1. N’nga chiifwanafwani-o iivi i-iedhele Yesu waanama-arelee, nga aliwa tairile a-vi? (onani iruthiruthi yavakapani.)

VAURUMIWEE vailambo yavathivano,Yesu aakaechanave mathuulelo apama thitho afuna ira anama-arelee takaena mathuulelo mambo-ive enao. (Juwau 4:35, 36) Vyali aliwa vambo-i na Yesu, anama-arelao tanolaleela mwatihndhi. Yesu angakwidhe (Luka 10:1, 5-11, 17) anamafunjedhee tatoroma i-yachi laleela. Mbwenye Yesu angavenyathi-iwile liye atowalimbi-a ira takaena ifunelo yolaleela. (Juwau 16:32) Ngumwasiwa, Yesu angawelenle dhowa dhulu anamafunjedhee tatoroma laleela mwathindhi ee-no amwindaniwa tatowasumela ira: “Natouwadelani movyeya ira kamudhafunji-e dhina leli, mbwenye kaonani! Mu Yerusalemu mwetene Mutodhala na mafunji-edhinywala, thitho mutosikimizela rima ira mudhena sangiri ya mutu wena wa-iyo.”—Mayir. 5:28.

2. N’nga Yohova uraeli-idhe a-vi basa lolaleela?

² Yesu atosogolela basa lolaleela yeniyo yairiwa namakristau oroma ndulimu mbwenye Yohova atowaraeli-a. Anjinji tatorumela milanyu yalaleeliwa. Mofwanafwani-a, vapentekoste yawa ya 33 C.E., atu okwakwana 3.000 tato badiziwa. (Mayir. 2:41) Numero yaanamafunjedhala yanoodhowanave wenjedheleya modabwi-a. (Mayir. 6:7) Mbwenye Yesu atoongelatu ira basa lolaleela langawendile pama malambo omari-ala.—Juwau 14:12; Mayir 1:8.

3-4. Mwasiwa ngwan’ni enango anoona kala vyorucha laleela, n’nga ninofuna nifunjedhe n’ni muyofunjedha yei?

³ Othene a i-yo ninovilimbi-edha ira nikaena mathuulelo apama muurumiwini. Mamburo enango pyo-orucha ira vyevyo. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi atu enango anokaana ifunelo yofunjedha Bibilya. Aliwa anokaana hora yowadhedi-edhanga  Amboni dha Yohova ira tanodha tanifunji-e! Mbwenye vilambo vinango, anamalaleya anoona kala vyorucha vinjinji laleela. Atu katinofwanyeya mavandhe wiliwili mbwenye tafwanyeya vandhe katinokaana ifunelo yofunjedha Bibilya.

⁴ Kala ira nyo munakala ilambo yoi laleela pyorucha, maonelo a yofunjedha yei anodha ukami-ani. Ninodha ona mwemo vinoira abali enango ira taode afwanya atu mavandhe mwiwa. Thitho ninodha ona ira mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kaana mathuulelo apama, mwemo atu tavuruwananga milanyu inomwadha i-yo Venango ta-avuruwane.

5. Tinyarwa dhiivi Amboni dha Yohova anjinji dhinogumanana aliwa?

⁵ Waamboni dha Yohova anjinji vinokala vyorucha fwanya atu mavandhemwiwa venango ira kaatapanyena. Anamalaleya anjinji,anokala cidade yoi manyumba malukulu anomala fungiwa maperedio anokala oing’aneliwa pama. Venango oing’anela lango unokondhi-a volowa mutu o-oitaniwene namwiinya vandhevo. Anamalaleya anjinji anooda laleela mo-orucheya vandhe na vandhe, mbwenye aliwa kathinaafwanya anyaa mavandhemo. Anamalaleya enango anolaleela muli mamidhi olapelana na wo-okala atu anjinji. Aliwa anofwanela wenda ulendo wolapa ira tafwanye atu venango mutu m’mbo-i baasi, venango aliwa aafwanya atu mavandhemwiwa! Akala nyo munogumanana vyorucha ninga vyevyi kamufooke. N’nga munaire a-vi ira muode limbanana vyorucha ninga vyevyo, noira vyongo vyapama muurumiwini?

