1. Movwelana na lemba la Malaki 3:16, n’nga ndi bukhu liivi likanle lilembiwanga na Yohova, n’nga bukhunimu muli n’ni?

 WA vyawa machikwi manjinji Yohova ukanle alembanga bukhu lavakundu. Bukhunimo mutokala madhina manjinji thitho dhina loroma ndi la Mboni yororomeleya yoroma, Abeli. * (Luka 11:50, 51) Kumela vahora yeniyo Yohova ukanle awenjedhelanga madhina bukhunimu thitho va-eeni mutokala madhina mamiliau. Bibilyani bukhuli linoongiwa ira “bukhu la ithuulelo,” “bukhu la ingumi” thitho “pukutu wa ingumi”. Muyofunjedha yei, niliongenga ira ndi “bukhu la ingumi.”—Muleri Malaki 3:16; Apok. 3:5; 17:8.

2. N’nga mbaatu avi enao madhiniwa talembiwile bukhuni mwa ingumi, n’nga ninaire a-vi ira dhina li-u lilembiwemo?

² Bukhunimo mutokala madhina aatu ale anomlambela Yohova thitho lemeza dhinalee. Aliwa anodedi-edhela dhakaana ingumi yo-omala. Malamboano thitho dhina li-u linooda lembiwa bukhunimo akala ninodhilimbi-edha kala vauxamwali wapama na Yohova, vyevyo vinoodeya namwasa wa sembe ya Mwanee Yesu Kristu. (Juwau 3:16, 36) I-yo othene akala ninodedi-edhela dhakala dhulu venango vailambwila, ninofunechecha ira dhina li-u lilembiwe mubukhu leli.

3-4. a) Akala dhina li-u nli mubukhu la ingumi kuongela ira ninodha kaana ingumi yo-omala? Onganimo. b) N’nga ninofuna nithapanyen’ni mu yofunjedha yei na yo-arela?

³ N’nga vyevi vinothapulela ira uliwethene ule dhinalee  lilembiwile bukhunimo unodha fwanya ingumi yo-omamala? Ninofwanya yowakula ya yofuka yei va madhu enao Yohova am’mwandenle liye Mose ofwanyeya va Ekisodo 32:33. Yohova aongile ira: “Unondidaweluo ngunofuna miyo mfudha bukhuni mwanga.” E-no madhina ali bukhunimo anooda fudhiwamo. Vili ninga Yohova uteroma lemba madhinala vo-indi-edha basa lapi. (Apok. 3:5) Ninofwanela dhilimbi-edha ira dhina li-u likaleve bukhunimo fiyedha hora yeniyo kalinodha lifudhiwave, kalanga ninga lilembiwile na lapizera.

⁴ Vyevi vinooda iri-a ira nikaena vyofuka vinango. Mofwanafwani-a, n’nga Bibliya linoniwandelan’ni vyaatu ale alembiwile madhiniwa bukhuni mwa ingumi, thitho vyaatu ale oi madhiniwa katilembiwilemo? N’nga atu ale madhiniwa anofuna dhafwanyeyave bukhunimo anodha kaana e-lini ingumi yo-omala? N’nga a-vi vyaatu ale akwide ta-anafwanye ngari yofunjedha vya Yohova? N’nga pyoodeya ira madhiniwa talembiwe bukhunimu? Ninofwanya vyowakula vya vyofuka vyevi mu yofunjedha yei thitho yo-arela.

N’NGA BAATU AVI OI MADHINIWA TALI BUKHUNI LA INGUMI?

5-6. a) Movwelana na lemba la Afilipi 4:3, n’nga baatu enango avi oi madhiniwa tatolembiwa mubukhu la ingumi? b) N’nga ndi vahora ivi yoi madhiniwa katinodha fudhiwamo bukhunimo?

