Lupani ira muwone myasee

Lupani ira muwone myasee

ISTORIYA YA INGUMI YANGA

Yohova ukadhi awakulanga malobelwanga

Yohova ukadhi awakulanga malobelwanga

DAMBO n’nango ndingana vyawa 10, ndatooing’ana nyenyedi nama-iyu. Ee-no ndatookokora nolobela. Ndali ndiiranga funjedhawene vyoonga Yohova thitho ndatoom’mwandelamo vyongo vyandisukwali-a. Lobeloli latoondikami-a kaana ifunelo yofuna m’labela Yohova Nlungu, wenuo uli “ovwa malobelo,” vaingumi yanga yothene. (Sal. 65:2) Dedi-ani ndoowandeleni mwasee walobelenle miyo wa Nlungu ndangam’mwidhi wene.

ALENDO ENAO TACHINJILE INGUMII-U

Ndabaliwile va 22 wa Dezembro wa 1929 mudhi ung’ono waitaniwa Noville wenuo una mazunde 9 vaduzi na wu Bastogne ilambo ya Belgika. Ndinothuulela vyongo vyosangalali-a vyaireya na anamabalanga wu mazunde ndingali mwana. Miyo na balanga Raymond, nanoofinya ukaka wang’ombe dambo nlilothene thitho a-nda mbeu. Mudhi-u ung’onula, atu tanoovwelana maningi thitho kami-ana mabasa.

Nilabanga basa zundeni wi-u

Babanga Emile na m’manga Alice, tali akatolika odhivelela. Aliwa tanooira misa madimingu aliothene. Mbwenye mu yawa 1939, apainiya okumela wu Inglaterra tatoodha mudhi mwi-u. Tatoom’mwandela babanga ira alembi-e ira awachelenga Magazini oi va-eeni anoongiwa Galamukani. Babanga atoozindiyela hora yeniyene ira utofwanya imbarimbari thitho atooroma leri Bibilya. Anga-iidhe ira misa, atu amudhimo enao tavwelana naaliwa, tatooroma aruni-a maningi. Tanoom’kanyi-edha babanga ira akaleve wakatolika thitho vyatooiri-a ira takanganenga maningi.

Vyatoondiphi-a rima maningi ndangaoni babanga akanyi-edhiwanga ee-ni. Vyevi vyatoondiiri-a ira ndiire lobelo lokumela vathi varima, lelo liongile miyo maromelo wa mwasula. Atwao tanga-iidhe m’runi-a babanga, ndatoosangalala maningi. Moi ee-no ndatoosikimizela rima ira Yohova “ngovwa malobelo.”

VYONGO VYAIREILE VAHORA YA KONDO

Va 10 wa Maio wa 1940, anyakondo Alemanya tatoodhimbinuela ilambo ya Belgika thitho vyevi vyatooiri-a ira atu anjinji tatawe muilambonimo. Banja li-u latootawela makumelo adhuwa ailambo ya Fransa. Vauledula navirana matatamo oophi-a mwemo anyakondo Alemanha na Fransa mwawana aliwa.

Ninga welenle mazundeni wi-u, nafwaidhe vyongo vi-u vinjinji vingamadhi biwa. Wa-adhi mwanambwi-u baa-i dhinalee bobi, wenuo aniwachenle. Vyevi vyatoondiiri-a ira ndidhifukenga ira, ‘Mwasiwa ngwan’ni utoireya kondo na nyarwa dhinango?’

Ndatooroma kala vauxamwali olimba na Yohova ndingali zombwe

Vahora yen’na nanoolimbi-iwa maningi na udha wa bali Emile Schrantz, a wenuo ali ndimuwa wavapingoni thitho painiya ororomeleya. Liye atoonga vo-indi-edha basa Bibilya mwasee vailambo yavathila vanoireya nyarwa thitho atoowakula vyofuka vyanga vinango vyokuza ingumi. Ndatooroma kala vauxamwali olimba na Yohova thitho ndatoororomela ira Yohova ngu Nlungu waudhivela.

Angalive ira kondo chaamanle, banjali-u lanoogumanana abali thitho waredha. Mwaifwanafwani-o, mu Agosto wa 1943, bali José-Nicolas Minet atoodha zundeni wi-u dhaonga mwasa. Liye atoofuka ira: “Mbaani unofuna badiziwa?” Miyo na babanga natooimecha wono. Nabadiziwile i-njeni mwinango ung’ono duzi na zundeni wi-u.

