1-2. (a) N’nga Kristau unofwanela thuulela likundo liivi a-anarome imweendi? (b) N’nga madhu oi “imweendi “ anothapulelan’ni? (Muone “Thapuleliwa wa madhu enango.”)

 N’NGA munofuna kala vabanjani? Angalive ira kai banja linoiri-a ira mutu akale osangalala, Makristau anjinji enao ta-ali vabanjani, andimuwa na azombwene anofuna dhafwanya mutu ofuna m’thela venango m’theliwanee. Mbwenye mwa-anarome imweendi munofwanela roma kala vauxamwali wapama na Yohova, m’mwidhiwa pama mutuo thitho kala okozeya samalela banja linyu. a (1 Ak. 7:36) Akala mutokozeela vyongo vyothene vyevi, munodha kaana banja lapama.

² Hora dhinango vinokalecha vyorucha m’fwanya mutu ofwanelela m’thela venango m’theliwanee. (San. 31:10) Masiki mum’fwanye mutu unofuna nyo m’mwidhiwa pama, kavinokalecha vyokweya roma imweendi vahora yeniyene. b Muyofunjedha yei, ninotapanya vyongo vinakami-e Makristau ta-ali vabanjani ira tafwanye mutu ofwanelela m’thela venango m’theliwanee. Ninoonani thitho mwemo atu enango pingoni munakami-edhele aliwa atu anofuna thela venango theliwa.

 FWANYA MUTU OFWANELELA M’THELA VENANGO M’THELIWANEE

3. N’nga Kristau unofwanela thuulela vyongo viivi asakasakanga mutu ira am’thele venango theliwanee?

³ Akala munofuna kala vabanjani, ndi pama idhiwa makalelo a mutu unom’funa nyo mwa-anarome imweendi. c Mwa-aire ee-no munooda i-ya mutu wenuo uli ofwanelela noroma imweendi na mutu oi kai ofwanelela. Pyaimbarimbari ira mutu uliwethene unofuna nyo m’thela venango m’theliwanee, unofwanela kala Kristau obadiziwa. (1 Ak. 7:39) Mbwenye kai Kirstau uliwethene obadiziwa unakale ofwanelela. Ee-no ndi pama dhifuka ira: ‘N’nga vifunelo vyanga pivi? N’nga ndi makalelo aavi anoona miyo ira mbofuneya maningi mwamutu unom’funa miyo m’thela venango m’theliwanee? N’nga vinodedi-edhela miyovi pyoodeya?’

4. N’nga atu enango anoonga vyongo viivi mumalobelwiwa?

⁴ Akala munofuna kala vabanjani, pyo-oira fuka ira mutolobela ira Yohova aukami-eni fwanya mutu ofwanelela. (Afl. 4:6) Imbarimbari choi Yohova kanolanyedha ira unodha m’va-a mutu uliwethene fwee om’fwanelela. Mbwenye Yohova unothuulela vyongo vinofuna nyo na mwemo munovivwela nyo thitho unooda ukami-ani vevo vanosakasaka nyo mutu ofwanelela m’thela venango m’theliwanee. Ee-no dhowananive m’mwandela Yohova vyongo vinofuna nyo thitho mwemo munodhivwela nyo rimani mwinu. (Sal. 62:8) Mum’vepenga Yohova ira aukami-eni kala oleva rima thitho auva-eni zelu. (Yak. 1:5) Bali mwinango wau Estados Unidos dhinalee Jhon, d atoonga mwemo mwaongela liye vyongo vinango mumalobelwee. Liye aongile ira: “Ndatoom’mwandela Yohova makalelo  anofuna miyo mwa-iyana unofuna miyo m’thela. Ndinom’vepa Yohova ira andikami-e fwanya i-yana ofwanelela. Ndinom’vepa thitho Yohova ira andikami-e kaana makalelo anandiiri-e ira ndikale lombwana wapama.” Rongola mwinango wau Sir Lanka dhinalee Taniya aongile ira: “Vanosakasaka miyo lombwana ofwanelela, ndinom’vepa Yohova ira andikami-e kala ororomeleya, osangalala thitho nda-atatile rima.” Masiki vevo lombwana venango i-yana ofwanelela va-anofwanyeya liye mombaranya, Yohova utolanyedha ira unodha dhowanave udhiveliwanani thitho usamalelani.—Sal. 55:22.

