ຕອນ 2
ຄຳແນະນຳສຳລັບການດຳເນີນຊີວິດທີ່ອີ່ມໃຈພໍໃຈ
ເມື່ອພົບບັນຫາ ເຮົາສະແຫວງຫາຄຳແນະນຳຈາກບ່ອນໃດ? ເຮົາອາດຫັນໜ້າເຂົ້າຫາເພື່ອນເຊິ່ງໄວ້ໃຈໄດ້ ຫຼືຜູ້ໃຫ້ຄຳປຶກສາທີ່ມີຄວາມຊຳນານ. ການກວດສອບແຫຼ່ງຂໍ້ມູນຕ່າງໆເຊັ່ນຢູ່ຫ້ອງສະຫມຸດອາດຊ່ວຍໄດ້. ບໍ່ແນວນັ້ນ ກໍອາດເພິ່ງ “ສະຕິປັນຍາຂອງຄົນທີ່ອາບນໍ້າຮ້ອນມາກ່ອນ” ຄືຊາວຕາເວັນອອກບາງຄົນເວົ້າ ເພື່ອຮຽນຮູ້ຈາກປະສົບການທີ່ມີມາຫຼາຍປີ. ແນວທາງໃດກໍຕາມເຊິ່ງເຮົາພໍໃຈ ຖືເປັນສິ່ງທີ່ດີທີ່ຈະພິຈາລະນາຖ້ອຍຄຳອັນກະທັດຮັດແລະປະກອບດ້ວຍສະຕິປັນຍາເຊິ່ງໃຫ້ຄຳແນະນຳອັນດີເລີດໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ. ຕໍ່ໄປນີ້ເປັນຄຳແນະນຳທີ່ດີເຊິ່ງເຮົາຈະພົບວ່າເປັນປະໂຫຍດ.
“ຈົ່ງຝຶກຫັດເດັກນ້ອຍຕາມລະບຽບຮີດຄອງແຫ່ງຕົນ”
2 ຊີວິດຄອບຄົວ: ພໍ່ແມ່ຫຼາຍຄົນກັງວົນກ່ຽວກັບການລ້ຽງລູກຂອງເຂົາເຈົ້າໃນໂລກເຊິ່ງເຕັມໄປດ້ວຍອິດທິພົນຂອງສິ່ງບໍ່ດີ. ການພິຈາລະນາຄຳແນະນຳຕໍ່ໄປນີ້ສາມາດຊ່ວຍໄດ້: “ຈົ່ງຝຶກຫັດເດັກນ້ອຍຕາມລະບຽບຮີດຄອງແຫ່ງຕົນ ແລະເມື່ອເຖິງເຖົ້າແລ້ວເພິ່ນຈະບໍ່ເວັ້ນໜີຈາກຮີດຄອງນັ້ນ.” 1 ເມື່ອເດັກນ້ອຍພວມເຕີບໃຫຍ່ ເຂົາເຈົ້າຈຳເປັນຕ້ອງມີລະບຽບ “ຮີດຄອງນັ້ນ” ຄືມາດຕະຖານຊຸດໜຶ່ງທີ່ຕ້ອງໄດ້ປະຕິບັດຕາມ. ຈຳນວນຜູ້ຊ່ຽວຊານທີ່ຄຳນຶງເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການຈັດຕຽມຫຼັກການເຊິ່ງເປັນປະໂຫຍດສຳລັບເດັກນ້ອຍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ມາດຕະຖານທີ່ພໍ່ແມ່ວາງໄວ້ຢ່າງສຸຂຸມເຮັດໃຫ້ເດັກນ້ອຍຮູ້ສຶກປອດໄພ. ນອກຈາກນັ້ນ “ໄມ້ແສ້ກັບຄວາມຕິຕຽນໃຫ້ມີຄວາມປັນຍາ ແຕ່ວ່າຊາຍຫນຸ່ມທີ່ເຂົາບໍ່ແອບກໍໃຫ້ແມ່ຖືກລັກອາຍ.” 2 “ໄມ້ແສ້” ໝາຍເຖິງອຳນາດຂອງພໍ່ແມ່ເຊິ່ງຕ້ອງໃຊ້ດ້ວຍຄວາມຮັກເພື່ອປົກປ້ອງລູກບໍ່ໃຫ້ຫຼົງໄປໃນທາງຜິດ. ການໃຊ້ອຳນາດເຊັ່ນນັ້ນບໍ່ໄດ້ໝາຍເຖິງການກ່າວຮ້າຍເດັກບໍ່ວ່າໃນທາງໃດ. ຄຳແນະນຳສຳລັບພໍ່ແມ່ແມ່ນ: “ທ່ານທັງຫຼາຍຜູ້ເປັນພໍ່ຢ່າກະທຳລູກທັງຫຼາຍແຫ່ງຕົນໃຫ້ເຄືອງໃຈ ຢ້ານວ່າເຂົາຈະເສຍໃຈ.” 3