Dezembro wa 1944, ilambo ya Alemanya yatooroma dhimbinuwela maningi vilambo vyamavirelo adhuwa awu Europa vakondo ilukulu yavailambo yothene. Nakalecha duzi na weo waireya kondo thitho wamwedi upumbula, navithalecha chindo mwakwartu yavathi. Dambo nan’ngo ndatookuma ira ndimadyi-e vifuwo vi-u. Anyakondo tatooponya bomba zundeni mwi-u moi soi ya nyumba mwemo mwalokotamo i-yo mitolwi-u yatookumao. Nyakondo mwinango wa Amerika wenuo ali duzi na tanga li-u, atoondiwandela ira, “gonathi vathi” ndatootamanga nogona vathi duzi na liye thitho liye atoondiwari-a ichapowayee ira andibarele.

VYONGO VYANDIKAMI-IDHE IRA NDIDHOWENAVE KALA VAUXAMWALI NA YOHOVA

Vadambo la kazametwi-u

Kondwila ingamadhi, ndatooroma onga vaduzi navaduzi naabali apingo wau Liège wenuo uli olapela wa makilometru 90 makumelo adhuwa atatamo wakalecha i-yo. Vira wahora, natooromi-a ixigurupu wu Bastogne. Ndatooroma laba basa muskritoriyo ya misoko thitho ndatokaana ngari yofunjedha malamulo. Ee-no ndatooroma laba basa muskritoriyo inango yaguverno. Muyawa ya 1951, vatoosaka-edhiwa gumano wavakundu ung’ono wu Bastogne. Vagumanula vatookala atu vaduziduzi 100 thangani-avo Eliy Reuter wenuo ali painiya wa thindhi. Liye atooponda njinga makilometru olapela okwakwana 50 ira afiye vagumanula. Vo-odembuwa natooroma dhivelana thitho natookala vaimweendi. Eliy ali angawachenle karta yom’mwitana ira amavolowe xikola ya Giliyadi wu Amerika. Liye atoolembela karta usedhe li-u loonga mwasee waona liye ira kanadhoweo xikolanio. Bali Knorr, wenuo vahoriyo anosogolela atu a Nlungu, atoowakula moriya rima ira venango unodha dhowa xikolanio vambo-i na man’nee. Ee-no mu Fevereiro wa 1953, natoothelana.

Elly na mwani-u Serge

Yawa yeyo, miyo na Eliy natoodhowa maonela gumano wamuru oi, “Atu amuilambo ipya” waireile wu kapo ya Yankee wu Nova York. Vagumanula natoogumanana bali mwinango wenuo andiwandenle ira unondilemba basa yapama thitho atoondiwandela ira ndithamele wu Estados Unidos. Nangaulobelele mwasula, miyo na Eliy naona ira niwelele wu Beligika ira nimakami-e ixigurupu ya anamalaleya 10 enao tali wu Belgika. Yawa yo-arela, natoosangalala kaana mwana walombwana dhinalee Serge. Mbwenye pyovwi-a tangaranga ira vangavirile myedi 7 Serge atoobulela thitho atookwa. Natoom’mwandela Yohova mulobelo vya tangaranga dhi-u thitho liye atoonilimbi-a maningi na idedi-edho yoi atu okwa anodha venyathi-iwa.

URUMIWI WAHORA DHOTHENE

Mu Outubro wa 1961, ndatoofwanya basa yalabenga miyo wamalambo oyeva thitho yatoondiva-a ngari yoira upainiya. Dambo lelo ndatooligareliwa na rumiwi wa tambi yau Belgika. Liye atoondifuka akala ndinooda dhowa malabanga ninga rumiwi waisa oi va-eeni unoitaniwa namaing’anela isa. Ee-no ndatoom’fuka ira: “N’nga kavyakale pama miyo roma ira upainiya nda-anarome laba urumiwi wen’na?” Abali tatoorumela vyavepile miyovyo. Nangairile upainiya wa myedhi 8, natooroma wendela visa mu Setembro wa 1962.

