1. Mwasiwa ngwan’ni munosangalala naatu enao tali oleva rima?

 I-yo othene ninosangalala naatu enao tali oleva rima. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi, ninolemeza atu enao tanodedi-edhela yongo inangwee mo-osukwala. Ninosimba atu enango tanilevela rima hora inodawi-a i-yo. Ninomsimba thitho mutu wenuo anifunji-a Bibilya namwasa okalawee oleva rima hora yarucheya i-yo funjedha, rumela venango indi-edha basa likundo n’nango la Bibilyani. Kwaranya vyothene, ninosimba maningi Yohova Nlungu wenuo uli oleva rima!—Aroma 2:4.

2. N’nga hora dhinango ninooda rucheya kala oleva rima va vyongo viivi?

² Angalive ira ninosangalala atu enango tanilevela rima, wa i-yo hora dhinango vinooda kala vyorucha thonyi-edha kalelo leli. Mofwanafwani-a, ninooda imwanana kala oleva rima nawendanga ndhila mwemo muli makaro manjinji simbwasimbwa vahora idembuwile i-yo. Hora dhinango ninooda imwanana kala oleva rima atu enango tanisukwali-a. Thitho hora inango, ninooda rucheya dedi-edhela ilambo ipya yeniyo Yohova ilanyedhile liye. N’nga nyo munofuna mwangaoni-idhe leva rima maningi? Muyofunjedha yei ninotapanya vinothapulela leva rima, thitho mwasee kaleloli mukalele aliwa lofuneya. Ninotapanya thitho vyongo vinaire i-yo ira nikalenga oleva rima maningi.

3. N’nga mutu oleva rima unoira a-vi atu enango tam’sukwali-a?

³ Kathuulelani ndhila dhokwakwana dhinaidhi dhedho dhinaniiri-e kala atu oleva rima. Yoroma, mutu oleva rima kanothakaleliwa mombaranya. Liye unodhilimbi-edha kala okurudheya akala osukwala thitho kanoweli-edha atu enango tamsukwali-a. Madhu oi “o-ombaranya thakaleliwa” anofwanyeya fendo yoroma Bibilyani vevo Yohova vanoongiwa liye  ira “Nlungu watangaranga na walelo, o-ombaranya thakaleliwa, odhaleliwana oma rima o-omala na imbarimbari.”—Ekis. 34:6.

4. N’nga mutu oleva rima unoira a-vi afunanga dedi-edhela?

⁴ Yanambili, mutu oleva rima unodedi-edhela mopwaseya. Akala ira vyongo vinaadimbela kwaranya mwemo mwadedi-edhela liye, mutu oleva rima unorambela nyanyuwa. (Mat. 18:26, 27) Vatokala vyongo vinjinji vyevyo vinaniiri-e dedi-edhela moleva rima. Ninofwanela vuruwana moleva rima mutu mwinango aonganga ira na-angwande madhu. (Yobo 36:2) Ninofwanela kala oleva rima nakami-anga mutu unofunjana i-yo Bibilya vwechecha likundo n’nango la malembani venango ira a-iyachi kalelo n’nango lothakala.

5. N’nga ndindhila inango iivi inathonyi-edhele i-yo leva rima?

⁵ Yaneraru, mutu oleva rima kanoira vyongo motamanga rima. Pyaimbarimbari ira va vyongo vinango ninofuneela ira vyongo mombaranya. Mbwenye mutu oleva rima afunanga irana vyongo vinango vyofuneya, kanotamangela viirana venango irana vyongovyo mombaranya. Malomwee unokaana hora yokwakwanela yokozeela vyongo vinofuna liye iravyo. Vasogolovee unoira vyongo movwelana na hora yofuneya vabasanivo.

6. N’nga mutu oleva rima unoira a-vi agumanana nyarwa venango vyowesedha?

⁶ Yanenai, mutu oleva rima unovilela vyowesedha mo-odungunya. Veva ninooda onga ira leva rima kovwelana maningi novilela. Pyaimbarimbari ira kai vyodaweya m’mwandela fwi-u mothathuwa mwemo munovwela i-yo vamwasa wa vyowesedha vinango vinogumanana i-yo. Mbwenye mutu ovilela unoira vyothene vinaode liye ira adhowenave vilela noonanga vyapama vinoireyavyo. (Akol. 1:11) Ee-no ninga Makristau, ninofwanela kala oleva rima muvikundu vyothene vaingumii-u. Mwasiwa ngwan’ni ninoonga e-no? Dhoweni nione myasa dhingasi dhinoniongi-a e-no.