5. N’nga ndi vahora iivi Kristau vanafwanye liye mutu ofuna m’thela vanango theliwanee wenuo unom’dhiveliwana Yohova? (1 Akoritiyo 15:58) (Muone thitho iruthiruthi.)

⁵ Bibilya linonilimbi-a ira nikaengana “vyoira vinjinji mubasa ya Mbwiye.” (Muleri 1 Akoritiyo 15:58.) Mwapingeyanga namabasa a Yohova thitho waredha naabali naarongola, munodha limbi-iwa thitho munodha kaana ngari yogumanana abali naarongola enao ta-ali vabanjani oi mofwanafwana na nyo anokaana thindhi vom’labela Yohova. Thitho mwairanga vyongo vyothene vinaode nyo ira mum’sangalali-enga Yohova, Munodha kaana imwerumweru yaimbarimbari.

6. N’nga Kristau unofwanela thuulelangan’ni vevo vanosakasaka liye mutu ofuna m’thela venango theliwanee?

⁶ Mbwenye munofwanela ira polepole ira mwasa osaka i-yana venango lombwana wa-akale ofuneya maningi vaingumi inyu. (Afl. 1:10) Kala vauxamwali wapama na Yohova unooda ukami-a maningi kala osangalala a-kala kala vabanjani. (Mat. 5:3) Vahora ya-ali nyo vabanjani munooda kaana ufulu oira vyongo vinjini muurumiwini. (1 Ak. 7:32, 33) Mu-indi-dhelenga basa pama hora yen’na. Rongola mwinango wau Estados Unidos dhinalee Jessica, wenuo atheliwile anga-adhi vang’ono kwakwaneli-edha vyawa 30, aongile ira: “Nda-anatheliwe ndanoopingeya maningi na urumiwi thitho vyevyo vyanoondikami-a ira ndikalenga osangalala angalive ira ndanoofuna theliwa.”

MUKAENGANA HORA YOKWAKWANELA IRA M’MUMWIDHIWE PAMA MUTU UNOFUNA NYO M’THELA VENANGO M’THELIWANEE

7. Mwasiwa ngwan’ni ndi zelu m’mwidhiwa pama mutu unofuna nyo m’thela venango m’theliwanee mwa-anam’thonyi-edhe ira munom’funa? (Sanganiko 13:16)

⁷ N’nga munaire a-vi akala mutom’mona mutu mwinango oufwanelelani? N’nga ndi pama m’mwandela hora yeniyeni mwemo munodhivwela nyo? Bibilya linoonga movweya pama ira mutu wazelu unoroma idhiwa pama vyongo vinofuna liye irana. (Muleri Sanganiko 13:16.) Ee-no ndi pama kaana hora yokwakwanela ira mum’mwidhiwe pama liye a-anaidhiwe ira munom’funa thitho mwa-anam’mwandele mathuulelwinyu. Bali mwinango wau Holanda dhinalee Aschwin aongile ira: “M’dhiveliwana mutu unoroma mombaranya maningi thitho unomala mombaranya. Ee-no mwakaana hora yokwakwanela ira mum’mwidhiwe mutu, kamunakale vaimweendi namwasa okopeya na mutuo.” Vevo vanodhilimbi-edha nyo ira mum’mwidhiwe mutu, munooda zindiyela ira kai ofwanelela m’thela venango m’theliwanee.

8. N’nga munaire a-vi ira musake pama mutu unofuna nyo ira akale mwendinyu? (Muone thitho iruthiruthi.)

⁸ N’nga munaire a-vi vyongo mopwaseya akala munofuna m’mwidhiwa pama mutu mwinango? Vamigumano yapingo venango mwawaredhanga vamwinjini, munooda idhiwa mwemo mutuo munom’dhiveliwana liye Yohova, kalelolee thitho munoirela liye vyongo. N’nga unowaredha naatu avi? N’nga unodhiveliwana onga myasa yoi a-vi? (Luk. 6:45) N’nga vifunelo vyee pyolandana na vinyu? Munooda thitho fuka andimuwa apingoniwee venango Makristau enango olimba mwauzimu enao anom’mwidhiwa pama. (San. 20:18) Munooda afuka vya limbililee na makalelwee. (Rut. 2:11) Vevo vanofuna nyo m’mwidhiwa mutu munofwanela ira polepole ira  mwa-akalenga ninga munam’londa. Mulemezenga mathuulelwee, kamum’kanyi-edhenga thitho kamudhilimbi-edhenga sakasaka yongo iliyothene yokuza liye.