Ningalabile ninga anamaing’anela isa wa vyawa vinli, natooitaniwa ira nimalabenga va Beteli yau Brussels. Natooroma urumiwi wava Beteli mu Outubro wa 1964. Natoofwanya maraelo-o manjinji muurumiwi-u upyula. Va-anavire hora yolapela kumela vevo bali Knorr vyadhidhe liye dhawendela ofesi-u yatambi muyawa ya 1965, natoodabwa wandeliwa ira ndito-eliwa kala rumiwi watambi. Vasogolovee miyo na Eliy natooitaniwa ira nidhowe nimafunje sala numero 41 ya xikola ya Giliyadi. Veva madhu abali Knorr aongile liye vyawa 13 vivirilevi, tatookwakwaneli-edhiwa. Nangamari-idhe xikolila, natoowelela wu Beteli yau Belgika.

BARELA UFULWI-U OLAMBELA

Wa vyawa vinjinji, ndatokaana ngari yolaba mabasa enao andiiri-idhe funjedha vyamalamulo, vobarela ufulu olambela waatu a Yohova wu Europa na matatamo enango. (Afl. 1:7) Vyevi vitondiiri-a ira ndikaena ngari yoonga naandimuwa andimuwa amaguverno, avilambo vyokwaranya 55 mwemo mwakondi-iwa basa li-u. Ndaonganga naandimuwa andimuwa amaguverno, malo modhivwei-a ira ndili mutu oidhiwa vyamalamulo, ndanoawandela ira miyo ndili “mutu wa Nlungu.” Hora dhothene ndanoolobela wa Yohova ira andisogolele namwasa oi ndanooidhiwa ira “mirima ya mwene [venango yaanamatonga] ili ninga mi-inje yama-inje mandhani mwa Yohova. Unoidhowi-a uliwethene unofuna liye.”—San. 21:1.

Ndinothuulelave hora yeniyo yaongile miyo na namavelela malangi-o mwinango wa nyumba ya malamulo yau Europa. Ndali ndingavepile fendo ndingasi ira andiva-e ngari yoonga na liye thitho vamamari-edhovee atoorumela. Liye atoondiwandela ira, “ndinouva-a maminutu 5 baa-i, kikwaranye veva.” Ndatoorami-a murwanga noroma lobela. Namavelela malangi-o wanyumba ya malamuluo atoodabwa thitho atoofuka vyaira miyovyo. Ndatoovenyathi-a murwanga nom’mwandela ira, “Ndinosimba Nlungu namwasa oi nyo muli m’mbo-i mwaarumiwee.” Atoondifuka ira, “Unothapulelan’ni?” Ndatoom’thonyi-edha lemba la Aro 13:4. Voi liye ali wa mureligiau la Porestant thitho anoolemeza Bibilya, madhwao tatoom’fiya varimani. Vyo-arelavovyee pyoi atoondirumeli-a onga na liye wamaminuto 30 thitho vyotapanya vi-uvyo vyatoowenda pama maningi. Liye atoofiya vosimba mabasa anolaba Amboni dha Yohova.

Wa vyawa vinjinji, atu a Yohova awu Europa takadhi tadhowanga tiribunale ira tamawakule vamwasa o-volowela vya ndale, namabala afwanela lela a-ima banjalee lamala, misoko na miselu inango. Ndatookana ngari yokami-a vamiselu minjinji thitho ndatoona ndekene mwemo Yohova mwanikami-edhele liye ira niganyali. Amboni dha Yohova atoganyali miselu yokwaranya 140 wu tiribunale yoona vya ufulu waatu awu Europa.

BASA YA UMWENE YATOOROMA WENDA PAMA WU CUBA

Muyawa ya 1990, ndatoolaba basa na bali Philip Brumley wau sede li-u na bali Valter Farneti wau Italiya vokami-a abali awu Cuba, weo wakondi-wa basa li-u ira abali takaena ufulu olambela. Ndatoolembela karta ofesi ya namaimelela wa ilambo yau Cuba wu Belgika. Natootapanya na m’mbo-i mwaandimuwa awu ofesiyo. Voromavene tapanyau kanavwechechanavo pama va vyongo viiri-idhe ira guverno likondi-e basa li-u.

Ndingali na Philip Brumley na Valter Farneti vaulendwi-u wau Cuba 1990

Nangalobenle wa Yohova ira anisogolele, natoovepa andimuwa andimuwa amaguverno ira tanirumeli-e tumiza ma Bibilya 500 wu Cuba thitho tatoonirumeli-a. Ma Bibilyao tatoofiya pama thitho tatoogawiwa waabali naarongoli-u, ee-no nanoona ira Yohova unaaraeli-a thindhi li-u. Voi ee-no natoovepa okoka ira nitumizeo ma Bibilya enango okwakwana 27.500. Ee-no guverno yatoorumela. Natoosangalala maningi kami-a abali naarongoli-u wu Cuba ira takaena ma Bibilya.

