1. Yesu aaitanele n’ni anamameza anai, n’nga aliwa tarumenle a-vi?

ANAMAFUNJEDHA Pedro, Andreya, Tiyago na Juwau tanolaba ninga alimbo meza. Kathuulelani dabwa wate aliwa Yesu angaaitanile ira: “Ndi-areni, miyo ndinodha uiri-ani nyo kala anamameza atu.” * N’nga aliwa tarumenle a-vi? Bibilya linoonga ira: “Aliwa tato-iyachi mombaranya maricheriwa thitho roma m-ara.” (Mat. 4:18-22) Yosakula yei yatochinja ingumi ya anamamezao modhowa nodhowa. Aliwa tato-iya dhowa mameza somba somba dhene “mbwenye tadhowa mameza atu.” (Luka 5:10, madhu achindo.) Malamboano, Yesu unaitana atu a rima odhievi-a thitho anodhiveliwana imbarimbari. (Mat. 28:19, 20) Nyo mutorumela mwitano wa Yesu ira mukale namameza atu?

2. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela thuulela pama na-anaire yosakula ira nikale namameza atu?

² Venango nyo muli mmbo-i wa anamafunjedha Bibilya odhowa vasogolo oi munofuna sakula ira mukale namalaleya. Munoova vang’ono vofuna rumela mwitano wa Yesula? Akala munoova kamusukwale yeyo chiizindielo yoi mutoidhiwa ira yosakula yei chofuneya vinjinji. Chiimbarimbari ira Bibilya linoonga ira Pedru vambo-i na afwee tato-iyachi maricheruwa omezana “mombaranya” ira tam-are Yesu. Mbwenye aliwa katairile yosakula yei mombaranya ta-anathuulele. Romela Pedru na balee Andreya tarumelile wale ira Yesu ngu Mesiya medi mithanu na m’mbo-i ndulimu. (Juwau 1:35-42) Molandanana emo, venango vyothene vifunjedhile nyo vyoonga Yohova na Yesu vinoulimbi-ani ira muwenjedheleulukuli-a kalelo linyu lauzimu. Mbwenye nyo kamunofwanela mbaranya  sakula kala namalaleya mwa-anathuulele pama. Chini yamkami-idhe Pedru, Andreya na atu enango ira taode ira yosakula?

3. Mbamakalelo avi anaukami-eni nyo ira muode funa rumela mwitano wa Yesu?

³ Anamafunjedha a Yesu tanolimbi-eya, thitho tatoliidhiwa pama basa liwa aliwa tali olimba rima thitho tanooda vilangi-a okave. Mo-okaikela mokami-iwa na makalelo enala aliwa tatooda kala anamameza apama aatu. Makalelo enao thitho anooda ukami-ani nyo malamboano ira mukale namafunjedha wa pama wa Kristu. Thitho yofunjedha yei inodha oni-a mwemo munaodele nyo ulukuli-a makalelo enala.

4. N’nga yamva-a Pedru ira adhiveliwengana meza chini?

⁴ Pedru ali namameza somba vofuna ira aode kami-a banja lee, mbwenye liye kai ira a-inda basa lomezali mwasa oira ali basa lofuna kami-a banja lee. Vinooneya ira Pedru anodhiveliwana maningi meza. (Juwau 21:3, 9-15) Liye thitho atofunjedha basa lomeza atu. Mokami-iwa na Yohova, Pedru liye atofiedha kala namalaba wapama.—Mayir 2:14, 41.

5. Movwelana na lemba la Luka 5:8-11, mwasiwa ngwan’ni Pedru anoova, n’nga chini inofuna nilimbi-a ira niode mali-a mathuulelo oova?

⁵ I-yo ninolaleela mwasa omdhiveliwana Yohova; chiyeyo inoniiri-a ira niodenga i-nda basa leli. Dhivelo li-u na Yohova linonikami-a va hora ile inooviona i-yo ira kaninooda laleela. Yesu angam’mwitan’ne Pedru ira akale namameza atu, liye aongile ira: “Kuovenga.” (Muleri Luka 5:8-11.) Yam’mwiri-a Pedru ira aovenga kaali vyongo vyafuna m’mwireela liye aakale namafunjedha. Imbarimbari, choi liye kaaviona kala ofwanelela, liye ali angamadhi ona yodabwi-a yairile Yesu vomeza somba, voi ee-no liye atoviona kala  o-ofwanelela ira aode mlabana Yesu. Molandana na Pedru nyo thitho venango munokala othuulela va vyothene vile vinoireya ira mutu akale namafunjedha wa Kristu. Akala ti-eeno, limbi-ani udhivelinyu na Yohova, na Yesu, thitho naatu, vyevyo vinoulimbi-ani ira nyo muode rumela mwitano wa Yesu ira mukale namameza atu.—Mat. 22:37, 39; Juwau 14:15.

