Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

Jehova Ki Yena Mulena

Jehova Ki Yena Mulena

Kauhanyo 20

Jehova Ki Yena Mulena

Isaya 24:1-23

1, 2. (a) Ki bomañi ba ba ka suluhelwa ki buhali bwa Jehova? (b) Kana Juda ni yona i ka otiwa, mi lu ziba cwañi cwalo?

BABILONA, naha ya Mafilisita, Moabi, Siria, Etopia, Egepita, Edomo, Tire, Asirya—kaufela li ka suluhelwa ki buhali bwa Jehova. Isaya u polofitile likozi ze ka wela ona macaba ao ni minzi yeo ye si na silikani. Kono Juda yona bo? Kana bayahi ba Juda ni bona ba ka otelwa libi za bona? Litaba za kale ze ñozwi li alaba ka ku tiya kuli, Ee!

2 Mu nahane se ne si ezahezi ku Samaria, ona muleneñi wa mubuso wa masika a’ lishumi a Isilaele. Sicaba seo ne si lobile bulikani bwa sona ni Mulimu. Ne si si ka ikauhanya kwa mikwa ye masila ya macaba a n’a li bukaufi. Kono bayahi ba Samaria “ba eza cwalo linto ze maswe, mi ba shemaeta [Muñ’a] Bupilo, ku mu halifisa ka zona . . . Kabakaleo [Muñ’a] Bupilo a halifela Maisilaele hahulu, a ba zwisa fapil’a hae.” Ha se ba lunduzwi, “Maisilaele ba zwiswa cwalo mwa naha ya bona, ba iswa kwa Asirya mwa buzike.” (2 Malena 17:9-12, 16-18, 23; Hosea 4:12-14) Se ne si ezahezi ku Isilaele si bonisa ze maswe ze ka tela mubuso wa habo yona, ona wa Juda.

Isaya U Polofita Sinyeho ya Juda

3. (a) Ki kabakalañi Jehova h’a hana mubuso wa Juda wa masika a mabeli? (b) Jehova u lelile ku ezañi?

3 Malena ba bañwi ba Juda ne ba sepahala, kono buñata bwa bona ne ba sa sepahali. Niha ne ba busiwa ki mulena ya sepahala, ya cwale ka Jotami, batu ne ba si ka tuhelelela bulapeli bwa buhata. (2 Malena 15:32-35) Juda i bile ni bumaswe bo butuna ka ku fitisisa mwatas’a puso ya Mulena Manase y’a li sibulai se situna. Ka ku ya ka sizo sa Majuda, yena mulena y’o ki yena ya bulaile mupolofita Isaya ya sepahala ka ku laela kuli a sahiwe fahali. (Mu bapanye Maheberu 11:37.) Yena mulena ya maswe y’o “a kelusa Juda ni Jerusalema cwalo, mane ba eza ze maswe ku fita macaba a n’a yundisize [Muñ’a] Bupilo fapil’a bana ba Isilaele.” (2 Makolonika 33:9) Mwa puso ya Manase, naha i sinyeha hahulu ku fita ni ha ne i busiwa ki Makanana. Kacwalo, Jehova u zibahaza kuli: “Bona, ni tahiseza Jerusalema ni Juda kozi, yeo mutu kaufela h’a i utwa, lizebe za hae li ka huwa. . . . Ni ka holelela Jerusalema, sina mutu h’a holelela mwa mukeke, wa u pyemula ni ku u kwahela. Ni ka toboha ba ba siyalezi ba sanda sa ka, ni ba fe mwa mazoho a lila za bona, kuli ba fetuhe siselo ni lihapwa kwa lila za bona kaufela. Kakuli ba ezize ze maswe mwa meto a ka, mi ba ni shemaetite ku ni halifisa.”—2 Malena 21:11-15.

