1-2. a) Movwelana na lemba la Sanganikho 16:31, n’nga nafwanela aonanga a-vi abali-u na arongoli-u oulula? b) Pyofuka viivi vinofuna i-yo wakula muyofunjedha yei?

YATOKALA pariki ya Arikasa Estados Unidos weo pyo-orucha fwanya mabwe ofuneeleya tangali vathi. Angalive ira mabwala anokala maburoni mwiwa ninga munokalela aliwa atu anjinji anovira vevo mo-oidhiwa ira mabwao bofuneya vinjinji.

² Mwandhila imbo-ive abali-u na arongoli-u oulula airoromelo ali ninga mabwe ofuneya, aliwa tininga fuma yofuneya. Madhu a Nlungu tanofwanafwani-a imbwi na ichapowa yaumwene. (Muleri Sanganikho 16:31; 20:29) Mbwenye fuma yen’na atu anjinji anooda iyona mo-orucha. Mbwenye azombwe tanozidiela ira abali na arongola oululao ira bofuneya tanooda nganyali vyongo vinjinji vyofuneeleya kwaranyedha fuma. Muyofunjedha yei ninooda wakula va vyofuka viraruvi: Mwasiwa ngwan’ni Yohova unoona abali na arongola oulula kala ofuneya? N’nga pivizo viivi vina aliwa wari mwagulu la Yohova? N’nga nafunjedhe a-vi na vifwanafwani-o vyiwa?

3. Movwelana na lemba la Salimo 92:12-15, mwasiwa ngwan’ni abali na arongola oulula airoromelo mbofuneya wa Yohova?

³ Abali na arongola oulula airoromelo bofuneya wa Yohova. Liye unooda ona vili rimani mwa abali na arongola oululala, thitho unoidhiwa pama vya makalelua apama. Yohova unodhiveliwana vinjinji akala ira abali na arongola oulula tanowandela azombwe zelu dhedho dhifunjile aliwa muvyawa vinjinji mubasa lairoromelo. (Yobo 12:12; 32:9; Sang. 1:1-4) Yohova thitho unolemeza vilela wiwa. (Malak. 3:16) Vingumi viwa hora dothene kavyali paama. Angalive ee-no iroromelo yiwa wa Yohova kanjitekenyeile. Idedi-edho iwa ya sogolo cholimba vinjinji malamboano  i-yani-ana mule mufunjedhele aliwa imbarimbari. Thitho Yohova unoadhiveliwana vinjinji aliwa mwasa oi angalive ira boulula tanodhowanave laleela dhina lee.—Muleri Salimo 92:12-15.

4. N’nga chini inaode adidili-a abali-u na arongoli-u ofuneya oulula?

⁴ Akala munaaulula mukaena inyindelo yothene ira Yohova unothuulela pama vyothene viirile nyo wa liye. (Aeb. 6:10) Nyo hora dothene mukadhi mukami-anga na rima wethene basa lolaleela evi vyato-iya Babi-u wa dhulu kala osangalala. Nyo mutooda limbanana nyarwa dhorucha vilela mwatovunela makudo apama a Bibilyani nyo mutosamalela vizo vyofuneeleya mu gulu la Yohova thitho nofunji-a atu enango. Nyo munovilimbi-edhave arela machinjo othene agulu la Yohova. Thitho mutooda limbi-a abali na arongola ale anolaba mubasa laurumiwi lahora dothene. Roromeleya winyu unowenjedhela udhivela wa Yohova uoni-idhe liye wanyo. Liye unolanyedha ira “kanodha i-ya atu ale tali ororomeleya”! (Sal. 37:28) Liye unoasikimizeli-a abali na arongola oulula ira “masiki mukaengana imbwi nodhowanave usamalelani.” (Esaya 46:4) Eeno kamunofwanela thuulela ira mwasa okala oulula nyo kamuli ofuneya muguluni la Yohova. Mwaimbarimbari nyo muli ofuneya vinjinji!

