1. N’nga venango vyaireile ali n’ni nyo mwiiranga romawene laleela?

NYO munothuulela fendo yoroma vaonanyo ira mutofwanya imbarimbari? Mafunji-edho afwa-idhe nyo Bibilyani ali—aimbarimbari. Venango nyo mwathuulela ira kalivo mutu uli wethene afuna konda vamadhu enala. Nyo mwatokaana imbarimbari ira milanyu ya Bibilyani inooda kami-a atu othenene kala aimwerumweru no kaana sogolo lapama. (Sal. 119:105) Thitho na iroromelo yothene, nyo mwatosakula wandela axamwalinyu imbarimbari ifunjedhile nyo vambo-i na abalinyu. Nga vyaireile chini? Mbwenye vyodabwi-a ali ira atu anjinji katavwele vyevyo vyaawandela nyovyo.

2-3. N’nga atu anjinji ndulimu tamonecha a-vi Yesu n’nga i-yo anoniona a-vi?

² I-yo kanafwnela dabwa atu takodanga milanyu inalaleela i-yo. Thitho Yesu naliyene anokondiwa na atu anjinji angalive ira tanoona vyongo vyodabwi-a vyaira liye vooni-a ira anokami-iwa na Nlungu. Mofwanafwani-a Yesu atomvenyathi-a Lazaro—yodabwi-a yeyo amwidanee ya-aodile aliwa runi-a. Mbwenye anamasogolela au Yuda katarumenle ira Yesu ngu Mesiya. Mbwenye malo mwa vyevyo aliwa tafunile ira tampe Yesu vambo-i na Lazaro!—Juwau 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Yesu atoidhiwa ira atu anjinji katarumele ira liye ngu Mesiya. (Juwau 5:39-44) Liye atoonganao gurupu laatu la-ara Juwao namabadiza ira: “Oraeli-iwa ngwenuo a-anafwanya yosukwali-a wamiyo.” (Mat. 11:2, 3, 6). Mwasiwa ngwan’ni atu anjinji tatomkonda Yesu?

4. N’nga ninofuna nifunjedhen’ni mu yofunjedha yei?

⁴ Muyofunjedha yei na yo-arela, ninofunjedha myasa minango yairi-a ira atu enango ndulimu ta-amroromele Yesu.  Thitho ninofunjedha ira mwasiwa ngwan’ni atu enango malamboano anokonda milanyu yapama ya Bibilyani. Mbwenye yofuneya nafuna nifunjedhe ira mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kaana iroromelo yolimba wa Yesu ira na-asukwale.

5. Chini yairi-a atu anjinji kaikela ira Yesu kaali Mesiya olanyedhiwa?

⁵ Atu anjinji tanoosukwala na mwasa wakumenle Yesu. Aliwa taidhi ira Yesu ali namafinji-a baa-i wenuo aira vyodabwi-a. Waatu enala, Yesu ali mwana wamulimbo sema. Waunazareti sidade yeniyo yali ing’o nong’ono thitho yo-ovweya. Nataniyeli wenuo ali namafunjedha wa Yesu, atofiyedhela onga ira: “N’nga Nazareti munokuma yongo yapama?” (Juwau 1:46) Venango nionge ira Nataniyeli kaana mathuulelo apama vamwasa wa sidade yeniyo wakalecha Yesu. Venango liye athuulela vyevyo vyaongile namaro-edha Mikeya 5:2, vanaonga ira Mesiya unodha baliwela Betelehemu a-kala nazareti.

