MURU OFUNJEDHA 31
NYUMBO 12 Yehova Mulungu Wamkulu
Vyongo virile Yohova ira anivulumuche wu madawo na wukwa
“Nlungu atoodhiveliwana maningi ilambo moi atoovelela mwanee obaliwa ekhene.”—JU. 3:16.
VINOFUNA I-YO FUNJEDHA
Ninofunjedha vyongo vinoira Yohova vonikami-a ira nim’vwelenga nom’labela, angalive ira nili atu odawa, na moda Yohova munonikami-edha liye ira nidhakaena ingumi yo-omala vahora yoi kaninodha rucheyanga na vyodawa.
1-2. (a) N’nga madawo chini, n’nga ninaire a-vi ira nim’vwelenga thitho m’labela Yohova angalive ira nili atu odawa? (Muone thitho thapuleliwa wa madhu enango.”) (b) N’nga ninotapanya n’ni muyofunjedha yei thitho myasa inango yofwanyeya mu Nsanja yen’na? (Muone thitho “Madhu anamaleri” murevista leli)
N’NGA munodhiveliwana idhiwa moda munoudhiveliwanani Yohova Nlungu? Ndhila imbo-i inafwanyelena i-yo yowakula ya yofuka yei, ndi funjedha vyevyo viirile Yohova ira anivulumuche wu vyodawa na wukwa. Madawo a ndi mwidani oophi-a, wenuo wa-anaode i-yo m’gonji-a vaokhene. Ninodawa dambo nlilothene thitho ninokwa namwasa wa vyodawavyo. (Aro. 5:12) Mbwenye mwasa osangalali-a ngoi Yohova unodha nikami-a gonji-a madawo. Thitho pyo-okaikeli-a ira ninodha ganyali va kondo yen’na!
2 Yohova ukadhi akami-anga atu limbanana vyodawa wa vyawa vyokwaranya 6.000. Mwasiwa ngwan’ni? Namwasa oi unonidhiveliwana. Yohova ukadhi adhiveliwangana atu romela vamaromelo vene thitho unoirana vyongo vinjinji ira anikami-e limbanana vyodawa. Nlungu unoidhiwa ira vyodawa vinodhi-a wukwa thitho liye kanofuna ira i-yo atu nikwenga. Unofuna ira nikaena ingumi yokalao modhowa nodhowa. (Aro. 6:23) Vi ndi vyevyo vinofuna Yohova. Muyofunjedha yei ninotapanya vyofuka viraru: (1) N’nga Yohova avelenle idedi-edho yoi a-vi, waatu odawa? (2) N’nga atu anoongiwa Bibilyani oi tali odawa, tairile n’ni ira tam’sangalali-enga Yohova? (3) N’nga Yesu airile n’ni ira avulumuche atu wu vyodawa na wukwa?
N’NGA YOHOVA AVELENLE IDEDI-DHO YOI A-VI WAATU ODAWA?
3. N’nga chini yaireile ira anamabali-u oroma tadawe? (Muone thitho iruthiruthi.)
3 Nlungu angapanduchile lombwana na i-yana oroma, afuna ira tasangalalenga. Atowava-a limburo loi takalengamo, yotuva ya banja na basa yosangalali-a yoi tailabenga. Aliwa tafuneela bala a-ima nodhali-a ilambo yothene yavathi thitho isaka-edha ira ikale yobaleya ninga munda wa Edeni. Mbwenye aava-idhe lamulo limbo-i baa-i. Thitho mwaudhivela atoawenjeli-a ira, akala katinovwela lamulolo mwakhomove, anodhakwa. Ninoidhiwa vyongo vyaireile vasogolovee. Ngelo wenuo a-aadhiveliwana thitho a-am’dhiveliwana Nlungu, atooanyengelela ira tadawe. Adamu na Eva tatooirana vyongo vyaongile ngelo othakaluo. Namwasa oi kataodile m’roromela Babiwa waudhivela, aliwa tatoodawa. Ninga munoidhiwela i-yo, vyaongile Yohova vyatooireya. Kumela va dambo lelo tatoogumanana vyo-arelavo vyee vyoi ndi ulula na wukwa.—Mar. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Mwasiwa ngwan’ni Yohova unoidanana vyodawa nonikami-anga ira nim’vwelenga nom’labela? (Aroma 8:20, 21)
4 Yohova atooiri-a ira mwasula ulembiwe naifunelo yoi unikami-enga. Unonikami-a vwechecha mwasee Yohova unoidanana maningi vyodawa. Vyodawa vinoiri-a ira nilapelane na Babi-u thitho vinodhi-a wukwa. (Esa. 59:2) Ngumwasee Satana wenuo aromi-idhe nyarwadhi, unodhiveliwana vyodawa thitho limbi-anga atu ira tadawenga. Vinooneya ira Satana athuulela ira m’dawi-a Adamu na Eva, ungadodomi-idhe ifunelo ya Nlungu waatu. Mbwenye kaaidhiwa ulukula waudhivela wa Yohova. Nlungu kachinjile ifunelo yana liye yokhuza a-ima a Adamu na Eva. Yohova unodhiveliwana maningi atu, ee-no mombaranya atowava-a idedi-edho. (Muleri Aroma 8:20, 21.) Yohova atooidhiwa ira enango mwa a-ima a Adamu, anodha sakula m’dhiveliwana thitho m’vwela. Ee-no vokala Baba na Namapanduchiwa, Yohova unodha athathula wu vyodawa thitho akami-a ira takale vauxamwali wapama na liye. N’nga Yohova airilena a-vi vyevi?
