1. N’nga chin inofuna anamabala waa-imiwa?

 NYO anamabala pyo-okaikeli-a ira munofunechecha maningi ona a-iminyu tamdhiveliwangana Yohova. Mbwenye Yohova kanaoneya ee-no nyo munaode a-vi kami-a a-iminyu vwechecha ira Yohova ngu mutu waimbarimbari? Thitho ira pyoodeya m’mwandamela?—Yak. 4:8.

2. N’nga anamabala tanafunji-e a-vi a-imiwa vyoonga makalelo a Yohova?

² Dhila imbo-i yofuneya maningi yokami-a a-iminyu m’mwidhiwa Yohova kufunjedha Bibilya vambo-i naaliwa. (2 Timo. 3:14-17) Mbwenye Bibilya thitho linoonga azombwe funjedha vya Yohova. Bukhu la Sanganiko, Yongo inango yeyo inaode kami-a azombwe funjedha vyoonga Yohova. Baba unango unothuucha mwanee ira: Kadiwale vya makalelo a Yohova enao tanooneela pama dhela mu vyopanduchiwa. (Sang. 3:19-21) Dhoweni nioneni mwemo anamabala muna-indi-edhe aliwa basa vyopanduchiwa vofunji-a a-imiwa nofunjedha vinjinji vyoonga makalelo a Yohova.

3. N’nga anamabala tanaode a-vi kami-a a-imiwa idhiwa maningi makalelo a Yohova?

³ Bibilya linoonga ira makalelo o-ooneya a Nlungu “anooneela dhela muvyongo vipanduchiwile mwadhila yen’na, aliwa katina myasa yowairi-a ira Nlungu utokalao.” (Aroma 1:20) Wiliwili anamabala anodhiveliwa warendhana a-imiwa. Vahora yenio tano-indi-edha basa ngari yolandani-a makalelo odabwi-a a Yohova na vyongo visaka-edhile liye. Dhoweni nioneni mwemo anamabala munosazi-edha aliwa Yesu mundhila yen’na.

4. N’nga Yesu a-indi-edhile a-vi basa vyongo vyopanduchiwa ira afunji-e anamafunjedhee? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Dhoweni nioneni mwemo Yesu mwa-indi-edhe liye basa vyopanduchiwa vofunji-a anamafunjedhee. Hora inango liye atovepa ira taing’ane anakungu na mafolori. (Muleri Luka 12:24, 27-30.) Yesu angaodile onga inyama iliothene venango imiri mbwenye liye atosakula onga vya mbalame na mafolori neri-a anamafunjedhe tanoidhiwa pama vyevi. Vinooneya thitho ira vahora yen’na anamafunjedhao takala taonanga mbalame dhipurumuwanga namafolori a-angan’ni enao aarungunuwile. Kathuulelani mwemo Yesu mwatonya liye vyongo vyevi thitho aongangana aliwa. N’nga Yesu airilen’ni vasogolo va voonga vifwanafwani-o vi? Liye atoafunji-a likundo lofuneya maningi loonga va-a thitho upama wa babee wandhulu: Yohova unodha dyi-a nowari-a anamalabele ororomeleya ninga mwemo munoirela liye anakungu namafolori a-angani.

5. Pivyongo vivi vyopanduchiwa vyevo anamabala vinofwanelanyo indi-edha basa vofunji-a a-iminyu vyoonga vya Yohova?

⁵ Anamabala mwafunji-anga a-iminyu munasazi-edhe a-vi ifwanafwani-o ya Yesu? Nyo munooda awandela vyongo vinango vyopanduchiwa vinodhiveliwananyo maningi ninga inyama inodhiveliwananyo venango imiri. Mwairanga vyevi awandelenimo ira vyongo vyevi vinooni-a makalelo a Yohova. Vasogoleve nyo munooda fuka mwaninyu ira chiinyama ivi venango imiri inodhiveliwana liye. Nyo mwa-indi-edha basa vyongo vyopanduchiwa vinodhiveliwana liye vinodha kala vyo-orucha ira avwechechevo vwelana ulivo vari va vyongo na makalelo a Yohova.

