1-2. (a) Mwasiwa ngwan’ni kaninodabwa nagumanangana vyowesedha? (b) N’nga chini inofuna i-yo tapanyani muyofunjedha yei?

 NINGA arumiwi a Yohova kaninodabwa nagumanangana vyongo vyowesedha. Ninozindiyela ira ninga munoongela Bibilya, “Ninofwanela gumanana nyarwa dhinjinji ira nimavolowe Muumwene wa Nlungu.” (Mayir. 14:22) Ninoidhiwa ira nyarwa dhi-u dhinango dhinogumanana i-yo, kadhinaode mala va-eeni fiyedhela vevo vanofuna i-yo wachela ilambo ipya ya Nlungu vevo “wukwa kunodha kalaove, venango ula, venango dumbela thitho bulela.”—Apok. 21:4.

² Yohova kanonivunela ira na-agumanengana vyowesedha. Mbwenye unonikami-a ira niodenga vilela. Kaonani vyevyo rumiwi Paulo vyaongile liye wa Makristau au Roma. Yoroma, liye atoonga vyowesedha vyaguman’nena abali naarongola. Vasogolovee liye atolemba ira: “Ninogonji-a vyongo vyothene vyevi dhela mwa wenuo unonidhiveliwana.” (Aroma 8:35-37) Vyevi vinothapulela ira Yohova unooda nikami-a ira vyongo viniwendelenga pama masiki nigumanengana vyowesedha. Dhoweni nioneni mwemo Yohova mwamkami-edhele liye Yosefe thitho mwemo munankami-edhele liye.

3. N’nga vyongo vyachinjile a-vi mo-odedi-edhela vaingumi ya Yosefe?

³ Yakobo atothonyi-edha ira ano’mdhiveliwana maningi Yosefe. (Maro. 37: 3, 4) Vyevi pyairi-idhe ira abalee tam’mwirelenga sanje. Tangafwaidhe ngari, aliwa tatomguli-a waalimbo guli-a malonda awu Midiyani. Oguli-a malondala tatomtukula nomdhowana undendai wu Iguputu wamguli-idhe aliwa wa Potifara wenuo ali ndimuwa waanyakondo a namang’nela wa  Farau. Veva ingumi ya Yosefe yatochinja mombaranya maningi kuma vokala mwana odhiveliwiwa wa babee, nokala dhaari wu Iguputu!—Maro. 39:1.

4. N’nga i-yo ninagumanena nyarwa dhoi a-vi dholandana na dhaguman’nena Yosefe?

⁴ Movwelana na vinoonga Bibilya n’nango, “vyongo vyothakala vinogwela atu othene.” (Namal. 9:11) Hora dhinago ninogumanana nyarwa venango vyowesedha vyoi “vinogwela thitho atu enango.” (1 Akor. 10:13) Venango thitho ninooda rucheya namwasa okala anamafunjedha a Yesu. Mofwanafwani-a, ninooda nyoziwa, runi-iwa thitho oni-iwa nyarwa namwasa wa iroromelo yi-u. (2 Timo. 3:12) Akala munogumanana vyorucha vyoi a-vi, Yohova unooda ukami-ani ira vyongo viuwendelengani pama. N’nga liye akami-idhe a-vi Yosefe?

5. N’nga Potifara athuulelan’ni voona ira Yosefe vyongo vyanom’mwendela pama? (Maromelo 39:2-6)

⁵ Muleri Maromelo 39:2-6. Potifara atoona ira Yosefe ali zombwe wazelu thitho odhilimbi-edha vabasani. Liye anoidhiwa mwasee wairela liye vyevyo. Atoona ira: “Iliyothene yaira Yosefe Yohova anooda iraeli-a.” b Vira wa hora angali wu Iguputu, Yosefe ato-eliwa kala nyabasa oing’anela nyumba yothene. N’nga vyo-arelavovyee vyaali vyan’ni? Vyongo vyatom’mwendela pama Potifara.