5. N’nga abali na arongola oulula tanofwanela thuulelanga n’ni hora dhothene?

⁵ Abali na arongola oulula tatokaana vyongo vinjinji vyofuna funji-a abali aazombwe. Pyaimbarimbari ira aliwa katina kopolo ninga walelene. Mbwenye aliwa tatooda kaana dodoliso lifunjedhile aliwa movira mwa vyawa. Aliwa tanodowanave kala apama wa Yohova mundhila dho-iyana i-yana. N’ngumwasiwa mu vifwanafwani-o vyo-arelavi vyawalelene na vyachineneeva munofuna aliwa nioni-a.

6-7. N’nga chiifwanafwani-o ivii ya Bibilyani yaarumiwi ororomeleya oulula karaeli-iwile mwasa okalave ororomeleya?

⁶ Bibilyani ninooda fwanya vifwanafwani-o vyapama vya arumiwi ororomeleya a Yohova, enao tadhowilenave kala opingeya volambela liye angalive ira tatokaana vyawa vinjinji. Mofwanafwani-a Mose, ana vyawa 80 mwemo muromile liye laba ninga namaro-edha wa Yohova thitho namasongolela wa mbumba ya Aisaraeli. Danieli vyana liye vyawa 90 Yohova atodhowanave m’indi-edha basa ninga namaro-edha.  Vinooneya ira rumiwi Juwau angana vyawa vyokwaranya 90 atovudheleliwa ira alembe bukhu la Apokalipse.

⁷ Arumiwi enango enao tali ororomeleya kataidhiweile thitho aliwa katavweile waatu enango. Mbwenye Yohova atoavuruwana thitho atoava-a maraeli-o mwasa wa iroromelo yiwa. Mofwanafwani-edha Bibilya linoonga vang’ono vyalombwana wenuo ali olongomana thitho an’na vyosakula vyapama aitaniwecha Simao, mbwenye Yohova atomwidhiwa pama thitho atomva-a ngari yooda m’mona Yesu thitho ira vyoro-edha vyoonga liye thitho m’mee. (Luka 2:22, 25-35) Kathuulelano thitho vya ifwanafwani-o yanamaro-edha oulula Ana. Masiki angalive ira an’na vyawa 84 ninooda onga ira liye kaaluzecha mingumano. Bibilya linoongecha ira liye kaakumechamo musasani ngumwasiwa Yohova atomva-a maraeli-o ooda m’mona Yesu. Pyovweya ira Yohova oawona Simiyau thitho Ana kala ofuneeleya.—Luka 2:36-38.

8-9. Ongani ifwanafwani-o imbo-i inaoni-a mwemo arongola a makwele mukalele aliwa ofuneya mugulu la Yohova?

⁸ Malamboano abali na arongola oulula ororomeleya chiifwanafwani-o yapama waazombwe. Kaonani ifwanafwani-o inango Lois Didur. Liye aromile laba ninga painiya wavakudu okami-a wu Kanada angana vyawa 21. Vira wa hora atotheliwa. Liye vambo-i na manee Juwau tatolaba muvyawa vinjinji ninga anamaing’anela isa. Vanduli vee aliwa tatolaba muvyawa 20 wu beteli ya Kanada. Lois angana vyawa 58 vambo-i na manee Juwau tatoitaniwa ira tamalabe wu Karaniya. N’nga aliwa kadhivwide a-vi? N’nga tatothuulela ira nitosimbwa ulula ira kaninaode malabela ilambo inango? E-i. Aliwa tangaitaniwile tatorumela Juwau ato-eliwa kala meburu wa komisau ya filiyari yau Ukaraniya. Vangavirile vyawa 7 Juwau atokwa mbwenye Lois atosakulave dhowana labela wu beteliwo. Vaeeni una vyawa 81 Lois unodhowanave laba mororomeleya wu beteli ya Ukaraniya thitho malambo othene unodhiveliwana laba wewo.

⁹ Makwele ninga Lois venango unooda a-vwechechiwanga ninga hora yen’ne manee a-anakwe. Mbwenye namwasa okala makwele kaiira lemeziwa wee watoyeveela. Arongolala muvyawa vinjinji takadhi takami-anga amaniwa thitho aliwa tanadhowanave mlabela Yohova mororomeleya. (1 Timo. 5:3) Ninofwanela vwechecha ira aliwa bofuneeleya wa Yohova thitho aliwa pivifwanafwani-o vyapama vyolimbi-a wa azombwe.