6. N’nga ninofunjedhavon’ni vaifwanafwani-o ya m’mee Christopher?

⁶ N’nga anamabala munofwanela mala hora musakanga vyongo vyoonga vinyama venango vimiri mwa-anawandele a-iminyu voonga vyevyo vinonifunji-a aliwa vyoonga Yohova? Kabe kaivyofuneya. Yesu kaakalelave onganga vya anakungu tadyanga venango mafolori thaulukulanga. Pyaimbarimbari ira hora inango a-iminyu tanofunechecha funjedha vyongo vyowenjedheleya vyoonga vyongo vinango vyopanduchiwa vya Yohova. Venango vyofuka pyokwakwanela ira a-iminyu taoode vwechecha vyevyo vinoafunji-anyo. Bali unango ndhinale Christopher unothuulela en’ni vyoonga vya i-imaye: “M’manga anoongecha vyongo vinango vyo-orucha wa miyo thitho aing’ananga vyongo vyopanduchiwa. Mofwanafwani-a nawendanga chereerani mwa myango liye aongecha ira: “Kaing’anani myango dhile tobaleya maningi Yohova ngodabwi-a kai e-no, venango nawendanga chereerani mwa bara liye aongecha ira kaing’anani mabimbi kopolo dha Yohova todabwi-a maningi.”

7. N’nga nyo munaafunji-e a-vi a-iminyu ira tadabwenga vyopanduchiwa?

⁷ A-iminyu taulukulanga munooda afunji-a ira tathuulelenga maningi vyopanduchiwa, nokaana hora yovwechecha makalelo a Yohova. Mofwanafwani-a nyo munooda sakula vyongo vinango mwa vyongo vyopanduchiwa noafuka a-iminyu, “ira n’nga vyevi vinoufunji-an’ni vyoonga Yohova?” Nyo munodha kala odabwa maningi thitho osangalala uva mathuulelwiwa.—Mat. 21:16.

8. N’nga chini vyaira anamabala a Israeli “takala vaulendoni”?

⁸ Anamabala a Israeli tanofwanela funji-a a-imiwa vowenda “vandhila.” (Dotor. 11:19) Ilambo yaisraeli. Watokala ndhila dhinjinji dhedho dhali dho-orucha gumanana vinyama, vya mitundu o-iyana-iyana, ninga mbalame na mafolori. Tawendanga vovira dhila dhedhi  namabanjiwa aliwa tanokaana ngari yoonga na a-imiwa vyopanduchiwa vya Yohova. Nyo anamabala thitho munooda indi-edha basa ngari iliyothene yenio inanyo vofunji-a a-iminyu voonga vyopanduchiwa. Muone vyaireele anamabala enango va mwasa wen’na.

9. N’nga nyo mufunjedhilevon’ni dhela wa Punitha na Katya?

⁹ M’ma mbo-i wenuo aitaniwa Punitha akala sidadi nlukulu la India aongile ira: “Enango mwaabalala tanokala matatamo amamidhi, naawendelanga nino-indi-edha basa ngari yen’na voafunji-a a-ima vyoonga vyopanduchiwa vyodabwi-a vya Yohova miyo nditozidhiela ira a-imanga tano-ela voroma vyopanduchiwa vya Yohova takala limburo lo-ovira atu anjinji thitho takala sidadi nlukulu.” Pyo-orucha ira a-ima tadiwale vyongo vyagumanana aliwa naanamabaliwa, limburo lobaleya la vyongo vyopanduchiwa vinirungunuwile. Rongola unango Katya wa Moldova aongile ira: “Vyothuulela vya-anadiwala miyo ndingali mwana kuwenda na anamabalanga dhowa sidadi n’nango. Nosimba maningi anamabalanga vondifunji-a romela ndingali mwana ona Yohova nooda m’mwidhiwa dhela mu vyopanduchiwavyee.”

10. N’nga anamabala tanaire a-vi akala pyorucha waaliwa dhowa udedhai na sidadi? (Muone kwadhuru loi “ Makundo anakami-e anamabala.”)