9. N’nga munofwanela kala osikimizelan’ni, mwa-anam’mwandele mutu unom’funa nyo mathuulelwinyu?

⁹ N’nga hora yoi mum’mwidhiwe mutuo inofwanela kala indendai moi a-vi? Mwambaranyedha m’mandela mutuo mathuulelwinyu, munodha oneya ninga otamanga rima. (San. 29:20) Mbwenye thitho mwadembuwa munodha oneya ninga ovwalavwali-a simbwasimbwa akala mutu unom’funa nyo utoidhiwa ira munom’funa. (Nam. 11:4) Thuulelani ira mwa-anadhowe mam’mwandela mutuo mathuulelwinyu, kamuthuulelenga ira basi unourumelani. Mukalenga osikimizela ira muli okozeya kala vabanjani thitho muonenga ira mutu unom’funa nyo ngoufwanelelani.

10. N’nga munofwanela iran’ni akala mutozindiyela ira mutu mwinango unoufunani mbwenye nyo kamunom’funa?

¹⁰ N’nga munaire a-vi akala mutozindiyela ira mutu mwinango unoufunani? Akala kamunom’funa mutuo kamuirenga vyongo kalanga ninga munom’funa. Kai pama iri-a mutu mwinango onanga ninga munom’funa angalive ira kamunom’funa.—1 Ak. 10:24; Aef. 4:25.

11. N’nga muvilambo mwemo anamabala venango abali munoira aliwa masaka-edho oi lombwana na i-yana tathelane venango takale vaimweendi, anofwanela thuulelanga vyongo viivi?

¹¹ Muvilambo vinango, anamabala venango abali aandimuwa mbenao anosakela mutu lombwana venango i-yana ira tathelane. Voi muvilambo vinango, abali venango afwee amutuo mbenao anoira masaka-edho oi lombwa na-iyana tagumane noonana akala mbofwanelelana. Akala mutovepiwa ira mukami-e mutu mwinango ira akale vaimweendi venango tathelane, munofwanela thuulela vyongo vinofuna mutu uliwethene thitho vinodhiveliwana liye. Mwam’fwanya mutu unom’mona nyo ira ngofwanelela, mudhilimbi-edhenga m’mwidhiwa pama thitho idhiwa makalelwee. Mbwenye yofuneya maningi kuidhiwa akala unom’dhiveliwana Yohova. Kala vauxamwali wapama na Yohova kofuneya maningi kwaranya kaana kobiri, kala ofunjedha maningi venango kala ovweya. Mbwenye muthuulelenga ira abali venango arongola enao ta-ali vabanjani, mbaaliwa anofwanela sakula akala anofuna thelana.—Agl. 6:5.

ROMA IMWEENDI

12. Akala munofuna roma imweendi na mutu mwinango, n’nga munam’mwandele a-vi?

¹² Akala munofuna roma imweendi na mutu,  n’nga munam’mwandele a-vi mathuulelwinyu? e Munooda ira masaka-edho ira mutapanye na mutuo wu limburo n’nangolee weo unofwaneya atu anjinji venango ira m’ligarela vatelefonini. Munofwanela m’mwandelamo pama ira munom’funa thitho munooda dhiveliwa m’mwidhiwa pama. (1 Ak. 14:9) Akala pyoodeya, mum’va-enga hora yokwakwanela yoi athuulele pama a-anawakule. (San. 15:28) Thitho akala mutuo kanofuna kala vaimweendi na nyo, mulemezenga mathuulelwee.

13. N’nga munaire a-vi akala mutu mwinango utoonga ira unoufunani? (Akolose 4:6)

¹³ N’nga munaire a-vi akala mutu mwinango utouwandelani ira unoufunani? Idhiwani ira mutuo afwanela kala olimba rima ira aonge mathuulelwee. Ee-no munofwanela m’mwakula moriya rima thitho mwalemezo. (Muleri Akolose 4:6.) Mum’mwandele akala munoona ira munofuneela hora yothuulela mwasuo. Mbwenye mudhilimbi-edhe ira mum’mwakule mombaranya. (San. 13:12) Akala kamunom’funa, mum’mwandele moriya rima thitho movweya pama. Kaonani vyevyo vyairile bali mwinango wau Austria dhinalee Hans rongola mwinango angam’fukedhile. Liye aongile ira: “Ndatoom’mwandela mathuulelwanga moriya rima thitho movweya pama. Ndatom’mwakula vahora yeniyene ira kakaena mathuulelo oi dambo n’nango ninodha kala vaimweendi. Romela dambo lelo, ndanooira vyongo mwapolepole ndakala vambo-i na liye ira a-athuulelenga ira ndinooda chinja mathuulelwanga.” Mbwenye akala munofuna kala vaimweendi na mutuo, munofwanela m’mwandela mathuulelwinyu thitho vyongo vinodedi-edhela nyo vaimweendiyo. Vyongo vinodedi-edhela nyo vinooda kala vyo-iyana na fwinyuo namwasa wa makalelo venango vyongo vinango.