4. Jehova u ka ezañi ku Juda, mi bupolofita b’o bu talelezwa cwañi?

4 Batu ba ba yahile mwa naha ba ka zwiswa mane inge mukeke o’ fulumekilwe mo u eziseza lika z’e ku ona ku suluha. Yona sinyeho ya Juda ni Jerusalema ye taha yeo hape i ba yona taba ya bupolofita bwa Isaya. U kala ka ku bulela kuli: “A mu bone, [Muñ’a] Bupilo u ka shandaula naha, a i eze lihalaupa, a sinye sibupeho sa yona, a lundule ba ba yahile ku yona.” (Isaya 24:1) Bupolofita b’o bu talelezwa muta Jerusalema ni tempele ya yona li sinyiwa ki Mababilona ba ba mwatas’a Mulena Nebukadenezare. Bu talelezwa hape ni bayahi ba Juda ha ba timezwa ka buñata ki ku bulaiwa ka mukwale, lukupwe, ni matuku a’ yambukela. Buñata bwa Majuda ba ba punyuha ba isiwa mwa buhapiwa kwa Babilona, mi ba banyinyani ba ba siyala ba balehela kwa Egepita. Kacwalo naha ya Juda ya shandauka mi batu ba ba ku yona ba fela luli. Mane nihaiba limunanu ha li siyali teñi. Naha ye siilwe yeo i ba matota mo ku pila fela libatana ni linyunywani.

5. Kana ku na ni ya si ke a welwa ki katulo ya Jehova? Mu taluse.

5 Kana ku na ni mutu mwa Juda ya ka eziwa hande katulo yeo ha i ka taha? Isaya u alaba kuli: “Muprisita u ka swana ni mutu fela, nduna u ka likwa sina mutang’a hae, mufumahali sina musizana wa hae, mulekisi a ezwe sina ya leka ni yena, ya kalima sina ya kalimwa, ya kolotisa a ezwe sina ya kolota; naha i ka ba matota kakai ni kakai, i sinyiwe ku feleleza, kakuli ki taba y’a bulezi [Muñ’a] Bupilo.” (Isaya 24:2, 3) Bufumu ni tohonolo ya ku sebeza mwa tempele ha li na ku ba ni tuso. Ha ku na ya ka shemubiwa. Naha i sinyehile hahulu kuli ba ba ka punyuha—ili baprisita, batanga ni manduna, baleki ni balekisi—kaufela ba lukela ku ya mwa buhapiwa.

6. Ki kabakalañi Jehova h’a amuha naha limbuyoti za hae?

6 Kuli taba i utwisiswe hande, Isaya u talusa kozi ye taha yeo mo i ka bela ye tuna ni libaka ha ku ka ba cwalo: “Naha i ka swaba, i setefale; lifasi li ka letuka, li setefale; ba bahulu ba lifasi ba ciwe ki ndiulu. Naha i silafazwe ki ba ba yahile mwateñi, kakuli ba tulile milao, ba fetuzi litaelo, ba lobile bulikani bwa kamita. Kabakaleo sikuto si sinyize naha, mi ba ba yahile mwateñi ba fumanwi kuli ba na ni mulatu; cwale ba naha yeo ba timiswa, mi ku punyuha ba ba sa kumi ko kuñwi.” (Isaya 24:4-6) Maisilaele ha ne ba filwe naha ya Kanana, ne ba fumani kuli ki “naha mo ku buba mabisi ni linosi.” (Deuteronoma 27:3) Niteñi, ne ba zwezipili ku sepa limbuyoti za Jehova. Ha ne ba ka buluka milao ni litaelo za hae ka busepahali, naha ne i ka “beya lukau lwa yona,” kono ha ne ba ka tula milao ni litaelo za hae, buikatazo bwa bona bwa ku lima naha ne bu ka ba “nto ye si na tuso” mi mubu ne ‘u si ke wa beya lico.’ (Livitike 26:3-5, 14, 15, 20) Sikuto sa Jehova ne si ka ‘sinya’ naha. (Deuteronoma 28:15-20, 38-42, 62, 63) Juda cwale i lukela ku libelela kuli sona sikuto seo si sebeze.

