1. Mwasiwa ngwan’ni munosimba Nlungu namwasa ouva-ani Bibilya?

 NINOM’SIMBA maningi Yohova namwasa oniva-a Bibilya. Dhela mu bukhu leli, liye unoniva-a malangi-o azelu anaode nikami-a idhiwa vinaire i-yo, volimbanana nyarwa dhinogumanana i-yo malamboano. Unoniva-a thitho idedi-edho yosangalali-a ya sogolo. Kwaranya vyothene dhela Bibilyani, Yohova utoniidhiwi-a vinjinji vyoonga makalelwee. Nathuulelanga makalelwee apamala, anonifiya varimani thitho vyevi vinoniiri-a ira nirome kala vauxamwali olimba na liye.—Sal. 25:14.

2. N’nga Yohova u-indi-edhe basa ndhila dhiivi dho-iyana-iyana vodhiidhiwi-a waatu?

² Yohova unofuna ira atu tam’mwidhiwe. Ndulimu Yohova atoviidhiwi-a waatu dhela mwa Angelo, muvyoro-a thitho masompenya. (Num. 12:6; Mayir. 10:3, 4) N’nga naidhiwe a-vi vyokuza vyoro-a, masompenya venango milanyu yokumela wa angelo enala, a-akale ira kavilembiwile Bibilyani? Ee-no va mwasa wapama Yohova atoawandela alombwana ira “talembe bukhunimu” vyothene vyafuna liye ira niviidhiwe. (Jer. 30:2) Voi “ndhila ya Nlungu wa imbarimbari njolongomana,” i-yo kaninokaikela ira ndhila i-indi-edhe liye basa voonga na i-yo, njapama maningi thitho yokami-a.—Sal. 18:30.

3. N’nga Yohova uirilen’ni ira Bibilya livuneleyee? (Esaya 40:8)

³ Muleri Esaya 40:8. Wa vyawa vinjinji Madhu a Nlungu, takadhi tavelelanga malangi-o apama waalombwana naa-iyana ororomeleya. N’nga vyevi viodeile a-vi? Yofuka yei njapama namwasa oi malembala talembiwile walelene va vyongo vyoi vinooda nongeya. Ee-no malamboano vyolemba vyoroma kavinofwanyeyave. Mbwenye Yohova atoonechecha ira atu taode kopiyari malemba opambuleyala. Angalive ira alimbo kopiyari katali olongomana, tatoovilimbi-edha irana vyongo mwapolepole maningi. Mofwanafwani-a, voonga vya malemba  a Iyeberi, mutu mwinango wadodoliso alembile ira: “Ninoonga mosikimizela ira kavali bukhu n’nango lawale, lelo likopiyariwile molinyali maningi ninga malemba enala.” Ee-no angalive ira talembile vavyongo vyoi vingaodile nongeya, alimbo kopiyari tali atu o-olongomana thitho ira vatoovira hora yolapela, ninooda kala osikimizela ira vinoleri i-yo Bibilya malamboano ndi mathuulelo a Namalemba Yohova.

4. Chini inofuna i-yo tapanyani muyofunjedha yei?

⁴ Yohova ngunoniva-a “yotuva iliyothene yapama na yolongomana.” (Yak. 1:17) Bibilya ndijimbo-i mwa vyotuva vyapama maningi viniva-idhe Yohova. Yotuvai inoniwandela vyongo vinjinji vyoonga mulimbo veleluo ira unoniidhiwa pama thitho unoidhiwa vinofuneela i-yo. Ndisawasawa thitho vili Nlungu univa-idhe Bibilya. Ninofunjedha vinjinji vyoonga Yohova dhela mu yotuva yei. Ninofunjedha thitho ira liye unoniidhiwa pama maningi thitho unoidhiwa vinofuneela i-yo. Muyofunjedha yei, ninofuna nitapanyeni mwemo Bibilya munothonyi-edhela aliwa makalelo mararu a Yohova: Oi ndi zelu, longomana na udhivela. Voroma dhoweni nitapanyeni mwemo Bibilya munothonyi-edhela aliwa zelu dha Nlungu.