6. N’nga basa lolaleela na lomeza lilandanile a-vi?

⁶ Yesu ufwanafwani-idhe basa lolaleela na basa lamulimbo meza. (Marku 1:17) Anamameza enango anovireliwa dambo lothene aliwa a-pa nasombene imbo-i. Aliwa katinofooka mbwenye anochinjanjinja moda omeza. Aliwa thitho anochinja hora, limburo lomeza, namoda unango omeza. I-yo thitho ninofwanela ira vimbo-ive vyevyo ira machinjo muurumiwini. onani maonelo enango.

7. Akala ninolaleela hora yo-iyana-iyana vyoganyali-avo pivi?

⁷ Dhilimbi-edheni fwanya atu va hora yo-iyana-iyana. I-yo ninooda fwanya atu anjinji Nalaleelanga vahora yoi atwao anofwanyeya vandhe.Mwaimbarimbaridi inokala ira atwao tangamadhi welela mavandhe mwiwa! Anamalaleya anooda afwanya atu anjinji, tadhowa malaleela nathana venago namachiguo. I-yavo vyevyo ma hora enala aanya mavandhe anokala tangali opwaseya thitho kaana ifunelo yooda tapanya. Venango nyo munodhiveliwana maonelo andimuwa mbo-i wa pingoni unaitaniwa Davide. Liye unoonga ira volaleela hora injinji isa inango, Hora inango liye nafwee tanowelela mavandhe mule mwa-awacheliwile aliwa. Liye unoonga ira: “Pyodabwi-a fwanya aanya mavandhao nawelelao fendo inango.” *

8. N’nga nina-indi-edhe a-vi basa muurumiwini viongiwile valemba la Namalaleya 11:6?

⁸ Kaninofwanela fooka. Pivyevyo lemba lo-indiwa va yofunjedha yena munonilimbi-a aliwa. (Muleri Namalaleya 11:6.) Davide, wenuo uwongiwile ndima dhivirile ndulimu liye kaafookile. Vovilimbi-edha fendo dhinjinji dhene fendo inango atoofwanya mwinya vandhe. Mwinya vandhuo atokaana ifunelo yotapanya myasa ya Bibilyani. Liye atoonga ira: “Miyo ndili vano vyawa vyokwakwana 8, mbwenye kavanadheve mbo-i wa Mboni dha Yohova uromile dha vano” Davide unoonga ira: “Miyo nditozindiela ira waamfwanya mutu vandheve liye unokaana ifunelo yooda vuruwana milanyu inomwadha i-yo.”

9. N’nga anamalaleya enango anoiran’ni taona ira pyorucha fwanya atu?

 ⁹ Muchinjenga mamburo olaleela. Kaona ira pyorucha fwanya aatu mavandhemwiwa anamalaleela enango anowesawesa laleela m’mamburo o-iyana i-yana. Mofwanafwani-a, aliwa anolaleela m’ndhila venango mo-indi -edha basa karinya. Mwandhila yee-na aliwa anooda tapanya nanyao vandhe ale a-aodhile aliwa fiya mavandhe mwiwa nanyumba dhilukulu dhorucha volowamo venango ira aligarela. Thitho anamalaleya anjinji tatozindiela ira atu enango tatokaana ifunelo yooda tapanya, no wachela mabukwi-u. akala ninolaleela m’mamburo owaredhela, maferani venango merekado. Floiran namaing’anela isa wailambo ya Bolivia, unoonga ira: I-yo ninodowecha maferani, namumerekadho mu hora ya 13:00 na 15:00. Vama hora enala,anamaguli-a anokaana hora yooda aatapanyana. I-yo nanotapanyecha mwapama naaliwa, fiedhela romi-a funjedha Bibilya wavanyumbani.