10. Chiifwanafwani-o iivi yapama inanioni-a bali Toni?

¹⁰ Abali na arongola anjinji enao ali oulula anokaathi munyumba dhedho munosamaleliwa atu oulula thitho bafuma dhofuneya vinjinji. Mwaifwanafwani-o bali mbo-i unoitaniwa Toni malamboano unokala mumaburo enala. Liye ubadiziwile angana vyawa 20 mu agosto yawa ya 1942 wu Estado ya Pilisivaniya wu Estado Unidos. Mo-odibela liye anofwanela limbanana myasa dhovolowela ndale. Namwasa okonda ira akale nyathoropa  liye atokala kadeya vyawa viili. Liye na i-yanee Hilda tanolela a-ima ambili muimbarimbarini. Wari mwavyawa viilivi Toni atolaba muvyawa viraru mu pingoni ninga namaing’anela gulu la laandimuwa avapingoni, (malamboano naitaniwa ovwelani-a mabasa a gulu laadimuwa avapingoni) thitho ninga namaing’anela wa gumano waisa. Liye anoiri-a migumano na funji-a Bibilya angali perezonimo. Malamboano una vyawa 98, Toni kathuulele navang’onovene vyo-iya imbarimbari. Liye unodhowanave irana vyevyo vinaode liye volabela Yohova vambo-i na abalee mupingono.

11. N’nga ninaode a-vi oni-a ira abali-u na arongoli-u oulula tanakaathi manyumba osamaliliwamo atu oulula mbofuneya wa-iyo?

¹¹ N’nga ninaode a-vi asimba abali na arongola oulula enao anasamaleliwa manyumba osamaleliwamo atu oulula? Adimuwa apingo tanooda athangani-avo va mabasa ampingo vyakala vyoodeya. I-yo ninooda avuruwanechecha aliwa nadhowa maawaredhela venango alingarela va vidiyo. Akala tomwidhiwa bali oulula wenuo unakala manyumba osamaleliwamo atu oulula uli undendai na pingo ninofwanela mvwechechanga mwapama. Na-aire polepole ninooda roma adiwala abali odhiveliwiwala. Enango mwaaliwa anongooda viona ira kai ofwanelela onga vyaaliwa okene venango vinongoarucha ira tavionge vyevyo. Mbwenye naafukanga vyofuka thitho avuruwana thitho awadela imwerumweru ina i-yo mugulu la Yohova vyevyo vinooda nilimbi-a vinjinji.

12. Mbaabali oi a-vi enao anaode i-yo afwanya mupingoni wi-u?

¹² Hora dhinango ninooda kala odabwa mbwenye mumipingoni yi-u ninooda fwanyamo abali na arongola ororomeleya enao ali ifwanafwani-o yapama wa-iyo. Rongola mbo-i dhinalee Harriett ali alabelanga Yohova mororomeleya muvyawa vinjinji mu pingoni mwee wu Nova Jersey wu Estado Unidos. Ee-no liye anofwanela thama ira adhowe amakalenga vambo-i na mwanee. Abali amupingo mpya weniyo wali liye tanokaana hora yodhowa mwaredhela thitho mwidhiwa pama ee-no aliwa tatooda fwanya fuma. Rongola Harriett atoawadela mastoriya manjinji oonga moda walaleela aliwa vahora yeniyo na moda mufunjedhile liye imbarimbari mu yawa ya 1920. Vahora yen’ne tadhowanga muurumiwini liye hora dotheene anotukulecha pasta no-elamo xikova yoxikovarina meno namwasa kaidhiwa akala unodhowa perezoni namasaka-edho oi amaxikovaringana ka-ela kadheyani. Mwaimbarimbari mu fedno mbinli mu 1933 liye atokala perezoni sumana limbo-i. Mwa vyoireya vilivi manee weniyo a-ali kristau anomkami-a samalila a-imee araru enao tali ang’onong’ono. Mwaimbarimbari abali na arongola ororomeleya ninga Hariette oulula tanofuneeleya lemezo li-u!