5. N’nga ndindhila imbo-i ivi yeniyo Bibilya inathonyi-edhe aliwa zelu dha Nlungu?

⁵ Yohova unoidhiwa ira ninofuneela malangi-o a zelu. Ee-no yotuva ya Bibilya njodhala na malangi-o azelwala thitho inokami-a maningi atu. Bibilya linochinja vingumi vyaatu. Mabukhu oroma a Bibilyani tangalembiwile, Mose atoawandela Aisraeli ira: “Enala kai madhu o-okaana basa wanyo namwasa oi madhu enala ndi ingumiinyu.” (Dotor. 32:47) Atu ta-arelecha malangi-o a malembani, tanookaana ingumi yapama thitho yosangalala. (Sal. 1:2, 3) Angalive ira Madhu a Nlungu talembiwile walelene, atokaana kopolo yochinja vingumi vyaatu. Mofwanafwani-a, mu myasa dhoi “Baibulo limasitha anthu” dhava jw.org, munofwanyamo vifwanafwani-o vyokwaranya 50 vyothonyi-edha mwemo Bibilya mukalile aliwa lakopolo “vochinja vingumi” vyaatu.—1 Atez. 2:13.

6. Mwasiwa ngwan’ni ninooda onga ira kavali bukhu lofwanafwana na Bibilya?

⁶ Kavali bukhu nlilothene linofwanafwana na Madhu a Nlungu. Mwasiwa ngwan’ni ninoonga e-no? Namwasa oi Namalemba wa bukhu leli, Yohova Nlungu ngwakopolo dhothene, okalao dhowa nodhowa thitho zeludhee ndi dho-ofwanafwani-eyana na mutu uliwethene. Vatokala mabukhu manjinji oi atu tanodhowanave aleri angalive ira atu taalembile tatokwa. Mbwenye vira wa hora malangi-oe, katinodhowanave kala okami-a. Mbwenye malangi-o a zelu a Bibilya tanodhowanave kala okami-a hora dhothene thitho tanokami-a atu amaziza othene. Naleringa bukhu lavakunduli thitho thuulela vinofunjedhavo i-yo, namalembee uno-indi-edha zimu ochena vonikami-a ona moda una-indiedhele i-yo basa makundu a Bibilyani vaingumi yi-u. (Sal. 119:27; Malak. 3:16; Aeb. 4:12) Ee-no Namalemba wa Bibilya oi ngwaingumi, ngofunechecha ukami-ani. Vyevi vinofwanela nilimbi-a ira nileringa Bibilya hora dhothene!

7. N’nga ndulimu, Bibilya lakami-idhe a-vi atu a Nlungu kala ovwelana?

⁷ Ndhila inango inathonyi-edhe Bibilya zelu dha Nlungu, ndi moda unokami-edhela aliwa atu a Nlungu kala ovwelana. Aisraeli tangamadhi volowa muilambo yolanyedhiwa tatookathei-a matatamo o-iyana-iyana. Enango tali anamameza, enango tafuwa ng’ombe, thitho  enango tali anamalima. Aisraeli oi takala matatamo enango tangaodile i-yachi thuulela vya Aisraeli afwiwa enao takala uikundu inango ya ilambwiyo. Mbwenye Yohova atosaka-edha vyoi hora dhinjinji tagumaneyenga vambo-i naifunelo yoi tavuruwane madhwee taleriwanga novwei-iwa mwapama. (Dotor. 31:10-13; Nee. 8:2, 8, 18) Kathuulelani moda muisraeli ororomeleya mwavivwela liye afiyanga wu Yerusalemu noona mamiliyau a anamalambela afwee okumela m’matatamo othene! Mwandhila yen’na, Yohova anookami-a atwee kala ovwelana. Vira wa hora pingo Waikristau watookathe-iwa naalombwana thitho a-iyana oonga viongelo vinjinji. Enango tali ofuma na ovweya mbwenye enango tali osauwa. Mbwenye namwasa oi tanodhiveliwana malemba, othene tali ovwelana volambela Nlungu waimbarimbari. Atu enao tali ororomeleya tangaodile vuruwana Madhu a Nlungu mokami-iwa na anamalambela afwiwa thitho gumaneya vambo-i naafwiwa.—Mayir. 2:42; 8:30, 31.

8. N’nga Bibilya linokami-a a-vi atu a Nlungu malamboano kala ovwelana?

⁸ Nlungwi-u wa zelu unaadhowanave nifunji-a thitho vwelani-a atwee vo-indi-edha basa Bibilya. Bibilyani mutokala vimbarimbari vyothene vyoonga vya Yohova vyoi ninofwanela viidhiwa. Hora dhothene ninogumaneya vambo-i va migumano ya pingo, ya isa thitho ya gawo ira nivuruwane malemba taleriwanga  thitho ongiwa movweya pama. Ee-no Bibilya tofuneya maningi vokwakwaneli-edha vifunelo vya Yohova vyoi “anamalabee tamlabelenga movwelana.”—Zef. 3:9.