10. Ngumoda uuvi unofunanyo indi-edha basa ira muode afwanya atu?

¹⁰ Mulaleelenga mundhila do-iyana-iyana. Nionge ira nyo mutowesawesa fendo dhinjinji ira mufwanye mutu. Nyo munodowecha vandheve ma hora o-iyana-iyana mbwenye kamunoofwanya. N’nga vatokala moda unango ofuna ira mufwanye mutuo? Rongola mbo-i unaitaniwa Katarina unoonga ira: Miyo ndinolembecha makarta noai-yachi waatu ale a-afwaidhe miyo. “Miyo ndinolembavo vyafuna miyo oonga namutuo nda-afwanye.” N’nga nifunjedhilevon’ni vaifwanafwani-o yei? Hora inodhowa nyo muurumiwini, irani vilivyothene ira muode afwanya atu atatamonimwinyu. Akala kamonaafwanya ira muode tapanyanao sakani ndhila dhinango.

11. Mwasiwa ngwan’ni atu enango katinofuna vuruwana milanyu inolaleela i-yo?

¹¹ Atu enango katinofuna uvwa milanyu inolaleela i-yo. Aliwa katinovwechecha ira mwasiwa ngwan’ni ninofwanela idhiwa vyoonga Nlungu. Voona nyarwa dhinjinji dhinoireya mwiilambonimo aliwa katinoromela Nlungu. Aliwa thitho katiina ifunelo yofuna funjedha Bibilya mwasa oi anoona anamasogolela amarelijiao anoonga ira ano-arela Bibilya, vahora imbo-ive yeniyo iranga vyongo vyothakala. Enango tali opingeya namabasiwa, mabanjiwa na vyorucha vinango thitho katinoona ira Bibilya linooda akami-a. N’nga ninaire a-vi ira nikaleve aimwerumweru angalive ira atu enango katinolemeza navang’onovene milanyu inolaleela i-yo?

12. I-ndi-edha basa malangi-o anofwanyeya valemba la. Afilipi 2:4 unanikami-e a-vi muurumiwini?

¹² Muoni-enga ira munowabala. Atu anjinji voroma taoneya ninga katinovuruwana milanyu inolaleela i-yo, tatochinja mathuulelwiwa tangaoni ira i-yo ninowabala. (Muleri Afilipi 2:4.) Mofwanafwani-a, Davide uwongiwile ndima dhandulimu unoonga ira: “Mutu unango aonga ira miyo kandinofuna i-yo ninoweli-edha Bibilya li-u namabukwi-u ogawela pastani i-yo onga ira: Ninofuna nivwecheche ira mwasiwa ngwan’ni nyo munothuulela ee-no.” Atu anjinji anodha ona ira i-yo ninowabala. Aliwa Venango podi athuulela vile viongile i-yo, mbwenye mwaimbarimbari anooda ona moda waairenle i-yo. Angalive ira mwinya vandhe kanirumeli-idhe ira niode tapanya i-yo ninooda oni-a ira ninowabala dhela m’mumakalelwi-u namoda unaoni-a i-yo kovi-u.

13. Ninaode a-vi i-ndi-edha basa ndhila ili yothene milanyu inolaleela i-yo movwelana nakadha mutu unagumanana i-yo?

¹³ Moda unango ooni-a ira ninoabala atu kuvilimbi-edha saka milanyu inango yovwelana navyorambulela viwa vambo-i naifunelwiwa. Mofwanafwani-a, yongo inango inooni-a ira mwinya vandhula utokaana aa-ima. Akala ngubaba venango m’ma wenuo inobala malangi-o a Bibilyani oonga vyolela aa-ima navyokaana banja laimwerumweru. N’nga ninokalela ee-yanga mataranga namiloko dhowa nodhowa? Moda wenuo pyapama oonga injiva wa vyoopi-a vinoireya mwiilambonimo namoda unoovi-a aliwa atu. Vyevyo vinodha m’mwiri-a mwinyaa vandhuo kalave waimwerumweru voidhiwa ira mdambo m’nango vyevyo kavinodha kalao. Nafwanya mutu okaana ifunelo niire vilivyothene vinaode i-yo malangi-o ofwaneya Bibilyani munakami-edhe aliwa. Katarina uwongiwile maromelule uongile ira: “Miyo ndinosakecha thuulela mwemo moda imbarimbari muchinjile aliwa ingumanga kala yapama.” Mwandhila yena Katarina unooda onga  mo-okaikela atu anom’vuruwana anooda vivwechecha vyevyi.

