1. N’nga anamafunjedha a Yesu taongilen’ni wamwinji nlukulu?

MWINJI mlukulu waatu alombwana na a-iyana avilambo vinjinji tatodhowa uyerusalemo. Atu enala taonga viongelo vyo-iyana i-yana. Dambo lele vatoireya vyongo vyorurumucha mo-odedi-edhela gurupu lanamafunjedha a Yesu au Yudeya tatoroma onga viongelo vyaatu ale akumile vilambo vyo-iyana i-yana. Vyevyo vyatodambwia atu anjinji Mbwenye yasimbwile afiya varimani ali milanyu yavwidena aliwa anamafunjedha a Yesu na rumiwi Peduru. Aliwa tatofunjedha ira tavulumuwe tanofwanela oni-a iroromelo wa Yesu Kristu. Aliwa tatodhiveliwa tongofuka ira: “N’ga i-yo niire a-vi?” Yowakula yawachele aliwa ali yoi “Uliwethene wa nyo abadiziwe.”—Mayir. 2:37, 38

2. Chini inofuna i-yo ona wari mwayofunjedha yei? (Onani iruthiruthi yavakapani)

² Vanduli viwa vatoireya yongo inango yo-odediedhela. Vadambo lele atu okwakwana 3000 mili tatobadiziwa aliwa kala anamafunjedha a Kristu. Enala alimaromelo abasa lukulu lelo Yesu larumile liye anamafunjedhee ira taire basa loira anamafunjedha. Fiedha malamboano anama-arela a Yesu anodhowanave laba basalo. Malamboano kaninaode kami-a mutu fiedhela badiziwa mumahora oyeva podi vira medi vyawa venagno kwaranya. Akala munofunjia namafunjedha Bibilya wafwinyu nyo mutoidhiwa ira funji-a unofuneya dhilimbi-edha. Wari mwayofunjedha yei ninoona vinaire vyo vofuna kami-a namafunjedha Bibilya fiedha badiziwa.

3. Movwelana na lemba la Mateu 28:19, 20, n’nga namafunjedhi-u unafwanela iran’ni ira afiedhele badiziwa?

³ A-anafie vobadiziwa namafunjedha Bibilya unofwanela i-ndi-edha basa vinofunji-a Bibilya. (Muleri Mateu 28:19, 20.)  Namafunjidha aira vyevyo unongoira vyongo ninga lombwana wazelu unoongiwa muifwanafwani-o ya Yesu uthimbele modi-a vomanga nyumbee valipadheni. (Mat. 7:24, 25; Luka 6:47, 48) N’nga ninakami-e a-vi namafunjedhi-u Bibilya i-ndi-edha vyongo vile vinofunjedha liye? Dhoweni nioneni maonelo mararu.

4. N’nga ninakami-e a-vi namafunjedhi-u dhowanave vovilimbi-edha fiedhela badiziwa? (Onani kwadhuru “ Mumkami-enga namafunjedhinyu ira akaengana vyofuna vyapama na vikwakwaneli-edha.”)

⁴ Mkami-eni namafunjedhinyu kaana vifunelo. Mwasiwa ngwan’ni munofwanela irana vyevyo? Thuulelani ifwanafwani-o ila kathuulelani ira nyo munafuna muwende ulendo olapa na karo. Venango nyo munofuna ira muimelenga vandhila vamyasa dhofuneya. Mwandhila yen’na ulendo olapuo kunachenyeli-a. Molandana na vyevi namfunjedha Bibilya unofwanela kaana vifunelo vyee vyahora yoyeva. Ninga vyevi liye unongo vwechecha ira badiziwa kai yongo yorucha. Ira muode kami-a namafunjedha Bibilya dhowa vasogolo i-ndi-edhani basa bukhu loi ingumi yokalao dhowa no dhowa. Komoni wa yofunjedha ili yothene muonge mwemo ifunelo munovwelanela aliwa anamafunjedhinyu vimadhi liye funjedha. Akala munofuna ira namafunjedhinyu akaena ifunelo vinango yo-iyana nyo munooda lemba ikundu yoi “Vyofuna vyanga.” Mudhowenave i-ndi-edha basa bukhu leli votapanya na namafunjedhinyu va vifunelo vyee vyahora yoyeva venango vyahora yolapela.