6. N’nga vinango vinonilimbi-a ira nilaleelenga chini?

⁶ Vatokala vyongo vinango vinofuna limbi-a ira niodenga laleela. Yongo imbo-i mwa vyongo vyevyi ninofuna nivwele lamulo la Yesu loonga ira: “Dhowani mumafunji-e atu.” (Mat. 28:19, 20) Yongo inango choi i-yo ninovwela atu tangaranga “tanowenda wu na wu mopwaziwa” thitho anofunechecha funjedha imbarimbari ya Umwene. (Mat. 9:36) I-yavo vyevyo Yohova unofuna ira atu amitundu yothene tafiye voidhiwa imbarimbari yofwanelela ira tadhavulumuwe.—1 Timo. 2:4.

7. N’nga lemba la Aroma 10:13-15 linaoni-a a-vi ira basa li-u lolaleela tofuneya vinjinji?

⁷ Nathuulelanga ira laleela unooda vulumucha vingumi, ninooda limbi-eya ira niode rumela mwitano wa Yesu. Mwemo ninga ifunelo ya anamameza somba choi taguli-e venango taode udya, i-yo ifunelo yi-u “vomeza” atu choi nivulumuche vingumi viwa.—Muleri Aroma 10:13-15; 1 Timo. 4:16.

8-9. Namameza unofwanela aidhiwe n’ni, n’nga mwasiwa ngwan’ni?

⁸ Hora ya Yesu, namameza wa Isiraeli anofwanela idhiwa ira ndi tundu wan’ni wa somba wafwanela liye meza. (Lev. 11:9-12) Liye thitho anofwanela idhiwa ira tundu wa somba wenuo unodhifwanya uuvi. Hora dhinango somba dhinodhiveliwana kala vatandani vanokala ma-inje apama thitho vanofwanyeya vyodya vinjinji. N’nga vatokala pindu lililothene i-yani-a hora vofuna dhowa mameza? Dhoweni nioneni vyaireile vaisuwa ya Pasifiko. Bali m’mbo-i wa weo atomvepa misionario ira tamameze somba. Bali wa misionariuo aongile ira: “Vikale ee-no ndinoufwanya bebe-i ma 9 hora namaebe-i.” Baluo amrumenle ee-ni: “Ndinoona ira kundivwechechile-i. Unofuna onga hora yofuna dhowa mameza kai i-yo, somba tinofuna niwandela hora.”

⁹ Pievyo vyairecha “anamameza” atu, vyawa zana loroma ndulimu, aliwa tadhowecha mamburoni mwafwanyeecha somba thitho tanosakula hora yoi va hora yeniyo tanooda dhifwanya. Mofwanafwani-a, anama-arela a Yesu talaleecha makachisini masinagogini nyumba nanyumba thitho na mamburo okala atu anjinji. (Mayir 5:42; 17:17; 18:4) Mofwanafwana na aliwa i-yo thitho ninofwanela ira niidhiwe pama vilemeelo vyaatu ali vaisani vana laleela i-yo ya pingwi-u. Ninofwanela kala ombaranya thuulela ira niode zindiela hora na mamburo anaode i-yo fwanya atu.—1 Akor. 9:19-23.

10. N’nga mbamafarameto aavi anoniva-a gulu la Yohova?

¹⁰ Namameza unofwanela akaena mafarameto ofwanelela thitho aidhiwe a-indi-edha wee basa. Na-iyene thitho ninofwanela ira nikaena mafarameto ofwanelela thitho oda a-indi-edhela wee basa. Yesu atowafunji-a anamafunjedhee ndhila dhofuna mezelana atu mo-orucheya. Liye atoawandela vyafwanela aliwa tukula, wafuna aliwa malaleya thitho vyafuna aliwa maonga. (Mat. 10:5-7; Luka 10:1-11) Va peeno, gulu la Yohova linoniva-a kiti lofunji-ana munokala mafarameto manjinji olaleelana. * Gulu la Yohova thitho linonifunji-a moda ofuna i-ndi-edha basa farameto iliyothene, dhela mwa ee-no i-yo ninooda kala  oviroromela kala owenjedhela dodoliso li-u ira nikale anamalaba apama.—2 Timo. 2:15.

