MIZIKI ezalaki eloko ya ntina mingi na mimeseno ya Yisraele ya kala. Biblia elobeli mingi bibɛtɛlo ya miziki mpe koyemba banzembo. Kutu, eteni monene (soki 1/10) ya Makomami ezali na banzembo, na ndakisa, mokanda ya Nzembo, Loyembo ya Salomo, mpe Bileli. Yango wana buku moko oyo elobeli miziki na ntango ya kala (Music in Biblical Life) elobi ete Biblia emonisi polele ete Bayisraele bazalaki kosalela miziki na misala mingi na bomoi na bango.

Miziki na bomoi ya mokolo na mokolo. Bayisraele bazalaki kobɛta miziki mpo na komonisa mayoki na bango. (Yis. 30:29) Basi bazalaki kobɛta mbonda ya moke, wana bazali koyemba na esengo mpe kobina ntango moto azwi bokonzi, na bafɛti, mpe ntango basoda balongi. (Bas. 11:34; 1 Sa. 18:​6, 7; 1 Bak. 1:​39, 40) Bayisraele bazalaki mpe koyemba banzembo ya mawa ntango bazali kolela ebembe. (2 Nt. 35:25) Kozanga ntembe, buku moko (McClintock and Strong’s Cyclopedia) elobi, “Baebre balingaki miziki mingi mpenza.”

Miziki na ndako ya mokonzi. Bakonzi ya Yisraele bazalaki kosepela na miziki mingi. Mokonzi Saulo abengisaki Davidi na ndako na ye ya bokonzi mpo abɛtɛlaka ye miziki. (1 Sa. 16:​18, 23) Na nsima ntango Davidi ye moko akómaki mokonzi, asalaki bibɛtɛlo ya miziki, akomaki banzembo ya kitoko, mpe abongisaki etuluku ya bato oyo bazalaki kobɛta miziki na tempelo ya Yehova. (2 Nt. 7:6; Amo. 6:5) Mokonzi Salomo azalaki na bayembi ya mibali mpe bayembi ya basi na ndako na ye ya bokonzi.—Mos. 2:8.

Miziki na losambo. Likambo oyo eleki ntina, Bayisraele bazalaki kosalela miziki mpo na kosambela Yehova. Kutu, babɛti-miziki 4000 bazalaki kobɛta bibɛtɛlo ya miziki na tempelo na Yerusaleme. (1 Nt. 23:5) Bazalaki kobɛta basɛmbalɛ, bibɛtɛlo ya bansinga ná banzɛnzɛ mpe bakelelo. (2 Nt. 5:12) Kasi kaka babɛti-miziki yango ya makoki te nde bazalaki kosambela Yehova elongo na miziki. Na ntembe te, Bayisraele mingi bazalaki koyemba Nzembo ya komata na nzela ntango bazalaki kokende na bafɛti ya mbula na mbula na Yerusaleme. (Nz. 120-134) Mpe na kotalela makomi ya Bayuda, Bayisraele bazalaki koyemba Nzembo ya Hallel a na ntango ya bilei ya Elekeli.

Lelo oyo mpe miziki ezali na ntina mingi mpo na basaleli ya Nzambe. (Yak. 5:13) Koyembela Yehova ezali na kati ya losambo na biso. (Ef. 5:19) Miziki esalisaka biso tóyoka ete tozali na bomoko na bandeko na biso bakristo. (Kol. 3:16) Mpe miziki na biso epesaka biso makasi ntango tokutani na mikakatano. (Mis. 16:25) Miziki ezali lolenge ya malamu mpenza ya komonisa kondima mpe bolingo na biso epai ya Yehova.