Lakisá makambo oyo ezali na kati

Kende na mitó ya makambo

Liyangani na ntango ya epekiseli; bandeko mosusu bafandi na masuwa bazali kolanda

INDONÉSIE

Bazalaki kaka kokende liboso

Bazalaki kaka kokende liboso

Ntango bandeko ya biro ya filiale bayokaki nsango ya epekiseli wana, basalaki makambo mosusu nokinoki. Ndeko Ronald Jacka alobi boye: “Tolongolaki badosye oyo ezalaki na makambo ya nkuku, mikanda, mbongo ya filiale mpe tobombaki yango na bisika ya malamu na Jakarta mobimba. Na nsima, totyaki biro ya filiale na esika oyo bato bayebaki te, mpe totɛkaki lopango ya kala na mayele.”

Bandeko mingi bakobaki kosakola mpe bazalaki kobanga te. Bayikaki mpiko na makambo mingi ya makasi tii na epekiseli, mpe bakobaki kotyela Yehova motema. Kasi bandeko mosusu bazwamaki. Mwa bankulutu mosusu babangaki makasi mpe batyaki sinyatire na mikanda oyo epekisaki mosala ya kosakola. Bamosusu bapesaki bankombo ya bandeko ya lisangá. Biro ya filiale etindaki bandeko oyo bakɔmɛli na elimo bákende kolendisa masangá mpe básalisa baoyo bakweaki na motambo. John Booth, ndeko ya Lisangani ya Mikóló-Bakambi ayaki mpe na Indonésie, apesaki bandeko toli oyo ebongaki mpenza mpo na bango.

Emonanaki ete Yehova, Mobateli monene ya bampate, azalaki kopesa basaleli na ye makasi mpe kolendisa bango. (Ezk. 34:15) Bankulutu bakómaki komipesa na makambo ya elimo, mpe basakoli bayekolaki mayele ya sika mpo na kosakola na ekɛngɛ. (Mat. 10:16) Bandeko mingi basombaki Babiblia na kompanyi moko ya Indonésie oyo ezalaki kotɛka Biblia ya elobeli ya sika na ntalo moke mpe bazalaki kosalela yango na mosala ya kosakola, mpe soki ebongi, bazalaki kolobela nsango ya Bokonzi na mayele. Bandeko mosusu bazalaki kolongola lokasa oyo emonisaka ete mokanda ezali ya Batatoli ya Yehova, mpe bazalaki kopesa mikanda yango na bato oyo basepeli. Babongisi-nzela mingi bakobaki kosakola ndako na ndako, bazalaki kosala lokola bato bazali kotɛka biloko, ndenge babongisi-nzela mosusu basalaki ntango Indonésie ezalaki na mabɔkɔ ya Japon.

Margarete ná Norbert Häusler

Na nsima, na 1977, departema oyo etalelaka makambo ya losambo ezwaki lolenge mosusu ya kotɛmɛla Batatoli: baboyaki kopesa bamisionɛrɛ baviza ya sika. Bamisionɛrɛ mingi batindamaki na bikólo mosusu. * Ndeko Norbert Häusler oyo azalaki misionɛrɛ na Manado, na Sulawesi du Nord, elongo na mwasi na ye Margarete, alobi boye: “Bandeko ebele bayaki na libándá ya mpɛpɔ mpo na kopesa biso mbote ya nsuka. Ntango tozalaki komata na mpɛpɔ, totalaki nsima. Tomonaki mabɔkɔ ebele ezali kopɛpa biso, toyokaki lokito ya mingongo na bango nyonso ntango balobaki: ‘Matɔndi mingi ndenge boyaki awa.’ Tomataki na mpɛpɔ mpe tolelaki.”

Makambo ya nsɔmɔ na esanga Sumba

Ntango nsango ya epekiseli epanzanaki na Indonésie mobimba, lisangani ya mangomba ya Indonésie eyebisaki bandimi na yango nyonso báyebisa bakonzi ya mboka likambo nyonso oyo Batatoli bakosala. Na bisanga mingi, bakómaki kokanga bandeko mpe kotuna bango mituna.

Na engumba Waingapu, mokonzi ya basoda abengisaki bandeko 23 na kaa ya basoda mpe asɛngaki bango bátya sinyatire na mokanda oyo ekomonisa ete batiki lingomba na bango. Lokola bandeko yango baboyaki, komanda asɛngaki bango bázonga lisusu na kaa lobi—kokende kuna esɛngaki kotambola kilomɛtrɛ 14 na makolo.