14. Movwelana na lemba la Sanganikho 27:17 afwi-u analaleelana i-yo anaode a-vi nikami-a, n’nga laleela vambo-i namutu unango unooda a-vi kami-a mutu mbo-i nanfwee?

¹⁴ Muganyalingana kami-iwa naatu enango. Rumiwi Paulo atofunji-a Timoteo ndhila dhofuna laleelana atu nofunji-a. Liye thitho atolimbi-a ira a indi-edhenga basa ndhila dhedho ira aode kami-a atu enango. (1 Akor. 4:17) Ninga mwathe Timoteo i-yo thitho ninooda funjedhela vinjinji waabali-u apingoni mwi-u anadhodholiso dhokwaranya i-yo. (Muleri Sanganikho 27:17.) Kaonani ifwanafwani-o ya bali unaitaniwa Shawn. Liye atolabavo basa laupainiya mwa hora injinji tatamoni wewo atu anjinji tanodhiveliwana maningi relijiau liwa. N’nga liye aodile a-vi kalave waimwerumweru vabasalee lolaleela? Liye unoonga ira hora dhothene vyakala vyoodeya miyo ndanolaba malaleelo namutu unango i-yo nanooda bazelatu ngari yowenda dhowa mafiya vanyumbani inango ira niode kami-ana mbo-i naafwee mosazi-edhana dhodholiso lofunji-a. Mofwanafwani-a i-yo nanooda chinjana ninga mwairele i-yo namutu wam’fwaidhe i-yo ndulimu. Vyevyo vyanoniva-a ira niode chinja vyongo vinango vyafwanela i-yo ira nivichinje nadhowa ulendo unango.

15. Mwasiwa ngwan’ni lobelo chiyongo yofuneya maningi nadhowanga malaleela?

¹⁵ Mulobele vepanga kami-iwa na Yohova. Hora ili yothene inofunanyo dhowa malaleela muvepenga kami-iwa na Yohova. Kavali mutu unofuna iravo yongo malaleelo a-akami-iwile na zimu ochena wa Nlungu. (Sal. 127:1; Luka 11:13) Mwalobelanga muongenga yongo inafunanyo vepa. Mum’vepenga Yohova ira aukami-eni fwanya mutu unafune uvwa milanyu inolaleela i-yo ira aode funjedha vya Yohova. Moi ee-no mwiire ikundu inyu vodhilimbi-edha ira muode ongana atu othene anofunanyo afwanya.

16. Mwasiwa ngwan’ni funjedha wava-oka unonikami-a nadhowa malaleela?

¹⁶ Muodenga kaana hora yofunjedha wavamweka. Madhu a Nlungu anoonga ira: “Khamulandele na zelu dha hora ino, mbwenye sanduwani mochinja mathuulelwinyu, ira muzindiyele yeyo ili ifunelo ya Nlungu, yaphama, yorumeleya na yochena.” (Aroma 12:2) I-yo nafunjedha Bibilya ninommwidhiwa pama Yohova. Moi ee-no nalaleelanga vya liye atu anooda dhivwa ira pyaimbarimbaridi ninororomela vya mutu wenuo unalaleela i-yo. Katarina uwongiwile maromelule uongile ira: “Hora yoyeva ndulimu miyo ndanoona ira ndanofwanelela wenjedhela iroromelo yanga yofunji-a makalelo a Bibilyani ovweya pama. Moi ee-no ndhatozindiyela ira mwapolepole vyanoneya ira uthokala namapadhucha wenuo wamongecha Bibilya enao ali Madhu Nlungu na vyoira Nlungu utokaana gululee linom’mwimelela malambo ano.” Katarina unoonga ira funjedha wavaekene watolimbi-a iroromelo yee thitho watowenjedhela imwerumweru yee vabasa yolaleela.