7. Movwelana na lemba la Yakobo 5:7, 8, mwasiwa ngwan’ni leva rima kofuneya? (Muone iruthiruthi.)

⁷ Leva rima kofuneya maningi ira nidhavulumuwe. Mofwanafwana na anamalaba ororomeleya awale, ninofuneela dedi-edhela moleva rima ira Nlungu akwakwaneli-edhe vyolanyedhavyee. (Aeb. 6:11, 12) Bibilya linonifwanafwani-edha na mulimbo lima. (Muleri Yakobo 5:7, 8.) Anamalima anokaana thindhi dhala mbeu thitho dhi-elela mbwenye kanaidhiwa dambo dhinofuna aliwa dhaulukula. Angalive ee-no namalimuo unodedi-edhela moleva rima nororomelanga ira unodha a-nda. Mofwanafwana na vyevi, i-yo ninopingeya na vyongo vyokuza lambela masiki ira “kaninoidhiwa dambo linofuna udha Mbwii-u.” (Mat. 24:42) Ninodedi-edha moleva rima nororomela ira vahoree Yohova unodha kwakwaneli-edha iliyothene ilanyedhile liye. Mbwenye akala ira kaninokala oleva rima, ninoroma i-yachi imbarimbari mwavang’ono navang’ono. Ninoroma thitho sakasaka vyongo vyevyo vinoona i-yo ira vinonidhi-edha imwerumweru va-eeni. Mbwenye nakala oleva rima, ninooda vilela fiyedha komoni thitho dhavulumuwa.—Mik. 7:7; Mat. 24:13.

8. N’nga leva rima unonikami-a a-vi nairangana vyongo naatu enango? (Akolose 3:12, 13)

⁸ Leva rima unonikami-a nairanga vyongo naatu enango. Ninooda vuruwana mwapama atu enango taonganga. (Yak. 1:19) Leva rima unolimbi-a thitho rendele. Nasukwala, leva rima unonikami-a ira na-aire vyongo mombaranya maningi venango onga vyongo vyevyo vinasukwali-e atu enango. Thitho akala ira nili oleva rima kaninombaranya thakaleliwa mutu mwinango anisukwali-a. Malo moweli-edha “ninodhowanave lolelana nolevelelana na rima wethene.”—Muleri Akolose 3:12, 13.

9. N’nga leva rima unonikami-a a-vi nafunanga sakula vyoira? (Sanganiko 21:5)

⁹ Leva rima unooda nikami-a thitho ira nisakulenga vyongo mwazelu. Malo moira vyongo mothamanga rima venango mo-othuulela pama, ninooda sakasaka thitho thuulela vyongo vinofuna i-yo sakulavyo, amala i-yo sakula vyongo vili vyapama maningi. (Muleri Sanganiko 21:5.) Mofwanafwani-a, akala ira ninosaka basa, ninooda landeya mathuulelo norumela basa masiki ira basalo linooda nidodomi-a vamwasa olambela Yohova. Mbwenye nakala atu oleva rima, ninooda thuulela vyongo vinango ninga unofuna i-yo labelangawo, injiva wa hora inofuna i-yo labanga thitho mwemo basalo munakuzele aliwa banjali-u na uxamwali-u na Yohova. Leva rima unonikami-a ira na-asakule vyongo modaweya.

10. N’nga Kristau unaire a-vi ira akale oleva rima thitho ira hora dhothene athonyi-edhenga kaleloli?

¹⁰ Mulobelenga wa Yohova ira aukami-eni kala oleva rima. Leva rima ndi limbo-i mwa makalelo enao zimu ochena anokumi-a aliwa. (Agal. 5:22, 23) Ee-no nim’vepenga Yohova ira aniva-e zimwee ira unikami-e kaana makalelo apama enao anokumi-a aliwa. Akala ira nitogumanana vyowesedha vamwasa okala oleva rima ninofwanela “dhowanave vepa” zimu ochena ira unikami-e kala oleva rima. (Luka 11:9, 13) Ninooda mvepa thitho Yohova ira anikami-e ona vyongo ninga mwemo munoonela liye. Vasogolo volobela niirenga vyongo vinaode i-yo ira nikalenga atu oleva rima dambo nlilothene. Nalobelanga maningi ira nikale atu oleva rima, nodhilimbi-edha thonyi-edha kaleloli paevo thitho kalelolo linokaatheya  aliwa maningi rimani mwi-u thitho linoira ikundu ya ingumii-u.