5. Movwelana na lemba la Marku 10:17-22, n’nga Yesu amwandele n’ni lombwana ofumule ira aire, namwasa wan’ni?

⁵ Kami-ani namafunjedhinyu ira machinjo orucha vaingumi yee. (Muleri Marku 10:17-22.) Yesu atoidhiwa ira vingakaale vyorucha lombwana ofuma nguli-a vyongo vyee vyothene.(Marku 10:23) Angalive ee-no Yesu atomwandela lombwana wene ira aire machinjo vaingumi yee. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa  ngoi Yesu anodhiveliwana. Venango i-yo ninooda alimbi-a namafunjedhi-u i-ndi-edha basa vifunjedhile liye mwasa oi ninoona ira liye kanakwakwanele ira machinjo. Mwaimbarimbari i-yachi ilemeelo yothakala nowara umutu mpya vanovira hora injinji. (Akol. 3:9, 10) Nyo mwaongana namafunjedhinyu mobaranya liye thitho unooda ira machinjo mobaranya. Nyo mwatapanya mokumela vathi varima vyevyo nanamafunjedhinyu munooni-a ira munomdhiveliwana.—Sal. 141:5; Sang. 27:17.

6. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela i-ndi-edha basa vyofuka vyamaonelo?

⁶ Fuka yofuka yamaonelo unokami-a namafunjedha oonga vinothuulela liye vamwasuo. I-ndi-edhani basa vyofuka vyamaonelo ira muidhiwe namafunjedhinyu vinovwechecha liye na vinororomela liye. Nyo mwaira vyevyo vinokala vyo-orucha tapanya naliye makundo o-orucha sogolo. Bukhu la Ingumi yokalao dhowa no dhowa itokaana vyofuka vyamaonelo. “Mofwanafwani-a” yofunjedha 4 inofuka ira: “Nyo munoona ira Yohova unavwivwa a-vi mwa-indi-edhanga basa dhinalee?” Yofunjedha 9 inofuka ira: “Pivyongo viivi vinofuna i-yo lobelelanga?” Voroma namafunjedhinyu venango unofwanela kaana hora ira aode wakula vyofuka vyamaonelo. Mwenye nyo munofwanela mfunji-a thuulela. Mofwanafwani-a iri-ani namafunjedhinyu thuulela malemba a Bibilyani na viruthiruthi vinafwanyeya va yofunjedhayo.

7. N’nga nina-indi-edhe a-vi basa myasa dhoireya vokami-a namafunjedha Bibilya?

⁷ Namafunjedhinyu avwechecha ira unofuna ira machinjo i-ndi-edhani basa va vyoireya vofuna limbi-a. Mofwanafwani-a akala namadunjedhinyu unoona kala vyorucha fwanyeya vamigumanoni m’moni-eni vidiyo inoonga ira: Yehova Anandisamalira inofwanyeya vaikundu yoi “Idhiwani vinjinji” va yofunjedha 14 va yofunjedha bukhu loi Ingumi yokalao dhowa no dhowa nyo munooda fwanya mwasa dhoireya vaikudu ya “Funjedhani vinjinji” vaukudu ya “idhuwani vinjinji.” * Mwiire polepole ira mwa-afwanafwani-e namafunjedhinyu na mutu mwinango voonga vyongo ninga: “Akala liye unooda nyo thitho munooda.” Mu-iyachi namafunjedhinyu akwakwaneli-edhe ekave vyevi. Vyapama kutapanya makundo ofuneya akami-idhe mutuo vidiyonimo i-ndi-edha basa vinofunji-a Bibilya venango munooda onga lemba lofuneya na vyongo vi-indi-edhele basa mutuo. Vyakala vyoodeya ongani mwemo Yohova moda wakami-edhe liye mutuo.

8. N’nga ninakami-e a-vi namafunjedhi-u Bibilya mdhiveliwana Yohova?

⁸ Mkami-eni namafunjedhinyu mdhiveliwana Yohova. N’nga munire a-vi evyo? Vakala ngari ongani vyamakalelo a Yohova. Mkami-eni namafunjedhinyu ona ira Yohova Ngulungu waimwerumweru thitho uli ikundu waale anadhiveliwana. (1 Timo. 1:11; Aeb. 11:6) Mumoni-e namafunjedha Bibilya ira i-ndi-edha basa vinoonga Bibilya vinoganyali-a vyoganyali-avyo vinooni-a ira Yohova unonidhiveliwana. (Esaya 48:17, 18) Namafunjedha Bibilya amdhiveliwangana Yohova liye unolombi-eya ira machinji ofuneya vaingumiyae.—1 Ju. 5:3.

9. Movwelana na lemba la Marku 10:29, 30, chin’ni inofuna kami-a mutu ira vyongo vyofuneya ira akale ofunjedha obadiziwa?