5. N’nga ndi vahora iivi, vevo Yohova vavelenle liye fendo yoroma idedi-edho waatu? Muongemo. (Maromelo 3:15)
5 Muleri Maromelo 3:15. Fendo yoroma Yohova yavelenle liye idedi-edho waatu, ndi vevo vam’mwandenle liye Satana moda unofuna liye dhatongiwa. Nlungu atoongelatu ira vanodha kala “ziza” lelo linofuna dhavulumucha atu. Ziza leli linodha m’nonga Satana nosaka-edha vyongo vyothene vinongile liye mundani mwa Edeni. (1 Ju. 3:8) Mbwenye voirana vyongo vyevi, zizalo linodha gumanana nyarwa. Satana unodha dhimbinuwela zizalo fiyedha lipha. Vyevi vingairi-idhe ira Yohova avwe upha maningi rimanimwee. Mbwenye liye atoorumela uvwa upha wethene weu, namwasa oi unodhiveliwana atu thitho anoofuna avulumucha wu vyodawa na wukwa.
N’NGA ATU ANOONGIWA BIBILYANI OI TALI ODAWA, TAIRILE N’NI IRA TAM’SANGALALI-ENGA YOHOVA?
6. N’nga alombwana ororomeleya ninga Abeli na Nowa, tairilen’ni ira takale vauxamwali wapama na Yohova?
6 Wa vyawa vinjinji, Yohova ukadhi aonganga movweya pama vyongo vinakami-e atu odawa ira takale okoka vauxamwali na liye. Abeli wenuo ali mwana wa nambili wa Adamu na Eva, ali mutu oroma m’roromela Yohova, vasogolo voi anamabalee tatoodawa. Namwasa oi Abeli anom’dhiveliwana Yohova thitho anoofuna m’sangalali-a nokala vauxamwali na liye, atoovelela sembe. Abeli ali namakumbiza, ee-no atootukula enango mwaa-ima amabilee nowavelela sembe wa Yohova. Liye “atoosangalala na Abeli thitho sembee.” (Mar. 4:4) Yohova atoothonyi-edha ira anoosangalala na sembe dhavelela atu enango tam’dhiveliwana nom’roromela ninga Nowa. (Mar. 8:20, 21) Vorumela sembe dhedhi, Yohova atoothonyi-edha ira atu odawa, anooda kala okoka vauxamwali na liye thitho ira unooda sangalalanga naaliwa. b
7. N’nga ninofunedhavon’ni, va vyevyo Abrahamu vyafuna liye irana Yohova angavem’phile ira am’velele mwanee sembe?
7 Abrahamu anom’roromela maningi Nlungu. Yohova atom’vepha irana yongo yorucha maningi, yeyo yali velela mwanee Isaki ninga sembe. Vyevi vyali vyorucha maningi wa Abrahamu. Mbwenye angalive ira vyali e-no, liye ali okozeya vwela. Anga-adhi vang’ono ira am’phe mwanee, Nlungu atom’kondi-a. Ifwanafwani-o yei inofunji-a atu othene anororomela Nlungu likhundo laimbarimbari lofuneya maningi. Likhundolee toi, Yohova ali ofunechecha velela mwanee odhiveliwiwa ninga sembe. Vyevi vinothonyi-edha ira Yohova unodhiveliwana maningi atu.—Mar. 22:1-18.