9. N’nga ndi kalelo livi linofwanela i-yo kaana ira nivwechechenga milanyu ya Bibilyani? (Luka 10:21)

⁹ Dhoweni nione umboni unango othonyi-edha zelu dha Yohova. Malemba manjinji talembiwile mundhila yoi atu odhiyevi-a baa-i taode vuruwana mo-orucha. (Muleri Luka 10:21.) Uliwothene atu tanooda leri Bibilya. Voonga vya Bibilya mutu unango wa dodoliso aongile ira: “Atu anjinji tanodhiveliwana lileri kwaranya bukhu nlilothene thitho ndi bukhu leli linoleri aliwa mwapolepole.” Mbwenye mbaatu odhiyevi-a mbaa-i enao anovuruwana thitho a-rela vinoonga Bibilya.—2 Akor. 3:15, 16.

10. N’nga ndindhila inango ivi ya Bibilyani inathonyi-edhe zelu dha Yohova?

¹⁰ Bibilya linonikami-a ona zelu dha Yohova mundhila inango. Yohova uno-indi-edha basa malemba vofunji-a atwee othene ninga gulu. Mbwenye unofunji-a thitho limbi-a uliwethene vaekene. Naleringa Madhwee ninoona ira Yohova unobala mutu uliwethene vaekene. (Esaya 30:21) Vaguman’nenanyo vyorucha, vinooneya ira mwatooleri maversu mangaasi enao aonanyo ira talembeliwelenyo. Mbwenye Bibilya linokami-a atu anjinji. N’nga viodeile a-vi ira likaena makundo anovwelanana vinofunanyo? Vili ee-no namwasa oi Bibilya lilembiwile na Namapanducha wa zelu maningi mu vyopanduchiwa vyothene.—2 Timo. 3:16, 17.

11. N’nga Nlungu uthonyi-edhe a-vi ira ngo-okaana sakulo vahora yalembiwa Bibilya?

¹¹ Longomano ndi kalelo linango la Yohova. (Dotor. 32:4) Longomano linowendela vambo-i na a-kaana sakulo thitho Yohova ngo-okaana sakulo. (Mayir. 10:34, 35; Aroma 2:11) Vyevi vyatooneya pama vyarumeli-idhe liye ira Bibilya lilembiwe muviongelo vyo-iyana-iyana. Mabukhu 39 oroma a Bibilyani talembiwile mu Iyeberi iongelo yoi atu a Nlungu mu horiyo tanoivwechecha mo-orucha. Mbwenye vofiya muhora ya Makristau oroma C.E., atu anjinji tonoongecha Igiriki. Ee-no mabukhu 27 ogomi-edha a Bibilyani talembiwile muiongelo ya Igiriki. Yohova kaafunile ira madhwee tafwanyeye muiongelo imbo-i baa-i kabe. Malamboano atu okwaranya mabiliau 8 vailambo yothene yavathi tanoonga viongelo vinjinji. N’nga vinoodeya a-vi ira tu anjinji tafunjedhe vyoonga Yohova?

12. N’nga ndindhila imbo-i ivi ikadhi ikwakwaneli-edhanga lemba la Danieli 12:4 malambo omari-ala?

¹² Dhela mwa namaongela Danieli, Yohova atolanyedha ira hora ya komoni atu “tanodha idhiwa vyongo vinjinji vyoonga imbarimbari” yofwanyeya Bibilyani thitho atu anjinji anodha ivwechecha. (Muleri Danieli 12:4.) Yongo inango ikami-idhe atu ira tavwecheche, choi Bibilya thitho mabukhu oonga vya Bibilya tatoothapuleliwa, kumi-iwa nogaweliwa waatu anjinji. Bibilya ndi bukhu loi litothapuleliwa thitho gaweliwa maningi vailambo yavathi. Hora dhinjinji Mabibilya oi tanothapuleliwa nodindiwa na alimbo malonda, tanokala odula maningi. Vofiya malamboano atu a Yohova tatothapulela Bibilya lipumbula venango ikundu imbo-i mu viongelo vyokwaranya 240 thitho uliwethene unooda lifwanya mo-opagali. Vyevi vinokami-a ira atu amaziza othene tavwe “milanyu yapama ya Umwene” komoni wa-anafiye. (Mat. 24:14) Nlungwi-u olongomana unofuna ira atu anjinji takaena ngari yom’mwidhiwa voleri Madhwee. Vili ee-no namwasa oi liye unonidhiveliwana maningi.

13. Mwasiwa ngwan’ni ninooda onga ira Bibilya linothonyi-edha udhivela wa Yohova? (Juwau 21:25)

¹³ Bibilya linonikami-a vwechecha ira kalelo nlukulu la Nlungu ndi udhivela. (1 Ju. 4:8) Kathuulelani vyarumeli-idhe liye ira vilembiwe thitho vya-alembiwe Bibilyani. Liye atooniva-a vinofuneela i-yo ira nikale vauxamwali na liye, nikaena ingumi yosangalala va ee-ni thitho nidhakaena ingumi yo-omala. Ee-no namwasa oi Yohova unonidhiveliwana kaniva-idhe malangi-o manjinji oi mbo-ofuneya simbwasimbwa vamwasa omlambela.—Muleri Juwau 21:25.