6. N’nga vinooneya ira Yosefe avivwa a-vi mwasa wa mwemo vyongo mwakalele aliwa vaingumiyee?

⁶ Bibilya linoonga maversu oyeva baa-i a mwemo vyongo mwachinjile aliwa va ingumi yaudhaari ya Yosefe, mbwenye vinooneya ira vyevi vyatoireya wa vyawa vingaasi. Mudhilimbi-edhe ona mwasula ninga mwemo Yosefe mwauonela liye. N’nga venango Yosefe afunan’ni? N’nga liye afuna ira Potifara aone vyaira liye nomva-a yotuva? Pyooneyelatu ira Yosefe afunave thathuliwa ira awelele wa babee. Ee-no angalive ira liye atokaana ngari yoing’anela nyumba yothene ya potifara, liye ali dhaari wa mutu wenuo ali o-olambela Yohova. Yohova kairi-idhe ira Potifara amthathule Yosefe udhaari. Thitho vyongo vya-adhi vang’ono ira vifiye vothakala maningi vaingumi ya Yosefe.

7. N’nga chini yaireile ira vyongo va ingumi ya Yosefe vifiye vothakala maningi? (Maromelo 39:14, 15)

⁷ Ninga munoleri i-yo va Maromelo kapitulo 39, mwadhi potifara atokopeya na Yosefe thitho mowelelawelela am’tonyengelela ira aode m’gonathinee. Hora dhothene Yosefe anokonda vyevyo. Magomelwee i-yanuo atomthakaleliwana Yosefe thitho atomnukedha ira afuna m-indela. (Muleri Maromelo 39:14, 15.) Potifara angavwide vyevi, atom-ela Yosefe perezoni mwemo mwakanle liye vyawa vinjinji. (Maro. 39:19, 20) N’nga perezwila yali yoi a-vi? Madhu a Iyeberi enao Yosefe aa-indi-edhele liye basa voonga vya “perezo,” anooda thapulela “isime” vanango “lindi” vyevi vinothapulela ira mwali liyemo mwatokala isi thitho kaana idedi-edho iliyothene. (Maro. 40:15) Bibilya linothonyi-edha ira wa hora yoyeva manyalwee tali tanga-eliwile ligolini thitho liko-ilee lali lingamangiwile na go-i. (Sal. 105:17, 18) Vyongo vyali vithakalangave vaingumiyee. Ato-iya kala dhaari ororomeleya nofiya vokala nyaperezo.

8. Masiki vyowesedha vioneenga ira vinaaulukula, n’nga ninofwanela sikimizela rima vyan’ni?

⁸ N’nga mutoroma gumananavo nyarwa dhedho dhakala dhiwenjedheleyanga angalive ira mwatolobela mokumela vathi va rima? Vyevyo vinooda ireya. Yohova kanonivunela ira na-agumanengana nyarwa muilambo yotongiwa na Satanila. (1 Ju. 5:19) Munooda kala osikimizela ira Yohova unoidhiwa nyarwa dhinogumanana i-yo thitho unonikumbanyedha. (Mat. 10:29-31; 1 Pe. 5: 6, 7) Thitho liye unolanyedha ira: “Kandinodha u-iyani venango utatilani navang’onovene.” (Aeb. 13:5) Yohova unodha ukami-ani ira muode vilela masiki vioneenga ira kamuna idedi-edho. Dhoweni nioneni mwemo mwamkami-edhele liye Yosefe.

9. N’nga chini inothonyi-edha ira Yohova ali na Yosefe angali perezoni? (Maromelo 39:21-23)

⁹ Muleri Maromelo 39: 21-23. Masiki vahora yorucha yali liye perezoni, Yohova atoiri-a ira vyongo vim’mwendele pama Yosefe. Moi a-vi? Vangavirile hora ndimuwa wa perezonimo, atoroma m’raeli-a nom’lemeza Yosefe ninga mwemo Potifara mwairela liye. Va-anavire hora ato-eliwa kala oing’anela anyaperezo afwee. Thitho Bibilya linoonga ira ndimuwa wa anyaperezo ‘kaaing’nelave voi vyothene a-iidhe mandhani mwa Yosefe.’ Ee-no Yosefe atoroma kala opingeya vabasalee. Veva vyongo vyatochinja mo-odedi-edhela. N’nga viodeile a-vi ira nyaprezo oi aombiwa landu ofuna i-ndela i-yana wa ndimuwa wa nyumba ya mwene ava-iwe izo ilukulu ee-ni? Chiyongo imbo-i baa-i yafuna iri-a e-ni. Ninga munoongela lemba la Maromelo 39:23, “Yohova ali na Yosefe thitho iliyothene yaira liye Yohova anooda iraeli-a.”

