1. N’nga anamabala awale a Nlungu tafwanya a-vi kopolo?

 HORA dhinjinji Bibilya linoonga vya alombwana ana iroromelo yolimba. Mbwenye kai hora dhothene vavivwa aliwa e-no. Mofwanafwani-a, hora dhinango Mwene Davide adhiona ira utokaana “kopolo ninga mwango” mbwenye hora dhinango, “anobalaleya mathuulelo” venango ira anoova. (Sal. 30:7) Masiki ira Samisoni atokaana kopolo dhavakundu mokami-iwa na zimu wa Nlungu, liye anoidhiwa ira a-akalanga kami-iwa na Nlungu “angafookile nokala ninga atu enango othene.” (Anam. 14:5, 6; 16:17) Alombwana ororomeleyala, tanokaana kopolo namwasa oi Yohova ngwaava-a kopolodho.

2. Mwasiwa ngwan’ni rumiwi Paulo atoonga ira akala ofooka paevo vafwanya liye kopolo? (2 Akoritiyo 12:9, 10)

² Rumiwi Paulo anoidhiwa ira anofuneela va-iwa kopolo na Yohova. (Muleri 2 Akoritiyo 12:9, 10.) Mofwanafwana na i-yo othene, Paulo anogumanana nyarwa ninga marenda. (Agal. 4:13, 14) Thitho hora dhinango liye anokumbanya noova. (Aroma 7:18, 19) Angalive ee-no hora yeniyo Paulo yafooka liye paevo thitho vafwanya liye kopolo. (2 Akor. 1:8, 9) N’nga vyevi vyaodeya a-vi? Yohova anom’va-a kopolo dhafuneela liye ira adhowenave kaana kopolo.

3. N’nga chini inofuna i-yo tapanya muyofunjedhai?

³ Yohova unolanyedha thitho ira unodha niva-a kopolo. (1 Pe. 5:10) Mbwenye kaninodedi-edhela wachela kopolodhi na-airilevo yongo. Motori unokami-a ira karo iwende. Mbwenye mulimbo wendi-a karo unofwanela iravo yongo ira karwiyo iwende. Mofwanafwana na vyevi, Yohova ngokozeya niva-a  kopolo dhinofuneela i-yo. Mbwenye ninofwanela iravo yongo ira niode wachela kopolodho. N’nga ndivyongo viivi viniva-idhe Yohova vyonikami-a fwanya kopolo? N’nga ninofwanela iran’ni ira niode wachela kopolodho? Ira nifwanye vyowakula va vyofuka vyevi, dhoweni nitapanyeni mwemo Yohova mwavelele liye kopolo wa namaongela Yona, Mariya wenuo ali m’me wa Yesu na rumiwi Paulo. Ninodha ona thitho mwemo Yohova munovelela liye kopolo wa arumiwee amalamboano.

4. N’nga ninaire a-vi ira Yohova aniva-enga kopolo?

⁴ Ndhila imbo-i inafwanyele i-yo kopolo dhela wa Yohova kulobela. Vowakula malobelwi-u, Yohova unooda niva-a “kopolo dhokwaranya dhobaliwana.” (2 Akor. 4:7) Ninooda limbi-iwa naleringa madhwee thitho athuulela. (Sal. 86:11) Voi madhu a Yohova ofwanyeya Bibilyani, “mbakopolo.” (Aeb. 4:12) Mwalobelanga wa Yohova thitho leri madhwee, munodha fwanya kopolo dhoukami-ani vilela, kala osangalala, thitho laba phama urumiwinyu orucha. Dhoweni nioneni mwemo Yohova mwavelele liye kopolo wa namaongela Yona.

5. Mwasiwa ngwan’ni namaongela Yona anofuneela va-iwa kopolo?

⁵ Namaongela Yona anofuneya va-iwa kopolo. Liye atootawa urumiwee orucha wava-iwile liye na Yohova. Namwasa wa vyevi vabarani vatoromeya lipevo nlukulu thitho liye vambo-i naatu enango tagwenle mwadiyanimo ta-adhi vang’ono wukwa. Angaponyiwile baranimo, mo-odedi-edhela atoomidhiwa na somba ilukulu. N’nga munothuulela ira Yona avivwa a-vivyali liye mbani mwasomba? N’nga aona ira baa-i unokwela mwemo? N’nga aona ira Yohova utom’tatila? Vinooneya ira Yona anoova maningi.

