ຈົດໝາຍເຫດຂອງເຮົາ
“ເມື່ອໃດເຮົາຈະມີປະຊຸມໃຫຍ່ອີກ?”
ຕອນນັ້ນເປັນທ້າຍເດືອນພະຈິກ ປີ 1932 ໃນເມືອງເມັກຊິໂກເຊິ່ງເປັນເມືອງທີ່ວຸ່ນວາຍແລະມີປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 1 ລ້ານຄົນ. ໜຶ່ງອາທິດກ່ອນໜ້ານັ້ນມີການຕິດຕັ້ງສັນຍານໄຟຈາລະຈອນເປັນຄັ້ງທຳອິດຢູ່ເມືອງນັ້ນ ແຕ່ຕອນນີ້ຜູ້ຄົນກຳລັງຕື່ນເຕັ້ນກັບອີກເລື່ອງໜຶ່ງ. ມີນັກຂ່າວຫຼາຍຄົນຖືກ້ອງຖ່າຍຮູບຢູ່ທີ່ສະຖານີລົດໄຟເພື່ອຖ້າແຂກຄົນສຳຄັນຄົນໜຶ່ງ. ຄົນນັ້ນແມ່ນໃຜ? ລາວແມ່ນ ໂຈເຊບ. ເອັບຟ. ຣັດເທີຝອດ ປະທານສະມາຄົມວັອດທາວເວີ. ນອກຈາກນັກຂ່າວແລ້ວ ຍັງມີພະຍານພະເຢໂຫວາໃນເມືອງເມັກຊິໂກກຳລັງຖ້າຕ້ອນຮັບພີ່ນ້ອງຣັດເທີຝອດທີ່ມາຮ່ວມປະຊຸມພາກ 3 ມື້ນຳ.
ວາລະສານເດິ ໂກເດິນ ເອດຈ ບອກວ່າ: “ບໍ່ຕ້ອງສົງໄສເລີຍວ່າການປະຊຸມພາກຄັ້ງນີ້ຈະເປັນຄັ້ງສຳຄັນທີ່ຕ້ອງບັນທຶກໄວ້ໃນປະຫວັດສາດ” ໃນການພະຍາຍາມປະກາດຄວາມຈິງຈາກຄຳພີໄບເບິນໃຫ້ທົ່ວປະເທດເມັກຊິກ. ການປະຊຸມພາກຂະໜາດນ້ອຍນີ້ມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມພຽງ 150 ຄົນ. ແຕ່ເປັນຫຍັງຈຶ່ງສຳຄັນຫຼາຍ?
ກ່ອນການປະຊຸມພາກຄັ້ງນີ້ ຄວາມຈິງຍັງບໍ່ໄດ້ແພ່ໄປຫຼາຍໃນປະເທດເມັກຊິກ. ເຖິງວ່າມີການຈັດການປະຊຸມໃຫຍ່ຂະໜາດນ້ອຍໆມາຕັ້ງແຕ່ປີ 1919 ແຕ່ຫຼັງຈາກປີນັ້ນຈຳນວນປະຊາຄົມກໍຫຼຸດລົງເລື້ອຍໆ. ແຕ່ເມື່ອຕັ້ງສຳນັກງານສາຂາຢູ່ເມືອງເມັກຊິໂກໃນປີ 1929 ເບິ່ງຄືວ່າສະພາບການກໍດີຂຶ້ນ ແຕ່ກໍຍັງມີອຸປະສັກຫຼາຍຢ່າງທີ່ຕ້ອງເອົາຊະນະ ເຊັ່ນ: ອົງການໄດ້ສັ່ງໃຫ້ເຄາະພໍເທີ (ປັດຈຸບັນເອີ້ນວ່າໄພໂອເນຍ) ບໍ່ໃຫ້ເຮັດທຸລະກິດໃນຂະນະທີ່ກຳລັງປະກາດ. ເຄາະພໍເທີຄົນໜຶ່ງໃຈຮ້າຍຫຼາຍທີ່ອົງການສັ່ງແບບນີ້ ລາວຈຶ່ງອອກຈາກຄວາມຈິງແລະຕັ້ງກຸ່ມນັກສຶກສາຄຳພີໄບເບິນຂອງຕົວເອງ. ແລະໄລຍະນັ້ນຕ້ອງມີການປ່ຽນຜູ້ດູແລສາຂານຳ ຍ້ອນມີການເຮັດຜິດ. ເຫັນໄດ້ວ່າພະຍານພະເຢໂຫວາທີ່ພັກດີໃນເມັກຊິກຕ້ອງໄດ້ຮັບການໜູນໃຈ.