7. Bulikani bwa Mulao ne bu ka tahiseza cwañi Maisilaele limbuyoti?

7 Lilimo ze bat’o eza 800 pili Isaya a si ka taha kale, Maisilaele ne ba lumezi ku itama bulikani ni Jehova mi ne ba itumelezi ku bu kumalela. (Exoda 24:3-8) Tumelelano ya bulikani bwa Mulao b’o ne i bonisa kuli ha ne ba ka utwa milao ya Jehova, ne ba ka ba ni limbuyoti ze tuna. Kono ha ne ba ka loba bulikani, ne ba ka latehelwa ki limbuyoti za hae ni ku iswa mwa buhapiwa ki lila za bona. (Exoda 19:5, 6; Deuteronoma 28:1-68) Bona bulikani bwa Mulao b’o, bo ne bu filwe ka Mushe, ne ku si ka taluswa kuli ne bu ka fela lili. Ne bu ka sileleza Maisilaele ku fitela Mesiya a taha.—Magalata 3:19, 24.

8. (a) Batu ba “tulile milao” ni ku ‘fetula litaelo’ ka nzila ifi? (b) “Ba bahulu” ba ba bona ba pili ku ‘ciwa ki ndiulu’ ka linzila lifi?

8 Kono batu bao ba “lobile bulikani bwa kamita.” Ba tulile milao ye ba filwe ki Mulimu, ha ba si ka i isa pilu. Ba “fetuzi litaelo” ka ku latelela likezo za milao ze shutana ni za n’a ba file Jehova. (Exoda 22:25; Ezekiele 22:12) Kacwalo, batu ba ka zwiswa mwa naha. Sishemo ha si na ku boniswa mwa katulo ye taha. “Ba bahulu,” bona makwambuyu ba ka ba mwahal’a batu ba pili ku ‘ciwa ki ndiulu’ kabakala kuli Jehova h’a sa ba sileleza ni ku ba shemuba. Ka ku taleleza seo, sinyeho ya Jerusalema ha i nze i sutelela, pili Maegepita, mi hasamulaho ni Mababilona ba eza malena ba Juda ku ba batanga ba bona. Hasamulaho, Mulena Joyakini ni ba bañwi ba lubasi lwa bulena ki ba bañwi ba pili ku iswa mwa butanga bwa kwa Babilona.—2 Makolonika 36:4, 9, 10.

Munyaka wa Naha wa Fela

9, 10. (a) Njimo i’ngiwa cwañi mwa Isilaele? (b) Mañi ni mañi h’a inzi mwa ‘kota ya hae ya veine ni ya feiga’ ku bonisañi?

9 Sicaba sa Isilaele ki batu ba njimo. Ku zwa fo ba kenezi Maisilaele mwa Naha ya Sepiso, ba pilile bupilo bwa ku lima licalo ni ku lisa lifolofolo. Kacwalo, njimo i ba ni kalulo ya butokwa kwa milao ye fiwa Isilaele. Ku fiwa mulao wa kuli ka mwaha wa bu 7 kaufela, ku be ni sabata ya ku pumulisa masimu, kuli mubu u kutelwe ki mununo wa ona. (Exoda 23:10, 11; Livitike 25:3-7) Mikiti ye milalu ya ka silimo yeo sicaba si laelwa ku ezanga i tomilwe kuli i zamaelele ni linako za njimo.—Exoda 23:14-16.

10 Masimu a likota za veine a atile mwa naha kaufela. Mañolo a bonisa veine ye nwiwa ku ba mpo ye zwa ku Mulimu, ili ye “tabisa pilu ya mutu.” (Samu 104:15) Taba ya kuli mutu ni mutu u inzi ‘mwa kota ya hae ya veine ni ya feiga,’ i bonisa kuli ku na ni mbombolelwa, kozo ni buiketo mwatas’a puso ye lukile ya Mulimu. (1 Malena 4:25; Mika 4:4) Nako ya kutulo ye nde ya veine i’ngiwa ku ba mbuyoti mi i tahisa ku opela ni tabo ye tuna. (Baatuli 9:27; Jeremia 25:30) Kono hape, likota za veine ha li letuka kamba ha li sa tahisi sisansa mi masimu a zona a ba a’ otile, mo ku melile mikakani, ki sisupo sa kuli Jehova u amuhile naha mbuyoti ya hae, mi ki nako ya maswabi a matuna.

