1-3. N’nga ndinyarwa dhiivi dhedho dhinaode iri-a anamalaba a Yohova kumi-a mi-odi?

N’NGA munothuulela fendo yomari-a yalide nyo? Hora dhinango ninokumi-echa mi-odi namwasa waimwerumweru. Mbwenye hora dhinjinji ninola namwasa opiwa rimani. Mofwanafwani-a, ninooda ula namwasa oi mutu wam’dhiveliwana i-yo utokwa. Rongola unango wau Estados Unidos dhinalee Lorilei, aongile ira: “Hora dhinango upa wavwa miyo namwasa wa wukwa wa mwananga wa i-yana moi ndaona ira kavali yongo iliyothene inandididili-e. Vaohora dhedhi, ndaona ira kandinaoda vilela.” *

² Ninooda kumi-a mi-odi vamyasa dhinango. Painiya unango wau Japao, dhinalee Hiromi, aongile ira: “Hora dhinjinji ndanosukwala namwasa oi atu anjinji katafuna vuruwana ndaalaleelanga. Hora dhinango ndinolobela wa Yohova ndikumi-anga mi-odi ira andikami-e fwanya mutu ule unofuna imbarimbari.”

³ N’nga nyo mutoroma dhivwavo ninga mwemo atu enango munodhivwela aliwa? Anjinji a i-yo nitoroma dhivwavo e-no. (1 Pe. 5:9) Ninofuna ira “nimlabelenga Yohova modhiveliwa,” mbwenye venango ninooda mlabelanga nikumi-anga mi-odi namwasa okweliwa, vyongo vyofooki-a venango nyarwa dhilukulu dhinawesedhe roromeleya wi-u wa Yohova. (Sal. 6:6; 100:2) N’nga chini inanikami-e navwanga e-no?

4. N’nga ninofuna nitapanyenin’ni muyofunjedha yei?

⁴ Ninofunjedhavo yongo kumela vaifwanafwani-o ya Yesu. Hora dhinango anooni-iwa nyarwa ‘fiedha liye kumi-a mi-odi.’ (Juwau 11:35; Luka 19:41; 22:44; Aeb. 5:7) Dhoweni nitapanyeni  vyevi thitho nioneni vyevyo vinaode i-yo funjedhavo. Ninofuna nitapanyeni thitho vile vinaire i-yo akala ninogumanana nyarwa dhile dhinofuna niiri-a ira nikumi-e mi-odi.

5. N’nga ninofunjedhavo n’ni wa Yesu va vile vili va lemba la Juwau 11:32-36?

⁵ Muhora yodidila mu 32 C.E., Lazaro ule ali fwee wavarimani wa Yesu atobulela thitho wukwa. (Juwau 11:3, 14) Lazaro ali naarongoliye ambili Maria na Marta, thitho Yesu anolidhiveliwana vinjinji banja leli. A-iyana ambilala tatokaana tangaranga ilukulu namwasa waukwa wa baliwa. Lazaro angakwide Yesu atodhowa wu Betaniya wewo Maria na Marta wakalecha aliwa. Marta angavwide ira Yesu unaadha atotamanga ira amagumane na liye. Kathuulelani mwemo mwavwele liye vevo vaongile ira: “Mbwiyeni mwa-akale uno rongolanga kaakwa.” (Juwau 11:21) Va-anavire hora angaoni ira Maria naatu enango talanga, na liye thitho “atokumi-a mi-odi.”—Muleri Juwau 11:32-36.

6. N’nga mwasiwa ngwan’ni Yesu atomla Lazaro angakwide?

⁶ N’nga mwasiwa ngwan’ni Yesu atomla vahora yen’ne? Bukhu n’nango linowakula ira: “Yesu ‘atozuma nokumi-a mi-odi namwasa waukwa wa fwee wavarimani Lazaro thitho na tangaranga yan’na arongoliye a Lazaro.’” * Vinooni-a ira Yesu anothuulela uvwa upa wavwa fwee wavarinuo vahora yabulela liye thitho mule mwavwela liye angazindiele ira utokwa. Vinooneya ira Yesu atokumi-a mi-odi voona mwemo Maria na Marta mwakuzeele aliwa namwasa waukwa wa rongoliwa. Akala balinyu venango fwinyu wavarimani utokwa, pyo-okaikeli-a ira nyo thitho munodhivwa e-no. Dhoweni nioneni vyongo viraru vyevyo vinafunjedhavo i-yo va vyevyo vyaireilevyo.