⁹ Ira namafunjedha Bibilya afiedhele badiziwa liye unofwanela iravo vyongo vinango. Ee-no ninga lombwana ofuma uongiwile ndima  dhandulimu anamafunjedha Bibilya enango anofwanela i-yachi vyongo vyaututuni. Mofwanafwani-a akala liye alaba yongo yeniyo yo-ovwelana na makundo a Bibilyani liye venango unofwanela chinja basa lalaba liye. I-yavo vyevyo anamafunjedha Bibilya anofwanela i-yachi axamwaliwa ale a-anadhiveliwana Yohova. Enango anooda kondiwa na abaliwa aututuni enao a-anadhiveliwana a Mboni dha Yohova. Yeus atoidhiwa ira vyongo vinango ninga vyevi kavyakale vyokweya waatu enango. Mbwenye liye utolanyedha ira ale anaoda arela katinodha sukwala. Mo-iyana na evi aliwa anoraeli-iwa mokala vambo-i na banja lauzimu laudhivela. (Muleri Marku 10:29, 30.) N’nga nyo munaire a-vi ira namafunjedhinyu Bibilya awachele Yotuva yei?

10. N’nga nyo mufunjedhilevon’ni vamwasa wa Manuel?

¹⁰ Mukale xamwali wanamafunjedhinyu. Chofuneya nyo m’moni-a namafunjedhinyu ira munombala. Mwasiwa ngwan’ni? Onani viongile Manueli wenuo unakala ilambo ya Mexico. Vothuulela hora yakalecha liye namafunjedha Bibilya Manuel unoonga ira: “Nda-anarome funjedha namafunji-anga aromecha ndifuka akala miyo ndili pama.” Liye anondikami-a miyo kala opwaseya thitho ndi-iya miyo oonga mwasa uli wethene. Ndanovwechecha ira liye anondibalecha.

11. Mwasiwa ngwan’ni vinokala pama namafunjedha Bibilya kaangana hora yowaredha nanamafunji-a?

¹¹ Yesu anokaana hora yokaathi vambo-i naanama-arelee. Muirenga vimbo-ive na anamafunjedhinyu. (Juwau 3:22) Liye adhowanga vasogolo munaona a-vi mwitanela vandhevinyu dhadya vambo-i voonela maporongarama anakumi-iwa vamwedi na mwedi va JW Broadcasting vyevi vinokala vyapama maningi wanamafunjedhinyu thitho yavakundu akala hora yamaferiya. Liye unooda dhivwanga kala ekave vamahora enao. Kazimbwe unokala ilambo ya Uganda unoonga ira: Kai vyafunjedhile miyo vyoonga Yohova baa-i mbwenye thitho hora yakalecha miyo na namafunji-anga. Miyo ndatoona ira Yohova unobala anamalabee  namwemo munokalela aliwa mosangalala. Pivyevyo vyafuneela miyo.

12. Mwasiwa ngwan’ni tipama dhowana anamalaleya o-iyana i-yana waanamafunjedhi-u Bibilya?

¹² Mudhowengana anamalaleya o-iyana i-yana wanamafunjedhinyu Bibilya. Hora dhinango, vinokala vyo-orucha iyo dhowanga okave mairi-a funjedha Bibilya venango tukulanga namalaleya mbo-ive. Angalive ira vyevi kai vyorucha vingakaale pama wanamafunjedhi-u hora dhinango tukulanga anamalaleya o-iyana i-yana. Dmitrii unokala ilambo ya Moldaviya liye unoonga ira: “Namalaleya uli wethene “ adha vafunjedha wanga anoonga vyongo mo-iyani-a. Vyevi vyatondikami-a ira ndivwechechenga mwasuwo muvikundu vinango. Iyavo vyevyo dangadhowile maonela migumano fendo yoroma kandaana manyado mwasa oi ndatoidhiwana na abali na arongola anjinji.

13. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kami-a anamafunjedhi-u fwanyeya vamigumanoni?

¹³ Mukami-e anamafunjedhinyu Bibilya ira afwanyeenga vamigumanoni. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi Yohova unofuna ira anamalambelee tagumaneenga vambo-ive. Yei kuira ikudu yolambela wi-u. (Aeb. 10:24, 25) I-yavo vyevyo abali-u na arongoli-u tibanjali-u lauzimu. Nakalela vambo-i vamigumanoni vinokala ninga nili vambo-i vodya yodya yoriya. Pyofuneya kami-a namfunjedhinyu fwanyeya vamigumanoni mwasa oi chindhila imbo-i yofuneya inamwiri-e badiziwa venango podi kala ira namafunjedhinyuo unorucheya arela ndhila dhedhi. Akala namafunjedhinyu uli e-ni bukhu loi Ingumi yokalao dhowa no dhowa linodha kami-a.