11, 12. (a) Isaya u swaniseza cwañi miinelo ye ka tahiswa ki katulo ya Jehova? (b) Ki litibelelo mañi ze maswe z’a talusa Isaya?

11 Kacwalo, kwa swanela Isaya h’a itusisa masimu a likota za veine ni yona veine ka sibili kwa ku swaniseza miinelo ye ba teñi Jehova h’a tuhela ku fuyaula naha: “Veine ye nca i swabile, likota za veine za oma, kamukana ba ba ne ba twaezi lishea ba tonga cwale. Tabo ya mulupa i felile, lilata la ba ba tabile li felile, tabo ya harepa i kuzize. Ha ku sa nwiwa veine ku nze ku opelwa; bucwala bo bu buhali bwa baba ku ba ba bu nwa. Munzi u sinyehile, u fetuhile matota; mandu kaufela a kwalilwe, ha ku sa na ya kena ku ona. Kwa bokololwa mwa linzila za munzi, kakuli veine ha i sa li yo; tabo kamukana i unsufalile, munyaka wa mwa naha u ile. Ze siyezi mwa munzi ki lika ze sinyehile; likwalo li lobakilwe.”—Isaya 24:7-12.

12 Milupa ni liharepa ki lika za milumo ye minde z’e itusiswa kwa ku lumbeka Jehova ni ku bonisa tabo. (2 Makolonika 29:25; Samu 81:2) Lipina za zona ha li na ku utwahala ka nako ya koto yeo Mulimu a ka fa. Ha ku na ku ba ni likutulo za veine za ka tabo. Ha ku na ku utwahala milumo ya tabo mwa matota a Jerusalema, m’o likwalo za yona li “lobakilwe” mi mandu a yona a “kwalilwe,” kuli ku si ke kwa ba ni ya kena ku ona. Naha yeo, ka taho ki ye nunile, kono cwale bayahi ba yona ba libelela linako ze maswe luli!

Bomasiyaleti ba ‘Huweleza ka Tabo’

13, 14. (a) Milao ya Jehova ka za kutulo ki ifi? (b) Isaya u itusisa cwañi milao ka za kutulo kwa ku bonisa kuli ba bañwi ba ka punyuha katulo ya Jehova? (c) Nihaike ku na ni linako ze maswe za miliko ze taha, Majuda ba ba sepahala ba kona ku kolwañi?

13 Kuli ba kutule liolive, Maisilaele ba nyunganga likota ka milamu kuli miselo i we kwateñi. Ka Mulao wa Mulimu, ha ba lumelezwi ku kulumuna habeli kuli b’ange ni liolive ze siyezi. Mi ha ba kutula masimu a bona a likota za veine, ha ba lukeli ku yangula likoyowela za sisansa sa veine ze siyezi. Se si siyala mwa kutulo si lukela ku siyelwa babotana—“ki sa muenyi, ni sa kuzana, ni sa mbelwa”—kuli a bubule. (Deuteronoma 24:19-21) Ka ku itusisa yona milao ye zibahala hande yeo, Isaya u bonisa buniti bwa taba ye omba-omba ya kuli mwa katulo ya Jehova ye taha, ku ka ba ni ba ba ka punyuha. U li: “Ku ka ezahala kuli, mwa lifasi mwahal’a macaba, ku ka swana sina ha ku nyungiwa kota ya olive, ni sina ha ku byangiwa likoyowela za sisansa sa veine, ha ku se ku kutuzwi. Ba ba punyuhile ba ka tumusa kwa manzwi a bona, ba huweleze ka tabo; ba ba inzi kwa likamba la liwate ba ka lumba bulena bwa [Muñ’a] Bupilo. Kifohe, a mu lumbeke [Muñ’a] Bupilo mwa linaha za kwa Upa; mi lona Libizo la [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa Isilaele mu li lumbe mwa lioli za mwa liwate. Lu utwile lipina ze zwa kwa mafelelezo a lifasi, ze li: Ku bubekwe ya lukile!”—Isaya 24:13-16a.