Ndikadhi ndidhowanga wu Cuba ira ndimakami-e vamwasa okuza ufulu waabali naarongoli-u okuza lambela. Vyevi vyatooiri-a ira ndiidhiwane naandimuwa andimuwa anjinji amaguverno.

KAMI-A ABALI-U AWU RUWANDA

Muyawa ya 1994, atu okwaranya 1.000.000 tatoopiwa vakondo yoopi-a wu Ruwanda. Pyovwi-a tangaranga ira abali naarongoli-u enango thitho tatoopiwa. Mo-odimbela, vatoosaka-edhiwa vyoi abali talabe basa yovelela kami-o uilamboi.

Nangafiile usede yau Kigali, nafwaidhe ofesi ya tambi na mamburo owachelelamo mabuku, machi-i tangamadhi poowapoowa na mabala afuti. Natoovwa myasa dhinjinji dhovwi-a tangaranga dhokuza abali-u naarongoli-u enao apiwile na masarasada. Thitho natoovwa myasa dhokuza mwemo abali naarongola mwakami-edhelana aliwa vahorila. Mwaifwanafwani-o, natoogumanana bali mwinango wau Itusi wenuo abareliwa na banja n’nango la Amboni a Ihutu. Banjali latoom’lokota lindini wamalambo 28. Vagumano waireile wu Kigali, natoolimbi-iwa naabali naarongola okwakwana 900.

Left: Wono wazwele: Buku lelo lanongeile na mabala afuti wu ofesi yi-u yothapulela

Wono odyana: Nilabanga basa yovelela kami-o

Moi ee-no natoodhowa wu Zaire (weo va-eeni unoitaniwa Republica Democratica de Congo) masaka abali awu Ruwanda enao tatawele kam’puni, vaduzi na sidadi ya Goma. Mbwenye kanaafwaidhe thitho natoom’vepa Yohova ira anisogolele waabalao. Ee-no natoona mutu mwinango awendanga duzi na i-yo thitho natoom’fuka akala utom’mwidhiwa wa Mboni dha Yohova uliwethene. Liye atoowakula ira, “Ee, miyo thitho ndili wa Mboni. Ndinooda uvelelani waabali akomisau yovelela kami-o.” Nangatapanyile makundo olimbi-a naabali akomisauwao, natoogumanana abali okwakwana 1.600 otawa waniwa thitho natowalimbi-a. Natooleri vambo-i naaliwa karta yokumela wu Gulu Lotonga. Abalao tatoosangalala maningi tangavwide madhu olimbi-a akartao oonga ira: “Hora dhothene ninoulobelelani. Nitoidhiwa ira Yohova kanodha u-iyani.” Vyongo vyaongile Gulu Lotongali, vyali vyaimbarimbari namwasa oi va-eeni, wu Ruwanda utokala Amboni dha Yohova okwaranya 30.000, enao anosangalala nom’labela Yohova.

NDILI OSIKIMIZELA DHOWANAVE KALA OROROMELEYA

I-yananga odhiveliwiwa Eliy atookwa yawa ya 2011, ningakanle vabanjani wa vyawa 58. Yohova atoondididili-a ndingam’mwandele mulobelo mwemo mwavivwela miyo. Ndanoodidili-iwa thitho ndawandelanga atu enango vya milanyu yapama ya Umwene wa Nlungu.

Angalive ira ndina vyawa vyokwaranya 90, ndinolaleelave sumana nlilothene. Ndinosangalala thitho laba basa mu dipartamento ya malamulo wu tambi yau Beligika, funji-a atu enango dodoliso lifwaidhe miyo thitho limbi-a azombwe abanja lava Beteli.

Vyawa 84 vivirilevi, ndatoovelela lobelo langa loroma wa Yohova. Yen’na yali hora yosangalali-a maningi yeniyo yaromile miyo wenda na Yohova thitho kala vauxamwali olimba na liye. ndinosangalala maningi ira vaingumi yanga yothene, Yohova ukadhi awakulanga malobelwanga.—Sal. 66:19. b

a Mwasa oonga limbili la ingumi ya Bali Schrantz uli mu Nsanja Ya namaing’anela ya 15 wa Setembro wa 1973, thakuru 570 fiyedha 574.

b Vahora yalembiwa mwasula, bali Marcel Gillet akwide va 4 wa Fevereiro wa 2023.