6. Movwelana na lemba la Yona 2:1, 2, 7, n’nga chini yam’kami-idhe Yona fwanya kopolo angali mbani mwa somba?

⁶ N’nga Yona airilen’ni ira afwanye kopolo vyali liye ekene mbani mwasomba? Yongo yofuneya yairile liye ali lobelo. (Muleri Yona 2:1, 2, 7.) Masiki ira Yona kam’vwele Yohova, kaakaikela ira unodha vuruwana lobelolee lothonyi-edha dhiyevi-a thitho chinyuwa. Yona anothuulela malemba. N’nga mwasiwa ngwan’ni ninoonga ee-no? Namwasa oi lobelo linofwanyeya va Yona kapitulu 2, mutokala madhu manjinji anofwanyeya mubukhu la Salimo. (Mufwanafwani-edhe na Yona 2:2, 5 na Salimo 69:1; 86:7.) Pyooneelatu ira Yona anoidhiwa phama malemba thitho thuulela lambela vahora yoruchila, watom’sikimizeli-a ira Yohova unodha m’kami-a. Vasogolovee, Yohova atom’vulumucha thitho ali okozeya malaba basa larumiwile liye.—Yona 2:10–3:4.

7-8. N’nga bali mwinango wau Taiwan afwaidhe a-vi kopolo angagumanena nyarwa?

⁷ Mwasa wa Yona unooda nikami-a vahora inogumanana i-yo nyarwa dho-iyana-iyana. Ifwanafwani-o vamwasula, chabali mwinango wau Taiwan dhinalee Zhiming wenuo abulela marenda malukulu. b Wenjedhela vevo atu abanjanimwee tanom’runi-a maningi namwasa wa iroromelwee. Mbwenye liye atofwanya kopolo dhokumela wa Yohova volobela thitho leri madhwee. Liye atoonga ira: “Hora dhinango ndagumanangana nyarwa dhorucha, ndinoova voi mathuulelwanga katinokaatheya thitho vinokala vyorucha funjedha wavamekene.” Mbwenye liye anom’nyindela Yohova ira amkami-e. Atowenjedhela onga ira: “Yoroma ndinolobelecha wa Yohova. Vasogolovee ndino-ela maurikulare  baruni novuruwananga nyumbo dha Umwene. Hora dhinango ndinoomba nyumbodho fiyedha mathuulelwanga tangakaatheile. Vasogolo viwa ndinoroma funjedha.”

⁸ Funjedha wavaekene watom’kami-a Zhiming mundhila ya-adedi-edhela liye. Mofwanafwani-a, angairiwile operasau ilukulu, infirimero atom’mwandela ira maselulee ofiila mboyeva thitho unofuneela e-liwa sangiri. A-anairiwe operasau Zhiming atoleri mwasa okuza rongola mwinango airiwile operasau. Maselula ofiila arongoluo tatothitha maningi kwaranya yee. Mbwenye rongoluo kaarumele e-liwa sangiri thitho atoila phama. Mwasula watom’kami-a Zhiming ira akaleve ororomeleya.

9. N’nga munaire a-vi akala mutofooka na vyowesedha vigumanenanyo? (Muone thitho iruthiruthi.)

⁹ N’nga mwagumanana vyowesedha, munokalecha okumbanya maningi fiyedhela imwanana lobela? Venango munofooka maningi fiyedhela imwanana funjedha wavamweka? Muthuulelenga ira Yohova unovwechecha mwemo vyongo mukalele aliwa vainguminyu. Ee-no masiki mungalobenle mogwandela kamukaikele Yohova unodha uva-ani vyongo vinofuneelanyo. (Aef. 3:20) Akala munoimwanana leri thitho funjedha wavamweka namwasa wa nyarwadho, munooda wesedha vuruwana vyongo vyogaravariwa ninga Bibilya, venango mabuku enango. Vuruwana nyumbo venango onela vidiyo va jw.org, unooda ukami-ani. Mwalobelanga wa Yohova no-indi-edha basa vyongo viniva-idhe liye, munokala murumeli-anga ira auva-eni kopolo.

10. N’nga abali naarongoli-u anonikami-a a-vi fwanya kopolo?

¹⁰ Yohova unooda niva-a kopolo vo-indi-edha basa abali naarongola. Aliwa anooda “nikami-a nonilimbi-a” nagumanana vyowesedha venango nava-iwa urumiwi unangwee orucha. (Akol. 4:10, 11) Ninofuna ira afwi-u tanikami-e simbwasimbwa “nagumanangana nyarwa.” (Sang. 17:17) Nafooka makristau afwi-u anooda nikami-a ira nifwanye vyongo vinofuneela i-yo, nikami-a ira na-akumbanyenga thitho ira nidhowenave kala vauxamwali olimba na Yohova. Dhoweni nitapanyeni  mwemo atu enango mwam’kami-edhe aliwa Mariya m’mee Yesu fwanya kopolo.