11-12. N’nga Yohova ukanle athonyi-edhanga a-vi leva rima?

¹¹ Muthuulelanga modi-a vifwanafwani-o vyaatu oromoliwa Bibilyani. Bibilyani mutokala vifwanafwani-o vinjinji vyaatu enao tali oleva rima. Ninooda thonyi-edha leva rima vothuulela pama vifwanafwani-ovi. Na-anatapanye vifwanafwani-ovi dhoweni nitapanyeni vya Yohova wenuo uli ifwanafwani-o yapama maningi vamwasa okala oleva rima.

¹² Mundani mwa Eden Satana atonyoza dhina la Yohova thitho atoonga ira Nlungu kanotonga mwaudhivela thitho kai olongomana. Malo mom’pha Namanami-a vahora yeniyo, Yohova atoleva rima thitho atodhikondi-a voidhiwa ira vanodha funeela hora yolapela ira viidhiweye ira utongee ngwapama. Vodedi-edhela vyevi, Yohova ukadhi avilelanga vevo dhinalee vanonyoziwa aliwa. Wenjedhela vevo ukadhi adedi-edhanga moleva rima naifunelo yoi atu anjinji takaena ngari yodhakaana ingumi yo-omala. (2 Pe. 3:9, 15) Vyevi vitoiri-a ira mamiliyau aatu tam’mwidhiwe. Nathuulelanga maraeli-o odha namwasa oleva rima wa Yohova, vinodha kala vyo-orucha ona vevo vanofuna liye dhanonga ilambo yothakalai.

13. N’nga Yesu ukadhi athonyi-edhanga a-vi ira unom’sazi-edha Babee vamwasa okala oleva rima? (Muone thitho iruthiruthi.)

¹³ Yesu unom’sazi-edha pama Babee vamwasa okala oleva rima. Thitho atothonyi-edha kalelo leli angali vailambo yavathila. Vinooneya ira kai hora dhothene vevo vyakala aliwa vyokweya ira athonyi-edhe kaleloli simbwasimbwa wa Alembi na Afarisi enao tali ainyengo. (Ju. 8:25-27) Mbwenye mofwanafwana na Babee Yesu kaathakaleliwa mombaranya. Kaaweli-edha atu enango tam’nyozanga venango msukwali-a. (1 Pe. 2:23) Yesu anovilela  moleva rima vyowesedha vyagumanana liye thitho kaadungunya. Ngumwasiwa Bibilya linoniwandela ira “muthuulelenga modi-a vya mutu wenuo avilenle madhu onyoza aatu odawa.” (Aeb. 12:2, 3) Mokami-iwa na Yohova i-yo thitho ninooda vilela vyowesedha vilivyothene vinagumanena i-yo.