11. Mwasiwa ngwan’ni anamameza atu anofwanela kala olimba rima?

¹¹ Anamalaba omeza anofwanela kala olimba rima. Hora dhinango aliwa anogumanana vyorucha vo-odedi-edha vari va bara. Aliwa hora dhinango anolaba nama-iyu era ee-no anooda gumanana mo-odedi-edha lipevo lilukulu, anamameza atu thitho naaliwene anofwanela kala olimba rima. Naromanga basa lolaleela thitho niidhiweyangana dhina la Mboni wa Yohova, ninooda gumanana vyorucha vinjinji vyolandanana “lipevo” lilukulu ninga runi-iwa naabali-u, ongiwa vyothakala naafwi-u, na atu konda milanyu inoawandela i-yo. Mbwenye vyevyi kai vyodabwi-a wa i-yo. Yesu atovaela onga ira anama-arelee anodha alaleela atu a-anaadhiveliwana.—Mat. 10:16.

12. Movwelana na lemba la Yoswa 1:7-9, chini inanikami-e ira niode wenjedhela limba rima?

¹² N’nga munaire a-vi ira muode kala olimba rima? Yoroma, munofwanela zindiela ira Yesu dhulu unana sogolela basa lolaleela. (Juwau 16:33; Apok. 14:14-16) Mwaira ee-no, mulimbi-e iroromelo yinyu na idedi-edho yinyu ira Yohova unodha usamalelani. (Mat. 6:32-34) Vanalimbi-enga nyo iroromelo yinyu, thitho limba winyu rima unairenga wenjedheleya. Pedru naafwee tatooni-a iroromelo ilukulu vale vya-iidhe aliwa basa laroromela aliwa ira tam-are Yesu. Nyo thitho mutooni-a iroromelo ilukulu vale vyaawandelanyo abalinyu naaxamwalinyu ira mutoroma funjedha  Bibilya na Mboni dha Yohova naawandela ira munofwanyeya vamigumanoni! Mo-okaikela, nyo mutoira machinjo malukulu vaingumi yinyu ira muode a-rela makundo olongomana a Yohova. Ira vyevyo viodeye ngumwasa oi nyo mwatokaana iroromelo na limba rima. Ngumwasiwa munofwanela dhowanave vilimbi-edha ira muwenjedhele kala olimba rima. Evyo vinoukami-ani ira nyo muode mroromela vinjinji “Yohova lungwinyu ira liye unodha kala nanyo hora yothene na limburo lililothene unofuna nyo kala.”—Muleri Yoswa 1:7-9.

13. N’nga lobelo na thuulela pama mopwaseya unodha ukami-ani a-vi nyo wenjedhela limba rima?

¹³ N’nga yongo inango inofuna nyo ira chini? Muire lobelo wa Yohova mumvepe limba rima. (Mayir 4:29, 31) Liye unodha rumela malobelwinyu thitho liye kanodha u-iyani. Hora dhothene liye unokala nanyo ira aukami-eni i-yavo vyevyo, muthuulele mwemo Yohova mwavulumuchele liye atu enango ndulimu. Thitho thuulelani mwemo Yohova muukami-edheni liye ira muode limbanana vyorucha vinjinji na uva-ani nguru dhinjinji ira muode chinja vyongo vinango vaingumi yinyu. Kamukaikele ira wenuo adhulile bara ya ma-inje ofiila ira aavulumuche anaisiraeli unodha ukami-ani nyo ira mukale namafunjedha wa Kristu. (Ekis. 14:13) Mukaena inyindelo imbo-ive ninga yana olemba masalimo vyaongile liye ira: “Yohova uli na miyo, kandinodha ova. Mutu okumela tumbuluni unandiire n’ni?”—Masal. 118:6.

14. Nyo mufunjedhilen’ni va vyoireya vya Masae na Tomoyo?

¹⁴ Ndhila inango yowenjedhela limba wi-u rima njofunjedha mwemo Yohova mwaakami-edhe liye atu amanyadho ira taodenga laleela molimba rima. Kaonani mwemo rongola mwinango unaitaniwa na dhina loi Masae munoonga liye. Liye ali mutu wamanyadho thitho aona ira chipo kanodha oda inda basa lolaleela liye athuulela ira ongana mutu wa-am’mwidhi liye aona kala ninga mpanda nlukulu oi liye kaaode ugwela. Moi ee-no rongola Masae liye atooda vilimbi-edha ira aode kaana udhivela na Nlungu thitho naatu. Liye atothuulela ira basa lolaleela tofuneya mombaranya malambo omari-ala thitho atomvepa Yohova ira amva-e ifuno yofuna laleela, Masae atooda mali-a ova wee liye fiedha kala painiya okaatheya. Yohova thitho unooda limbi-a anamalaleya apya ira taode kala “olimba rima.” Onani vyam’mwireele rongola unoitaniwa na dhina loi Tomoyo. Dambo loroma dhowa malaleela i-yana wamfwaidhe liye nyumba yoroma atokuwa ira: “Kandinofuna uvwa vya Mboni dha Yohova!” adhaire ee-no atofunga suwo liye aonanga. Malo moira liye aove rongola Tomoyo atom’mwandela rongola wamlaleelana liye ira: Utoona? Miyo kandifiedhele onga yongo iliyothene liye uzindiyele ekene ira miyo ndili Mboni wa Yohova. Nditodhiveliwa maningi!” Mwachineneeva Tomoyo ndi painiya okaatheya.