“ຜົວທັງມວນຕ້ອງຮັກເມຍແຫ່ງຕົນເໝືອນຮັກກາຍຂອງຕົນເອງ”
3 ຄວາມສຳພັນທີ່ດີລະຫວ່າງຜົວເມຍແມ່ນພື້ນຖານທີ່ເຮັດໃຫ້ຄອບຄົວມີຄວາມສຸກ. ແມ່ນຫຍັງຄືສິ່ງຈຳເປັນສຳລັບຄວາມສຳພັນເຊັ່ນນັ້ນ? “ຜົວທັງມວນຕ້ອງຮັກເມຍແຫ່ງຕົນເໝືອນຮັກກາຍຂອງຕົນເອງ; ແລະຝ່າຍເມຍນັ້ນຈົ່ງຢ້ານຢຳຜົວແຫ່ງຕົນ.” 4 ຄວາມຮັກແລະຄວາມນັບຖື ປຽບດັ່ງນໍ້າມັນລໍ່ລ້ຽງໃນວົງຄອບຄົວ. ເພື່ອຈະໃຫ້ຄຳແນະນຳນີ້ເກີດຜົນ ການສື່ຄວາມແມ່ນສຳຄັນເພາະວ່າ “ຖ້າບໍ່ມີຄວາມປຶກສາກັນຄວາມໝາຍໃຈກໍບໍ່ຊະນະ.” 5 ເພື່ອເສີມສ້າງການສື່ຄວາມແບບເປີດໃຈ ເຮົາຄວນພະຍາຍາມເອົາໃຈໃສ່ຕໍ່ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງຄູ່ຊີວິດເຮົາ ໃຫ້ເຂົາເວົ້າອອກມາວ່າເຂົາຮູ້ສຶກແນວໃດແທ້ໆ. ເປັນເລື່ອງສະຫຼາດທີ່ຈະຈື່ໄວ້ວ່າ “ຈິດໃຈ [ຄົນເຮົາ] ອາດເລິກຄືນໍ້າສ້າງ ແຕ່ວ່າຊາຍ [ຫຼືຍິງ] ທີ່ສະຫຼາດຈະດຶງມັນອອກມາ.” 6
ມີທັດສະນະໃນທາງບວດແລະເປັນຝ່າຍພະຍາຍາມເລີ່ມກໍ່ຄວາມສຳພັນອັນອົບອຸ່ນ
4 ຄົນສູງອາຍຸຫຼາຍຄົນຮູ້ສຶກເປົ່າປ່ຽວຫຼາຍໃນບັ້ນປາຍຂອງຊີວິດເມື່ອລູກຫຼານປ່ອຍໃຫ້ຢູ່ໂດດດ່ຽວແມ່ນແຕ່ໃນປະເທດເຫຼົ່ານັ້ນເຊິ່ງຄວາມນັບຖືຕໍ່ຜູ້ເຖົ້າເຄີຍເປັນທຳນຽມ. ເຖິງຢ່າງນັ້ນກໍດີ ລູກຫຼານຂອງເຂົາເຈົ້າຄວນພິຈາລະນາຄຳກ່າວອັນສະຫຼາດສຸຂຸມເຫຼົ່ານີ້: “ຈົ່ງນັບຖືພໍ່ແມ່ຂອງເຈົ້າ.” 7 “ຢ່າປະໝາດແມ່ຂອງເຈົ້າເມື່ອເພິ່ນເຖົ້າແລ້ວ.” 8 “ຜູ້ທີ່ໃຫ້ຊັບຂອງພໍ່ຈິບຫາຍໄປແລະທີ່ຂັບໄລ່ແມ່ ກໍເປັນລູກທີ່ໃຫ້ຖືກລັກອາຍກັບການປະຈານຂາຍໜ້າ.” 9 ອີກດ້ານໜຶ່ງ ພໍ່ແມ່ທີ່ສູງອາຍຸກໍຕ້ອງມີທັດສະນະໃນທາງບວກແລະເປັນຝ່າຍພະຍາຍາມເລີ່ມກໍ່ຄວາມສຳພັນອັນອົບອຸ່ນ. “ຜູ້ທີ່ຢູ່ຕ່າງຫາກກໍຊອກຫາການຊອບໃຈຕົວເອງ ຜູ້ນັ້ນຖຽງຕໍ່ສູ້ຄວາມປັນຍາທຸກຢ່າງ.” 10