⁵ N’nga baatu avi oi madhiniwa tatolembiwa mopipirisa mubukhu la ingumi? Ira niwakule yofuka yei ninotapanya vyamagulu matanu aatu. Vamagulu enala enango mwaaliwa tatolembiwa mubukhu la ingumi mbwenye enango katinalembiwemo.

⁶ Gulu loroma ndi la atu ale asakuliwile ira tamatonge vambo-i na Yesu dhulu. N’nga atu enala madhiniwa tali bukhuni la ingumi? Ee. Movwelana na madhu arumiwi Paulo odhowa wa “anabasa afwee” wu Filipi, madhina a  ozoziwa oi tatoitaniwa ira tamatonge vamboi na Yesu, va-eeni tali bukhuni la ingumi. (Muleri Afilipi 4:3.) Mbwenye ira madhiniwa tadhowenave kala mubukhu lopipirisali aliwa tanofwanela kalave ororomeleya. Moi ee-no tadha-eliwa izindiyelo, venango tadha-ala vang’ono ira takwe nyarwa ilukulo yadha-ala vang’ono roma, madhiniwa katinada fudhiwamo.—Apok. 7:3.

7. N’nga lemba la Apokalipse 7:16, 17 linonikami-a a-vi idhiwa hora yeniyo madhina aatu a mwinji nlukulu wa mabila enango ira katinodha fudhiwamove mubukhu la ingumi?

⁷ Gulu lanambili ndi la mwinji nlukulu wa mabila enango. N’nga atu enala va-eeni madhiniwa tali mubukhu la ingumi? Ee. N’nga madhiniwa tanodha dhowanave kala bukhuni tadhavulumuwa va Arumagedo? Ee. (Apok. 7:14) Yesu aongile ira atu enala oi ali ninga mabila anodha dhowa wu “ingumi yo-omala.” (Mat. 25:46) Mbwenye atu anofuna dhavulumuwa va Arumagedo katinodha kaana ingumi yo-omala vahora yeniyo. Vinodha kala ninga madhiniwa talive olembiwene na lapi. Muutongi wa vyawa 1.000 Yesu unodha “akumbiza noasogolela wu phuno dha ma-inje a ingumi.” Atu anofuna dharumela sogoleliwa na Kristu thitho vakomonivee aliwa tongiwa ira mbororomeleya wa Yohova, madhiniwa katinodha fudhiwave mubukhu la ingumi.—Muleri Apokalipse 7:16, 17.

8. N’nga baatu avi oi madhiniwa katilembiwile mubukhu la ingumi, n’nga chini inofuna dhaaireela?

⁸ Gulu lanararu ndi laatu ale ali ninga mbudi oi anodha nongiwa va Arumagedo. Madhiniwa katilembiwile mubukhu la ingumi. Yesu atoonga ira aliwa anodha “dhowa manongiwa modhowa nodhowa.” (Mat. 25:46) Movudheleliwa rumiwi Paulo aongile ira “atu enala anodha tongiwa ira talangiwe no nongiwa modhowa nodhowa.” (2 Atez. 1:9; 2 Pe. 2:9) Saasawa naatu ale takanle tadawelanga mwakomove zimu ochena. Naliwene thitho anodha nongiwa modhowa nodhowa, a-kala kaana ingumi yo-omala. Pyooneelatu ira katinodha venyathi-iwa. (Mat. 12:32; Marku 3:28, 29; Aeb. 6:4-6) Va-eeni dhoweni nioneni vyamagulu menli aatu ale anofuna dhavenyathi-iwa ira tadhakale vailambwila.

ATU ALE ANOFUNA DHAVENYATHI-IWA

9. Movwelana na lemba la Mayirelo 24:15, n’nga mbamagulu menli avi aatu anofuna dhavenyathi-iwa, n’nga magulu menlala ano-iyana a-vi?

