Bana babahulile banani buikalabelo bobutuna bwa kubabalela bashemi babona babasupezi. Bibele ibulela kuli bana babahulile baswanela “kubonisa kusepahala kwabona ku Mulimu ku ba ndu yabona ni kukutiseza bashemi babona . . , kakuli kueza cwalo ki nto yeamuheleha ku Mulimu.” (1 Timotea 5:4) Bana babahulile hababona teñi kuli bashemi babona bababalelwa hande, bakabonisa kuli bamamela taelo ya mwa Bibele ya kukuteka bashemi babona.—Maefese 6:2, 3.

 Mwa Bibele hakuna litaelo zenongile za mwa kubabalelela bashemi babasupezi. Nihakulicwalo, mwa Bibele kunani mitala ya baana ni basali babasepahala bane bababalezi bashemi babona bane basupezi. Hape mwa Bibele kunani likelezo zende zekona kutusa batu babababalela bashemi babona babasupezi.

•  Batu babañwi nebababalelanga cwañi bashemi babona mwa linako za kwamulaho?

•  Ki likuka mañi za mwa Bibele zekona kutusa batu babababalela bashemi babona?

•  Kana Bibele ibulela kuli bashemi babasupezi baswanela kubabalelelwa feela kwa ndu?

 Nebaezanga cwalo mwa linzila zeshutana-shutana ka kuya ka miinelo yene bali ku yona.

•   Josefa naapila kwahule ni Jakobo ndatahe yanaasupezi. Josefa hanaali mwa muinelo one umukonisa kubabalela ndatahe, alukisa kuli Jakobo atutele bukaufi ni yena. Josefa cwale afumanela ndatahe ndu, amufepa, ni kumusileleza.—Genese 45:9-11; 47:11, 12.

•   Ruti naatutezi kwa naha yanaapila mukwenyanaa hae mi naasebelize ka taata kuli amubabalele.—Ruti 1:16; 2:2, 17, 18, 23.

•   Jesu pili asika shwa kale, naaketile mutu yanaaka babalela mahe, yena Maria, mwendi yanaali mbelwa ka nako yeo.—Joani 19:26, 27. a

 Mwa Bibele kunani likuka zekona kutusa batu babababalela bashemi babona babasupezi, kutiyela miinelo yebakona kukopana ni yona inge cwalo habaikutwa kukatala mwa munahano ni kwa mubili.

•   Mukuteke bashemi bamina.

   Zeibulela Bibele: “Kuteka ndataho ni maho.”—Exoda 20:12.

   Lukona kusebelisa cwañi sikuka se? Mubonise kuli mwa kuteka bashemi bamina ka kubalumeleza kuba ni tukuluho. Haiba kwakonahala, mu balumeleze kuiketela mobaka babalelelwa. Ka nako yeswana, mubonise kuli mwa bakuteka ka kueza momukonela kaufela kubatusa.

•   Mube ni kutwisiso mi muswalelange.

   Zeibulela Bibele: “Kutwisiso ya mutu ikuyula buhali bwahae, mi nto yende ku yena ki kutuhelela mutu yamufoselize.”—Liproverbia 19:11.

   Lukona kusebelisa cwañi sikuka se? Haiba bashemi bamina base basupezi babulela nto yeñwi kamba babonisa kutokwa buitumelo kwa pabalelo yemubafa, muipuze kuli, ‘Nenika ikutwa cwañi kambe ki na yali mwa muinelo obali ku ona?’ Haiba muba ni kutwisiso ni moya wa kuswalela, hamuna kutahisa kuli muinelo obali ku ona utotobele hahulu.

•   Mukupe tuso kwa batu babañwi.

   Zeibulela Bibele: “Milelo haikondangi hakusina kulelisana, kono lika zakonda hakunani baelezi babañata.”—Liproverbia 15:22.

   Lukona kusebelisa cwañi sikuka se? Mueze lipatisiso ka za momukona kubabalelela bashemi bamina haiba bakula butuku bobuñwi. Mubatisise lika zemukona kuitusisa zefumaneha mwa silalanda samina ili zekona kumitusa kubabalela hande bashemi bamina. Muambole ni batu babañwi babakile bababalela bashemi bona ba basupali. Haiba munani banyani kamba bahulwani bamina, muambole ni bona ka za mo mukona kutuseza bashemi ba mina kufumana zebatokwa, momukona kubababalelela, ni momukona kuikabelela buikalabelo bo.

•   Mube ni buishuwo.

   Zeibulela Bibele: “Butali bufumaneha ku babaishuwa.”—Liproverbia 11:2.

   Lukona kusebelisa cwañi sikuka se? Muhupulange kuli kunani lika zemusa koni kueza. Ka mutala, mañi ni mañi waluna kunani lika zasakoni kueza mi mane hanaa maata akueza lika zeo. Kulemuha kuli kunani lika zemusa koni kueza kuka mitusa kuziba zemukona kuzeza hamunze mubabalela bashemi bamina. Haiba muikutwa kuli muimelizwe ki buikalabelo bwamina bwa kubabalela bashemi bamina, mukupe tuso kwa batu babañwi mwa lubasi kamba kwa batu baba bonanga za kubabalela basupali mwa silalanda samina.

•   Muipabalele.

   Zeibulela Bibele: “Hakuna muuna yakile atoya mubili wahae, kono waufepa ni kuukatelwa.”—Maefese 5:29.

   Lukona kusebelisa cwañi sikuka se? Nihaike kuli munani buikalabelo bwa kubabalela bashemi bamina, hape mutokwa kuipabalela ni kubalela lubasi lwamina haiba munyezi kamba munyezwi. Mutokwa kuca hande. Muswanela kubanga ni nako yeñata ya kupumula ni kulobala. (Muekelesia 4:6) Mi haiba kwakonahala muswanela kubanga ni nako ya kupumula kwa misebezi yamina. Haiba mueza lika zeo, mukakona kubabalela hande bashemi bamina.

 Mwa Bibele hakuna litaelo zenongile zetalusa ka za haiba bana babahulile baswanela kubabalelela bashemi babona kwa ndu feela. Mabasi amañwi aezanga mwakonela kaufela kubabalela bashemi babona inze bapila ni bona mwa sibaka sa kubaisa kwa sibaka sisili. Kono hamulaho wa nako, bakana baikutwa kuli ki hande kuisa bashemi babona kwa sibaka kokubabalelelwa basupali. Lubasi luswanela kukopana hamoho kunyakisisa kubona zekona kutusa lubasi kaufela.—Magalata 6:4, 5.