5 ການດື່ມເຫຼົ້າ: ເປັນຄວາມຈິງທີ່ວ່າ “ນໍ້າອະງຸ່ນໃຫ້ຊີວິດມ່ວນຊື່ນ” 11 ແລະການດື່ມເຫຼົ້າອາດຊ່ວຍໃຫ້ “ບໍ່ຈື່ຄວາມລຳບາກແຫ່ງຕົນອີກຈັກເທື່ອ.” 12 ແຕ່ຈື່ໄວ້ວ່າ “ນໍ້າອະງຸ່ນເປັນຂອງຫົວຂວັນແລະເຫຼົ້າກໍ່ໃຫ້ເກີດສຽງອຶກກະທຶກ ແລະບຸກຄະລະຜູ້ໃດຫຼົງກຳນົດໃນສິ່ງນັ້ນກໍບໍ່ມີປັນຍາ.” 13 ຈົ່ງຄິດເຖິງຜົນກະທົບຂອງການດື່ມຫຼາຍໂພດ “ອັນທີ່ສຸດມັນຂົບຄືງູແລະມັນຕອດຄືງູຮ້າຍ. ຕາເຈົ້າຈະແຍງເບິ່ງຜູ້ຍິງແຂກທັງຫຼາຍແລະໃຈເຈົ້າຈະກ່າວຄຳຊົ່ວ. . . . ‘ຂ້ອຍຈະຕື່ນເວລາໃດ ຂ້ອຍຍັງຈະໄປຫາກິນອີກ.’” 14 ການດື່ມເຫຼົ້າພໍປະມານອາດເປັນປະໂຫຍດ ແຕ່ຕ້ອງຫຼີກເວັ້ນການໃຊ້ໃນທາງຜິດໆ.
6 ການຄວບຄຸມທາງດ້ານການເງິນ: ໃນບາງກໍລະນີ ບັນຫາດ້ານການເງິນສາມາດປ້ອງກັນໄດ້ໂດຍການຈັດການເລື່ອງການເງິນຢ່າງຮອບຄອບ. ຂໍໃຫ້ຟັງຄຳແນະນຳຕໍ່ໄປນີ້: “ຢ່າເຂົ້າສ່ວນກັນກັບຄົນທີ່ມັກກິນນໍ້າອະງຸ່ນຫຼືກັບຄົນທີ່ໂລບກິນຫຼາຍໂພດ. ເຫດວ່າຄົນຂີ້ເຫຼົ້າກັບຄົນກິນຫຼາຍໂພດຄົງຈະເປັນຄົນຈົນແລະການນອນຫຼັບກໍພາໃຫ້ນຸ່ງຫົ່ມຜ້າຂາດ.” 15 ໂດຍການຫຼີກເວັ້ນການດື່ມເຫຼົ້າຫຼາຍແລະການໃຊ້ຢາເສບຕິດລວມທັງການຫຼິ້ນການພະນັນ ເຮົາສາມາດໃຊ້ເງິນຂອງເຮົາເພື່ອລ້ຽງຄອບຄົວໃນທາງທີ່ດີ. ຢ່າງນັ້ນກໍຕາມ ຫຼາຍຄົນບໍ່ໄດ້ດຳເນີນຊີວິດໂດຍຊັບເຊິ່ງຕົນມີຢູ່ແລະໃນທີ່ສຸດໄດ້ເຮັດວຽກໜັກເພື່ອຈ່າຍໜີ້ສິນ. ບາງຄົນກູ້ຢືມເງິນເພື່ອຈ່າຍຄ່າດອກເບ້ຍຂອງອີກລາຍໜຶ່ງ. ການຈື່ຈຳຖ້ອຍຄຳອັນສະຫຼາດຕໍ່ໄປຈະຊ່ວຍໄດ້: “ຜູ້ທີ່ແລ່ນໄປນຳພວກຄົນຂີ້ຄ້ານຈະເປັນຄົນຈົນເຕັມທີ.” 16 ເຮົາອາດຖາມຕົວເອງວ່າ ‘ຂ້ອຍຈຳເປັນຕ້ອງມີສິ່ງທີ່ຂ້ອຍຢາກຊື້ແທ້ໆບໍ? ມີເຄື່ອງຈັກແນວທີ່ປະໄວ້ລ້າໆຫຼັງຈາກໃຊ້ແລ້ວພຽງສອງສາມເທື່ອບໍ?’ ນັກຂ່າວຄົນໜຶ່ງຂຽນວ່າ “ສິ່ງຂອງຈຳເປັນສຳລັບມະນຸດມີບໍ່ຫຼາຍຢ່າງແຕ່ຄວາມຕ້ອງການຂອງເຂົາມີບໍ່ສິ້ນສຸດ.” ຈົ່ງເອົາໃຈໃສ່ຖ້ອຍຄຳອັນສຸຂຸມເຫຼົ່ານີ້: “ເຮົາທັງຫຼາຍບໍ່ໄດ້ເອົາສິ່ງໜຶ່ງສິ່ງໃດຖືມາໃນໂລກ ແລະເປັນແທ້ວ່າເຮົາທັງຫຼາຍຈະເອົາສິ່ງໜຶ່ງສິ່ງໃດຖືໄປຈາກໂລກກໍບໍ່ໄດ້. ແຕ່ວ່າຖ້າເຮົາທັງຫຼາຍມີອາຫານລ້ຽງຕົວແລະມີທີ່ອາໄສ ເຮົາທັງຫຼາຍຈະດີໃຈດ້ວຍສິ່ງນັ້ນ. . . . ເຫດວ່າຄວາມຮັກເງິນຄຳນັ້ນ ກໍເປັນຮາກແຫ່ງສັບພະທຸກສິ່ງທີ່ເປັນອັນຊົ່ວຮ້າຍ ແລະຜູ້ລາງຄົນທີ່ໄດ້ໂລບເງິນຄຳນັ້ນ . . . ໄດ້ແທງຕົວເອງດ້ວຍຄວາມທຸກໂສກຫຼາຍປະການ.” 17
7 ຄວາມດຸໝັ່ນເປັນຫົນທາງໜຶ່ງໃນການແກ້ໄຂບັນຫາທາງດ້ານການເງິນ. “ຄົນຂີ້ຄ້ານເອີຍ ຈົ່ງໄປເບິ່ງຕົວມົດ ຈົ່ງຄອຍເບິ່ງທຳນຽມທັງຫຼາຍຂອງມົດນັ້ນແລະຈົ່ງເລີຍເກີດເປັນຄົນປັນຍາເຖີ້ນ. . . . ຍັງນອນຫຼັບອີກສັກນ້ອຍຍັງງ້ວງເຫງົາອີກສັກນ້ອຍ . . . . ແລະຄວາມຈົນຈະມາຖືກເຈົ້າຄືຄົນເດີນທາງ.” 18 ການວາງແຜນແບບຮອບຄອບແລະການຈັດງົບປະມານຕາມຄວາມເປັນຈິງສາມາດຊ່ວຍໄດ້ເຊັ່ນກັນ “ໃນພວກທ່ານ ຖ້າຜູ້ໃດຢາກກໍ່ສ້າງປ້ອມ ຜູ້ນັ້ນຈະບໍ່ນັ່ງລົງກ່ອນແລະຄິດລາຄາແລະນັບເບິ່ງວ່າ ຈະມີເຂົ້າຂອງພໍໄດ້ກະທຳໃຫ້ສຸດແລ້ວຫຼື.” 19
“ເຈົ້າໄດ້ເຫັນຄົນຜູ້ໜຶ່ງທີ່ໝັ້ນພຽນ [“ມີສີມື,” ລ.ມ.] ໃນການຂອງຕົນຫຼື”
8 ໃນກໍລະນີທີ່ຄວາມທຸກຍາກບໍ່ໄດ້ເກີດຈາກຄວາມຜິດຂອງເຮົາເອງເດ? ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ເນື່ອງຈາກສະພາບເສດຖະກິດທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ ເຮົາອາດວ່າງງານເຖິງແມ່ນວ່າເຮົາເຕັມໃຈຈະເຮັດວຽກໜັກ, ຫຼືເຮົາອາດອາໄສຢູ່ໃນປະເທດເຊິ່ງປະຊາຊົນສ່ວນຫຼາຍດຳລົງຊີວິດດ້ວຍລາຍໄດ້ທີ່ຕໍ່າກວ່າເສັ້ນຂອງຄວາມທຸກຍາກ. ຖ້າເປັນແນວນັ້ນຈະເຮັດແນວໃດ? “ເຫດວ່າເຂົາຢູ່ໃນຄວາມປົກປ້ອງແຫ່ງຄວາມປັນຍາຄືຢູ່ໃນຄວາມປົກປ້ອງເງິນ; ແຕ່ວ່າຄວາມຮູ້ໃຫ້ມີປະໂຫຍດດັ່ງນີ້ວ່າຄວາມປັນຍາລ້ຽງຊີວິດຂອງຄົນທີ່ມີປັນຍານັ້ນໄວ້.” 20 ນອກຈາກນັ້ນ ຂໍໃຫ້ພິຈາລະນາຄຳແນະນຳດັ່ງກ່າວນີ້: “ເຈົ້າໄດ້ເຫັນຄົນຜູ້ໜຶ່ງທີ່ໝັ່ນພຽນ [“ມີສີມື,” ລ.ມ.] ໃນການຂອງຕົນຫຼື ຜູ້ນັ້ນຈະເຝົ້າຢູ່ຕໍ່ໜ້າກະສັດທັງຫຼາຍ.” 21 ເຮົາຮຽນວິຊາຊີບໄດ້ບໍ ເພື່ອຊ່ວຍໃນການມີວຽກເຮັດ?