14. N’nga ninalimbi-e a-vi namafunjedhi-u fwanyeya vamigumanoni?

¹⁴ I-ndi-edhani basa muru wa 10 bukhu loi Ingumi yokalao dhowa no dhowa vofuna limbi-a anamfunjedhinyu. Bukhuli la-anakumi-iwe anamalaleya enango adodoliso tatoitaniwa ira tamawesedhe yofunjedha yei. Aliwa tatoonga ira: Yofunjedha yei njapama vinjinji thitho yatokami-a anamafunjedha roma fwanyeya vamigumanoni. Pyovweya mbwenye kamudedi-e ira mufiye va yofunjedha 10 ira muitanele namafunjedhinyu migumanoni. Mwiirena vyevyo akala pyoodeya thitho dhowananive aitanela vamigumanoni hora dothene. Namafunjedha Bibilya uli wethene unolimbanana vyorucha vyo-iyana i-yana. Ngumwasiwa muvwechechenga vyofuneya vya namafunjedhinyu thitho muone akala munooda mkami-a vaigumi yee. Masiki tadembuwe rumela mwitanuinyu kamufooke mukale oleva rima novilimbi-edha m’mwiitanela vamigumanoni.

15. Pivyongo viivi vinairi-e namafunjedhinyu oova?

¹⁵ Mwaromanyo kala wa Mboni dha Yohova mwanoovecha? Venango mwaona ira kamwaode laleela waatu e-nongo. Venago mwaova ira abalinyu na afwinyu anongo uruni-ani. Akala vyevyo vitoroma uireelani nyo mwaimbarimbari munooda vwechecha namafunjedhinyu. Yesu atozindiela ira atu enango tanongoova namwasa oruni-iwa. Mbwenye liye atolimbi-a anama-arelee ira kati-iyachi ira oova waimwanani-e mlambela Yohova. (Mat. 10:16, 17, 27, 28) N’nga Yesu airile n’ni vofuna kami-a anama-arelee mali-a oova? N’nga nyo munaasazi-edhe a-vi?

16. N’nga ninakami-e a-vi namafunjedhi-u Bibilya ira aode wandela atu enango vyevyo vinaroromela liye?

¹⁶ Muufunji-e namafunjedhinyu laleela. Yesu angarumile anamafunjedhee dhowa malaleela vinooni-a ira aliwa tanoova. Mbwenye Yesu atoakami-a moi a-vi? Liye atoawandela anamafunjedhee unadhowe aliwa malaleela na milanyu inafuna aliwa maonga. (Mat. 10:5-7)  N’nga nyo munaasazi-edhe a-vi Yesu? Mkami-eni namafunjedhinyu vwechecha weo unadhowe liye malaleela mofwanafwani-a, muufuke ira mutoidhiwa atu enao anakale aimwerumweru taidhiwa imbarimbari ya Bibilyani? Mwamala muukami-e kozeela mwemo munaongele liye mo-orucha. Munooda kami-a i-ndi-edha basa vikundu vinango vyoi vyevyo vinoonga atu enango na ikudu yoi mutu mwinango anooda fuka ira: Vyevyo vili mu bukhu loi munodha kala na Ingumi yodhowa no dhowa. Mwaira vyevyo muufunji-enga mwemo muna-indi-edhe liye basa Bibilya vowakula mwadodoliso thitho mo-orucha.

17. N’nga nina-indi-edhe a-vi basa lemba la Mateu 10:19, 20, 29-31 vofuna kami-a namafunjedhi-u ira aanyindele Yohova?

¹⁷ Mukami-e namafunjedhinyu wa Bibilya ira anyindelenga Yohova. Yesu atoasikimizeli-a anamafunjedhee ira Yohova unodha ukami-ani mwasa oi unoudhiveliwanani.(Muleri Mateu 10:19, 20, 29-31.) Muthuuchenga namafunjedhinyu wa Bibilya ira naliyene thitho Yohova unongo mkami-a. Mukami-enga ira aanyindelenga Yohova vevo vanaonga nyo vifunelo vyee mwalobelanga vambo-i. Francizek weniyo unakala ilambo ya Polaniya unaonga ira: Namafunji-anga anoonga vifunelo vyanga nalobelanga vambo-i. Dingaoni ira Yohova unowakula malobelo anamafunji-anguo mombaranya namiyene thitho datoroma lobela. Ndatoona ira Yohova atodikami-a vale dingadowile mavepa feriyado basani wali miyo diromanga wene maonela gumano wa ngawo thitho fwanyeya vamigumano ya mpingo.

18. N’nga Yohova unovivwa a-vi aona makristao takaananga thindi vofunji-a atu enango?

¹⁸ Yohova unoadhiveliwana vinjinji atu enao anafunjedhana i-yo Bibilya. Unodhiveliwana thitho vinjinji makristao enao anoira thindi vofunji-a atu enango ira takale vauxamwali na Yohova thitho unoasimba mwasa oirana vyevo. (Esaya 52:7) Akala vachineneveva kamunafunjedha Bibilya namutu munooda kami-a namafunjedha Bibilya dhowa vasogolo fiedha badiziwa vodhowa vambo-i na anamalaleya enango tadhowanga mafunjedha na anamafunjidhuwa Bibilya.