17. Mwasiwa ngwan’ni Yesu atokaana maonelo apama vamwasalee lolaleela?

¹⁷ Atu enango katafunecha uvwa madhu alaleecha Yesu. Angalive ee-no, liye atokaana maonelo apama vabasalee lolaleela. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi liye atoidhiwa ira atu tanofuneela ira taode funjedha imbarimbari moi ee-no liye anofunecha kami-a atu anjinji ira taode rumela milanyu Yaumwene. Liye thitho anoidhiwa ira atu enango maromelo venango katafuna uvwa mbwenye vira wa hora aliwa tangachinjile makalelwiwa. Kaonani vyaaireele atu avabanja la Yesu. Liye atolaleela mwavyawa viraru na hafu kavali nambo-ene waabalee akale nama-arelee. (Juwau 7:5) Mbwenye vanduli vovenyathi-iwa wa Yesu aliwa tatokala anama-arelee.—Mayir. 1:14.

18. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela dhowanave laleela?

 ¹⁸ I-yo kaninooda zindiela ira mbaani unofuna dhakala rumiwi wa Yohova. Atu enango vanovira hora injinji vofuna ira taode funjedha imbarimbari i-yani-ana atu enango. Thitho vinooneya ira atu enango ale a-anafuna nivwela maromelo wene, vira wa hora aliwa anooda thithimi-a Nlungu voona makalelwi-u apama. —1 Pe. 2:12.

19. Movwelana na lemba la Akoritiyo 3:6, 7 chini inofwanela i-yo ira niode idhiwa?

¹⁹ Mbwenye mwachineneeva i-yo ninodhala no-elela mbwenye ninoidhiwa ira Yohova utokaana basa lofuneechecha vabasali-u lolaleela. (Muleri 1 Akoritiyo 3:6, 7.) Getahun bali unalabela ilambo yau Etiopiya unoonga ira: “mwavyawa 20 miyo ndali Mboni wa Yohova meekave wailambo yakala miyo wa-alaleeliwa wiliwili. Mbwenye vachineneeva nili anamalaleya 14. 13 mwaaliwa mbobatiziwa, thangani-avo i-yananga naa-imi-u araru. Vaatu anogumaneecha vamigumanoni vamedia inofwanyeya 32”. Getahun liye unodhivwa kala osangalala namwasa oi anodhedhi-edha moleva rima ira Yohova aode akami-a atu enango ira takale ikundu yagulunimwee!—Juwau 6:44.

20. Mwasiwa ngwan’ni ninoodha onga ira nikadhi ninga atu anovulumucha atu ali vangovini?

²⁰ Wa Yohova, atu othene mbofuneya. Liye utoniva-a ngari yolaba vambo-i namwanee ira niode gumani-a atu amaziza othene komoni wamakalelo othakala ta-anafiye. (Hagai 2:7) Basa li-u lolaleela linolandana nabasa laatu ale anavulumucha aatu. Moi ee-no i-yo nikadhi ninga nili muguluni mwaatu ale arumiwile ira tamaode vulumucha aatu ale afungeleile mulindhini munatimbiwa mina. Hora inango atu oyeva mbanaoda vulumucha atu ale a-alele ofwanela vulumuchiwa mbwenye basa laatu othene ee-nao tofuneya. I-yo ninooda onga ira tisawasawa na basa li-u lolaleela. I-yo kaninam’mwidhiwa ira mbaani unofuna dha vulumucha mutu mwiilambo yothakala ya Satanayi. Inoidhiwa i-yo choi Yohova unooda indi-edha basa mutu uliwethene wa i-yo. Andreas unokala ilambo ya Bolivia, uongile ira: “Wamiyo vamutu uli wethene unafunjedha imbarimbari ya Bibilyani liye badiziwa unodha kumela vabasa laanamalaleeya othene.” I-yo ninofwanela kaana moda wenuo ona vyongo vabasa li-u lolaleela. Naira ee-no, Yohova unodha niraeli-a, thitho basa li-u linodha kala iisime yaimbarimbari na yaimwerumweru.