ໃນລະຫວ່າງທີ່ພີ່ນ້ອງຣັດເທີຝອດຢ້ຽມຢາມ ລາວໄດ້ໜູນກຳລັງໃຈພີ່ນ້ອງເຫຼົ່ານັ້ນຫຼາຍແທ້ໆ ໃນການປະຊຸມໃຫຍ່ ລາວໄດ້ບັນລະຍາຍ 2 ເລື່ອງທີ່ກະຕຸ້ນໃຈ ແລະຄຳບັນລະຍາຍຂອງລາວອີກ 5 ເລື່ອງໄດ້ເປີດທາງວິທະຍຸ. ນີ້ເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ພີ່ນ້ອງໃຊ້ສະຖານີວິທະຍຸກະຈາຍສຽງເພື່ອປະກາດຂ່າວດີທົ່ວປະເທດເມັກຊິກ. ຫຼັງຈາກການປະຊຸມໃຫຍ່ເທື່ອນັ້ນກໍມີການແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ດູແລສາຂາຄົນໃໝ່ເພື່ອຈັດລະບຽບວຽກໃນເມັກຊິກແລະພະຍານພະເຢໂຫວາທີ່ນັ້ນກະຕືລືລົ້ນຫຼາຍຂຶ້ນ ແລະຍ້ອນການອວຍພອນຈາກພະເຢໂຫວາ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງປະກາດຕໍ່ໄປໄດ້.
ການປະຊຸມໃຫຍ່ໃນເມືອງເມັກຊິໂກປີ 1941
ໃນປີ 1933 ມີການຈັດການປະຊຸມພາກ 2 ແຫ່ງໃນປະເທດເມັກຊິກ ຢູ່ທີ່ເມືອງເວຣາກຣຸດແລະເມັກຊິໂກ. ພີ່ນ້ອງເຮັດວຽກປະກາດຢ່າງຂະຫຍັນຂັນແຂງແລະກໍເກີດຜົນທີ່ດີ. ຕົວຢ່າງ: ໃນປີ 1931 ມີຜູ້ປະກາດ 82 ຄົນ. ແຕ່ໃນປີ 1941 ກໍເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 10 ເທົ່າ! ແລະມີປະມານ 1.000 ຄົນເຂົ້າຮ່ວມການປະຊຸມໃຫຍ່ໃນເມືອງເມັກຊິໂກຂອງປີນັ້ນ.
“ຍ່າງເຕັມຫົນທາງ”
ໃນປີ 1943 ພະຍານພະເຢໂຫວາເລີ່ມໂຄສະນາການປະຊຸມທີ່ຊື່ວ່າ: “ຂອງຊົນຊາດທີ່ເປັນອິດສະຫຼະ” ເຊິ່ງຈັດຂຶ້ນໃນ 12 ເມືອງທົ່ວປະເທດເມັກຊິກ. * (ເບິ່ງໄຂເງື່ອນ) ພີ່ນ້ອງໂຄສະນາການປະຊຸມໂດຍໃຊ້ແຜ່ນປ້າຍແບບແຊນວິດ ເຊິ່ງເປັນແຜ່ນປ້າຍ 2 ແຜ່ນແຂວນໃສ່ບ່າທັງທາງໜ້າແລະທາງຫຼັງຂອງລຳໂຕ. ພີ່ນ້ອງໃຊ້ປ້າຍໂຄສະນານີ້ຕັ້ງແຕ່ປີ 1936.
ສ່ວນທີ່ຕັດຈາກວາລະສານປີ 1944 ເປັນຮູບພີ່ນ້ອງຍ່າງໂຄສະນາການປະຊຸມໃນເມືອງເມັກຊິໂກໂດຍແຂວນແຜ່ນປ້າຍແບບແຊນວິດ
ການໂຄສະນາໂດຍໃຊ້ແຜ່ນປ້າຍແບບແຊນວິດປະສົບຜົນສຳເລັດຫຼາຍໃນເມືອງເມັກຊິໂກ ຈົນເຮັດໃຫ້ວາລະສານລາ ນາຊີອົນ ຂຽນກ່ຽວກັບພະຍານພະເຢໂຫວາທີ່ເຂົ້າຮ່ວມປະຊຸມໃຫຍ່ວ່າ: “ມື້ທຳອິດມີການຂໍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄປເຊີນຄົນມາຕື່ມ. ມື້ຕໍ່ມາກໍມີຄົນມາຮ່ວມປະຊຸມຈົນລົ້ນສະຖານທີ່.” ຄລິດຕະຈັກກາໂຕລິກບໍ່ພໍໃຈທີ່ເປັນແບບນີ້ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງຕໍ່ຕ້ານພະຍານພະເຢໂຫວາ ແຕ່ພີ່ນ້ອງກໍບໍ່ຢ້ານແລະຍັງໂຄສະນາການປະຊຸມໃຫຍ່ນີ້ຕໍ່ໄປ. ອີກບົດຄວາມໜຶ່ງໃນວາລະສານລາ ນາຊີອົນ ບອກວ່າ: “ຄົນທັງເມືອງເຫັນໂຄສະນານີ້.” ແລະຍັງບອກວ່າພີ່ນ້ອງທັງຜູ້ຊາຍຜູ້ຍິງ “ແປງຮ່າງເປັນ ‘ແຊນວິດ’” ບົດຄວາມນີ້ຍັງມີຮູບພີ່ນ້ອງທີ່ຍ່າງຕາມຖະໜົນໃນເມືອງເມັກຊິໂກແລະມີຄຳອະທິບາຍກ້ອງຮູບພາບວ່າ: “ຍ່າງເຕັມຫົນທາງ.”