6. Chini yafuna kami-a atu anjinji ndulimu idhiwa ira Yesu ali Mesiya?

⁶ N’nga malemba anoonga a-vi? Namaro-edha Esaya unoonga ira: Amwidani a Yesu kataode sakasaka idhiwa vinjinji va mwasa wa ukumenle Yesu. (Esaya 53:8) Vyoonga vinango vya Yesuvi, vyatomala lanyedhiwa. Aakale ira atu enango tatoona hora yooda sakasaka malemba, aliwa tangaidhiwile ira Yesu abaliwele Betelehemu thitho ali ziza la Mwene Davide. (Luka 2:4-7) Limburo labaliwele Yesu ali movwelana na vyolanyedha vya Mikeya 5:2. N’nga yaruchile ali n’ni? Yaruchile ali ira atu tatamangele onga ira tatom’mwidhiwa pama Yesu angalive ira katam’mwiidhi. Aliwa kataidhi vili vyotene vyoonga vya liye. Ngumwasiwa aliwa tatosukwala.

7. Mwasiwa ngwan’ni atu anokonda mbumba ya Yohova malamboano?

⁷ Malamboano vyongo ninga vyevyo vinooda niirela? Ee. Anamalaba anjinji malamboano a Yohova mbosauwa. Ngumwasiwa aliwa anooniwa kala “atu o-ofunja.” (Mayir. 4:13) Enango anaona ira mbumba ya Yohova katinofwanela funji-a Bibilya mwasiwa katifunjile maxikola lavadhuli venango atu enango anoonga ira Mboni dha Yohova “tirelijiau lau amerika,” mbwenye imbarimbari choi va Amboni okwakwana athanu naambinli m’mbo-i unokala Estados Unidos. Enango tatovwa ira Mboni dha Yohova katinomroromela Yesu. Vyawa vya ndulimu arumiwi a Yohova “tatooniwa ninga atu oromi-a ndale,” “anamazondela na relijiau laazungu.” Atu anovuruwana mastoriya enala katinoidhiwa imbarimbari yoonga vya-iyo na anosukwala thitho konda mbumba ya Yohova.

8. Movwelana na lemba la Mayirelo 17:11, n’nga atu anaire n’ni ira taidhiwe arumiwi aimbarimbari a Nlungu malamboano?

⁸ N’nga mutu unaire a-vi ira a-asukwale? Mutu unofwanela sakasaka makundo. Pievyo vyairile namalanyedha Luka. Liye atofunechecha “sakasaka vyongo vyothene romela vamaromelo vene.” Liye anofuna ira alimbo leri “tasikimizele vyevi” vyevyo vyavwide aliwa vyoonga Yesu. (Luka 1:1-4) Ayuda asidadi lawale lau Pereya tali ninga Luka. Vevo vyavwide aliwa milanyu yapama yoonga vya Yesu, aliwa katosakasaka malemba aiheberi ira tasikimizele ira vyevyo vyali vyaimbarimbaridi. (Muleri Mayirelo 17:11.) Mundhila imbo-ive i-yo malamboano ninofwanela sakasaka idhiwa vyothene. Ninofwanela vwelani-a na vinafunji-a mbumba ya Nlungu na vinaonga malemba akala vinovwelana. I-yo thitho ninofwanela funjedha navile vyaireile na mbumba ya Yohova. I-yo naidhiwechecha vinjinji  vyaireele mbumba ya Nlungu ndulimu vyoonga vya atu e-nanguwa kavinanisukwali-a.

9. N’nga vyaireile chini Yesu angakodile oni-a izindienlo yadhilu?

⁹ Mafunji-edho a Yesu ali odabwi-a. Mbwenye atu e-nango vahora yeniyo, kavyali vyokwakwanela. Aliwa tanoofuna vinjinji. Aliwa tatokanyi-edha Yesu ira avioni-edhe ira ngu Mesiya vooni-a “vizindiyelo vyadhulu.” (Mat. 16:1) Venango aliwa tatokanyi-edha namwasa o-ovwechecha pama madhu anafwanyeya va lemba la Danieli 7:13, 14. Mbwenye yali ya-anafiye hora yoira Yohova akwakwaneli-edhe yolanyedha yee. Mbwenye mafunji-edho a Yesu tanofwanela va-a chidwi atu ira liye ali Mesiya. Mbwenye Yesu angakodile oni-edha izidielo waatwale ninga mwafunela aliwa tatosukwala.—Mat. 16:4.

