Jesu “Mwa Naha Ya Majuda”

HA N’A kutaza Kornele, muapositola Pitrosi n’a bulezi za n’a ezize Jesu “mwa naha ya Majuda ni mwa Jerusalema.” (Lik 10:39) Ki lifi lilalanda ze mu nahana ku ba za n’a kutalize ku zona Jesu mwa bukombwa bwa hae bo bu amile hahulu litaba ze ezahezi za lifasi?

“Naha ya Majuda” ne i kopanyeleza ni Judea, ko Jesu n’a ezize hanyinyani musebezi wa Mulimu. (Lu 4:44, NW) Ha s’a kolobelizwe, Jesu n’a tandile mazazi a’ 40 mwa lihalaupa la Juda (kamba, Judea), ili libumbuywa mo ku omile ko ne ku yanga hahulu bakwenuheli ni linukwani. (Lu 10:30) Hamulaho, Jesu n’a liba kwa mutulo ku zwa kwa Judea ha n’a kutalize ku musali wa Musamaria fakaufi ni Sikare.—Joa 4:3-7.

Ku nyakisisa litaba za evangeli ku bonisa kuli Jesu n’a kutalize hahulu mwa Galilea. Nihaike kuli n’a yanga kwa mikiti ya ka silimo mwa Jerusalema ye n’e li kwa mboela, lilimo ze peli za pili mwa bukombwa bwa hae n’a li tandile sihulu kwa mutulo wa Naha ya Sepiso. (Joa 7:2-10; 10:22, 23) Ka mutala, n’a talusize lituto ze ñata za butokwa ni ku eza limakazo ze tuna inz’a li fakaufi ni Liwate la Galilea kamba ku lona liwate luli. Mu hupule kuli n’a ombalisize liñungwa mwa liwate leo mi mane ni ku zamaya fa mezi a lona. Inz’a li mwa lisepe, n’a kutalize nyangela fa makamba a macwe a liwate leo. Balateleli ba hae ba pili ba batuna ne ba zwa kwa libaka za bundui ni njimo.—Mr 3:7-12; 4:35-41; Lu 5:1-11; Joa 6:16-21; 21:1-19.

Mwa Galilea, Jesu sihulu n’a ezelize bukombwa bwa hae kwa Kapernauma ye n’e li kwa likamba, ili “munzi wa habo.” (Mt 9:1) N’a li kwatukw’a lilundu isi kwahule ha n’a file Ngambolo ya hae ya fa Lilundu ye zibahala. Fokuñwi, n’a zamaya ka sisepe ku zwa mwa sibaka sa Karpenauma ku liba kwa Magadana, Betsaida, kamba tubaka to tu bapani.

Mu lemuhe kuli “munzi wa habo” Jesu n’o si kwahule hahulu ni Nazareta, kwa n’a hulezi; ku zwa kwa Kana, kwa n’a fetulezi mezi ku ba veine; ku zwa kwa Naine, kwa n’a piliselize mwan’a mbelwa; ni ku zwa kwa Betsaida, kwa n’a fepezi ka makazo banna ba 5,000 ni ku tutubulula meto a munna wa sibofu.

Hamulaho wa Paseka ya 32 C.E., Jesu a liba kwa mutulo kwa Tire ni Sidoni, ili makamba a Fenisia. Ku tuha f’o a ekeza bukombwa bwa hae ku liba ku ye miñwi ya mileneñi ye n’e hapilwe ki lizo za Sigerike ye n’e bizwa Dekapolisi. Jesu n’a li fakaufi ni Sesarea wa Filipi (F2) ili f’o Pitrosi n’a mu bulezi kuli ki Mesiya, mi hamulahonyana kwa latelela petuho, mwendi ili fa Lilundu la Hermoni. Hamulaho, Jesu a kutaza mwa sibaka sa Perea, mwa buse bwa Jordani.—Mr 7:24-37; 8:27–9:2; 10:1; Lu 13:22, 33.

Jesu n’a tandile viki ya hae ya mafelelezo fa lifasi ni balutiwa ba hae mwa Jerusalema, “munzi wa Mulena yo mutuna,” ni fakaufi ni yona. (Mt 5:35) Mwa kona ku fumana libaka za fakaufi ze mu balile za teñi mwa litaba za evangeli, ze cwale ka Emausi, Betania, Batefage, ni Betelehema.—Lu 2:4; 19:29; 24:13; mu bone “Silalanda sa Jerusalema,” fa likepe 18.

 [Mapa ye fa likepe 29]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

Naha ya sepiso (mitenʼi ya Jesu)

Naha Mwa Miteñi Ya Jesu

Mileneñi ya Dekapolisi

E5 Hippo (Hippos)

E6 Pella

E6 Scythopolis

E5 Gadara

E5 Gerasa

G5 Dion

G9 Filadelfia

H1 Damaseka

H4 Raphana

15 Canatha

Linzila ze Tuna (Mu bone hatiso)

Nzila Ye N’e Itusiswa Hahulu Mwahal’a Galilea ni Jerusalema (Mu bone hatiso)

Nzila Ye Ñwi Mwahal’a Galilea ni Jerusalema, Y’e Yo Fita kwa Perea (Mu bone hatiso)

A11 Gaza

B6 Sesarea

B8 Jopa

B9 Lida

B12 Beeresheba

C4 Pitolemaisi

C8 SAMARIA

C8 Antipatri

C8 Arimatea

C9 Emausi

C10 JUDEA

C11 Hebroni

C12 IDUMEA

D1 Sidoni

D2 Tire

D3 FENISIA

D4 GALILEA

D4 Kana

D5 Sepphoris

D5 Nazareta

D5 Naine

D7 Samaria

D7 Sikare

D9 Efraimi

D9 Batefage

D9 Jerusalema

D9 Betania

D10 Betelehema

D10 Herodium

D10 LIHALAUPA LA JUDA

D12 Masada

E4 Korazini

E4 Betsaida

E5 Hippo (Hippos)

E6 Betania? (mwa buse bwa Jordani)

E6 Scythopolis

E6 Pella

E6 Salimi

E6 Enoni

E9 Jeriko

F1 ABILENE

F2 Sesarea wa Filipi

F4 Gamala

F5 Abila?

E5 Gadara

F7 PEREA

E5 Gerasa

G3 ITUREA

G5 Dion

G6 DEKAPOLISI

G9 Filadelfia

H1 Damaseka

H3 TRAKONITA

H4 Raphana

H12 ARABIA

15 Canatha

[Malundu]

D7 Lilundu la Ebali

D7 Lilundu la Gerizimi

F2 Lilundu la Hermoni

[Masa]

B6 Liwate la Mediteranea (Liwate le Lituna)

E4 Liwate la Galilea

E10 Liwate la Lizwai (Dead Sea)

[Nuka]

Lisima la Jakobo

[Mawelu-welu kamba masima]

Nuka ya Jordani

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Liwate la Galilea. Karpenauma i bonahalela fahalimu kwa nzohoto. I bonahalela kwa mboela-wiko mwa buse bwa Libala la Genesarete

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Masamaria ne ba lapelela fa Lilundu la Gerizimi. Lilundu la Ebali li bonahalela kwamulaho