14 Sina litolwana ze ñwi mo li kona ku siyalela kwa kota kamba mwa simu ya veine hamulaho wa kutulo, ku ka ba ni ba bañwi ba ba ka siyala Jehova ha s’a fitisize katulo ya hae—ili “likoyowela za sisansa sa veine, ha ku se ku kutuzwi.” Sina ha ku ñozwi mwa timana 6, mupolofita s’a bulezi kale za bona bao, kuli “ku punyuha ba ba sa kumi ko kuñwi.” Niteñi, niha ba li ba banyinyani cwalo, ku ka ba ni ba ba ka punyuha sinyeho ya Jerusalema ni Juda, mi hamulaho ku ka ba ni bomasiyaleti ba ba ka kuta ku zwa mwa buhapiwa ni ku to yaha sinca mwa naha. (Isaya 4:2, 3; 14:1-5) Ba ba lukile niha ba ka ba mwa linako ze maswe za miliko, ba kona ku kolwa kuli kwapili ku ka ba ni tukuluho ni tabo. Ba ba ka punyuha ba ka bona manzwi a Jehova a bupolofita h’a talelezwa mi ba ka lemuha kuli Isaya n’a li mupolofita wa niti wa Mulimu. Ba ka ba ni tabo ye tuna ha ba ka iponela bupolofita bwa ku kutiswa sinca ha bu talelezwa. Ko ba ka be ba hasanezi kaufela—ibe mwa lioli za Mediteranea kwa Wiko, kwa Babilona ona “mwa linaha za kwa Upa” (kwa mapazulelo a lizazi), kamba sibaka se siñwi sa kwahule—ba ka lumbeka Mulimu kabakala kuli ba pulusizwe, mi ba ka opela ba li: “Ku bubekwe ya lukile!”

Ha Ku Na ku Banduka Katulo ya Jehova

15, 16. (a) Isaya u ikutwa cwañi ka za se si ka ezahala kwa bana bahabo yena? (b) Kiñi se si ka ezahala kwa bayahi ba naha ba ba sa sepahali?

15 Kono nako ya ku nyakalala ha i si ka fita kale. Isaya u kutiseza batu ba ba pila mwa linako za hae ku yona nako yeo, ka ku bulela kuli: “Kono na, ni li: Ni shwile! ni shwile! Na ni maibile! bahapi ba hapa, e, bahapi ba hapa ku feleleza. Sabo, libita, lilaba li fapil’a hao wena ya yahile mwa lifasi. Ya ka matiswa ki mihuwo ye sabisa, u ka wela mwa musima; h’a zwa mwa musima, u ka swaswa ki lilaba; kakuli mahaulo a lihalimu a tibuluhile, mi mitomo ya lifasi ya nyanganya. Lifasi la patuhana, lifasi la mbomoka, lifasi la shekesha. Lifasi la cancalika sina mutu ya kolilwe, la nyanganya inge kafulututu; li imelwa ki sibi sa lona, la wa, mi ha li sa na ku zuha.”—Isaya 24:16b-20.