⁹ Bibilya linoniwandela vyamagulu menli, aatu anofuna dhavenyathi-iwa ira tadhakaena ingumi yo-omala vailambwila enao ali “olongomana” na “o-olongomana.” (Muleri Mayirelo 24:15.) “Olongomana” ndi atu ale talabele Yohova mororomeleya vahora yan’na aliwa ingumi. Mbwenye atu “o-olongomana” mbaale a-alabele Yohova mororomeleya. Thitho hora dinjinji atwala tanoira vyongo vyothakala. Voira atu amagulu menli othenenala anodha venyathi-iwa, n’nga ninooda onga ira madhiniwa tatolembiwa mubukhu la ingumi? Ira niwakule yofuka yei dhoweni nitapanyeni vya gulu nlilothene vaokene.

10. Mwasiwa ngwan’ni “olongomana” anodha venyathi-iwa, n’nga enango mwaaliwa anodha va-iwa ngari yoi a-vi? (Muone mwasa oi “Vyofuka vyokumela wa alimbo leri” ira muidhiwe vinjinji va mwasa okuza venyathi-iwa waatu ale anofuna dhakala va ilambo yavathi.)

¹⁰ Gulu la numero 4 tila “olongomana.” Aliwa ta-anakwe madhiniwa tali tangamadhi lembiwa mubukhu la ingumi. N’nga tangakwide madhiniwa tatofudhiwamo bukhunimu? Kabe, namwasa oi wa Yohova aliwa “mbaingumi.” Yohova ngu “Nlungu waatu aingumi, a-kala okwa, voi wa liye othenene enala mbaingumi.” (Luka 20:38) Vyevi vinothapulela ira olongomana tadhavenyathi-iwa ira tadhakaena ingumi vailamboi, madhiniwa anodhakala  tangalive mubukhu la ingumi, angalive ira madhiniwao tanodha kala ninga talembiwile “na lapi.” (Luka 14:14) Mo-okaikela atu enango mwa ovenyathi-iwala anodha kaana ngari yolaba ninga akalonga vailambo yothene yavathi.”—Sal. 45:16.

11. N’nga atu “o-olongomana” anodhafuneela funjedhan’ni madhiniwa ta-analembiwe mubukhu la ingumi?

¹¹ Vomari-a dhoweni nitapanyeni vya gulu la numero 5 lelo tila “o-olongomana.” Voi venango kataidhiwa malamulo a Yohova, atwala kata-arela makundwee vahora yan’na aliwa ingumi. Ee-no madhiniwa katalembiwile mubukhu la ingumi. Mbwenye Nlungu unodha avenyathi-a vofuna ava-a ngari yoi madhiniwa talembiwe bukhunimu. Atu “o-olongomanala” anodha funeela kami-iwa maningi namwasa oi ta-anakwe enango mwaaliwa tanooira vyongo vyothakala maningi. E-no aliwa tanodha funeela funji-iwa ira ta-arelenga makundo olongomana a Yohova. Ira vyevi viodeye, Umwene wa Nlungu unodha sogolela vabasa nlukulu lofunji-a atu loi kalinaireyevo.

12. a) N’nga baani anofuna dhafunji-anga atu o-olongomana? b) Chini inofuna dhaireela atu ale anofuna dhakonda a-rela vinofunji-iwa aliwa?

¹² N’nga mbaani unofuna dhafunji-anga atu o-olongomanala? Mbamwinji nlukulu thitho olongomana anofuna dhavenyathi-iwa. Ira madhiniwa tadhalembiwe mubukhu la ingumi, o-olongomana anodha funeela kala vauxamwali wapama na Yohova thitho dhivelela wa liye. Yesu Kristu vambo-i naanamatonga afwee anodha ing’anechechanga pama mwemo o-olomgomanala munofuna aliwa dhairelanga vyongo vifunji-iwile aliwa. (Apok. 20:4) Uliwethene unofuna dhakonda a-rela vinofunji-iwa liye, kanadha rumeli-iwa ira adhowenave kaana ingumi angalive ira utokaana vyawa 100. (Esaya 65:20) Yohova na Yesu anosakasaka mirima thitho katinodha rumeli-a ira mutu uliwethene adhadodomi-enga muilambo ipya.—Esaya 11:9; 60:18; 65:25; Juwau 2:25.