7. N’nga ninofunjedhavo n’ni vyokuza Yohova vevo Yesu vyalide liye vomkumbanyedha fwee?

⁷Yohova unovwechecha moda unovwela i-yo. Yesu “njiifwanafwani-o yaimbarimbari”  ya Babee. (Aeb. 1:3) Angakumi-idhe mi-odi atothonyi-edha mule Yohova mwadhivwela liye. (Juwau 14:9) Akala mutokaana tangaranga namwasa waukwa wa mutu wenuo wamdhiveliwana nyo, munooda kala osikimiza ira ka-iira Yohova unoonave evyo baa-i, mbwenye thitho unokuziwa namwasa wa mwemo munadhivwela nyo. Liye unofuna udidili-ani.—Sal. 34:18; 147:3.

8. N’nga mwasiwa ngwan’ni ninooda kala osikimizela ira Yesu unodha venyathi-a odhiveliwi-u enao takwide?

⁸Yesu ngofunechecha dha venyathi-a odhiveliwiwa winyu. A-anale Yesu atomsikimizeli-edha Marta ira: “Rongoliyo unodha venyathi.” Marta atororomela vyevyo. (Juwau 11:23-27) Ninga rumiwi ororomeleya wa Yohova, Marta anofwanela ira atoidhiwa ira vyawa vinjinji ndulimu, namaongela Eliya thitho Elisa tatovenyathi-avo atu. (1 Mam. 17:17-24; 2 Mam. 4:32-37) Pyoodeya thitho ira atovwavo vyaatu ale aavenyathi-idhe Yesu. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Nyo thitho munooda kala osikimizela ira munodha onana okoka odhiveliwiwa winyu ale akwide. Ula wa Yesu vyadidili-a liye afwee ale tan’na tangaranga, nguumboni ooni-a ira Yesu ngofunechecha dha venyathi-a atu okwa!

9. Mofwanafwanana Yesu, n’nga munakami-e a-vi atu ale anodhivwela tangaranga namwasa okweliwa? Ongani ifwanafwani-o.

⁹Munooda kami-a atu ale takweliwile. Wenjedhela va ula wa Marta na Maria, Yesu anoavuruwana thitho adidili-a. I-yo thitho ninooda irana vyevi waatu an’na tangaranga namwasa okweliwa. Dan, wenuo unokala wu Australia, aongile ira: “I-yananga angakwide, ndanofuneela kami-iwa. Mabanja mangasi tanokala na miyo hora dhothene thitho tanondivuruwana ndaonganga. Aliwa katandikondi-a tonyi-edha tangaranga dhanga thitho katasukwalecha ndalanga. Tanondikami-a mundhila dhinango ninga ndi-uwela karo, ndigulela vyongo thitho ndipiyela akala ndinoimwanana irana vyongo ninga vyevyo mekene. Thitho tanolobela vambo-i na miyo vakwikwi navakwikwi. Aliwa tanothonyi-edha ira tali axamwalanga avarimani thitho abali ‘abaliwile ira taukami-e vanyarwani.’”—Sang. 17:17.

10. Ongani vyoireya vyevyo vili va lemba la Luka 19:36-40.

¹⁰ Yesu atofiya wu Yerusalemu va nisani 9, 33 C.E. Vakwivela liye sidadilo, mwinji m’njinji waatu watotandela nguwo dhiwa ndhila vorumela ira liye ngu Mweniwa. Yen’na ali hora yosangalali-a. (Muleri Luka 19:36-40.) Venango anamafunjedhee katadedi-edha vile vyaireye vandulivee. “Yesu angakwivele sidadi la Yerusalemu, atoona sidadilo noroma lilela.” Mi-odi ingali muthonimwee atoongelatu vyongo vyoopi-a vile vyafuna dhaaireela atu au Yerusalemu.—Luka 19:41-44.

11. N’nga mwasiwa ngwan’ni Yesu atoalela atu au Yerusalemu?

¹¹ Angalive ira Yesu atowacheliwa pama vadambo leli, liye atovwa upa rimanimwee namwasa oi Ayuda anjinji tali tangathonyi-edhile ira katafuna vuruwana milanyu yau Mwene. Namwasa wa vyevi, sidade la Yerusalemu latonongiwa thitho Ayuda ale tavulumuwile tatotukuliwa dhowa wuudhaari. (Luka 21:20-24) Pyovwi-a tangaranga ira ninga mwaongele liye, atu anjinji tatomkonda. N’nga atu anjinji atatamo linakala nyo anovuruwana milanyu ya Umwene? Akala mbaatu oyeva anovuruwana mwadhilimbi-edhanga afunji-a imbarimbari, N’nga munafunjedhen’ni vami-odi ya Yesu? Thuulelani vyongo viraru vyevyo vinafunjedhavo nyo.

