Lupani ira muwone myasee

Lupani ira muwone myasee

Vyolembiwa vyavalibweni: “Otembeleleya ngu mwana Hagaf mwana wa Hagav okumela wa Yahweh Sabaot”

N’nga Mutoidhiwa?

N’nga Mutoidhiwa?

N’nga vyolemba vyawale vyalebiwile a-vi, vinovwelana na vili Bibilyani?

CHI-I lamabwe lalembiwile yawa ya 700-600 B.C.E. na ya ndhila yodhowa nyuma yolokotedhamo vyongo vyawale wu Landis wu Yerusalemu. Libwelo lakumi-iwile vamasiye okala vakwikwi na Hebroni wu Israeli. Yolembiwayo yaongile ira: “Otembelereya ngu mwana Hagaf mwana wa Hagav okumela wa Yahweh Sabaot.” N’nga malembao anosikimiza ira Bibilya toi a-vi? Linooni-a ira dhina la Nlungu loi Yohova, akala written YHWH malemba aiheberi awale kali oidhiweya thitho o-indi-edhiwa basa vaingumi ya dambo na dambo hora yawale. Mwaimbarimbari vyolembiwa vyafwanyeecha paoni wa masiye vinaoni-a ira atu tasungecha vyogo paoni wa masiye yali ninga paoni wosungelao vyongoviwa vyolembiwa.

Vogogodha vamwasa wa vyolembiwa vyevi Dr. Rachel Nabulsi wau univesiti ya Georgia aongile ira: “I-ndi-edha basa dhina loi YHWH kofuneya vinjinji. . . . Malemba thitho vyolembiwa vinooni-a funeya wa dhina la YHWH vaingumi ya aisraeli na Ayuda.” Evyo vinokami-a Bibilya, mwemo dhina la Nlungu mulembiwele aliwa YHWH mbwe na iheberi linofwavyeya vinjinji hora dhinangomadhiniwa anothangani-avo thitho dhina loi Nlungu.

Madhu oi “Yahweh Sabaot” olembiwa va libweni kathapulela ira “Yohova wamaziza” vyevi vinooni-a ira kai dhina la Nlunguve mbwenye thitho na madhu oi “Yohova wamaziza” tano-indi-edheliwa basa vinjinji mu hora yandulimu. Vyevi vinothapulela thitho i-ndi-edhela basa madhu oi “Yohova wamaziza” enao tanafwanyeya maulendo 283 Malemba Aiheberi, simbwasimbwa marta a Esaya, Jeremiya na Zakariya.