16 Isaya u kenwa ki maswabi a matuna kabakala se si ka ezahala kwa bana bahabo yena. Muinelo w’a li ku ona u mu ezisa ku ikutwa ku kula ni bumai. Bahapi ki ba bañata mi ba sabisa bayahi ba naha. Jehova h’a ka tuhela ku ba sileleza, bayahi ba Juda ba ba sa sepahali ba ka ba mwa sabo musihali ni busihu. Ha ba na ku ziba hande se si ka ezahala ku bona. Ha ba na ku kona ku banduka kozi ye ka ba wela kabakala kuli ba tulile milao ya Jehova ni ku sa isa pilu kwa butali bwa silumeli. (Liproverbia 1:24-27) Kozi i ka taha nihaike bahapi mwa naha, ba ba lika ku ba kolwisa kuli lika kaufela li ka ba hande, ba itusisa buhata ni kalembeshwa kwa ku ba libisa mwa nzila ye ya kwa sinyeho. (Jeremia 27:9-15) Lila ze zwa kwande li ka kena mwa naha ni ku ba lobela ni ku ba isa mwa buhapiwa. Zeo kaufela li utwisa hahulu Isaya bumaswe.

17. (a) Ki kabakalañi ha ku si ke kwa konahala ku banduka? (b) M’ata a Jehova a katulo ha ka lukululwa kwa lihalimu, kiñi se si ka ezahala kwa naha?

17 Kono mupolofita u na ni ku zibahaza kuli ha ku na ya ka banduka. Ko ba ka lika kaufela ku balehela batu, ba ka swalwa. Ba bañwi mwendi ba ka banduka kozi i liñwi, kono ba ka swaswa ku ye ñwi—ha ku na ku ba ni silelezo. Ku ka swana fela inge folofolo ye zumiwa ye punyuha ku wela mwa musima, kono i yo swasiwa mwa katwa. (Mu bapanye Amosi 5:18, 19.) M’ata a katulo ya Jehova a ka lukululwa kwa lihalimu mi a ka nyanganyisa yona mitomo luli ya naha. Ka ku eza inge mutu ya kozwi, naha ya cancalika ni ku wa, ka ku imelwa ki sibi sa yona mi i palelwa ku zuha hape. (Amosi 5:2) Katulo ya Jehova ha i na ku cinca. Naha i ka sinyiwa ni ku shandauka luli.

Jehova U Ka Busa ka Kanya

18, 19. (a) “Mpi ya lihalimu” i kana ya yemelañi, mi bona bao ba kopanyiwa cwañi “mwa tolongo”? (b) Mwendi “mpi ya lihalimu” i ka isezwa cwañi mamelelo “ha ku se ku fitile mazazi a mañata”? (c) Jehova u isa cwañi mamelelo kwa “malena a lifasi”?

18 Bupolofita bwa Isaya cwale bu ama lika ze tuna, ili ku bonisa ku petiwa kwa mulelo wa Jehova kwa mafelelezo: “Ka linako zeo, [Muñ’a] Bupilo u ka nata mpi ya lihalimu mwa mahalimu, ni malena a lifasi mwa lifasi. Ba ka kopanyiwa sina lihapwa ze kwalelwa mwa musima, ba kwalelwe mwa tolongo; mi ha ku se ku fitile mazazi a mañata, ba ka natwa. Kweli i ka ziyeleha, lizazi li swabiswe; kakuli [Muñ’a] Bupilo u ka busa fa lilundu la Sione ni mwa Jerusalema, fapil’a ba bahulu ba hae, ka kanya.”—Isaya 24:21-23.