 ATU ALE ANOFUNA DHAVENYATHI-IWA IRA TADHAKAENA INGUMI THITHO ALE ANOFUNA DHAVENYATHI-IWA IRA TATONGIWE

13-14. a) N’nga ndulimu naroromela vyoi a-vi vyokuza madhu a Yesu ava Juwau 5:29? b) N’nga ninofwanela idhiwan’ni vya madhweala?

¹³ Yesu atoonga thitho vyaatu ale anofuna dhavenyathi vailambo yavathi. Mofwanafwani-a liye aongile ira: “Inodhafiya hora vevo othene ali masiyeni aithuulelo anodhavwa madhwee thitho anodha kuma. Ale taira vyongo vyapama anodhavenyathi ira tadhakaena ingumi. Ale taira vyongo vyothakala anodha venyathi ira tatongiwe.” (Juwau 5:28, 29) N’nga veva Yesu athapulelan’ni?

¹⁴ Ndulimu naroromela ira madhu a Yeswala anoonga vya vyoira vyaatu vasogolo voi tatovenyathi-iwa, thapulela ira enango anodhavenyathi noiranga vyongo vyapama, thitho enango anodhavenyathi noiranga vyongo vyothakala. Mbwenye muone ira Yesu kaongile ira atu enao anofuna dhavenyathi-iwa masiyeni aithuulelo anodhairanga vyongo vyapama venango anodhairanga vyongo vyothakala. Liye ato-indi-edha basa madhu othonyi-edha ira vyongovyo vyaireile wale. Atoonga vyaatu ale “taira vyongo vyapama” na ale “taira vyongo vyothakala.” Vyevi vinothonyi-edha ira atwala tatooira vyevi ta-anakwe. Vyevi pyovweya. Thitho kavalive mutu unodha rumeli-iwa ira adhairenga vyongo vyothakala muilambo ipya. E-no atu o-olongomana vinooneya ira tanoira vyongo vyothakala ta-anakwe. N’nga nionge ira Yesu athapulela n’ni vaongale liye ira atu “tanodhavenyathi ira tadhakaena ingumi” thitho ira enango “anodhavenyathi ira tatongiwe”?

15. N’nga mbaatu avi anofuna dhavenyathi-iwa ira “tadhawachele ingumi,” n’nga mwasiwa ngwan’ni?

¹⁵ Olongomana, enao mbaatu ale airile vyongo vyapama, anodhavenyathi ira “tadhawachele ingumi” neri-a madhiniwa tanodhalembiwa mubukhu la ingumi. Venyathi-iwa “waatu taira vyongo vyapama” uongiwile va Juwau 5:29 ndi venyathi wa “olongomana” weo uongiwile thitho va Mayirelo 24:15. Maongelo enala mbovwelana na ali va Aroma 6:7 vevo vanoonga ira: “Neri-a mutu ukwide utothathuwa wumadawee.” Vahora yakwide olongomanala, Yohova atoalevelela vyodawa viwa, mbwenye unothuulelave vyongo vyothonyi-edha iroromelo vyairile aliwa tangana ingumi. (Aeb. 6:10) Mbwenye, olongomana anofuna dhavenyathi-iwala, anodha funeela kalave ororomeleya ira madhiniwa tadhowenave kala mubukhu la ingumi.

