1. N’nga Davide agumanen’na vyorucha vyoi a-vi?

DAVIDE era tawa ira aode vulumucha ingumi yee. Sauli mwene wakopolo wa Israeli atofunechecha ira amphe Davide. Vyatawa liye, Davide atoimela sidade la Enobe, atomvepa namavelela kuto Abimeleki mapau mathanu ira adye. (1 Sam. 21:1, 3) Voi ee-no Davide na anyakondwe tatodhowa mavithala pawoni. (1 Sam. 22:1) Chini yaireile ira ingumi ya Davide ifiye eeva?

2. Pivyongo viivi vyothakala vyairile Sauli? (1 Samueli 23:16, 17)

² Sauli anokaanela sanje Davide namwasa oi liye atovwea thitho atoganyali vakondo dhinjinji. Sauli atoidhiwa ira a-vwelawee watoiri-a ira Yohova amkonde nosakula Davide ira akale mwene wa Israeli. (Muleri 1 Samueli 23:16, 17.) Mbwenye, Sauli alive mwene wa Isaraeli, ngumwasiwa liye atokaana gulu lakhondo no kami-iwa naatu anjinji Davide kaana yosakula iliyothene i-yavo tawa. N’nga Sauli athuulela ira anooda wana na Yohova nomkondi-a Davide kala mwene? (Esaya 55:11) Bibilya kalinaonga, mbwenye inoidhiwa i-yo choi: Sauli ano-ela ingumiyee vangovi. Ninoonga e-no namwasa oi hora dhothene atu anolimbana na Yohova katinoganyali!

3. Vothuulela vyothene vyaireya va ingumi ya Davide, liye avivwa a-vi?

³ Davide ali mutu odhievi-a vinjinji. Liye kasakunle kala mwene wa Isaraeli. Mbwenye Yohova ngwamsakunle ira akale mwene. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Wa Sauli, Davide ali mwidanee nlukulu. Mbwenye Davide kamwimbile landu Yohova na vyorucha vyagumanana liye; thitho liye kaandungunya namwasa o-okaana yodya yokwakwanela no kalanga pawoni. Vinooneya ira va hora yen’ne yavithala liye paoni paevo valembile liye  nyumbo yotitimi-a Nlungu enao ali madhu a lemba lamaano loi: “Mbwenye anomfunafuna Yohova katinodha rambulela jongo jili jothene japama.”—Sal. 34:10.

4. Pyofuka viivi vinofuna i-yo tapanyani muyofunjedha yei, n’nga mwasiwa ngwan’ni pyofuneya?

⁴ Anamalaba a Yohova malambo ano katin’na vyodya vyokwakwanela na vyongo vyofuneeleya. * Thitho Covid-19 utowenjedela vyorucha vinango. Vevo vanawandamela i-yo oni-iwa “nyarwa ilukuli” vyorucha vinango vin’nave wenjedheleya thakala. (Mat. 24:21) Wari mothuulela vyevi, dhoweni nioneni vyowakula vya vyofuka vinayi ninga vi: N’nga mwamakalelo aavi Davide a-arambulela liye “jongo jothene japama”? Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela funjedha kala okwakwanana vina i-yo? Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela nyindela ira Yohova unodha nisamalela? N’nga ninaode a-vi vikozeeli-edha malamboano va vyongo vinofuna udha sogolou?

5-6. N’nga Salimo 23:1-6 linanikami-e a-vi vwechecha lemba la yawa yeyi, vevo Davide vaongile liye ira anamalaba a Nlungu “katinodha rambulela jongo jili jothene japama”?

⁵ Davide aongile ira mbwenye anomfunafuna Yohova katinodha rambulela “jongo jili jothene japama.” N’nga vyevyo vyathapulela n’ni? Davide atolemba madhu olandana na enala valemba la Salimo 23, ngumwasiwa salimoli linofuna linikami-e vwechecha viongile Davide. (Muleri Salimo 23:1-6.) Davide aromile na madhu ala: “Yohova ndi namakumbizanga. Khavali inafuna miyo rambulela.” Adhamale evo Davide atodhowanave onga vyongo vyevyo vili vyofuneeleya va ingumini, mofwanafwani-a, maraeli-o auzimu ana liye vorumela ira Yohova ndi namakumbizee. Yohova anomsogolela Davide “mundhila yolongomana” hora dhothene alive na Davide muhora yapama na muhora yorucha. Liye anoidhiwa ira kaana “anamakumbiza a vyodya vinjinji” a Yohova, kavyathapulela ira  kaagumanengana nyarwa. Thitho atoidhiwa ira hora dhinango anongo gumanana vyofooki-a, vyevyo vyavifwanafwani-edhana liye nowenda “mudhila ya ithekwatekwa ya isi ilukulu,” thitho ira angakanlena amwidanee. Mbwenye voi Yohova ali namakumbizee, Davide “kaaova jongo jothakala.”