12. N’nga ninafunjedhevon’ni vyokuza Yohova va vile vyairile Yesu volela atu enango?

 ¹²Yohova unovwela tangaranga atu. Mi-odi ya Yesu inonithuucha ira Yohova unothuulela vinjinji atu. “Kanafuna ira mutu uliwethene anongiwe, mbwenye unofuna ira atu othene tachinyuwe.” (2 Pe. 3:9) Malamboano ninothonyi-edha ira ninodhiveliwana atu enango, vodhilimbi-edha akami-a ira tavwe milanyu yapama ya Umwene.—Mat. 22:39. *

13-14. N’nga Yesu athonyi-edhe a-vi ira anovwela atu tangaranga, n’nga ninaire a-vi ira nikaena kalelo leli?

¹³Yesu anokaana thindhi va basa lolaleela. Liye anothonyi-edha ira anodhiveliwana atu voafunji-a hora dhothene. (Luka 19:47, 48) N’nga chini vyam’mwiri-a vyevi? Anowavwela tangaranga. Hora dhinjinji atu tanofuna vuruwana madhwee thitho liye vambo-i naanamafunjedhee “kataoda udya vyodya.” (Marku 3:20) Vahora inango Yesu atofunji-a mutu unango nama-iyu, hora yeniyo yali yapama wa mutuo. (Juwau 3:1, 2) Atu anjinji ale tavuruwana milanyu yee katakala anamafunjedhee. Mbwenye othene ale tamvuruwana, Yesu anoairelela umboni okwakwanela. Malamboano ninofwanela kami-a mutu uliwethene ira avwe milanyu yapama. (Mayir 10:42) Ira niode irana vyevi, ninofwanela chinja vyongo vinango vabasa lolaleela.

¹⁴Mukalenga okezeya chinja. Akala kaninachinje hora yolaleela, kaninaode laleela atu ale anaode vuruwana milanyu yapama. Painiya unango dhinalee Matilda aongile ira: “Miyo naman’nanga ninodhilimbi-edha laleela atu vamahora o-iyana i-yana. Namaebe-i ninolaleelecha mumamburoni moguli-a malonda. Nathana vevo atu anjinji anofwanyeya aliwa ndhila, ninolaleela vo-indi-edha basa karinya. Namaulo ninoona ira tipama laleela atu mavandhe mwiwa.” Malo molaleela vahora yeniyo ili yapama wa i-yo, nikalenga okozeya chinja ira nilaleelenga vahora ile inofwanyeya atu anjinji mavandhe mwiwa. Nairanga vyevi ninodha sikimizela ira Yohova unonidhiveliwana.

15. Movwelana na lemba la Luka 22:39-44, n’nga chini jaireile nama-iyu omari-a yaingumi ya Yesu?

¹⁵ Nama-iyu vanisani 14, 33 C.E., Yesu atodhowa mundani wa Gesemane. Wewo, liye atoroma lobela vinjinji wa Yohova. (Muleri Luka 22:39-44.) Vaora yorucha ninga yen’na paevo Yesu “valobele liye malobelo ovepechecha . . . mokuwa thitho akumi-anga mi-odi.” (Aeb. 5:7) N’nga chini yalobelela Yesu nama-iyo oi bebe-inimwiwa unopiwa? Liye atomvepa Yohova ira amva-e kopolo naifunelo yoi akaleve ororomeleya thitho ira airena ifunelo ya Babee. Yohova atovwa lobelo lokumela vathi varima la mwaneuo thitho atomtumiza ngelo ira am’limbi-e.

16. N’nga mwasiwa ngwan’ni Yesu atorucheya vinjinji rimani vahora yalobela liye mundani mwa Gesemani?

¹⁶ Pyo-okaikeli-a ira Yesu atomla vale valobela liye nama-iyu mundani mwa Gesemani namwasa orucheya namathuulelo oi anooniwa ninga onyoza Nlungu. Liye atoidhiwa ira atokaana izo ilukulu vinjinji yocheni-a dhina la Babee. Akala munogumanana vyongo vyosukwali-a vyevyo vinowesedha irorormelo yinyu wa Yohova, n’nga munofunjedhavon’ni vavile vyairile Yesu vokumi-a mi-odi? Kathuulelani vyamakundo mararu afunjedhilevo i-yo.

