muoni i-yo likundo lanambili la lemba la Levitiku 19:16, mutu wafyeda unooda ira yongo iliyothene ira ampi-e fwee.

Mbwenye mutu unooda muongela fwee fyeda namwasa oi unomwiidanana. Va 1 Juwau 3:15, ninoleri ira: “Uliwethene unaidanana balae ngopha mutu, thitho mutoidhiwa ira uli wothene opha mutu kanadha wachela ingumi yo-omala.” Ngumwasiwa Nlungu viongile liye madhu ava verso 16, liye atoodowanave muverso lo-arela onga ira: “Kuidanena balaa rimanimwaa.”—Lev. 19:17.

Ee-no lamulo losangalali-a lava Levitiku 19:16, litokaana malangi-o akopolo wa Makristau. Kaninofwanela kaana mathuulelo othakala wa mutu uliwethene venango muongela fyeda. Mogwandela, akala “ninoira yongo iliyothene” venango ira limbanana mutu mwinango mwasa oi kaninomdhiveliwana venango ninomuirela sanje, vinothonyiedha ira ninomwidananee. Makristau tanofwanela rambela irana vyevi.—Mat. 12:36, 37.