⁶ N’nga mwandhila iivi vya-arambulela liye jongo jili jothene japama? Davide atokaana vyothene vyafuneela liye ira aode kaana uxamwali olimba na Yohova. Davide kaafuneela kaana vyongo vinjinji vyaututuni ira akale osangalala. Davide anokala osangalala na vyongo vyawachelecha liye wa Yohova. Wa Davide yongo yofuneya vinjinji yali kaana maraeli-o, nokala ovuneliwa na Nlungu.

7. Movwelana na lemba la Luka 21:20-24, n’nga pyorucha viivi vyaguman’nena Makristau au Yudeya?

⁷ Madhu alembile Davide anonioni-a mukalele aliwa vyofuneya kaana maonelo apama vavyongo vyaututu. Kaivyodawa kaana vyongo vyapama vyaututu. Mbwenye mwasa ulivo ngoi a-iyachi vyongo vili vyofuneya va Ingumi yi-u. Leli ali likundo laimbarimbari lofuneya vinjinji lelo Makristau au Yuda lafuneela aliwa livwechecha. (Muleri Luka 21:20-24.) Yesu atoonga ira sidade la Yerusalemu, langaodile “rungunuiwa naanyathoropa.” Taona vyevyo viireyanga tanofwanela “thawela mwangoni.” Tawela mwangoni wangavulumuchile ingumi yiwa mbwenye aliwa tanofwanela i-yachi vyongo vinjinji vyan’na aliwa. Ndulimu Nsanja ya Olonda yaongile ira: “Makristau au Yudeya tato-iyachi ilambwiwa namamindhiwa, thitho katatukunle jongo jili jothene japama naimbo-ene. Vonyindela vuneliwa thitho kami-iwa na Yohova, tato-ela lambela valimburo loroma “kwaranya vyongo vili vyothene.”

8. N’nga tilikundu liivi lofuneya vinjinji linofunjedhavo i-yo va vile vyairile Makristau takalecha wu Yuda?

⁸ Tilikundo liivi linofunjedhavo i-yo wa Makristau takalecha u Yuda? Nsanja ya Olonda ili va ndima ivirile yaongile ira: “Venango vinokala vyowesedha na moda unaonela i-yo vyongo vyaututu; N’ga aliwa pivyongo vyofuneya vinjinji vaingumi yi-u? Ali vyofuneya vinjinji vulumucha atu ale tali ikundu ya Nlungu. Pyaimbarimbari ira tawa wi-u unongo thangani-avo vyongo vyorucha. Ninofwanela kala okozeya noirangana vyongo vile vili vyofuneya ninga vyairile abali-u andulimu tatawile wu Yuda.” *

9. N’nga njiinyindelo iivi inofuna i-yo kaana naleringa madhu a Paulo odhowa wa Aebere?

⁹ N’nga nyo munooda thuulela mwakalele aliwa vyorucha wa Makristau andulimu i-yachi vyongo viwa vyothenene no roma ingumi inango? Aliwa tafwanela nyindela nororomela ira Yohova unodha ava-a vyongo vyothene vyevyo vili vyofuneya. Yongo inango yoi ingakami-idhe Makristauwale, mbamalangi-o ale Paulo aava-idhe liye Aeberi va vyawa vithanu Aaroma ta-anarungunuwele Isaraeli. Liye aongile ira: “Katisimbwenga dhiveliwana kobiri, mbwenye mukalenga okwakwanana vin’nanyo. Nlungu uongile ira: ‘Kandinodha u-iyachini venango utatilani.’ Ira niode kala olimba rima noonga ira: ‘Yohova ngu namakami-anga; Kandinodha ova mutu unandiiren’ni?’” (Aeb. 13:5, 6) Mwaimbarimbari pyo-oira fuka ira othene enao ta-arele malangi-o a Paulo, Aaroma ta-anaukele sidadila, kavyaaruchile kala okwakwanana na vyoyeva vyevyo vyan’na aliwa wewo watawele aliwa. Aliwa tatokaana inyindelo yoi Yohova angaodile ava-a vyongo vyaututuni vyafuneela aliwa. Madhu a Paulwala anonikhami-a  kaana inyindelo ninga yan’na Makristauwala thitho Yohova un’na dhowanave niva-a vyongo vyaututuni vinofuneela i-yo.