11. Mwasiwa ngwan’ni Mariya anofuneela va-iwa kopolo?

¹¹ Mariya anofuneela limbi-iwa angawandeliwile na ngelo Gabirieli ira aire urumiwi orucha. Mariya kaali vabanjani, mbwenye ngeluo atom’mwandela ira unodha kaana wise. Liye ali a-analelevo mwana, mbwenye anofuneya m’samalela mwana afuna dhakala Mesiya. Voi liye kaagonathidhevo na lombwana, n’nga am’mwandele a-vi Yosefe wenuo adedi-edhela kala vabanjani na liye?—Luka 1:26-33.

12. Movwelana na lemba la Luka 1:39-45, n’nga Mariya afwaidhe a-vi kopolo dhafuneela liye?

¹² N’nga Mariya afwaidhe a-vi kopolo ira akwakwaneli-edhe urumiwee oruchula? Liye anonyindela atu enango ira taode m’kami-a. Mofwanafwani-a, atom’vepa Gabirieli ira am’mwandelemo vyongo vinjinji vyokuza urumiwiwo. (Luka 1:34) Vasogolovee liye atodhowa wa balee mwinango dhinalee Elizabeti wenuo akalecha “tatamu la myango” yau Yuda. Ulendula wali okami-a maningi. Elizabeti atom’simba Mariya thitho movudheleliwa na Yohova, atom’mwandelamo ulosi okuza mwana afuna dhabaliwa. (Muleri Luka 1:39-45.) Mariya atoonga ira Yohova “utom’mwirela vyakopolo na dhandhalee.” (Luka 1:46-51) Yohova atom’va-a kopolo Mariya vo-indi-edha basa Gabirieli na Elizabeti.

13. N’nga chini yaireile rongola mwinango wa Bolivia angavepile makristau afwee ira tam’kami-e?

¹³ Mofwanafwana na Mariya, Yohova unodha uva-ani kopolo dhela mwa makristau afwinyu. Rongola mwinango wau Bolivia dhinalee Dasuri, anofuneela kopolo ninga dhedhi. Babee angabulele marenda malukulu thitho baxari ximitari, Dasuri atodhilimbi-edha asamalela. (1 Timo. 5:4) Irana vyevi kavyali vyokweya. Liye atoonga ira: “Hora dhinjinji ndaona ira kandinooda.” Voroma liye kaavepile atu enango ira taode m’kami-a. Liye atoonga ira: “Yohova ngunofuna ndikami-a mbwenye ndatozindiyela ira vyaira miyovyo, vyali ninga ndalimbanana nyarwiyo mekene.” (Sang. 18:1) Darusi atothuulela vyolembela afwee makarta noaidhiwi-a mwemo vyongo mwakalele aliwa. Liye atoonga ira: “Kandinaode onga mwemo makristau afwanga mwandilimbi-edhile aliwa. Tanoodhana yodya ximitari thitho tanondilerela malemba olimbi-a. Vinokala vyolimbi-a maningi idhiwa ira kanili okene. Nili m’mbanja nlukulu la Yohova lelo lili lofunechecha nikami-a, nla vambo-i na i-yo thitho nilimbi-a ira nidhowenave m’labela Yohova.”

14. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela rumela ira andimuwa avapingoni tanikami-enga?

¹⁴ Yohova unoniva-a thitho kopolo vo-indi-edha basa andimuwa avapingoni. Aliwa tali ninga yotuva yeniyo Yohova ino-indi-edha liye basa vonilimbi-a thitho nididili-a. (Esaya 32:1, 2) Ee-no mwakala osukwala muwandelenga andimuwa avapingoni nyarwa dhinyu. Taukami-angani, muwachelenga pedhelolo thitho simba. Yohova unooda a-indi-edha basa ira tauva-eni kopolo.

15. N’nga makristau othene ana idedi-edho yoi a-vi?

¹⁵ Vyolanyedha vya Bibilyani vinodha uva-ani idedi-edho thitho kopolo ira muvilelenga mwam’labelanga Yohova. (Aroma 4:3, 18-20) I-yo amakristau nitokaana idedi-edho yapereso yavadhulu yodhakaana ingumi muilambo yavathi paradaizo venango mu Umwene wadhulu. Idedi-edho yi-u inodha nikami-a ira nivilelenga vyowesedha, nilaleelenga milanyu yaphama thitho nilabenga phama urumiwi uliothene wari mwa pingo. (1 Atez. 1:3) Idedi-edho yei njam’va-idhe rumiwi Paulo kopolo.