10. N’nga Yesu ukwakwaneli-edhe a-vi vilembile Esaya vamwasa wa Mesiya?

¹⁰ N’nga malemba anoonga a-vi? Namaongela Esaya ulembile ee-ni vyoonga Mesiya: “Kanodha kuwa venango gweli-a madhu, kanodha iri-a fwalalee ira livwiwe ndhila.” (Esaya 42:1, 2) Yesu alabile basa mo-ovititimi-a ekene kaamangile makachisi avadhulu liye kaawarecha nguwo dhavakundu dhodhioneeli-edha ira ngumalimbo lobela thitho kawandelecha atu ira ta-indi-edhenga basa mandhina aizo venango ira tamwitanengana liye. Angalive ira ali vari votongiwa na Mwene Herodi Yesu atokonda oni-a izidielo ira Mweneo aone ira liye ali ofuneechecha. (Luka 23:8-11) Pyaimbarimbari ira Yesu anoira vyadabwi-a vinango mbwenye ifuneloye ilukulu yali laleela milanyu yapama liye atoawandela anamafunjedhee ira: “Voi ngumwasa wenuo udhele miyo.”—Marku 1:38.

11. N’nga bamathuulelo aavi odaweya anaatu malamboano?

¹¹ Malamboano vyongo ninga vyevyo vinooda niirela? Ee. Marelijiau manjinji, vinaadhela mathuuleloni mwiwa malamboano, kukaana maigereja malukulu thitho okaana vyooneli-edha vyapama, naandimuwa amarelijiawao nokaana mandhina avakundu owatitimi-ana  na miyambo inairi-a ira atu tathuulelenga moda upaduchiwile aliwa. N’nga aliwa anofunjedhavoni vya Nlungu na ifunelwee na vyongo vinaira aliwa vyo? I-yavo vyevyo anaonela mingumanwi-u anofunjedha vinofuna Yohova ira niviirengana. Nyumbadhi-u dha Umwene dhinokala dhochena na dho-okaana makalelo orucha, na dhorii-edheya vang’ono anasongolela mwemo katinowara guwo dhavakudu thitho katinoitaniwana mandhina otitimi-iwana. Timwati la mafunjedwi-u dimandhu a Nlungu. Mbwenye angalive ee-no atu anjinji malamboano tanosukwala nothuulelanga moda unalambela i-yo Nlungu ko-orucha. Ngumwasiwa vinofunji-a i-yo kaivyevyo vinofuna aliwa tavivwenga.

12. Movwelana na lemba la Aebere 11:1, 6, n’nga iroromelo yi-u inofwanela kumela wani?

¹² N’nga ninaire a-vi ira na-asukwale? Rumiwi paulo atowandela makristau Auroma ira: “Ee-no irorolomelo ino-ara mwemo mwavwidhe aliwa. Na vinavwa aliwavyo vinodhela m’madhu okumela wa Kristu.” (Aroma 10:17) Miyambo dha marelijiao dho-ovwelana na Bibilya dhinooneya kala dhapama thitho dosangalali-a dedo kadhinaode limbi-a iroromelo yi-u. Inanikami-a ulukuli-a iroromelo kufunjedha mandhu a Nlungu. Akaana iroromelo pyorucha m’mdhiveliwi-a Nlungu ngumwasiwa ninofwanela ulukuli-a iroromelo yi-u kumela mwiimbarimbarini. (Muleri Aebere 11:1, 6.) Mbwenye ira nisikimize ira nitofwanya imbarimbari, kaninofwanela ona izidielo yodabwi-a yadhulu. Funjedha mopwasedha Bibilya unolimbi-a iroromelo yi-u nokwakwaneli-edha mali-a va vinokaikela i-yo.