13. N’nga chini ifunjedhile i-yo vyoonga funeya wa abali oulula amugulu la Yohova?

¹³ Abali na arongoli-u oulula bofuneelaya vinjinji mugulu la Yohova aliwa tatooda ona nametwiwa mwemo Yohova mwaaraeli-edhe liye mundhila dho-iyana i-yana dhela mugulu thitho mwaaliwa vakadha mutu vaekene. Aliwa thitho tatokaana ngari yofunjedha makalelo ofuneeleya dhela mu vyododomi-a vyiwa. Ee-no mwaonenga abali enala kala timwati lazelu thitho mufunjedhe vyevyo vinaode nyo na dodoliso liwa. (Sang. 18:4) Mwakaananga hora yowaidhiwa pama iroromelo inyu inooda kala yolimba thitho hora dothene munodha funjedha vyongo vinango na aliwa!

14. Mbamadhu aavi olimbi-a anofwanya i-yo va Dotornomio 32:7?

¹⁴ Muromenga ngunyo tapanya naabali na arongola oulula. (Muleri Dotornomio 32:7.)  Venango aliwa anooda aonanga paama thitho akaana kopolo dhooda onga venango wenda mbwenye mirimiwa njaizombwe thitho aliwa tato-iya dhina lapama vamethoni va Yohova. (Namal. 7:1) Hora dhothene muthuulelenga ira Yohova unoaona abali na arongola oulula kala ofuneya. Dhowananive asamalilanga abali odhiveliwiwala nalemezo linyu lothene. Mwiirenga ninga vyate Elizeu. Liye atodhilimbi-edha ira akale vambo-i na Eliya fiedha mumalamboee omari-a. Fedo dhiraru dhene Elizeu atomwadela Eliya ira: “Kandinodha u-iyani.”—2 Mam. 2:2, 4, 6.

15. Pivyofuka viivi vyevyo vinaodenga i-yo fuka abali na arongola oulula?

¹⁵ Muoni-enga ira munoabala abali na arongola oulula voafuka vyofuka vyapama. (Sang. 1:5; 20:5; 1 Timo. 5:1, 2) Nyo munooda afuka vyofuka ninga vi: N’nga mwangali zombwe chini yausikimizeli-edheni ira mutofwanya imbarimbari? N’nga vyoireya vigumanena nyo vyauwiri-idheni a-vi vivwa ira muli okwivela wa Yohova? N’nga chin’ni yaukami-idheni dhowanave labela Yohova mwaimwerumweru? (1 Timo. 6:6-8) Mwaira e-no mwaavuruwanechechenga mwapama vevo vanaongenga aliwa vyoireya vigumanena aliwa.

16. N’nga abali na arongola oulula naabali aazombwe anoganyali a-vi tatapanyanga vambo-ive?

¹⁶ Abali oulula naazombwe tatapanyanga unango nafwee othene tanokala olimbi-ana. (Aroma 1:12) Azombwe anooda wenjedhela nyidela wiwa Yohova ira unoasamalila arumiwee ororomeleya thitho abali oulula anooda dhivwanga ira mbodhiveliwiwa. Abali-u na arongoli-u oulula tanooda kala odhiveliwa voonga nanyo vamaraeli-o awachenle aliwa wa Yohova wari mwaigumiyiwa.

17. Mwasiwa ngwani ninooda onga ira abali-u oulula ororomeleyala tanokala obaleya movira wa vyawa vinjinji?

¹⁷ Hora dhinjinji baleya watutu unooda yeveela mutu aululanga, mbwenye ale ali ororomeleya wa Yohova hora dothene anokalave obaleya vamethoni vee. (1 Atez. 1:2, 3) Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngwoi muvyawa viwa vyothene hora dhothene aliwa tatorumeli-a ira zimu wa Nlungu waakami-enga ulukuli-a makalelo apama. Naidhiwanga pama abali-u na arognoli-u oululala thitho na mwemo munofunjedha i-yo vinjinji naaliwa ninozidiela ira chifuma yapereso indendai yo-olengeseya!

18. Chin’ni inofuna i-yo dhaona muyofunjedha yo-arela?

¹⁸ Pingo kunokala olimba akala ira abali aazombwe talemezanga oulula baa-i, mbwenye thitho abali na arongola oulula taonanga azombwe apingoni kala ofuneeleya. Yofunjedha yo-arela ninodha onani mwemo abali na arongola oulula munaoni-edhe aliwa ira tanolemeza vinjinji abali aazombwe apingoni.