Jerusalema Ni Tempele Kwa N’a Yanga Jesu

HAMULAHO fela wa ku pepwa kwa Jesu, Josefa ni Maria ba mu isa kwa muleneñi wa Jerusalema w’o Ndat’ahe wa kwa lihalimu n’a beile libizo la Hae ku ona. (Lu 2:22-39) Ha s’a bile wa lilimo ze 12, Jesu n’a ile kwateñi hape, kwa Paseka. N’a komokisize baluti kwa tempele ka kutwisiso ya hae. (Lu 2:41-51) Musebezi wa ku yaha miyaho ya tempele yeo, ili kalulo ya tukiso ya Heroda yo Mutuna ya za ku yaha, ne u zwezipili ku fitelela “myaha ye 46.”—Joa 2:20.

Mwa nako ya bukombwa bwa hae, Jesu n’a banga teñi kwa mikiti mwa Jerusalema, k’o hañata n’a lutanga nyangela. N’a lelekile habeli be ne ba cinca mali ni balekisi ku ba zwisa mwa lapa la tempele.—Mt 21:12; Joa 2:13-16.

Kwa mutulo wa tempele, ili kwa lisa la Betesda, Jesu n’a folisize munna ya n’a kulile ka lilimo ze 38. Hape Mwan’a Mulimu n’a tutubuluzi meto a munna wa sibofu, ka ku mu bulelela ku yo tapa mwa kasa ka Siloe kwa lineku la kwa mboela wa muleneñi.—Joa 5:1-15; 9:1, 7, 11.

Jesu hañata n’a potelanga balikani ba hae bo Lazaro, Maria, ni Mareta kwa Betania, musipili “o bata ku eza limaili ze peli” kwa upa wa Jerusalema. (Joa 11:1, 18, [Bibele ya Sikuwa] New World Translation of the Holy Scriptures—With References, litaluso za kwatasi; Joa 12:1-11; Lu 10:38-42; 19:29; mu bone “Silalanda sa Jerusalema,” likepe 18.) Mazazinyana pili a si ka shwa, Jesu n’a ile kwa Jerusalema ka nzila ye fita kwa Lilundu la Likota za Olive. Mu mu nahane ha nz’a yema ku talima kwa muleneñi w’o kwa wiko ni ku u lila. (Lu 19:37-44) Za n’a boni ne li ka be li swana ni ze mu bona kwahalimw’a likepe le li tatama. Mi a kena mwa Jerusalema a pahami mwan’a mbongolo, mwendi ili ka ku itusisa munyako wa kwa upa wa muleneñi. Nyangela ya mu lumbaeta ku ba Mulena wa Isilaele wa kwapili.—Mt 21:9-12.

Lika za butokwa ze n’e ezahezi pili Jesu a si ka shwa kale ne li ezahalezi mwa libaka za mwa Jerusalema kamba ze fakaufi ni yona, ze cwale ka: simu ya Getsemani, kwa n’a lapelezi Jesu; Kuta ye Tuna ya Majuda; ndu ya Kayafa; kuta ya Mubusisi Pilato, ni Gologota hamulaho.—Mr 14:32, 14:53–15:1, 16, 22; Joa 18:1, 13, 24, 28.

Ha s’a zuhile kwa bafu, Jesu a bonahala mwa Jerusalema ni bukaufi ni yona. (Lu 24:1-49) Ku tuha f’o, a nyuluhela kwahalimu ku zwelela fa Lilundu la Likota za Olive.—Lik 1:6-12.

 [Siswaniso fa likepe 31]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

Likalulo Za Tempele

1. Sibaka Se Si Kenile Hahulu

2. Sibaka Se Si Kenile

3. Aletare ya Sitabelo sa ku Cisa

4. Lisa Le Li Suluzwi

5. Lapa la Baprisita

6. Lapa la Isilaele

7. Lapa la Basali

8. Lapa la Balicaba

9. Mukwalelo (Soreg)

10. Makozwana a Silena

11. Makozwana a Salumoni

TEMPELE

Munyako

Lapa la Baprisita

Munyako

Sibaka Se Si Aletare ya

Kenile Hahulu Sibaka Se Sitabelo sa Lapa la Lapa la

Si Kenile ku Cisa Isilaele Basali

Lisa Le

Li Suluzwi

 

Munyako Makozwane

Mukwalelo (Soreg) a Salumoni

 

Lapa la Balicaba

Munyako

Makozwana a Salumoni

 

Munyako

Tawala ya Antonia

Mutano

Kuta ya Sicaba?

MUSINDI WA TYROPOEON

Kasa ka Siloe

Mukokolombwa

Ndu ya Kayafa?

Kuta ya Mubusisi

Gologota?

Gologota?

Kasa ka Betesda

Simu ya Getsemani?

LILUNDU LA LIKOTA ZA OLIVE

MUSINDI WA KIDRONI

Liweluwelu la Gihoni

Eni-Rogeli

MUSINDI WA HINOMU (GEHENA)

[Maswaniso a fa likepe 30]

Ponahalo ya ku kuta kwa upa ku pululeza Jerusalema ya miteñi ye: (A) sibaka sa tempele, (B) simu ya Getsemani, (C) Lilundu la Likota za Olive, (D) lihalaupa la Juda, (E) liwate la Dead Sea

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Ponahalo ya ku kuta kwa wiko ku zwa kwa Lilundu la Likota za Olive mwa miteñi ya Jesu