13. Mwasiwa ngwan’ni atu anjinji tatomkonda Yesu?

¹³ Hora ya Yesu anama-arela a juwau namabadiza tali odabwa namwasa anama-arela a Yesu katana ilemeelelo yosala dya. Yesu atoawandelamo ira aliwa katinofwanela ira vyevyo angalive ira liye uli na ingumi. (Mat. 9:14-17) Angalive ee-no, Yesu atokondiwa na Afaresi thitho na amwidenee e-nango vamwasa wo-o-arela vilemeelo na myambodhiwa. Alombwanala katonyanyuwa tangamoni Yesu aili-anga  atu va ndambo la sabudu. (Marku 3:1-6; Juwau 9:16) Thitho ikudu inanguwa aliwa katovigweli-a voomga ira i-yo ninolokota sabudu, yongo inanguwa thitho aliwa kataona kala yodawa guli-anga maloda kachisini. Aliwa tatonyanyuwa Yesu vyaakodi-idhe liye. (Mat. 21:12, 13, 15) Mbwenye thitho atu enango tavwide Yesu alaleelanga sunagogeni nazareti, tatonyanyuwa liye va-indi-edhile liya basa ifwanafwani-o ya anaisraeli vofuna oni-a ira aliwa tali ovigweli-a thitho o-okaana iroromelo. (Luka 4:16, 25-30) Vyoira vya Yesu vyachineneevavyo vyatoiri-a atu anjinji sukwala.—Mat. 11:16-19.

14. Mwasiwa gwan’ni Yesu ato kondi-a myambo yeniyo yali yo-ovwelana na malemba?

¹⁴ N’nga malemba anoonga a-vi? Dhela wanamaro-edha Esaya Yohova unoonga ira: “Mbumbila inokwivela wa miyo na lomwiwa baa-i, na inondilemeza na milomwiwa mbwenye mirimiwa ili undandai na miyo, thitho lambelawiwa kovwelana na malamulo afunjedile aliwa waatu.” (Esaya 29:13) Yesu atoira pama vokondi-a myambo yaatu yeniyo yali yo-ovwelana na madhu a Nlungu. Atu ale takaathi-a malamulo na myambo dhionanga kala vyofuneya kwaranya malemba, mwaimbarimbari aliwa takonda Yohova na ule warumile liye wenio ali Mesiya.

15. Mwasiwa gwan’ni atu anjinji malamboano katinodhiveliwana Mboni dha Yohova?

¹⁵ Malamboano vyongo ninga vyevyo vinooda niirela? Ea.atu e-nango katinodhiveliwana a Mboni dha Yohova mwasiwa aliwa katinaira mafexita na myambo ili yo-ovwelana na malemba a Bibilyani, ninga thuulela dambo lobaliwa na mafexitha a komoni wa yawa. Enanguwa katinadhiveliwa kaonanga Mboni dha Yohova airanga ikundu ya mafexitha ailamboiwa na aliwa taa-arelenga myambo dho-ovwelana moda oirela vyongo masiyeni vyevyo vili vyo-iyana na mafunji-edho a Bibilyani. Atu enala anoona ira anolambela Nlungu mwamakalelo anofuna liye. Mbwenye unasakula vwela myambo dha ilambwila malo mofunjedha mafunji-edho okumela Bibilyani kanadhiveliwi-a Yohova.—Marku 7:7-9.

16. Movwelana na lemba la Salimo 119:97, 113, 163-165, chini vinofuna i-yo ira na vinofuna i-yo rambela?

¹⁶ N’nga ninaire a-vi ira na-asukwale? Ninofwanela ulukuli-a udhivela mwasa wa malamulo na makundo a Yohova. (Muleri Salimo 119:97, 113, 163-165.) Nadhiveliwangana Yohova, ninooda rambela myambo ya-anadhiveliwana liye. Mbwenye thitho kaninorumeli-a vyongo vyothene viona kala vyofuneya kwaranyi-a udhiveli-u na Yohova.