N’NGA ATU ENANGO PINGONI ANAKAMI-E A-VI MAKRISTAU OI KATILI VABANJANI?

14. N’nga ninaire a-vi ira madhwi-u talimbi-enga Makristau oi katili vabanjani?

¹⁴ N’nga i-yo othene pingoni ninakami-e a-vi Makristau anofuna kala vabanjani? Ndhila imbo-i inaakami-edhelena i-yo ndikala osamala na vyongo vinoonga i-yo. (Aef. 4:29) Ninooda dhifuka ira: ‘N’nga ndinodhiveliwechana singilila atu ta-ali vabanjani? N’nga ndaona bali na rongola enao ta-ali vabanjani tawaredhanga, ndinombaranyedhecha thuulela ira anaafunana?’ (1 Ti. 5:13) Wenjedhela vevo kai pama iri-anga  Makristau enango thuulelanga ira mbo-alela namwasa oi katili vabanjani. Hans um’mongile i-yo mundima dhiviriledhi aongile ira: “Abali enango anofukecha ira, ‘Mwasiwa ngwan’ni kunothela? Utomala ulukula.’ Madhu ninga enala anooda iri-a atu enao ta-ali vabanjani dhivwanga ira katinosimbiwa thitho anooda akanyi-edha ira tathele venango tatheliwe.” Ninoira pama fwanya hora yoi nisimbenga Makristau enao ta-ali vabanjani!—1 At. 5:11.

15. (a) Mowelana na likundo linofwanyeya va lemba la Aroma 15:2, n’nga ninofwanela thuulelanga vyongo viivi na-anam’kami-e mutu ira afwanye lombwana venango i-yana?(Muone thitho iruthiruthi.) (b) N’nga ndilikundo liivi lifunjedhile nyo muvidiyo ila?

¹⁵ N’nga munaire a-vi akala munoona ira vingakanle pama bali na rongola mwinango tangathelan’ne? Bibilya linoniwandela ira nithuulelenga mwemo munovwela atu enango. (Muleri Aroma 15:2.) Atu anjinji enao ta-ali vabanjani katinofuna ira atu enango taawandelenga mutu ofuna m’thela venango theliwanee thitho ninofwanela lemezanga mathuulelwiwa. (2 At. 3:11) Voi atu enango anofuna kami-iwa, mbwenye kaninofwanela irana vyongo vyevyo akala katinivepile. f (San. 3:27) Atu enango enao ta-ali vabanjani anofuna kami-iwa, mbwenye mundhila yo-ooneela. Rongola mwinango o-otheliwa dhinalee Lidiya wenuo unokala wu Alemanya aongile ira: “Munooda m’mwitana bali na rongoluo ira muwaredhe naaliwa vamwinjini vaatu. Ndi pama ava-a ngari atwao ira tagumane, nowa-iya ira tasakule okhene vyongo vinofuna aliwa.”

16. N’nga atu ta-ali vabanjani anofwanela thuulelangan’ni?

¹⁶ I-yo othene akala nili vabanjani venango kabe, ninooda sangalalanga. (Sal. 128:1) Akhala munofuna thela venango theliwa, mbwenye kamunafwanye mutu ofwanelela, mu-ele mathuulelwinyu vom’labela Yohova. Rongola mwinango wenuo unokala wu Macao dhinalee Sin Yi, aongile ira: “Ndafwanafwani-edha lapela wahora inofuna miyo dhakala vabanja muparadaizo, ndinoona ira hora inakale miyo muilamboi mekene njoyeva maningi. Muonenga ira hora yen’na njapereso yavadhulu thitho mui-indi-edhelenga basa mwazelu.” N’nga a-vi akala mutofwanya mutu unom’funa nyo m’thela venango theliwanee voi mutoroma imweendi? Muyofunjedha yo-arela ninodha tapanya vyongo vinaire nyo ira imweendinyu iwendenga pama.