10. Muonge mwasee wammwiri-a ira Yosefe a-aonenga ira iliyothene yanom’mwendela pama.

¹⁰ Dhilimbi-edheni ona mwasula ninga mwauonela Yosefe. Vanduli voombiwa landu onama, thitho fungeliwa perezoni, n’nga liye aona ira iliyothene inom’mwendela pama? N’nga afunechechan’ni? N’nga liye afuna ira ndimuwa wa perezonimo amdhiveliwengana? Pyooneelatu ira Yosefe afuna ira landwee uode mala thitho akumi-iwe perezonimo. Ee-no, liye atom’mwandela dhaari wenuo a-adhi vang’ono kumi-iwa perezonimo ira adhowa amamvepele Farau ira aode mkumi-a perezo yoopi-iyo. (Maro. 40:14) Mbwenye mutuo kam’mwandele Farau vahora yeniyo thitho Yosefe atokalave perezoni wa vyawa vinli. (Maro. 40:23; 41:1, 14) Angalive ee-no Yohova  atodhowanave mkami-a ira vyongo vim’mwendelenga pama. Moi a-vi?

11. N’nga Yohova amva-idhe Yosefe dodoliso lavakundu loi a-vi, n’nga vyamkami-idhe a-vi kwakwaneli-edha vifunelovyee?

¹¹ Yosefe angali perezoni, Yohova atoiri-a ira mwene wa Iguputu aro-e vyoro-a vinli vyamruchi-a. Farau anofunechecha ira aidhiwe thapuleliwa wa vyoro-avyo. Angavwide ira Yosefe unooda thapulela vyoro-a, atom’mwitana. Mokami-iwa na Yohova, Yosefe atothapulela vyoro-a vya Farau thitho atokwakwanana malangi-o okami-a enao amva-idhe liye. Voona ira Yohova ali na zombuo, Farau atom-ela kala mulimbo ing’anela vyodya ilambo yothene ya Iguputo. (Maro. 41:38, 41-44) Vasogolovee watokala ndhala yeniyo yakuzile Iguputu thitho weo wali abalee a Yosefe. Va, Yosefe atokaana ngari yooda vulumucha banja la waniwa lelo lali muzele labaliwele Mesiya.

12. N’nga Yohova atoiri-a ira vyongo vimwendelenga pama Yosefe mundhila dhiivi?

¹² Kathuulelani vyongo vyo-odedi-edha vyaireile vaingumi ya Yosefe. N’nga mbaani aoni-idhe ira Potifara aoni-e ifunelo wa Yosefe wenuo ali dhaari? N’nga mbaani airi-idhe ira ndimuwa wa perezoni amdhiveliwengana Yosefe oi ali nyaperezo onyozeya? N’nga mbaani airi-idhe ira Farau aode ro-a vyoro-a vyomruchi-a thitho va-a Yosefe dodoliso looda thapulela vyoro-a? N’nga mbaani airi-idhe ira Yosefe ava-iwe izo yoing’anela vyodya wu Iguputu? (Maro. 45:5) Pyoidhiweyelatu ira Yohova ngwairi-a ira vyongo vyothene vyevyo vyaira Yosefe vim’mwendelenga pama. Mamari-edhowee Yohova ato-indi-edha basa vyothakala uwalanga wairile abalee a Yosefe kala ninga ndhila yokwakwaneli-edha ifunelwee.

13. N’nga Yohova unovolowelavo vavyongo vyothene vinoniireela? Muongemo.

¹³ N’nga ninofunjedhavon’ni vamwasa wa Yosefe? N’nga Yohova unovolowela va iliyothene inoniireela? N’nga nguliye unoiri-a yongo iliyothene inogumanana i-yo vaingumi yi-u, voi vyothakala vyothene vinoniireela vinoireya namwasa wa vya pama? Kabe, Bibilya kalinaonga e-no. (Namal. 8:9; 9:11) Mbwenye  ninoidhiwa ira nagumanangana vyowesedha, Yohova unoidhiwa thitho unovuruwana kuwa movepa pedhelo. (Sal. 34:15; 55:22; Esaya 59:1) Wenjedhela vevo Yohova unonikami-a ira nivilelenga nyarwa dhothene. Moi a-vi?