17. Atu anjinji hora ya Yesu tadedi-a ira Mesiya airen’ni?

¹⁷ Hora ya Yesu atu enango tadedi-edha chinja wa vyongo mombaranya waalimbo tonga. Hora yeniyo aliwa tali vaari vonyingaleliwa na anamatonga au Roma thitho tafuna ira Mesiya aode avunela vamwasa wen’na. Mbwenye aliwa tangawesedhile ira Yesu akale mwene liye kaarumenle. (Juwau 6:14, 15) Enango thangani-avo asembe tawachela kumela wa Aroma vizo vinango ira taode kala anamatonga. Ngumwasiwa tanoova ira Yesu angakaathei-ile umwene wakale o-ovwelanana na wa Aroma. Ayuda anjinji tatosukwala na mwasa othuulela simbwa vyautongi.

18. N’nga pyolanyedha viivi vya Mesiya atu anjinji vyapwaza aliwa?

¹⁸ N’nga malemba anoonga a-vi? Vyolanyedha vinjinji vyoonga Misiya vyaonga ira liye unokala nyakondo waanyathoropa okwaranya vinjinji, vinango mwa vyolanyedhavi vyanoni-a ira yoroma anofwanela ukwa mwasa wa madawi-u. (Esaya 53:9, 12) N’nga mwasiwa ngwan’ni Ayuda tatokaana mathuulelo odaweya  mwasa wa Mesiya? Mwasiwa ali oi atu anjinji mwa aliwa tafuna ira nyarwadhiwa dhimali-iwe mombaranya. Ngumwasiwa aliwa tanopwaza vyolanyedha vyaonga vya Mesiyuo vya-afuna aliwa.—Juwau 6:26, 27.

19. N’nga bamathuulelo odaweya aavi anairi-a atu anjinji sukwala malamboano?

¹⁹ Malamboano vyongo ninga vyevyo vinooda niirela? Ee. Atu anjinji malamboano anosukwala namwasa oi kaninavolowela vyandale. Aliwa anothuulela ira nangaodile sakula mutu m’mbo-i vamavotini. I-yo nitoidhiwa ira nasakula mutu kala namasogoleli-u, nakala nikondanga Yohova. (1 Sam. 8:4-7) Atu enango anothuulela ira ningaodile manga maxikola na maxipitali mokami-a mabasa enango ofuneya. Aliwa anosukwala taona ira ninooda vilimbi-edha vabasali-u lolaleela a-kala kami-a mombaranya basa la ilamboni.

20. Ninga vinaonga Yesu va lemba la Mateu 7:21-23, chini inafwanela kala yofuneya wa-iyo?

²⁰ N’nga ninaire a-vi ira na-asukwale? (Muleri Mateu 7:21-23.) Yofuneya vinjinji wa-iyo nofwanela kwakwaneli-edha basa liniva-idhe Yesu. (Mat. 28:19, 20) Kaninofwanela osukwalana vyoireya vyandale na vyailabwila. I-yo ninodhiveliwana atu thitho ninosukwalana na vyoruchaviwa mbwnye i-yo thitho ninoidhiwa ira ndhila yapama yooda akami-edhana afwi-u njowafunji-a mwasa wa Umwene wa Nlungu voakami-a kala axamwali a Yohova.

21. N’nga ninafwanela sakula ira n’ni?

²¹ Va yofunjedha yei, nitofunjedha vyongo vinai vinairi-a atu enango ira tasukwale nomkonda Yesu na vinoiri-a ira atu enango tadhowenave akondanga anama-arela a Yesu malamboano. N’nga ninofwanela ira polepole vavyongo vyevi baa-i? E-i. Va yofunjedha yo-arela ninodha ona vyongo vinai vinosukwali-a. Mufunechechenga ira mwa-asukwale ira mulimbi-e iroromelo inyu.