10. N’nga chini yam’mwiri-a Paulo kala osangalala?

¹⁰ Rumiwi Paulo atoniva-a malangi-o ofwanafwana na amva-idhe liye Timoteo malangio ala anonikhami-a i-yo malamboano. Liye alembile ira: “Ee-no vokaana vyodya, vyowara na vogona nikale okwakwanana na vyongo vyevyo.” (1 Timo. 6:8) N’nga vyevi vinofuna onga ira i-yo kaninofwanela nonga kobiri vogula vyodya vyapama, nyumba yapama na vyowara vipya? Kai vyevyo vyafuna onga Paulo. Liye afuna onga ira iyo ninofwanela kala okwakwanana nakaana vyongo vang’onove venango vinjinji. (Afil. 4:12) Evi pyamwiri-a Paulo kala osangalala. Jongo jili jofuneya vinjinji va ingumi yi-u ngu uxamwali na Yohova a-kala vyongo vyaututuni vinokaana i-yo.—Habak. 3:17, 18.

11. N’nga tilikundo liivi lifunjedhile i-yo vokhala okwakwanana vina i-yo, va madhu a Mose?

¹¹ Atu anjinji anothuulela ira anofwanela irana vyongo vinjinji. N’nga Yohova anothuulela ee-no? Thuulelani vyevyo Mose vyawandenle liye ana Israeli tangamadhi vyawa 40 tawendanga kokolani: “Yohova Nlungwao unodha raeli-anga vyongo vyothene vinairawee. Liye utoidhiwa wendawinyu kokolani. Yohova Nlungwao ulinaweyo muvyawa 40 vyevi kwarambulele njongo japama jili jothene.” (Dotor. 2:7) Yohova ali asamalelanga Anaisraeli va hora yali aliwa kokolani. Wari mwa vyawa 40, aliwa tatokaana maana ira  tadyenga. I-yavo vyevyo vyowara vyakumilena aliwa wu Iguputu pievyo vyawarile aliwa muvyawa 40. (Dotor. 8:3, 4) Angalive ira atu enango taona ira eevi kavyali vyokwakwanela, mbwenye Mose atoathuucha Anaisraeli ira aliwa tatokaana vyothene vyafuneela aliwa. I-yo ninofwanela kala saasawa ninga vyali Mose kala okwakwanana na vina i-yo. Nasimbanga vyongo vin’gono vyevyo Yohova vinoniva-a liye, dela mu vyongo vingʼono ngʼono, ninoona kala maraeli-o okumela wa liye. Thitho ninodha msangalali-a Yohova Nlungwi-u.

12. N’nga chini yathonyi-edha ira Davide anomnyindela Yohova a-kala dodoliso lee?

¹² Davide atoidhiwa ira Yohova ngu Nlungu ororomeleya thitho, ira unodha samalela ale anomdiveliwana. Davide vyagumanana liye vyorucha paevo valembile liye madhu anofwanyeya va lemba la Salimo 34, liye atokaana inyindelo yoi “ngelo wa Yohova” ali “amkami-anga.” (Sal. 34:7) Davide atofwanafwani-edha ngelo wa Yohova na nyatoropa uli okozeya voing’anela amwidanee. Davide ali nyatoropa olimba rima, Yohova atomlanyedha ira liye unodha kala mwene o-arela. Angalive ee-no Davide kanyindenle dodoliso lee looda ponya libwe na biska venango indi-edha basa sarasada ira aode upa amwidanee. (1 Sam. 16:13; 24:12) Mo-okaikela Davide atomnyindela Yohova. Liye atoidhiwa ira ngelo wa Yohova unovunela ale anomnyindela Yohova. Pyovweya pama ira kaninodedi-edha ira Yohova airena vyongo vyodambwi-a vonivunela va vyongo vyorucha. Mbwenye nitokaana inyindelo ira othene anomnyindela Yohova katinodha onangave nyarwa dhowa nodhowa.

13. N’nga Gogi wa Magogi aniukela mwasiwa ngwan’ni ninodha oneya ninga o-ovuneleya, n’nga mwasiwa ngwan’ni kanafwanela ova? (Onani iruthiruthi yavakapani.)

