Kauhanyo 24

Lifasi Le Ha Li Na ku Tusa

Isaya 31:1-9

1, 2. (a) Ki kabakalañi bayahi ba Jerusalema ha ba li mwa sabo ye tuna? (b) Ka ku ya ka muinelo w’o Jerusalema i li ku ona, ki lipuzo mañi ze swanela ku buziwa?

BAYAHI ba Jerusalema ba mwa sabo ye tuna—mi ba swanela ku saba luli! Asirya, ona mubuso o m’ata ka ku fitisisa ka nako yeo, i lwanisize “minzi kaufela ya Juda ya makwakwa a macwe, mi [ya] i kena.” Cwale, mpi ye m’ata ya Asirya i bata ku lwanisa muleneñi wa Juda. (2 Malena 18:13, 17) Mulena Ezekiasi ni ba ba yahile mwa Jerusalema kaufela ba ka ezañi?

² Ka ku ba kuli minzi ye miñwi ya naha ya hae se i bitilwe, Ezekiasi wa ziba kuli Jerusalema ha i na m’ata a ku lwanisa mpi ya Asirya ye tiile hahulu. Fahalimw’a seo, Maasirya ba tumile hahulu kuli ki bona ba ba situhu ni ku lata mifilifili ka ku fitisisa. Mpi ya sona sicaba seo i sabisa maswe kuli mane lila za bona fokuñwi ba kwenuhanga ndwa i si ka kala kale! Bayahi ba Jerusalema ha ba li mwa ziyezi ye kuma f’o, ba kona ku batela kai tuso? Kana ku na ni mo ba kona ku balehela mpi ya Asirya? Mi batu ba Mulimu ne ba til’o ipumana cwañi mwa muinelo o cwalo? Kuli lu alabe lipuzo zeo, lu na ni ku kuta kwa lilimo za kwamulaho kuli lu bone m’o Jehova n’a sebelisanezi ni sicaba sa n’a itamile bulikani ni sona.

Bukwenuheli mwa Isilaele

3, 4. (a) Sicaba sa Isilaele ne si aluhani lili ku eza mibuso ye mibeli, mi ne ku tahile cwañi cwalo? (b) Jeroboami n’a tahisize kuli mubuso wa kwa mutulo wa masika a’ lishumi u be ni makalelo mañi a maswe?

³ Ku zwa fo ba zwela Maisilaele mwa Egepita ku to fita  nako y’a shwa Salumoni, mwan’a Davida—ili lilimo ze fitelela hanyinyani 500—masika a’ 12 a Isilaele n’a li sicaba si li siñwi. Salumoni ha s’a shwile, Jeroboami a etelela masika a’ lishumi a kwa mutulo mwa ku fetuhela ba ndu ya Davida. Mi ku zwa honaf’o, sicaba sa aluhana ku eza mibuso ye mibeli. Nto yeo ne i ezahezi ka 997 B.C.E.

⁴ Jeroboami ne li yena mulena wa pili wa mubuso wa Isilaele wa kwa mutulo, mi a etelela babusiwa ba hae mwa nzila ya bukwenuheli. N’a ezize cwalo ka ku felisa musebezi wa buprisita wa lusika lwa Aruni ni bulapeli bwa Jehova bwa ka mulao ni ku tahisa baprisita ba ba si ba ka mulao ni bulapeli bwa ku lapela manamani. (1 Malena 12:25-33) Jehova n’a toile hahulu-hulu nto yeo. (Jeremia 32:30, 35) Ka lona libaka leo, ni mabaka a mañwi, a tuhelela Asirya ku hapa Isilaele. (2 Malena 15:29) Mulena Hosea a lika ku ikakutula kwa bubusi bwa Asirya ka ku lelisana ni Egepita ku eza petuhelo, kono mulelo w’o ne u si ka konda.—2 Malena 17:4.

Isilaele I Ya kwa Masabelo A Mbango

5. Isilaele i bata tuso ku bomañi?

⁵ Jehova u bata kuli Maisilaele ba kale hape ku nahana hande. * Kacwalo u luma mupolofita Isaya kuli a bulele temuso ye: “Bumai ki bwa ba ba shetumukela kwa Egepita ku y’o bata tuso, ba ba itiisa ka lipizi, ba ba sepa makoloi kuli ki a mañata, ba ba sepa ni ba ba pahama lipizi kuli mata a bona ki a matuna; kanti ha ba talimi Ya-Kenile wa Isilaele, mi ha ba bati [Muñ’a] Bupilo.” (Isaya 31:1) Ki bumai kwa butuna! Isilaele i sepile hahulu lipizi ni makoloi ku fita mo i sepezi Jehova, Mulimu ya pila. Ka mubonelo wa Isilaele wa butu, lipizi za Egepita ki z’e ñata, mi li m’ata hahulu. Ba  nahana kuli Egepita i ka ba mulikani y’a tusa luli mwa ku lwanisa mpi ya Asirya. Niteñi, Maisilaele ba ka tuha ba fumana kuli swalisano ya bona ya butu ni Egepita ki ya mbango.