17. N’nga ninofunjedhavon’ni vyokuza Yohova vahora vyawakula liye malobelo a Yesu okumela vathi varima?

¹⁷Yohova unovuruwana malobelwinyu ovepechecha. Liye atomvuruwana Yesu vale valobela liye mokumela vathi varima. N’nga mwasiwa ngwan’ni? Namwasa oi Yesu anokumbanyedha vinjinji vyokuza kalave ororomeleya wa Yohova thitho cheni-a dhinalee. Akala ninokumbanyedha vinjinji vyokuza kalave ororomeleya wa Yohova thitho cheni-a dhinalee, liye unodha wakula malobelwi-u.—Sal. 145:18, 19.

18. N’nga Yesu uli ninga fwi-u unonivuruwana mundila dhiivi?

¹⁸Yesu unovivwa ninga mwemo munovivwela i-yo. Nakala opingeya novikumbanyedha, ninomsimba vinjinji fwi-u ule unonivuruwana nonididili-a, wiliwili akala fwi-uo atogumanana nyarwa ninga dhedho dhiguman’nena i-yo. Yesu ngufwi-u ninga wenuo. Liye unoidhiwa munokalela mutu afooka thitho wafunanga ira atu enango taukami-e. Liye unoidhiwa  vyofooka vi-u thitho unodha onechecha ira nitokami-iwa “vahora yafuneela i-yo pedelo.” (Aeb. 4:15, 16) Mofwanafwana na Yesu wenuo arumenle kami-iwa na ngelo mundani mwa Gesemani, i-yo thitho ninofwanela kala okozeya wachela pedelo lelo linoniva-a Yohova dela mumabukhwi-u, mavidiyo, myasa venango dela waandimuwa avapingoni, bali venango rongola ule udhidhe nikami-a.

19. N’nga ninaire a-vi ira nifwanye kopolo akala nitogumanana nyarwa dhile dhiniiri-idhe ira na-akaleve ororomeleya wa Nlungu? Ongani ifwanafwani-o.

¹⁹Yohova unodha niva-a “rendelee.” N’nga Yohova unanilimbi-a a-vi? Nalobelanga, unoniva-a “rendelee unakwarenyedha thuulela modi-a uliwethene.” (Afil. 4:6, 7) Rendele unoniva-a Yohova unonikami-a ira nikathei-e rima vathi thitho ira niodenga thuulela pama. Vyevvi pievyo vyam’mwireele rongola unango dhinalee Luz. Liye aongile ira: “Hora dhinjinji ndinorucheya namathuulelo odhiona ira ndili mekene. Hora dhinjinji mathuulelo enala anondiiri-a onanga ira Yohova kanondidhiveliwana. Mbwenye ndaroma kaana mathuulelo enala, hora imbo-ive yeniyo ndinom’mwandamelecha Yohova nom’mwandela moda unavwela miyo. Lobelo linondikami-a ira ndirome dhivwa pama.” Vyevyo vyam’mwirenle rongolula vinothonyi-edha ira ninooda fwanya rendele nalobelanga.

20. N’nga chini jifunjedhile i-yo va vyevyo vyairile Yesu vokumi-a mi-odi?

²⁰ Ninooda funjedha makundo olimbi-a thitho okami-a va vyevyo vyairile Yesu vokumi-a mi-odi! Nioni ira ninofuneela kami-a fwi-u ule un’na tangaranga namwasa okweliwa thitho no roromelanga ira Yohova na Yesu anodha nikani-a akala mutu wenuo wam’dhiveliwana i-yo utokwa. Nitoona thitho ira tangaranga dhinoniiri-a laleela nofunji-a atu namwasa oi Nlungu na Yesu Kristu anothonyi-edha kalelo lapamali. Ninolimbi-iwa thitho voidhiwa ira Yohova na Mwanee odhiveliwiwa anovwechecha mwemo munavwela i-yo, anomvwela tangaranga vavyofooka vi-u thitho anodha nikami-a kala ovilela. Dhoweni nidhowenanive a-rela vifunjedhileni i-yo fiedha vadambo lelo Yohova vanofuna liye dha kwakwaneli-edha yolanyedha yee yosangalali-a yoi, “unodha puputa mi-odi yothene muthoni [mwi-u]”!—Apok. 21:4.