8. N’nga sembe dhaveleliwa movwelana na ilamulo dhaimelelan’ni? (Levitiko 4:27-29; 17:11)
8 Vangavirile vyawa vinjinji, Nlungu atoovelela ilamulo wa Israeli yothonyi-edha ira atu a Nlungu tanoofuneela velela sembe dhinjinji ira madawiwa taleveleliwe. (Muleri Levitiko 4:27-29; 17:11.) Sembe dhedhi dhaimelela sembe ilukulu yeniyo yafuna dhavulumucha atu wu vyodawa na wukwa. Anamaongela a Nlungu tatoowandeliwa ira talembe vyokuza ziza lolanyedhiwa, wenuo ngu mwana wavakhundu wa Nlungu, ira unodha oni-iwa nyarwa nophiwa. Liye unodha phiwa ninga libila loveleliwa sembe. (Esa. 53:1-12) Kathuulelani: Yohova atoovelela mwanee obaliwa ekhene ninga sembe, na ifunelo yoi avulumuche atu thangani-avo nyo wu vyodawa na wukwa.
N’NGA YESU AIRILE N’NI IRA AVULUMUCHE ATU WU VYODAWA NA WUKWA?
9. N’nga Juwau namabadiza aongile n’ni vyokuza Yesu? (Aebere 9:22; 10:1-4, 12)
9 Mu yawa ya 29 EC, Juwau namabadiza wenuo ali rumiwi wa Nlungu angam’moni Yesu atoonga ira: “Kaing’anani mwana libila wa Nlungu unokumi-a madawo ailambo.” (Ju. 1:29) Madhu enala anothonyi-edha ira Yesu ali ziza lelo lalanyedhile Nlungu. Liye ngwafuna velela sembe yalanyedhile Nlungu. Kumela vevo, atu atokaana idedi-edho yodhavulumuchiwa wu vyodawa na wukwa.—Muleri Aebere 9:22; 10:1-4, 12.
10. N’nga Yesu athonyi-edhe a-vi ira “adhidhe dhaitana atu odawa”?
10 Yesu anokaana ifunelo maningi naatu enao tadhivwela tangaranga namwasa oi tali odawa thitho atowavepha ira takale anama-arelee. Liye anoidhiwa ira vyodawa ndi vyevyo vinoiri-a ira atu othene tagumanengana nyarwa. Ee-no liye atowakami-a alombwana naa-iyanene enao taidhiweya ira mbodawa. Vo-indi-edha basa ifwanafwani-o, liye atoonga ira: “Atu apama katinofuneela infrimero, mbwenye obulela mbanom’funa.” Atoowenjedhela onga ira: “Miyo kandidhele atu olongomana mbwenye odawa.” (Mat. 9:12, 13) Vyevi ndi vyevyo vyaira Yesu. Liye atoonga moriya rima thitho m’levelela m’ma mwinango a-uwile manyalwee na mi-odi. (Luk. 7:37-50) Liye atoofunji-a likhundo laimbarimbari wa i-yana mwinango wau Samariya vaisimeni angalive ira aidhiweya ira i-yanuo ali wauputa. (Ju. 4:7, 17-19, 25, 26) Nlungu atom’va-a Yesu kopolo yomali-a wukwa oi vyo-arelavovyee ndi vyodawa. N’nga ninoidhiwa a-vi vyevi? Yesu atoovenyathi-a atu okwa alombwana naa-iyana, a-ima naandimuwene.—Mat. 11:5.
11. Mwasiwa ngwan’ni atu odawa tanoom’dhiveliwana Yesu?
11 Pyo-odabwi-a ira masiki atu enao tairana vyongo vyothakala maningi tanom’dhiveliwana Yesu. Liye anoovwechecha moda mwadhivwela aliwa thitho atowathonyi-edha tangaranga. Aliwa kataova onga na liye. (Luk. 15:1, 2) Thitho Yesu anowasimba namwasa om’roromela. (Luk. 19:1-10) Vyevi vinothonyi-edha pama ira Babee ngwatangaranga. (Ju. 14:9) Vyevyo vyaonga Yesu thitho irana, vyatoothonyi-edha ira Babee wenuo uli watangaranga thitho oriya rima, unodhiveliwana atu thitho unofuna akami-a ira tam’vwelenga nom’labela angalive ira mbodawa. Yesu unofuna ira atu odawa tachinyuwe noroma m’a-rela.—Luk. 5:27, 28.