6. Ki kabakalañi ha ku bonisa hande-nde kuli Isilaele ha i na tumelo ku Jehova ha i kupa tuso ku Egepita?

⁶ Bayahi ba Isilaele hamoho ni ba Juda ba neezwi ku Jehova ka bulikani bwa Mulao. (Exoda 24:3-8; 1 Makolonika 16:15-17) Ka ku bata tuso ku Egepita, Isilaele i bonisa kuli ha i na tumelo ku Jehova ni kuli ha i kuteki milao y’e li kalulo ya bona bulikani bo bu kenile b’o. Libaka? Kakuli ku ona mulao w’o ku na ni sepiso ya Jehova ya kuli u ka sileleza batu ba hae haiba ba lapela yena a nosi. (Livitike 26:3-8) Jehova u bulukile yona sepiso yeo kakuli hañata-ñata u bile ‘sisabelo mwa nako ya ziyezi.’ (Samu 37:39; 2 Makolonika 14:2, 9-12; 17:3-5, 10) Fahalimw’a seo, ka Mushe, yena muyemeli wa bulikani bwa Mulao, Jehova n’a bulelezi be ne ba ka ba malena ba Isilaele kwapili kuli ba si ke ba ikubukanyeza lipizi ze ñata. (Deuteronoma 17:16) Ku utwa taelo yeo ne ku ka bonisa kuli bona malena bao ba sepile kuli “Ya-Kenile wa Isilaele” u ka ba sileleza. Kono ka bumai, babusi ba Isilaele ha ba na tumelo ye cwalo.

7. Ku sa ba ni tumelo kwa Isilaele ku kona ku lutañi Bakreste kacenu?

⁷ Bakreste kacenu ba kona ku ituta se siñwi kwa taba yeo. Isilaele ne i batile tuso kwa Egepita ye bonahala, ku fita ku bata tuso ya Jehova ye m’ata ni ku fita. Ka nzila ye swana kacenu, Bakreste ba kana ba ba ni muliko wa ku sepa lika za nama kuli li ba sileleze—ze cwale ka liakaunti za mali mwa panga, mayemo a’ pahami mwahal’a nyangela, ku eza liswalisano ni batu mwa lifasi—ku fita ku sepa Jehova. Kwa utwahala kuli litoho za mabasi ba ba li Bakreste b’a nga ku babalela mabasi a bona kwa mubili ku ba nto ya butokwa. (1 Timotea 5:8) Kono ha ba sepi bufumu. Mi ba isileleza kwa “takazo kaufela ya bufumu.” (Luka 12:13-21) “Sisabelo  sa mwa linako za butata” si nosi ki Jehova Mulimu.—Samu 9:9; 54:7.

8, 9. (a) Mulelo wa Isilaele niha u kana wa bonahala ku ba o’ utwisiseha, ki lifi ze ka zwa mwateñi, mi ki kabakalañi ha ku ezahala zeo? (b) Ki ifi shutano ye mwahal’a lisepiso za butu ni lisepiso za Jehova?

⁸ Ku utwahala inge kuli Isaya u soma baeteleli ba Isilaele ba ba ezize tumelelano ni Egepita, h’a li: “Ni Yena u butali, ki Yena ya tisa liziyezi, mi h’a na ku itatula ka manzwi a hae; u ka lwanisa lusika lwa  ba ba maswe, a lwanise ni bona ba ba tusana ku tahisa bumaswe.” (Isaya 31:2) Baeteleli ba Isilaele ba kana ba ipona butali. Kono kana Mubupi wa pupo kamukana haki ya butali ka ku fitisisa? Mulelo wa Isilaele wa ku kupa tuso kwa Egepita u bonahala ku ba o utwisiseha. Niteñi, Jehova u’ nga kuli ku eza swalisano ye cwalo ki buhule bwa kwa moya. (Ezekiele 23:1-10) Kabakaleo, Isaya u li Jehova u ka “tisa liziyezi.”

⁹ Lisepiso za butu ha li sepehi, mi lisilelezo za butu ha li koni ku itingiwa ku zona. Kono Jehova yena, h’a tokwi ku “itatula ka manzwi a hae.” U ka eza z’a sepisize, ku be cwañi kamba cwañi. Linzwi la hae ha li kuteli ku yena mukungulu.—Isaya 55:10, 11; 14:24.