19 “Mpi ya lihalimu” i kana ya yemela “malen’a lifasi le, le li lififi, . . . mioya ye lunya ye mwa mabaka a kwa lihalimu,” bona badimona. (Maefese 6:12) Bona malena bao se ba kukuelize hahulu mibuso ye m’ata ya lifasi. (Daniele 10:13, 20; 1 Joani 5:19) Mulelo wa bona ki wa ku zwisa batu ku Jehova ni kwa bulapeli bwa hae bo bu kenile. Ba kwanisa ku pepeza Isilaele ku latelela mikwa ye maswe ya macaba a’ li bukaufi! Kacwalo, Maisilaele ba swanela ku welwa ki katulo ya Mulimu. Kono Satani ni badimona ba hae ba ka ba ni ku ikalabela ku Mulimu h’a ka isa mamelelo ya hae ku bona ni kwa babusi ba lifasi, ili “malena a lifasi mwa lifasi” be ba kukuelize ku fetuhela Mulimu ni ku loba milao ya hae. (Sinulo 16:13, 14) Isaya u bulela ka swanisezo kuli ba ka kubukanyiwa, ba “kwalelwe mwa tolongo.” “Ha ku se ku fitile mazazi a mañata,” mwendi ili f’o Satani ni badimona ba hae (kono isi “malena a lifasi mwa lifasi”) ba ka lukululelwa ka nakonyana kwa mafelelezo a Puso ya Lilimo ze Sikiti ya Jesu Kreste, Mulimu u ka ba fa koto ya mafelelezo y’e ba swanela.—Sinulo 20:3, 7-10.

20. Mwa linako za kale ni za cwale, Jehova u ba “ya busa” lili, mi ili ka mukwa ufi?

20 Kacwalo, kalulo ye ya bupolofita bwa Isaya ne i file Majuda sepiso ye nde. Ka nako y’a tomile Jehova, n’a ka tahisa ku wa kwa Babilona ya kale ni ku kutiseza Majuda habo bona. Ka 537 B.C.E., h’a bonisa m’ata ni bubusi bwa hae ka ku eza cwalo, ili ku ezeza cwalo batu ba hae, ba kona ku bulelelwa ka buniti kuli: “Mulimu wa hao ki ya busa!” (Isaya 52:7) Mwa linako za cwale, Jehova n’a bile “ya busa” ka 1914 ha n’a file Jesu Kreste ku ba Mulena mwa Mubuso wa Hae wa lihalimu. (Samu 96:10) Hape n’a bile “ya busa” ka 1919 ha n’a bonisize m’ata a bubusi bwa hae ka ku lukulula Isilaele wa kwa moya mwa butanga bwa Babilona yo mutuna.

21. (a) ‘Kweli i ka ziyeleha ni lizazi li ka swabiswa’ ka mukwa ufi? (b) Ki muhuwo mañi o mutuna o’ ka ba ni talelezo ye tuna ka ku fitisisa?

21 Jehova hape u ka ba “ya busa” h’a ka yundisa Babilona yo mutuna ni muinelo wa linto o maswe wo kaufela. (Zakaria 14:9; Sinulo 19:1, 2, 19-21) Hasamulaho, puso ya Mubuso wa Jehova ikaba ye makaza ku eza kuli kweli ye tezi ye benya busihu kamba lizazi le li benya fahal’a musihali ha li na ku likana ni kanya ya yona. (Mu bapanye Sinulo 22:5.) Ka mubulelelo o muñwi, lizazi ni kweli li ka swaba ku ibapanya ni Jehova wa limpi y’a kanya. Ha ku na ku ba ni ku kakanya kuli Jehova ki yena Mubusi ya pahami ka ku fitisisa. M’ata ni kanya ya hae ye pahami li ka iponelwa ki batu kamukana. (Sinulo 4:8-11; 5:13, 14) Yeo ki sepo ye nde luli! Ka yona nako yeo, muhuwo o’ kwa Samu 97:1 u ka utwahala mwa lifasi kaufela ha u ka talelezwa ka ku tala. U li: “[Jehova, NW] wa busa; lifasi li tabe; lioli, mwa buñata bwa zona, li nyakalale.”

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 262]

Lipina ni nyakalalo ha li sa na ku utwahala mwa naha

[Siswaniso se si fa likepe 265]

Ba bañwi ba ka punyuha katulo ya Jehova, sina miselo ye miñwi mo i siyalelanga mwa kota hamulaho wa kutulo

[Siswaniso se si fa likepe 267]

Isaya u mwa maswabi a matuna kabakala se si ka ezahala kwa bana bahabo yena

[Siswaniso se si fa likepe 269]

Lizazi ni kweli ha li na ku ba ni kanya ye likana ni ya Jehova