¹⁰ N’nga munoona a-vi akala ira banja linyu kalinaode wenda ulendo olapa dhowa sidadi? Amol bali wau India aongile ira: “Unokala miyo ninofuneela laba basa mahora manjinji thitho dhowa sidadi kofuna kobiri angalive ee-no i-yo ninooda ona vyopanduchiwa vya Yohova noonga vya makalelwe nakala parikini.” Venango duzi nanyumbi-u yongo inango inaonde nyo oni-a a-minyu ndi vyongo vyopanduchiwa. (Sal. 104:24) Venango nyo podi fwanya mbalame, vilombo, vimiri na vyongo vinango. Karina wau Alemanya atoonga ira: “M’manga unodhiveliwa maningi mafolori  thitho miyo ndingali mwana hora dhothene vyawendecha i-yo ulendo liye anondioni-echa mafolori adhiveliwana liye.” Nyo anamabala munooda indi-edha basa mavidiyo mabukhu agulu li-u anoonga vyopanduchiwa ira muode funji-a a-iminyu. Mo-obala unokalanyo munooda akami-a a-iminyu ona vyopanduchiwa vya Yohova. Dhoweni nioneni enango mwamakalelo Yohova enao anaodenyo indi-edha basa vofunji-a a-iminyu ona vyongo vyopanduchiwa.

11. N’nga anamabala munaakami-e a-vi a-iminyu ira tavwecheche udhivela una Yohova wa i-yo?

¹¹ Ira mukami-e a-iminyu vwechecha vya Yohova munooda aoni-a vinyama munosangalalela aliwa naa-imiwa. (Mat. 23:37) Munooda aoni-a thitho vyopanduchiwa vya Yohova moda munonisangalali-edha aliwa. Karina umoongile i-yo maromelo ule atoonga ira: “Miyo ndawendanga na m’ma hora dhothene anondilimbi-echa ira ndionenga mwemo folore iliyothene mukalele aliwa yavakundu yobaleya thuulela udhivela wa Yohova una liye wa i-yo. Fiedha malamboano ndinoing’anechave mafolori i-yana wa mitundu thitho makore. Vyevi vinoniiri-a thuulela mwemo Yohova munonidhiveliwana liye.”

12. N’nga anamabala munakami-e a-vi a-iminyu vwechecha zelu dha Yohova? (Salimo 139:14) (Muone iruthiruthi.)

¹² Anamabala kami-an’ni a-iminyu vwechecha zelu dha Yohova. Yohova ngwazelu maningi kwaranya mutu uliothene. (Aroma 11:33) Mofwanafwani-a, munooda awandela moda munowendela ma-inje anodhowa dhulu ninga libunda amala libundalo udha mirambo amala mirambwiyo inowelela uikundu inango. (Yobo 38:36, 37) Nyo thitho munooda awandela mwemo Yohova musaka-edhile liye manungo modabwi-a. (Muleri Salimo 139:14.) Dhoweni nioneni vyaongile namabala unango dhinalee Vladimir liye aongile ira: “Hora inango mwani-u atogwa na njinga thitho atopeya. Vangavirile malambo ilondayo yatoila. Miyo na i-yananga natom’mwandela ira Yohova utosaka-edha manungo na maselula enao anooda viweleli-edha oka vira wahora. Natom’mwandelamo okoka ira yen’na ndi ndhila imbo-i yo-iyani-a na vyongo vipanduchile Yohova na viirele atu. Mofwanafwani-a karo kinaode dhisaka-edha okene yaira ngovi. Vyevi  vyatomkami-a mwani-u vwechecha zelu dha Yohova vopanducha ingumi.”

13. N’nga anamabala tanakami-e a-vi a-imiwa vwechecha mukalile kopolo dha Yohova? (Esaya 40:26)

¹³ (Muleri Esaya 40:26.) Yohova unoniwandela ira niing’ane dhulu nothuulela dabwi-a wa kopolodhee dhedho dhoiri-a ira vyopanduchiwa vikale malonimwe. Nyo thitho munooda alimbi-a a-iminyu ing’ana dhulu nokaana hora yothuulela vinoona aliwa. Muone vyaongile rongola unango wa Taiwan, dhinalee Tingting, liye anothuulela vyongovi angali mwana: “Hora inango m’manga atonditukula ndidhowana misasani voi ndali olapela na sidadi ndanoona nyenyedi na mirambo. Vyevi vyatondikami-a simbwasimbwa vahora yagumanana miyo vyorucha xikolani thitho kandaidhi ira ndingadhowilenave lambelanga Yohova mororomeleya. M’manga ato-indi-edha basa ngari yen’na vondilimbi-a thuulela kopolo dha Yohova dha-indi-idhe liye basa vopanducha nyenyedi thitho atondithuucha ira Yohova angaodile indi-edha kopolo dhimbo-ive ndikami-a limbanana nyarwadhi. Vaulendo ule ndingamadhi ona vyopanduchiwa ndawelileo ndingalimbi-idhe uxamwalanga na Yohova nomlabela mororomeleya.”