¹³ Mo-odembuwa mnyindela wi-u Yohova unodha wesedhiwa. Gogi wa Magogi na Ivwelano wavilambo waukela atu a Nlungu venango, ninongodhivwa ira kanili ovuneleya. Ninofwanela idhiwa ira Yohova unonivunela. Mbwenye waatu ninongooneya ira nili atu o-ovuneliwa kalanga ninga kavali unofuna nivunela. (Zakiy. 38:10-12) Mbwenye waatu ninongokala ninga yongo yokweya ira kanikozeile thitho kanifunjedhile wana khondo. Namwasa o-ororomela Yohova aliwa katiodile ona vinoona i-yo nametho airoromelo. Mamiliau angelo tangakumbarele gulu la Yohova thitho thangali okozeya ira tanivunele. Kathuulelani moda unairele aliwa tazindiela ira anyakhondo adhulu tali wiikundu yi-u.—Apok. 19:11, 14, 15.

14. Chini inofuna i-yo ira va ee-ni ira nikozeele vinofuna ireya sogolo?

¹⁴ N’nga ninaire n’ni ira niode kozeela vinodha sogolo? Yongo yoroma kaninofwanela e-langa valimburo loroma vyongo vyaututuni. Dambo n’nango ninodha i-yachi vyongo vyevi nduli. Thitho ninofwanela kala atu okwakwanana vyongo vina i-yo thitho vyofuneeleya nguuxamwali-u na Yohova. Namwidhiwa pama Nlungwi-u ninokaana inyindelo yoi Gogi wa Magogi aniukela Yohova unodha nivunela.

15. Mwasiwa ngwan’ni Davide atoidhiwa ira anofwanela mnyindela Yohova?

¹⁵ Ninofuna nione vyevyo vyamkami-idhe Davide angaguman’nena vyorucha na vinafunjedhevo i-yo. Davide uongile ira: “Kalawiani ira muone ira Yohova ngwapama. Osangalala ngumutu unotawela wa liye.” (Sal. 34:8) Madhu  enala anooni-a ira Davide anomnyindela Yohova. Hora dhothene Davide anomnyindela Yohova, ngu mwasiwa liye kaa-iidhe Davide. Davide angali zombwe anofwanela limbanana Goliati. Liye aongile ira: “Penene ee-ni Yohova anouvelela mandhani mwanga.” (1 Sam. 17:46) Thitho mwene Sauli fendo dho-iyana-iyana atodhilimbi-edha ira ampe Davide. Mbwenye “Yohova ali na” Davide. (1 Sam. 18:12) Davide atoidhiwa ira Yohova unokalave wiikundu yee, thitho anororomela ira unongomkami-a vavyorucha vyagumanena liye.

16. N’nga pivyoireya viivi “vinowesedha” udhiveli-u ulukulu wa Yohova?

¹⁶ Namnyindelanga Yohova malamboano pinaode i-yo zindiela ira sogolou unodha nivunela. Mofwanafwani-edha, ninofwanela kaana iroromelo nomnyindela Yohova nafunanga vepa feriya wa boisi-u ira nimaonele gumano wa isa na wagawo. Thitho ninofwanela kaana iroromelo ira nitapanye na boisi-u vosakaedha thandha, naira ee-no ninooda fiya vamigumanoni na malaleela. Va ee-ni kathuulelani ira boisi-u karumenle vivepile i-yo nonikumi-a basa. N’nga ninooda kaana inyindelo yoi Yohova kanodha ni-iyachi thitho ira unodha niva-a vyothene vinofuneela i-yo? (Aeb. 13:5) Arumiwi anjinji anolaba mubasa la hora dothene anooda niwandela vyevyo vyaaireele, vinothonyi-edha mwemo Yohova mwaakhami-idhe aliwa vahora yafuneela aliwa kami-iwa. Yohova ngororomeleya.

17. N’nga lemba la yawa ya 2022 tiivi, n’nga mwasiwa ngwan’ni atosakula lemba leli?

¹⁷ Na Yohova wiikundu yi-u kaninofwanela ova na vinofuna dha ireya sogolo. Na-ela Yohova valimburo loroma vaingumi yi-u liye kanodha ni-iyachi. Ira aode nikami-a ninofuneela kala okozeya va-eeni vanyarwa inofuna i-yo dhalimbanana, Gulu Lotonga litosakula lemba la Salimo 34:10 kala lemba la yawa ya 2022: “Mbwenye anomfunafuna Yohova katinodha rambulela jongo jili jothene japama.”