14. N’nga ninofunjedhavon’ni kumela wa Abrahamu vamwasa okala oleva rima? (Aebere 6:15) (Muone thitho iruthiruthi.)

¹⁴ N’nga a-vi akala ira vyongo vinodedi-edha i-yovyo vyokuza komoni wa ilambo yothakai kavinodha ireya? Venango nadedi-edhela ira komoni unodha fiya hora inangwee vyawa vinjinji ndulimu. Venango thitho vinooda nisukwali-a voidhiwa ira kaninaode kaana ingumi vahora yeniyo komoni unafiyenga aliwa. N’nga chini inanikami-e ira nidhowenave dedi-edhela moleva rima. Kathuulelan’ni vya ifwanafwani-o ya Abrahamu. Vahora yana liye vyawa 75, ali a-anakaena mwana, ee-no Yohova atom’lanyedha ira: “Miyo ndinodha kumi-a ziza nlukulu mwa weyo.” (Maro. 12:1-4) N’nga Abrahamu atoona vyongo vyothene vyokuza yolanyedha vikwakwaneli-edhiwanga? Kabe. Pyaimbarimbari ira angavandenle i-nje wa Firate nodedi-edhela wa vyawa 25, Abrahamu atoona baliwa wa mwanee Isaki wewo wali odabwi-a thitho vangavirile vyawa 60 atoona thitho baliwa wa vidhuuluvyee Esau na Yakobo. (Muleri Aebere 6:15.) Mbwenye Abrahamu kaafiyedhele ona atu tainjivanga nokala ziza nlukulu nowachela ilambo yolanyedhiwa. Angalive ee-no, lombwana ororomeleula atokala vauxamwali olimba na Namapanduchee. (Yak. 2:23) Thitho tadhavenyathi-iwa muukwani tanodha sangalala idhiwa ira maziza othene aatu tatoraeli-iwa na mwasa wa iroromelo thitho leva wiwa rima! (Maro. 22:18) N’nga ninofunjedhavon’ni?  Venango i-yo thitho kaninaode ona vyolanyedha vya Yohova vikwakwaneli-edhiwanga, mbwenye nakala oleva rima ninga Abrahamu ninooda kala osikimiza ira Yohova unodha niraeli-a maningi muilambo ipya yeniyo ilanyedhile liye.—Marku 10:29, 30.

15. N’nga chini inofwanela i-yo sakasakanga nafunjedhanga Bibilya vaoka?

¹⁵ Bibilyani mutokala vifwanafwani-o vinango vinjinji vyaatu enao tali oleva rima. (Yak. 5:10) N’nga munoona a-vi ira masaka-edho vofuna sakasaka vifwanafwani-ovi vahora inofunjedhanyo Bibilya vamweka? b Mofwanafwani-a, angalive ira Davide azoziwile angali mwana ira adhakale mwene wa Israeli anofuneela dedi-edha wa vyawa vinjinji a-anava-iwe umwenuo. Simione na Ana tatomlabela Yohova mororomeleya hora yadedi-edha aliwa udha wa Mesiya. (Luka 2:25, 36-38) Mwafunjedhanga myasadhi musakesakenga vyowakula va vyofuka ningavi: N’nga vinooneya ira chini yamkami-idhe mutuo ira akale oleva rima? N’nga kala oleva rima wamkami-idhe a-vi? N’nga ndinaasazi-edhe a-vi? Munooda ganyali mwafunjedhanga vyaatu enao taimwam’nena thonyi-edha kalelo lokala oleva rima. (1 Sam. 13:8-14) Munooda dhifuka ira: ‘N’nga chini yairi-idhe ira ta-aode kala oleva rima? N’nga vyo-arelavovyee vyali vyoi a-vi?’

16. N’nga kala oleva rima unonikami-a mundhila dhinango dhiivi?

¹⁶ Muthuulelenga upama okala mutu oleva rima. Nakalanga atu oleva rima ninokala osangalala thitho okurudheya. Kaana kaleloli unonikami-a ira nithuulelenga pama thitho nikaena manungo apama. Nairanga vyongo moleva rima naatu enango ninokala vauxamwali wapama naaliwa. Thitho ninokala ovwelana maningi pingoni. Akala ira unango utonisukwali-a kaninombaranya thakaleliwa vyevyo vinoiri-a ira vyongo vya-afiye vothakala maningi. (Sal. 37:8; Sang. 14:29) Kwaranya vyothene ninokala nim’sazi-edhanga Babi-u wadhulu thitho ninokala vauxamwali wapama maningi na liye.

17. N’nga ninofwanela kala osikimiza rima iranan’ni?

¹⁷ Onga imbarimbari leva rima tikalelo losangalali-a thitho lokami-a maningi. Pyaimbarimbari ira kai hora dhothene vevo leva rima unokala aliwa okweya. Mbwenye mokami-iwa na Yohova ninooda dhowanave kaana kaleloli. Vevo vanodedi-edha i-yo moleva rima ilambo ipya, ninooda kala osikimiza ira “litho la Yohova lili vaatu enao tanom’mova, enao tanodedi-edhela riya rima wee o-omala.” (Sal. 33:18) Dhoweni i-yo othene nikale osikimizela rima dhowanave kala oleva rima.