10. Ki sifi se si ka ezahala ku Egepita hamoho ni Isilaele?

¹⁰ Kana Maegepita ba ka ba sisilelezo sa Isilaele se si sepeha? Kutokwa. Isaya u bulelela Isilaele kuli: “Maegepita ki batu, hasi Mulimu; lipizi za bona ki nama, hasi moya. Mi [Muñ’a] Bupilo h’a ka otolola lizoho la hae, ya tusa u ka tantalika, ya tusiwa u ka wa; ba fele ku shwa kaufela hamoho.” (Isaya 31:3) Jehova h’a ka otolola lizoho la hae ni ku tahisa katulo ka ku itusisa Asirya, ya tusa (Egepita) ni ya tusiwa (Isilaele) kaufela ba ka tantalika, ku wa, ni ku yunda.

Sinyeho ya Samaria

11. Isilaele i ezize libi mañi, mi kwa mafelelezo ki lifi ze ezahala?

¹¹ Jehova ka sishemo sa hae u kuta-kutela ku luma bapolofita ku susueza Isilaele ku baka ni ku kutela kwa bulapeli bo bu kenile. (2 Malena 17:13) Ku si na taba ni zeo, Isilaele i ekeza kwa sibi sa yona sa ku lapela manamani ka ku ikenya mwa bulauli, bulapeli bwa Baale bwa buhule, ni ku itusisa likota za makombelo ni libaka ze lumbile. Mane Maisilaele ba “cisa bana ba bona ba bashimani ni ba basizana mwa mulilo,” ili ku eza siselo sa nama ya bona luli ku ba matabelo kwa milimu ya badimona. (2 Malena 17:14-17; Samu  106:36-39; Amosi 2:8) Kuli a felise bumaswe bwa Isilaele, Jehova u zibahaza kuli: “Haili sicaba sa Samaria si se si felile, hamoho ni mulen’a sona; se li inge lifulo fela le li tubukile fahalimu a mezi.” (Hosea 10:1, 7) Ka 742 B.C.E., mpi ya Asirya i lwanisa Samaria, ona muleneñi wa Isilaele. Hamulaho wa ku taekiwa ka lilimo ze talu, Samaria ya wa, mi ka 740 B.C.E., mubuso wa masika a’ lishumi wa shandauka.

12. Ki musebezi mañi w’o Jehova a file kacenu, mi ki sifi se si ezahala ku ba ba hana temuso ya teñi?

¹² Mwa mazazi a luna, Jehova u file musebezi wa ku kutaza mwa lifasi kaufela ili ku lemusa “batu kaufela, mwa mabaka kaufela, kuli ba bake.” (Likezo 17:30; Mateu 24:14) Ba ba hana nzila yeo Mulimu a ka pulusa ka yona ba ka ba inge “lifulo fela le li tubukile,” ba ka sinyiwa inge mo ne si sinyelizwe sicaba sa Isilaele se ne si ipanguzi. Kono ba ba sepile Jehova “ba ka yola sanda sa naha, ni ku yaha mwateñi ku ya ku ile.” (Samu 37:29) Kacwalo, ku butali luli ku pima mafosisa e ne u ezize mubuso wa kwakale wa Isilaele! Haike lu sepe ka ku tala kuli Jehova u ka lu pulusa.

M’ata A Jehova A’ Pulusa

13, 14. Jehova u bulelela Sione manzwi mañi a’ omba-omba?

¹³ Likilomita ze nyinyani fela ku zwa fa mululwani wa Isilaele wa kwa mboela ku inzi Jerusalema, ona muleneñi wa Juda. Bayahi ba Jerusalema ba izibela hande se si ezahezi ku Samaria. Cwale fa, ba ipumana ba fumbelwa ku lwaniswa ki sila se si sabisa se si swana se si yundisize muyahwa ni bona wa kwa mutulo. Kana ba ka ituta se siñwi ku se ne si ezahezi ku Samaria?

¹⁴ Manzwi a Isaya a’ tatama ki a omba-omba ku ba ba pila mwa Jerusalema. U ba kolwisa kuli Jehova u sa lata batu b’a itamile ni bona bulikani. U li: “[Muñ’a] Bupilo u bulela u li: Tau, kamba mwan’a tau sina mo i honela fahalimw’a folofolo y’e sweli, i sa sabi balisana ba ba til’o i lwanisa, i  sa sabi ni lilata la bona, nihaiba buñata bwa bona; kamukwaocwalo, [Muñ’a] Bupilo u ka shetumuka ku t’o lwana fa lilundu la Sione ni kalundunyana ka lona.” (Isaya 31:4) Sina mwan’a tau mo i honela fahalimw’a folofolo ye i sweli, Jehova ni yena u ka sileleza hahulu cwalo Sione, ona munzi wa hae o’ kenile. Ha ku na buikuhumuso, manzwi a ku  fumbela, kamba lilata le i ka eza mpi ya Asirya le li ka palelwisa Jehova ku peta mulelo wa hae.