16. N’nga “venyathi-iwa ira tatongiwe” unothapulelan’ni?

¹⁶ N’nga a-vi vyaatu ale taira vyongo vyothakala ta-anakwe? Angalive ira tangakwide vyodawa viwa vyatoleveleliwa, aliwa katalabenle Yohova mororomeleya vyana aliwa ingumi thitho madhiniwa katalembiwile mubukhu la ingumi. Ee-no venyathi waatu “taira vyongo vyothakala” ndi venyathi waatu “o-olongomana” uongiwile va Mayirelo 24:15. Atu enala “anodhavenyathi ira tatongiwe.” * Vyevi vinothapulela ira Yesu unodha onechechanga vinofuna dhairanga atu o-olongomanala tamala venyathi-iwa. (Luka 22:30) Vanodhafuneela hora ira atwala tatongiwe akala madhiniwa tonolembiwa bukhuni la ingumi. Madhiniwa anodhalembiwa bukhunimu akala aliwa anodha i-ya irana vyongo  vyothakala vyairecha aliwa nodhivelela wa Yohova.

17-18. N’nga atu othene anofuna dhavenyathi-iwa ira tadhakaena ingumi vailambwila, anodhafuneya ira n’ni n’nga mabasiwa oongiwa va Apokalipse 20:12, 13 mbaavi?

¹⁷ Akala voroma tali olongomana venango o-olongomana vovenyathi-iwa anodhafuneela vwela malamulo ali mu mipukutu ipya yeniyo inofuna dadhuliwa mwari mwa vyawa 1.000. Rumiwi Juwau atoonga vyaoni liye mumasompenya ira: “Ndatoona okwa onyozeya na olemezeya tangaimenle vamethoni va pando waumwenuo thitho mipukutu yatodhuliwa. Thitho pukutu unango watodhuliwa wenuo uli pukutu wa ingumi. Thitho atu okwa tatotongiwa movwelana na vilembiwile mipukutunimo thitho movwelana na mabasiwa.”—Apok. 20:12, 13.

¹⁸ N’nga “ovenyathi-iwala” anodhatongiwa votukulela mabasa avi? N’nga anodhakala mabasa aira aliwa ta-anakwe? Kabe! Thuulelani ira vyodawa vyaira aliwa voroma tatoleveleliwa vyakwidhe aliwa. Ee-no mabasiwa aongiwile vanoala, kai ale tairile aliwa ta-anakwe. Malomwee anoonga vya mabasa ale tairile aliwa vasogolo vofunji-iwa muilambo ipya. Thitho atu ororomeleya ninga Nowa, Samueli, Davide, na Danieli, anodha funeela funji-iwa vyokuza Yesu Kristu thitho roromela sembee. N’nga a-vi vyaatu o-olongomana?

19. N’nga vamagomelovee chini inofuna dhaireela atu anofuna dhakonda ngari yapereso yavadhulwila?

¹⁹ N’nga vamagomelovee chini inofuna dhaireela atu anofuna dhakonda ngari yapereso yavadhulwila? Lemba la Apokalipse 20:15 linoniwandela ira: “Uliwethene a-afwanyeile angalembiwile dhinalee mubukhu la ingumi atoponyiwa mu bara ya mulo.” Atu enala anodha nongiwa thitho katinodha kalaove. E-no pyofuneya maningi ira nidhilimbi-edhe ira dhinali-u lilembiwe mubukhu la ingumi thitho la-adhafudhiwemo!

20. N’nga ndi basa livi losangalali-a linofuna dhaireya wari mwautongi wa vyawa 1.000? (Muone iruthiruthi yavakapani.)

²⁰ Hora ya utongi wa vyawa mili inodhakala yosangalali-a maningi. Vahora yeniyo vanodha ireya basa nlukulu maningi lofunji-a lelo kalinaireyevo wale lothene. Mbwenye inodha kala thitho hora yoi olongomana na o-olongomana tadhawesedhiwe ira viidhiweye akala mbororomeleya. (Esaya 26:9; Mayir. 17:31) N’nga basa lofunji-alo linodha ireya a-vi? Yofunjedha yo-arela inodha nikami-a vyechecha mwemo basa losangalali-ali munofuna aliwa dhaireela.