ຕຽງທີ່ “ນຸ້ມແລະອຸ່ນກວ່າພື້ນຊີມັງ”
ໃນໄລຍະຫຼາຍປີນັ້ນ ພະຍານພະເຢໂຫວາສ່ວນຫຼາຍເສຍສະລະຫຼາຍແທ້ໆເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມການປະຊຸມໃຫຍ່ທີ່ຈັດຂຶ້ນບໍ່ເທົ່າໃດຄັ້ງໃນປະເທດເມັກຊິກ. ພີ່ນ້ອງຫຼາຍຄົນມາຈາກເຂດບ້ານຫ່າງໄກຄວາມຈະເລີນເຊິ່ງບໍ່ມີທາງລົດໄຟແລະບໍ່ມີຮອດຫົນທາງ. ປະຊາຄົມໜຶ່ງຂຽນວ່າ: “ວິທີດຽວທີ່ຈະຕິດຕໍ່ເຂດບ້ານນີ້ຄືທາງໂທລະເລກ.” ຄົນທີ່ຈະອອກຈາກເຂດນີ້ຕ້ອງຂີ່ລາຫຼືຍ່າງຫຼາຍມື້ເພື່ອຈະຂຶ້ນລົດໄຟໄປເມືອງທີ່ຈັດການປະຊຸມໃຫຍ່.
ພະຍານພະເຢໂຫວາສ່ວນຫຼາຍທຸກຍາກແລະບໍ່ຄ່ອຍມີເງິນທີ່ຈະມາປະຊຸມໃຫຍ່ໄດ້. ເມື່ອໄປຮອດທີ່ນັ້ນ ຫຼາຍຄົນກໍພັກຢູ່ກັບພີ່ນ້ອງພະຍານທ້ອງຖິ່ນເຊິ່ງມີນໍ້າໃຈຕ້ອນຮັບແຂກດ້ວຍຄວາມຮັກ ສ່ວນຄົນອື່ນໆກໍພັກຢູ່ຫໍປະຊຸມ. ມີຢູ່ເທື່ອໜຶ່ງພີ່ນ້ອງຊາຍປະມານ 90 ຄົນພັກຢູ່ສຳນັກງານສາຂາ ເຂົາເຈົ້ານອນຢູ່ແກັດປຶ້ມ. ປຶ້ມປະຈຳປີ ບອກວ່າພີ່ນ້ອງເຫຼົ່ານັ້ນຂອບໃຈແທ້ໆ ເພາະແກັດປຶ້ມເປັນຕຽງທີ່ “ນຸ້ມແລະອຸ່ນກວ່າພື້ນຊີມັງ.”
ສຳລັບພະຍານພະເຢໂຫວາແລ້ວການໄດ້ມາພົບປະກັບພີ່ນ້ອງແມ່ນຄຸ້ມຄ່າແທ້ໆກັບການເສຍສະລະສິ່ງໃດກໍຕາມ. ທຸກມື້ນີ້ ມີພະຍານພະເຢໂຫວາຫຼາຍກວ່າ 850.000 ຄົນໃນປະເທດເມັກຊິກ ເຂົາເຈົ້າຮູ້ຄຸນຄ່າຄືກັບພີ່ນ້ອງໃນສະໄໝກ່ອນ. * (ເບິ່ງໄຂເງື່ອນ) ລາຍງານໃນປຶ້ມປະຈຳປີ 1949 ບອກວ່າ ເຖິງວ່າພີ່ນ້ອງຈະເສຍສະລະຫຼາຍຂະໜາດນັ້ນ ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມກະຕືລືລົ້ນໃນການນະມັດສະການພະເຢໂຫວາໜ້ອຍລົງ. ການປະຊຸມໃຫຍ່ແຕ່ລະຄັ້ງເປັນ “ເລື່ອງທີ່ພີ່ນ້ອງເວົ້າເຖິງໄປອີກດົນ.” ພີ່ນ້ອງມັກຈະຖາມແລ້ວຖາມອີກວ່າ: “ເມື່ອໃດເຮົາຈະມີປະຊຸມໃຫຍ່ອີກ?”—ຈາກຈົດໝາຍເຫດຂອງເຮົາໃນປະເທດອາເມຣິກາກາງ.