14. N’nga anamabala tanakami-e a-vi a-imiwa ona ira Yohova ngu Nlungu waimwerumweru?

¹⁴ Vyopanduchiwa vya Yohova vinooni-a ira Nlungu ngosangalala. Masietista tanoonga ira vinyama vinjinji vinodhiveliwana waredha thangani-avo mbalame na somba. (Yobo 40:20) N’nga nyo mutoroma ona mwaninyu asangalalanga na vinyama? Venango liye atoona mwanapaka awaredhanga na ixibola venango anambwa ang’ono ng’ono talumangana mabaru. Dambo n’nango mwadhaona mwaninyu aonanga vyinyama visangalalanga mu-indi-edhe basa ngari yenio vomthuucha ira Yohova ngu Nlungu osangalala.—1 Timo. 1:11.

15. Chini inakami-e anamabala idhiwa a-imiwa? (Sanganiko 20:5) (Muone iruthiruthi.)

¹⁵ Hora dhinango anamabala tanongorucheya ira taode thathuwa vowaredhana a-imiwa tanokala orucheya ira a-imiwa taode kala otathuwa vowaongana. Venango nyo munofuneya saka hora ira aliwa taode onga vinothuulela  aliwa. (Muleri Sanganiko 20:5.) Anamabala enango tatozindiela ira kalela vambo-i na a-imiwa noona vyopanduchiwa unokami-a mwadhila yen’na. Moi a-vi? Voi inokalecha hora ira anamabala thitho a-ima tanokalecha othathuwa thitho kavinokala vyododomi-a vinango. Baba mbo-i wa Taiwan dhilee Masahiko atoonga ira: Miyo na-iyananga namala hora injinji niwaredhanga naa-imi-u vowenda vamyangoni venango baran’ni wiliwili aliwa tonokalecha othathuwa maningi. Ee-no vasogoleve vinokala vyo-orucha waredha na aliwa.” Katya umongile i-yo maromelo atoonga ira: “Hora dhinjinji ndakuma xikolani m’manga unonditukulecha ndidhowane parikini yali duzi na uli i-yo, yali hora yosangalali-a maningi wa miyo vyali vyo-orucha awandela vyevyo vyagumanana miyo xikolani venango vyevyo vinondikumbanyi-a.”

16. N’nga mabanja tanaode a-vi i-ndi-edha basa ngari ya vyopanduchiwa vya Yohova ira taode waredha thitho kala othathuwa?

¹⁶ Banja lakaangana hora yoona vyopanduchiwa, othenene anokalecha othathuwa thitho osangalala. Vyevi vinolimbi-a vwelanwiwa wavabanjani. Ninga munoongela Bibilya “vatokala hora yotheya thitho vatokala hora yoina.” (Namal. 3:1, 4 namadhu a chindo.) Yohova utopancducha mamburo na ilambo ira i-yo niodhenga tamanga waredha wedha thitho vyongo vinango vinodhiveliwana i-yo. Mabanja manjinji tanodhiveliwana mala hora tangali vambo-i matatamo amamidhi, myangoni na barani. Vyopanduchiwa vinango vinodhiveliwa tamanga nowaredha parikini vyinyama venango vi-ambelelanga mwiko vinango vatandani. Vatokala ngari dho-iyana iyana dhinaodenyo indi-edha basa vyopanduchiwa na vyongo vinjinji vyapanduchile Yohova.

17. Mwasiwa nwan’ni anamabala tanofwanela kami-a a-imiwa ira tasangalalenga na vyopanduchiwa vya Nlungu?

¹⁷ Muilambo ipya anamabala na a-ima tanodha i-ndi-edha basa vyopanduchiwa vya Yohova kwaranya wale nlilothene muilambwiyo kaninodha ova vinyama thitho vinyamavyo kavinodha ova atu. (Esaya 11:6-9) Muilambo ipya ninodha kaana hora yoona thitho indi-edha basa vyopanduchiwa vya Yohova. (Sal. 22:26) Mbwenye pyofuneya maningi ira anamabala thakami-enga a-imiwa ona vyopanduchiwa romela va-eeni mo-indi-edha basa vofunji-a a-imiwa vyoonga Yohova vinooda aliwa rumelelana na madhu amwene Davide aongile liye ira: “Nyo Yohova kavali mabasa olandanana na madhinyu.” —Sal. 86:8.