“ຈົ່ງປະທານໃຫ້ ແລະເຂົາຈະປະທານໃຫ້ແກ່ທ່ານທັງຫຼາຍ”
9 ຄຳແນະນຳຕໍ່ໄປນີ້ອາດຟັງຄືວ່າຂັດກັນ ແຕ່ໄດ້ຜົນຢ່າງແທ້ຈິງ: “ຈົ່ງປະທານໃຫ້ ແລະເຂົາຈະປະທານໃຫ້ແກ່ທ່ານທັງຫຼາຍ . . . , ເຫດວ່າທ່ານຈະເອົາຂອງຜອງຢ່າງໃດຈະຜອງໃຫ້ເຂົາ ເຂົາຈະເອົາຂອງຜອງຢ່າງນັ້ນຈະຜອງໃຫ້ທ່ານ.” 22 ນີ້ບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າໃຫ້ເພື່ອຫວັງສິ່ງຕອບແທນ ແຕ່ຫາກຄຳເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນເພື່ອປູກຝັງນໍ້າໃຈເອື້ອເຟື້ອເຜື່ອແຜ່: “ຈິດໃຈທີ່ອວຍພອນຈະອີ່ມບໍລິບູນ ແລະຜູ້ທີ່ຮົດນໍ້າກໍຈະຮັບຮົດນໍ້າແກ່ຕົວເອງ.” 23 ໂດຍການແບ່ງປັນສິ່ງຕ່າງໆໃນເວລາຂັດສົນ ເຮົາກໍສົ່ງເສີມນໍ້າໃຈແຫ່ງການໃຫ້ເຊິ່ງໃນທີ່ສຸດອາດເປັນປະໂຫຍດແກ່ເຮົາ.
10 ສາຍສຳພັນລະຫວ່າງມະນຸດ: ກະສັດອົງໜຶ່ງທີ່ສະຫຼຽວສະຫຼາດໃຫ້ຂໍ້ສັງເກດວ່າ “ຂ້ອຍໄດ້ເຫັນຄວາມຊຳນານກັບຄວາມສະຫຼາດທັງສິ້ນ ໃນການງານເປັນແຕ່ຄວາມຫຶງສາຕໍ່ສູ້ກັນແລະກັນ; ການນີ້ເປັນຄວາມເປົ່າແລະໄລ່ຕິດຕາມລົມດ້ວຍ.” 24 ການຊິງດີຊິງເດັ່ນກັນພາໃຫ້ຫຼາຍຄົນເຮັດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ສະຫຼາດ ຄົນຜູ້ໜຶ່ງເຫັນເພື່ອນບ້ານຂອງຕົນມີໂທລະພາບ 32 ນິ້ວ ສະນັ້ນ ລາວໄປຊື້ໂທລະພາບ 36 ນິ້ວ ເຖິງແມ່ນວ່າໂທລະພາບ 27 ນິ້ວຂອງລາວຍັງໃຊ້ໄດ້ດີ. ການຊິງດີຊິງເດັ່ນກັນແບບນີ້ແມ່ນບໍ່ມີປະໂຫຍດແທ້ໆ ມັນຄືກັບການໄລ່ຕິດຕາມລົມ ຄືກັບການແລ່ນໄປແລ່ນມາໂດຍບໍ່ໄດ້ຫຍັງໝົດ. ເຈົ້າບໍ່ເຫັນດີນຳບໍ?
ເຮົາຈະຮັບມືກັບອາລົມຄຽດອັນຮຸນແຮງໄດ້ແນວໃດ?