14. N’nga vili Bibilyani vinothonyi-edha ndhila inango ivi ira Nlungu unonidhiveliwana?

¹⁴ Yohova thitho utothonyi-edha ira unonidhiveliwana voonga na i-yo mundhila yooni-a ira unonilemeza. Bibilyani liye kaniva-idhe malamulo manjinji voniwandela vinofwanela i-yo irana vaikundu yothene ya ingumi yi-u. Malo mwa vyevyo unonikami-a ira nithuulelenga thitho sakula okene vyoira, voniwandela myasa inoaireela atu enango, maulosi osangalali-a thitho okami-a. Mwandhila dhedhi Madhu a Nlungu anonikami-a ira nimdhiveliwengana thitho mvwela kumela vathi va rima.

15. (a) N’nga Yohova uthonyi-edhe a-vi ira unosangalala naatu tanoleri Madhwee? (b) N’nga bali wa zombwe, sikana thitho rongola oulula, vairuthiruthiniva tanothuulela vyaatu avi oongiwa Bibilyani? (Maro. 39:1, 10-12; 2 Mam. 5:1-3; Luka 2:25-38)

¹⁵ Bibilya linothonyi-edha ira Nlungu unosangalala maningi na i-yo. Moi a-vi? Madhwee mutokala myasa minjinji yothonyi-edha mwemo atu munovivwela aliwa. Ninooda vwechecha moda atu oongiwa Bibilyani mwaviwvela  aliwa “namwasa oi tali atu ninga i-yo.” (Yak. 5:17) Yofuneya maningi choi nathuulelanga moda Nlungu mwairele liye vyongo naatu ninga i-yo, ninofiya vowvechecha pama ira “Yohova ngwaudhivela thitho wa tangaranga.”—Yak. 5:11.

16. N’nga ninofunjedhavon’ni vyoonga Yohova, naleringa Bibilyani myasa yaatu oi tatoodawi-a vyongo vinango? (Esaya 55:7)

¹⁶ Vatokala thitho Ndhila inango inothonyi-edha ira Yohova unonidhiveliwana. Malemba anonisikimizela ira Nlungu kanodha ni-iyachi masiki nidawi-e vyongo. Aisraeli tanomdawela Yohova moweli-edha weli-edha mbwenye tachinyuwa kumela vathi va rima liye anoalevelela. (Muleri Esaya 55:7.) Makristau a hora ya arumiwi, tanooidhiwa thitho ira Yohova anooadhiveliwana maningi. Movudheleliwa rumiwi Paulo atoalimbi-a Makristau afwee ira “talevelelenga na rima othene nodidili-a” mutu oi utoira yodawa ilukulu mbwenye vasogolovee utochinyuwa. (2 Akor. 2:6, 7; 1 Akor. 5:1-5) Vyosangalali-a pyoi Yohova kanodha a-iyachi anamalabee namwasa oi tatomdawela. Malomwee unoakami-a mwaudhivela, ava-a malangi-o thitho avepa ira tawelele wa liye. Malamboano thitho liye unolanyedha ira unodha irana vyevi waatu othene tachinyuwile.—Yak. 4:8-10.

17. Mwasiwa ngwan’ni Bibilya chotuva yapama maningi?

¹⁷ Yohova utoniva-a yotuva yapama maningi. Mwasiwa ngwan’ni madhwee chotuva yavakundu? Ninga mwemo mufunjedhile i-yo, Bibilya linoniwandela vya zelu, longomano thitho udhivela wa Nlungu. Bukhuli linonisikimizela ira Yohova unofuna ira nim’mwidhiwe thitho nikale afwee.

18. N’nga ninathonyi-edhe a-vi ira ninomsimba Yohova namwasa oniva-a “yotuva yapama” ya Bibilya?

¹⁸ Ninoona ira “yotuva yapama” ya Madhu a Nlungu chapereso yavadhulu. (Yak. 1:17) Ee-no dhoweni nidhowenanive thonyi-edha ira ninoisimba yotuvai. Ninooda irana vyevi, volobela naleringa madhu avakundwala thitho athuulela modi-a. Nairanganani vyevi, ninodha kala osikimizela ira namalemba nlukulu wa Bibilya unodha raeli-a thindhi li-u thitho “ninodha m’mwidhiwadi Nlungu.”—Sang. 2:5.