14. N’nga Yohova unonikami-a a-vi nakala vanyarwani?

¹⁴ Ndhila imbo-i inonikami-edha Yohova kunididili-a, nilimbi-a thitho hora dhinjinji unoirana vyevi mundhila yofwanelela. (2 Akor. 1:3, 4) Vyevi ndi vyevyo vyam’mwireenle bali unango wau Turkmenistan wenuo atongiwile ira amakale perezoni wa vyawa vili namwasa wa iroromeloyee. Liye aongile ira: “Maebe-i a dambo la miselwanga, bali unango atondioni-a lemba la Esaya 30:15, lelo linoonga ira: ‘Munodhakala akopolo mwakala o-otekenyeya na airoromelo.’ Versu leli lanoondikami-a ira rimanga ukaatheye thitho ndinyindelenga Yohova hora dhothene. Thuulela lembali watoondikami-a vahora yothene yali miyo perezoni.” N’nga nyo munothuulela hora yeniyo Yohova yaukami-idheni liye noudidili-ani rima thitho ukami-ani vavyongo vyafuneelanyo maningi?

15-16. N’nga ninofunjedhavon’ni va vyam’mwireele Tori?

¹⁵ Hora dhinjinji ninozindiyela moda mwanikami-edhe Yohova vilela vyowesedha vasogolo voi vyowesedhavyo vitomala. Rongola unango dhinalee Tori Atorumelela likundo leli. Mwanee Mason atobulela urenda wa kasa wa vyawa 6, fiyedhela wukwawee. Tori atokaana thangaranga dhilukulu thitho vyevi pyovweya. Liye atoonga ira: “Ndinoona ira yei yali yongo yopa maningi wa miyo ninga m’ma.” Atowenjedhela thitho onga ira: “Ndinorumelela ira anamabala anjinji ona mwaniwa arucheyanga kopa maningi i-yani-ana warucheyanga wekene.”

¹⁶ Angalive ira vyowesedhavyo vyali vyopa maningi, vasogolovee Tori atothuulela mwemo  Yohova mwamkami-edhe liye vilela. Liye aongile ira: “Ndathuulela vyevyo vyandiireele, ndinoona ira Yohova anondipedhela mwaudhivela vahora yothene yeniyo mwananga vyabulela liye. Mofwanafwani-a, angalive ira Mason atobulela maningi voi kaoda azindiyela atu tadha dhampandha, abali naarongola tanowenda na karo wa mahora menli udha ximitari wali i-yo. Hora dhothene vanookala mutu wenuo anikali-avo mofunechecha ira anikami-enga. Thitho nanova-iwa vyongo vyafuneela i-yo. Angalive ira yali hora yorucha, kavali yongo yarambulela i-yo.” Yohova atomva-a Tori na Mason vyafuneela aliwa ira tavilele. Muone kwadru loi “ Yohova anooniva vyevyo vyafuneela i-yo.”

17-18. N’nga chini inanikami-e ira nizindiyelenga thitho simba moda munonikami-edha Yohova vahora ya vyowesedha? (Salimo 40:5)

¹⁷ Muleri Salimo 40:5. Mutu agwelanga mwango ifuneloyee choi amafiye vadhulu vamwangonivo. Mbwenye afiya valimburo n’nango, unoimela nosangalala na vyongo vinoona liye. Mofwanafwana na vyevi, hora dhinango muimelenga nothuulela mwemo Yohova muukami-edheleni liye ira vyongo viuendelengani pama mwavilelanga nyarwa. Komoni wa dambo nlilothene mudhifukenga ira: ‘N’nga Yohova undiva-idhe maraeli-o oi a-vi penene? Angalive ira ndinogumanana vyowesedha, n’nga Yohova unondikami-a a-vi vilela?’ Mufwanyenga raeli-o limbo-i lokumela wa Yohova lelo liukami-idheni liye ira vyongo viuwendelengani pama.

¹⁸ Pyaimbarimbari ira munooda lobela ira vyowesedha vinyu vimale. Vyevi pyovweya thitho pyofwanelela. Mbwenye ninofwanela thuulelanga maraeli-o anokaana i-yo vachineneeva. (Afil. 4:6) Thitho Yohova utonilanyedha ira unodha nilimbi-a thitho nikami-a ira nivilele. Hora dhothene musimbenga ira Yohova utoukami-ani. Mwaira e-no, munodhaona moda munoukami-edhani Yohova ira vyongo viuwendelengani pama ninga mwamkami-edhe liye Yosefe vahora yawesedhiwa liye.—Maro. 41:51, 52.