11 ເຮົາອາດເຄືອງໃຈໃນສິ່ງເຊິ່ງຄົນອື່ນເວົ້າໃຫ້ເຮົາ. ເຖິງແນວນັ້ນ ຂໍໃຫ້ພິຈາລະນາຄຳແນະນຳນີ້: “ຢ່າຊູຟ້າວເຄືອງໃຈ ເຫດວ່າຄວາມເຄືອງໃຈຢູ່ໃນອົກຂອງພວກຄົນໂງ່.” 25 ແມ່ນຢູ່ວ່າ ມີກໍລະນີຕ່າງໆເຊິ່ງການຄຽດອາດສົມເຫດສົມຜົນ. ນັກຂຽນໃນຍຸກບູຮານຍອມຮັບວ່າ “ເມື່ອຮ້າຍ ຢ່າກະທຳຜິດ ຢ່າໃຫ້ຕາເວັນຕົກເວລາຍັງຮ້າຍຢູ່.” 26 ເຮົາຈະຮັບມືກັບອາລົມຄຽດອັນຮຸນແຮງໄດ້ແນວໃດ? “ຄວາມປັນຍາຂອງຄົນໃຫ້ຕົນຊ້ານານຈະຮ້າຍ ແລະເປັນຍົດສັກຂອງຕົນຈະກາຍໄປເທິງການຜິດລ່ວງ.” 27 ຈຳເປັນຕ້ອງມີຄວາມຢັ່ງເຫັນເຂົ້າໃຈ. ເຮົາອາດຖາມຕົວເອງວ່າ ‘ເປັນຫຍັງລາວເຮັດແບບນັ້ນ? ມີຫຍັງບໍເຊິ່ງອາດໃຫ້ອະໄພໄດ້?’ ນອກຈາກຄວາມຢັ່ງເຫັນເຂົ້າໃຈແລ້ວ ຍັງມີຄຸນລັກສະນະເຊິ່ງສາມາດຝຶກຝົນຫຼໍ່ຫຼອມໄດ້ເພື່ອຮັບມືກັບອາລົມຮ້າຍ. “ຈົ່ງສວມຕົວທ່ານດ້ວຍຄວາມຮັກແພງອັນອ່ອນລະມຸນແຫ່ງຄວາມເມດຕາ ຄວາມກະລຸນາ ໃຈຖ່ອມ ຄວາມອ່ອນໂຍນ ແລະຄວາມອົດກັ້ນໄວ້ນານ. ຈົ່ງທົນຕໍ່ກັນແລະກັນຢູ່ເລື້ອຍໄປແລະຈົ່ງອະໄພໃຫ້ກັນແລະກັນຢ່າງໃຈກວ້າງ ຖ້າແມ່ນຜູ້ໃດມີສາເຫດຈົ່ມວ່າຄົນອື່ນ. . . . ຈົ່ງສວມຕົວເຈົ້າດ້ວຍຄວາມຮັກ ເພາະຄວາມຮັກເປັນເຄື່ອງເຊື່ອມສາມັກຄີທີ່ດີພ້ອມ.” 28 ແມ່ນແລ້ວ ຄວາມຮັກຊ່ວຍແກ້ໄຂບັນຫາຫຼາຍຢ່າງໃນສາຍສຳພັນລະຫວ່າງມະນຸດ.
12 ເຖິງແນວນັ້ນກໍຕາມ ຍັງມີ ‘ອະໄວຍະວະນ້ອຍໆ’ ເຊິ່ງເປັນອຸປະສັກໃນການຮັກສາສາຍສຳພັນລະຫວ່າງມະນຸດ ນັ້ນຄືລີ້ນ. ຖ້ອຍຄຳນີ້ຖືວ່າເປັນຈິງ: “ລີ້ນນັ້ນບໍ່ມີຄົນຜູ້ໃດອາດແພ້ [“ຊະນະ,” ລ.ມ.] ເຝິກໄດ້ ມັນເປັນສິ່ງອັນຊົ່ວທີ່ຈະຫ້າມໄວ້ບໍ່ໄດ້ ແລະເຕັມໄປດ້ວຍພິດງູຮ້າຍທີ່ໃຫ້ຕາຍ.” 29 ຄຳແນະນຳນີ້ເໝາະແກ່ການເອົາໃຈໃສ່ແທ້ໆ: “ໃຫ້ຄົນທຸກຄົນວ່ອງໄວໆຈະຟັງ ໃຫ້ຊ້າໆຈະເວົ້າ ໃຫ້ຊ້າໆຈະຮ້າຍ.” 30 ຢ່າງໃດກໍຕາມ ໃນການໃຊ້ລີ້ນເຮົາຈຳເປັນຕ້ອງລະວັງທີ່ຈະເວົ້າແບບແມ່ນແດ່ບໍ່ແມ່ນແດ່ ເພື່ອຮັກສາສັນຕິສຸກໄວ້ແບບຜິວເຜີນ. “ຈົ່ງໃຫ້ຖ້ອຍຄຳທັງຫຼາຍຂອງທ່ານເປັນຢ່າງນີ້ ແມ່ນກໍວ່າແມ່ນ ບໍ່ແມ່ນກໍວ່າ ບໍ່ແມ່ນ; ເພາະວ່າອັນທີ່ເຫຼືອນີ້ໄປກໍມາແຕ່ຜູ້ຊົ່ວຮ້າຍ.” 31