15. Vilanga wekene chini, n’nga mwasiwa ngwan’ni kofuneya vinjinji wa Makristau?

¹⁵ Anamameza somba ooda i-nda basa liwa pama anooda vilanga okene. Mutu vilanga eka utooda thapulela kala “kalelo lovikanyi-edha irana yongo ile inofwanela mutu iira.” Alimbo meza somba dhinjinji dhoguli-a, aliwa anofwanela vilanga okene ira taodenga venyathi nakwelu laba dhuwa lothene vikanyi-edha angalive ira hora dhinango undhe kunakala pama. I-yo thitho ninofwanela oda vilanga okave ira niodenga vilela na kwakwaneli-edha basa li-u.—Mat. 10:22.

16. N’nga ninaode a-vi kala ovilanga okave?

¹⁶ I-yo kanibaliwilena kalelo lovilangi-a okene.  Mo-iyana na mwemo, i-yo nitobaliwana kalelo lo-arela malamulo mo-oonela nyarwa. Ira mutu aode kala ovilanga ekene. Unofwanela kala ovikondi-a ngumwasiwa akala ira ninofwanela vifunji-a mwaoka va vyongo vile vinaona i-yo ira pyorucha ninofwanela kami-iwa. Yohova unonikami-a dhela mwa zimu ochena.—Agal. 5:22, 23.

17. Movwelana na lemba la 1 Akoritiyo 9:25-27, n’nga Paulo aongile a-vi vilimbi-edha wee vovilanga ekave?

¹⁷ Rumiwi Paulo liye ali ooda vilanga ekene. Mbwenye liye aongile ira anofwanelela “koma” manungwee ira aode irana vyongo vili vyofwanelela. (Muleri 1 Akoritiyo 9:25-27.) Liye thitho atowalimbi-a Makristau ira taodenga kala ovilanga okave thitho tairenga vyongo vili vyothene “mwapama na molongomana.” (1 Akor. 14:40) I-yo thitho ninofwanela ira niodenga vilanga wenda pama no a-rela mwapama kalelo lauzimu, vyevyo vinothangani-avo kalanga naatu hora iliyothene va basa lodhowa mameza atu.—Mayir 2:46.

18. Chini inofunela uonani Yohova ira muli odhowa vasogolo?

¹⁸ Ira namalaba omeza somba dhoguli-a aganyali vinonyindela injiva wa somba dhinofuna liye meza. Mbwenye mo-iyana na evyo, i-yo ira niode kala oganyali kavinonyindela injiva waatu anoadhana i-yo guluni mwa Nlungu. (Luka 8:11-15) Nadhowanave kala ovilela va basa lolaleela na lofunji-a, Yohova unodha niona kala odhowa vasogolo. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi i-yo ninovwela liye thitho na Mwanee.—Marku 13:10; Mayir 5:28, 29.

19-20. N’nga chiyongo iivi yapama inonilimbi-a ira ni-indenga naatu basa lolaleela mwachineneeva?

¹⁹ Vilambo vinango, meza somba utokaana parazo ya medi yoyeva vakadha yawa. Muvilambo vyevyi, namameza somba aona ira hora yo-iya meza inaakwivela. Liye unovilimbi-edha vinjinji ira aode upa somba dhinjinji. I-yo ninga anamameza atu ninofwanela vilimbi-dha vinjinji ira niode laleela atu anjinji chineneeva; komoni wa vyoireya vya malamboala uli duzi ira ufiye mombaranya! Hora i-adhi yoi niode vulumucha vingumi vyaatu njoyeva. Ngumwasiwa, kamudimbele venango dedi-anga ira ifiye hora yokaana makalelo olongomana ira murome kala naatu volaba basa lofuneechechali.—Namal. 11:4.

²⁰ Mubazeletu mwachineneeva limbi-a yosakula yinyu, thitho ira muode kaana dodoliso linjinji lokumela Bibilyani na oda vilanga mwamweka. Kalani vambo-i naanamameza okwaranya mamilyau 8 ira mukaena ngari yovivwa kala aimwerumweru yokumela wa Yohova. (Nee. 8:10) Kalani osikimiza ira vyongo vili vyothene vyofwanelela basa lolaleelali thitho labana atu fiedhela komoni. N’nga ale amadhi kala anamameza atu walelene? Chini inofuna akami-a ira tadhowenave laba basa liwa? Yofunjedha yo-arela inodha oni-a makundo mararu.