16. N’nga mwasiwa ngwan’ni rumiwi Paulo anofuneela kopolo?

 ¹⁶ Paulo anofuneela va-iwa kopolo. Karta lalembele liye makristau awu Koritiyo liye anodhifwanafwani-edha na iya ya ulongo o-olimba. Liye “atosanyiwa” “gomiwa zelu” “oni-iwa nyarwa” thitho “gwi-iwa vathi.” Hora dhinango ingumiyee yali vangovini. (2 Akor. 4:8-10) Paulo atolemba madhu enala vaulendwee waneraru wa misionariyo. Thitho vyalemba liye madhu enala, kaaidhiwa ira unodha gumanana nyarwa dhinango dhilukulu. Liye atooni-iwa nyarwa na gulu laatu auwalanga, mangiwa, mwadeya thweya thitho e-liwa perezoni.

17. Movwelana na lemba la 2 Akoritiyo 4:16-18, mbaani am’kami-idhe Paulo vilela nyarwa?

¹⁷ Thuulela vya idedi-edhwee watom’kami-a Paulo. (Muleri 2 Akoritiyo 4:16-18.) Liye atoawandela makristau awu Koritiyo ira angalive ira umutwee “waundhe unomala” kanodha welela nduli. Paulo anothuulela maningi vya sogololee. Liye atoonga ira idedi-edhwee yodhowa makaana ingumi dhulu yali “yatitimi-o nlukulu” thitho yanokwaranya nyarwa dhagumanana liye. Paulo anothuulela vya idedi-edho yei thitho yatom’kami-a ira “akale m’pya dambo na dambo.”

18. N’nga idedi-edho yam’kami-idhe a-vi Tihomir?

¹⁸ Bali mwinango wau Bulgaria dhinalee Tihomir, atokaana kopolo namwasa wa idedi-edhwee. Vyawa vingasi vivirilevi n’ng’onwee dhinalee Zdravko atokwa va ngovi yavandhila. Vyevyo vingaireile Tihomir atosukwala maningi. Ira avilele liye vambo-i naatu a banjanimwee, tanofwanafwani-a vyevi naatu anofuna dhavenyathi-iwa. Liye aongile ira: “Mofwanafwani-a, nanotapanya vya limburo linofuna i-yo dhagumanana na Zdravko, yodya inofuna i-yo dham’piyela, atu anofuna i-yo dhaitana va ixifesta yi-u yoroma thitho vinofuna i-yo dham’mwandela vyokuza malambo omari-a.” Tihomir aongile ira thuulela maningi vya idedi-edho yiwa watoova-a kopolo banja liwa ira tadhowenave vilela thitho dedi-edhela hora Yohova inofuna liye dhavenyathi-a ng’onwee.

19. N’nga munaire a-vi ira muroromelenga maningi vyolanyedha vya Yohova? (Muone thitho iruthiruthi.)

 ¹⁹ N’nga munaire a-vi ira idedi-edho inyu ikale yakopolo? Mofwanafwani-a, akala munodedi-edhela ingumi yo-omala vailambo yavathila, muleringa nothuulela vyevyo vinoonga Bibilya vyokuza paradaizo. (Esaya 25:8; 32:16-18) Muthuulelenga mwemo ingumi munakalele aliwa vailambo yavathila. Mudhifwanafwani-edhenga ira muli muilambonimo. N’nga munom’monamo aani? N’nga munoonamo vyongo vyoi a-vi? Rimani mwinyu munovivwa a-vi? Ira mukaena vyongo vinjinji vyovithuulela muing’anenga mabukhuni mwi-u vyongo vyothonyi-edha paradaizo venango onela mavidiyo anyumbo oonga ira Dziko Latsopano Lomwe Likubwera, Dziko Latsopano Lili Pafupi venango Ganizirani Nthawiyo. Nathuulelanga vya idedi-edho yi-u thitho vyailambo ipya, nyarwa dhi-u dhinongooneya ira: “Tahora yoyeva thitho dholuluva.” (2 Akor. 4:17) Idedi-edho iniva-idhe Yohova inodha nikami-a ira nivilelenga vyowesedha.

20. N’nga ninafwanye a-vi kopolo vahora inoona i-yo ira nitofooka?

²⁰ Masiki nionenga ira nitofooka, “nakami-o la Nlungu ninodha wachela kopolo.” (Sal. 108:13) Yohova utovelela vyongo vyevyo vinanikami-e ira nifwanye kopolo. Ee-no akala ninofuna ira anikami-e ira nilabe phama urumiwi-u, nivilele vyowesedha venango nikaleve osangalala, ninofwanela lobela wa Yohova kumela vathi varima nosakasaka malangi-oee vofunjedha Bibilya vaokene. Nirumeli-enga ira abali naarongoli-u tanilimbi-e. Hora dhothene nithuulelenga vya idedi-edhwi-u. Naira ee-no ninodha wachela “kopolo dhilukulu namwasa wa kopolodhee [Nlungu] dhatitimi-o, ira niode vilela vyongo vyothene nokala oleva rima thitho aimwerumweru.”—Akol. 1:11.