13 ເຮົາຈະຮັກສາສາຍສຳພັນອັນດີງາມກັບຄົນອື່ນໄດ້ແນວໃດ? ຂໍໃຫ້ສັງເກດຫຼັກການຂໍ້ນີ້: ‘ຢ່າໃຫ້ຜູ້ໜຶ່ງຜູ້ໃດເບິ່ງແຕ່ສິ່ງທັງຫຼາຍຂອງຕົນເອງເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ວ່າໃຫ້ເບິ່ງສິ່ງທັງຫຼາຍຂອງຜູ້ອື່ນດ້ວຍ.’ 32 ດ້ວຍເຫດນີ້ ເຮົາອາດປະຕິບັດຕາມສິ່ງທີ່ຫຼາຍຄົນເອີ້ນວ່າກົດຄຳ “ເຫດສັນນີ້ທ່ານທັງຫຼາຍຢາກໃຫ້ຄົນກະທຳສິ່ງໃດສຳລັບທ່ານ ທ່ານຈົ່ງກະສິ່ງນັ້ນສຳລັບເຂົາທຸກປະການເໝືອນກັນດ້ວຍ.” 33
14 ຄວາມເຄັ່ງຕຶງ: ເຮົາຈະຮັກສາຄວາມດຸນດ່ຽງທາງດ້ານອາລົມໃນໂລກທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມເຄັ່ງຕຶງໄດ້ແນວໃດ? “ໃຈຍິນດີໃຫ້ໜ້າຊື່ນບານ ແຕ່ວ່າໃຈທຸກໂສກໃຫ້ຈິດວິນຍານຖ່ອມລົງ.” 34 ເຮົາອາດສູນເສຍ “ໃຈຍິນດີ” ໄດ້ງ່າຍເມື່ອເຮົາພົບວ່າຄົນອື່ນບໍ່ໃສ່ໃຈໃນສິ່ງທີ່ເບິ່ງຄືວ່າຖືກຕ້ອງໃນສາຍຕາຂອງເຮົາ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍດີ ເຮົາຄວນຈື່ຈຳຖ້ອຍຄຳເຫຼົ່ານີ້: “ຢ່າເປັນຄົນຊອບທຳເຫຼືອເກີນແລະຢ່າເຮັດດ້ວຍຄວາມປັນຍາເຫຼືອເກີນ ເຫດສັນໃດເຈົ້າຈະທຳລາຍຕົວໄປ.” 35 ໃນອີກດ້ານໜຶ່ງ ຄວາມກັງວົນໃນຊີວິດອາດເຮັດໃຫ້ເຮົາທຸກໃຈ. ຖ້າເປັນເຊັ່ນນັ້ນຈະເຮັດແນວໃດ? ຂໍໃຫ້ເຮົາຈື່ຈຳໄວ້ວ່າ “ຄວາມອຸກໃຈກໍໃຫ້ຄົນຖ່ອມລົງ ແຕ່ວ່າຖ້ອຍຄຳດີຂໍ້ໜຶ່ງໃຫ້ເພິ່ນຊົມຊື່ນຍິນດີ.” 36 ເຮົາອາດຕຶກຕອງເຖິງ “ຖ້ອຍຄຳທີ່ດີ” ຖ້ອຍຄຳທີ່ກະລຸນາເຊິ່ງໃຫ້ກຳລັງໃຈແກ່ເຮົາ. ເຖິງແມ່ນວ່າຢູ່ໃນສະພາບອັນໂສກເສົ້າ ການມີທັດສະນະໃນແງ່ດີອາດສົ່ງຜົນກະທົບທີ່ເປັນປະໂຫຍດທາງກາຍອີກດ້ວຍ: “ໃຈຍິນດີໃຫ້ຄວາມສະບາຍຈຳເລີນຂຶ້ນ.” 37 ເມື່ອເຮົາຮູ້ສຶກໂສກເສົ້າຍ້ອນຄົນອື່ນບໍ່ສົນໃຈເຮົາ ເຮົາອາດພະຍາຍາມປະຕິບັດຕາມກົດຂໍ້ນີ້: “ການປະທານໃຫ້ກໍເປັນເຫດໃຫ້ມີຄວາມສຸກຫຼາຍກວ່າການຮັບເອົາ.” 38 ໂດຍການມີທັດສະນະໃນແງ່ດີ ເຮົາສາມາດຮັບມືກັບຄວາມເຄັ່ງຕຶງທີ່ເຮົາປະເຊີນໃນແຕ່ລະມື້.