Ntango bandeko bakómaki kuna na ntɔngɔ ya mokolo oyo elandi, komanda abengaki bango mokomoko mpe asɛngaki moto na moto atya sinyatire na mokanda yango. Soki ndeko moko aboyi, basoda bazalaki kobɛta ye na fimbo ya nzubɛnzubɛ. Basoda yango ya motema mabe bazalaki kobɛta bandeko na nko, mpe bandeko mosusu bazalaki kosenzwa. Na ntango wana, bandeko mosusu bazalaki kozela ngala na bango. Na nsuka, ndeko moko ya elenge na nkombo Mone Kele apusanaki mpe akomaki na mokanda yango. Bandeko mosusu balɛmbaki nzoto, kasi komanda angalelaki ye makasi. Mone akomaki nde: “Nakotikala Motatoli ya Yehova libela na libela!” Babɛtaki Mone tii abukanaki mpe bamemaki ye na lopitalo, kasi abatelaki bosembo na ye.

Komanda asalaki nyonso mpo abebisa bosembo ya bandeko na boumeli ya mikolo 11. Atɛlɛmisaki bango na moi mokolo mobimba. Asɛngaki bango bánguluma, básala yango nokinoki na ntaka bakilomɛtrɛ ebele, wana bamemi mikumba ya kilo. Mokolo mosusu atyaki bango mbeli na nkingo, mpe asɛngaki bango bápesa bendele losako; kasi, baboyaki. Na yango, atindaki bábɛta bango lisusu.

Ntɔngɔ nyonso bandeko bazalaki kokɔta na kaa na mawa, bazali kokanisa makambo ya mabe oyo bakosala bango lisusu. Nzelanzela, bazalaki kobondela elongo mpe kolendisana mpo bátikala sembo. Butu nyonso bazalaki kozonga ndako na bampota mpe makila na nzoto, kasi bazalaki na esengo mpo batikalaki sembo epai ya Yehova.

Ntango bandeko ya filiale bayokaki ete bazalaki konyokola bandeko, mbala moko batindaki mokanda epai ya komanda ya basoda ya Waingapu, komanda ya basoda ya Timor, komanda ya basoda na Bali, mokonzi monene ya basoda ya Jakarta, mpe bakonzi mosusu minene ya guvɛrnema. Komanda ya basoda ya Waingapu ayokaki nsɔni ndenge makambo na ye ya mabe eyebanaki na Indonésie mobimba, mpe atikaki konyokola bandeko.

“Batatoli ya Yehova bazali lokola nsɛtɛ”

Na bambula oyo elandaki, na Indonésie mobimba, bakangaki Batatoli ya Yehova ebele, batunaki bango mituna, mpe banyokolaki bango. Ndeko Bill Perrie, oyo azalaki misionɛrɛ, alobi boye: “Na esika moko, babukaki bandeko mingi mino ya liboso. Soki bakutani na ndeko moko oyo azali na mino nyonso, bazalaki kosala masɛki mpe kotuna ye: ‘Oyei awa sika? To owanganaki kondima?’ Atako komekama wana nyonso, baoyo banyokwamaki babatelaki kaka esengo mpe molende na bango na mosala ya Yehova.”

“Kokɔta bolɔkɔ eteyaki ngai kotyela Yehova motema, mpe ekómisaki kutu kondima na ngai makasi koleka”

Na eleko moko ya mbula 13, batyaki Batatoli 93 na bɔlɔkɔ, sanza mibale tii ata mpe mbula minei. Minyoko ya ndenge wana etindaki nde bandeko bákangama lisusu makasi na Yehova. Nsima ya kobima na bolɔkɔ epai asalaki sanza mwambe, ndeko Musa Rade akendaki kotala bandeko mpo na kolendisa bango bákoba kosakola. Ndeko Musa Rade alobaki boye: “Kokɔta bolɔkɔ eteyaki ngai kotyela Yehova motema, mpe ekómisaki kutu kondima na ngai makasi koleka.” Ezali likambo ya kokamwa te ndenge bato mosusu balobaki: “Batatoli ya Yehova bazali lokola nsɛtɛ. Soki ozali kobɛta bango marto, bazali kokɔta lisusu makasi.”

Basakoli bazali kokende kosakola na Ambon, na esanga Maluku

^ par. 1 Kati na bamisionɛrɛ, Leta etikaki kaka ndeko Peter Vanderhaegen ná ndeko Len Davis mpo bakómaki mpenza mikóló, mpe ndeko mwasi Marian Tambunan (Stoove) mpo abalaki mwana-mboka Indonésie. Bango misato babatelaki molende na bango mpe basalisaki mingi na mosala ya kosakola na ntango ya epekiseli.