12. N’nga Yesu afunji-idhe n’ni vyokuza wukwa wee?
12 Yesu anoidhiwa ira unodha velela ingumiyee ninga sembe. Moweli-edha weli-edha anoowandela anama-arelee ira unodha veleliwa mandhani mwa amwidanee nothomeiwa vaimurini yoonelavo nyarwa. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Movwelana na vyaongile Juwau na anamaongela enango, Yesu anoidhiwa ira sembee inodha kumi-a madawo ailambo. Yesu atoofunji-a thitho ira adhavelela ingumiyee, unodha aitana atu o-iyana i-yana ira tadhe wa liye. (Ju. 12:32) Atu odawa anooda m’sangalali-a Yohova akala anorumela Yesu kala mbwiiwa thitho sazi-edha ifwanafwani-oyee. Tairangana vyevi, vasogolovee “anodha thathuliwa wu vyodawa.” (Aro. 6:14, 18, 22; Ju. 8:32) Ee-no mofunechecha thitho molimba rima, Yesu atoorumela wukwa opha maningi ira anivulumuche.—Ju. 10:17, 18.
13. N’nga Yesu aireliwile vyongo viivi va wukwa wee, n’nga wukwa wee unonifunji-an’ni vyokuza Nlungu? (Muone thitho iruthiruthi.)
13 Yesu atooveleliwa na m’mbo-i mwa afwee avarimani, atoomangiwa, nyoziwa, ongeliwa vyongo vyonama, tongiwa ira aphiwe thitho atooni-iwa nyarwa. Vasogolovee anyakondo tatom’tukulela wu limburo weo wam’phele aliwa nom’thomeya vaimurini. Yesu atoovilela mororomeleya upha na nyarwa dhothene dhagumanena liye. Mbwenye Yohova Nlungu ngwenuo avwide upha maningi voona mwanee arucheyanga. Angalive ira Yohova utokaana kopolo dho-okaana madile, kaavolowelevo nomali-a nyarwa dhedho mwanee dhagumanana liye. Mwasiwa ngwan’ni? Chini inairi-e ira Baba waudhivela aire vyongo mundhila yen’na? Mogwandela ninooda onga ira ndi udhivela. Yesu aongile ira: “Nlungu atoodhiveliwana maningi ilambo moi atoovelela Mwanee obaliwa ekhene ira, mutu uliwethene om’roromela a-anongiwe mbwenye akaena ingumi yo-omala.”—Ju. 3:16.
Vorumeli-a ira mwanee aphiwe, Yohova atoovwa upha maningi naifunelo yoi anivulumuche wu vyodawa na wukwa (Muone ndima 13)
14. N’nga sembe ya Yesu inonifunji-an’ni?
14 Sembe ya Yesu ndi umboni ulukulu oi Yohova unodhiveliwana a-ima a Adamu na Eva. Sembila inothonyi-edha ira Yohova unoudhiveliwanani maningi nyo. Liye atoirana vyongo vilukulu vorumeli-a ira avwe upha oophi-a naifunelo yoi auvulumucheni nyo wu vyodawa na wukwa. (1 Ju. 4:9, 10) Ee-no, liye unofuna kami-a mutu uliwethene wa i-yo ira aganyali vakondo yolimbanana vyodawa.
15. N’nga ninofwanela ira n’ni, ira yotuva ya Nlungu ya sembe ya Yesu inikami-enga?
15 Nlungu utoniva-a sembe ya mwanee obaliwa ekhene ninga yotuva thitho inoiri-a ira vyodawa vi-u vileveleliwe. Mbwenye ira Nlungu anilevelelenga vatokala vyongo vinofwanela i-yo irana. Juwau namabadiza na Yesu Kristu, tatoonga vinofwanela i-yo irana, vevo vaongile aliwa ira: “Muchinyuwe, namwasa oi Umwene wa dhulu uli duzi.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Ee-no, chinyuwa kofuneya maningi ira nikale vauxamwali na Babi-u waudhivela thitho ira anilevelelenga vyodawa vi-u. N’nga chinyuwa unothapulelan’ni, n’nga unanikami-e a-vi ira nim’sangalali-enga Yohova angalive ira nili atu odawa? Muyofunjedha yo-arela inodha wakula yofuka yen’na.
NYUMBO 18 Tikuthokoza Chifukwa cha Dipo
a Thapuleliwa wa madhu enango: Bibilyani, madhu oi “madawo” anoimelela vyongo vyothakala vinairena mutu venango imwanana irana vyongo movwelana na makundo a Yohova a makalelo apama. Mbwenye madhwala anooda imelela thitho kala wi-u “atu odawa” namwasa oi nili a-ima a Adamu. I-yo othene ninokwa namwasa wa madawo enao atukulele i-yo.