15 ເຈົ້າຄິດວ່າຖ້ອຍຄຳອັນສຸຂຸມເຊິ່ງກ່າວໄວ້ຂ້າງເທິງນີ້ ສາມາດໃຊ້ໄດ້ໃນການດຳເນີນຊີວິດຂອງເຮົາໃນສະຕະວັດທີ 21 ໄດ້ບໍ? ທີ່ຈິງ ຖ້ອຍຄຳເຫຼົ່ານັ້ນພົບໄດ້ໃນໜັງສືເກົ່າແກ່ ນັ້ນຄືຄຳພີໄບເບິນ. ເປັນຫຍັງບໍ່ເພິ່ງຄຳພີໄບເບິນແທນທີ່ຈະເພິ່ງສະຕິປັນຍາຈາກບ່ອນອື່ນໆ? ນອກຈາກເຫດຜົນອື່ນແລ້ວ ຫຼັກການຕ່າງໆທີ່ພົບໃນຄຳພີໄບເບິນມີຄ່າເຊິ່ງໄດ້ຜ່ານການພິສູດມາດົນແລ້ວ. ເພື່ອເປັນຕົວຢ່າງ ຂໍໃຫ້ເບິ່ງຢະຊູຮິໂລແລະຄະໂຍະໂກະເຊິ່ງເຄີຍເຂົ້າຮ່ວມໃນຂະບວນການຮຽກຮ້ອງສິດທິຂອງແມ່ຍິງ. ທັງສອງແຕ່ງດອງກັນຍ້ອນສາເຫດດຽວວ່າຄະໂຍະໂກະມີລູກກັບຢະຊູຮິໂລ. ເນື່ອງຈາກບັນຫາດ້ານການເງິນແລະຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ເຂົ້າກັນບໍ່ໄດ້ ໃນບໍ່ຊ້າທັງສອງກໍປະກັນ. ໃນເວລາຕໍ່ມາ ທັງສອງໄດ້ເລີ່ມສຶກສາຄຳພີໄບເບິນກັບພະຍານພະເຢໂຫວາໂດຍຕ່າງຝ່າຍຕ່າງບໍ່ຮູ້ຈັກວ່າອີກຝ່າຍໜຶ່ງສຶກສາ. ທັງສອງໄດ້ສັງເກດເຫັນການປ່ຽນແປງໃນຊີວິດຂອງອີກຝ່າຍໜຶ່ງ. ຢະຊູຮິໂລແລະຄະໂຍະໂກະຕັດສິນໃຈແຕ່ງດອງກັນອີກເທື່ອໜຶ່ງ. ເຖິງແມ່ນວ່າຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າຍັງບໍ່ພົ້ນຈາກບັນຫາ ດຽວນີ້ທັງສອງມີຫຼັກການຂອງຄຳພີໄບເບິນເປັນສິ່ງຊີ້ນຳໃນການດຳເນີນຊີວິດ ແລະທັງສອງພວມປັບຕົວເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາຂອງເຂົາເຈົ້ານຳກັນ. ໃນທ່າມກາງພະຍານພະເຢໂຫວາເຮົາຈະເຫັນຜົນດີຕ່າງໆຈາກການນຳເອົາຫຼັກການໃນຄຳພີໄບເບິນໄປໃຊ້ໃນການດຳເນີນຊີວິດ. ເປັນຫຍັງບໍ່ລອງເຂົ້າຮ່ວມການປະຊຸມຈັກລາຍການໜຶ່ງເພື່ອລຶ້ງເຄີຍກັບຄົນເຫຼົ່ານັ້ນເຊິ່ງພວມພະຍາຍາມດຳເນີນຊີວິດຕາມຄຳພີໄບເບິນ?
16 ຄຳແນະນຳເຊິ່ງຍົກມາກ່າວຂ້າງເທິງນີ້ເປັນພຽງຕົວຢ່າງທີ່ສະແດງເຖິງສະຕິປັນຍາອັນລໍ້າເລີດເຊິ່ງບໍ່ມີສິ້ນສຸດທີ່ຄົນເຮົາສາມາດພົບໃນຄຳພີໄບເບິນ ແຫຼ່ງຂອງຄວາມຢັ່ງເຫັນເຂົ້າໃຈ. ມີເຫດຜົນຫຼາຍຢ່າງທີ່ພະຍານພະເຢໂຫວາເຕັມໃຈໃຊ້ຫຼັກການຂອງຄຳພີໄບເບິນໃນການດຳເນີນຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າ. ເປັນຫຍັງເຈົ້າບໍ່ຄົ້ນເບິ່ງເຫດຜົນທີ່ຢູ່ເບື້ອງຫຼັງຄວາມເຕັມໃຈນັ້ນ ແລະຮຽນຮູ້ຄວາມຈິງພື້ນຖານບາງຢ່າງກ່ຽວກັບຄຳພີໄບເບິນ?