15. Jehova u bonisa cwañi sishemo ni musa kwa bayahi ba Jerusalema?

¹⁵ Cwale, mu lemuhe sishemo ni musa z’a ka ba ni zona Jehova kwa bayahi ba Jerusalema: “Sina linyunywani ha li namalaza mafufa ku sileleza bana ba zona, [Muñ’a] Bupilo wa limpi u ka ambakana Jerusalema cwalo, a sileleze, a lamulele, a swalele, a pilise.” (Isaya 31:5) Nyunywani ya musali kamita i tonelanga ku sileleza bana ba yona. Mafufa a yona a nze a namalalile, i fufa-fufa fahalimw’a bana ba yona inze i talima-talima, ili ku bata ku bona kamba ku na ni kozi fakaufi. Haiba ku taha nto ye lubeta fakaufi, nyunywani yeo kapili-pili i lulela fafasi ni ku sileleza tuzwinyani twa yona. Ka nzila ye swana, Jehova ka musa u ka babalela bayahi ba Jerusalema kabakala Maasirya ba ba ba taseza.

‘Mu Sikuluhe’

16. (a) Jehova u fitisa kupo mañi ye lilato kwa batu ba hae? (b) Buipanguli bwa batu ba Juda sihulu bu iponahaza lili? Mu taluse.

¹⁶ Jehova cwale u hupulisa batu ba hae kuli ba ezize sibi mi u ba susueza ku tuhela linzila za bona ze maswe, u li: “Mu sikuluhele ku Yena ye mu fulalezi cwalo, mina bana ba Isilaele.” (Isaya 31:6) Mubuso wa Isilaele wa masika a’ lishumi haki ona u nosi o’ ipanguzi. Batu ba Juda, bao ni bona ba li “bana ba Isilaele,” ni bona ba “fulalezi” Jehova. Nto yeo i ka iponahaza sihulu ka nako y’a ka kala ku busa Manase, mwan’a Ezekiasi, nakonyana fela ku zwa f’a ka feleza Isaya ku bulela lushango lwa hae lwa bupolofita. Ka ku ya ka ze ñozwi mwa Bibele, “Manase a kelusa Juda ni Jerusalema cwalo, mane ba eza ze maswe ku fita macaba a n’a yundisize [Muñ’a] Bupilo.” (2 Makolonika 33:9) Mu nahane taba yeo! Jehova u yundisa macaba a sihedeni kakuli mikwa ya bona ya nyenyisa, kono bayahi ba Juda, ba ba li mwa bulikani ni Jehova, ba eza ze masila mane ku fita ni batu ba ona macaba ao.

17. Lika kacenu li swana cwañi ni ze n’e li teñi mwa Juda mwa mazazi a Manase?

 ¹⁷ Kwa makalelo a lilimo za mwanda wa bu 21, lika li swana hahulu ni ze n’e li teñi mwa Juda mwa mazazi a Manase. Lifasi li sweli ku ekezeha hahulu ku aluhanyiwa ki litoyo za bulapeli, mubala ni mushobo. Bolule-lule ba batu ba ipumani  mwa miinelo ye maswe-maswe ya ku bulaiwa, ku nyandiswa maswe, ku swalwa likalala, ni ku yundiswa kwa ba mishobo i sili. Ku si na kuli cwañi, batu ni macaba—sihulu macaba a Krestendomu—a “fulalezi” luli Jehova. Kono lwa kona ku kolwa ka ku tiya kuli Jehova h’a na ku tuhelela bumaswe ku zwelapili ku ya ku ile. Libaka? Kabakala se ne si ezahezi mwa mazazi a Isaya.

Jerusalema Y’a Puluswa

18. Rabishake u fa Ezekiasi temuso mañi?

¹⁸ Malena ba Asirya ne ba lumbekile milimu ya bona ha ne ba tulile mwa lindwa. Mwa buka ye bizwa Ancient Near Eastern Texts, ku na ni za n’a ñozi Ashurbanipal, ya n’a li mulena wa Asirya ya ipapata kuli n’a etelezwi “ki Ashur, Bele, Nebo, milimu ye mituna, bona malena ba [hae], bao (kamita) ne ba [mu] zamayanga bukaufi, [ha n’a] bitanga masole ba (ba cuukile) . . . mwa ndwa ye tuna.” Mwa mazazi a Isaya, Rabishake, ya li muyemeli wa Mulena Senakeribi wa Asirya, h’a bulela ku Mulena Ezekiasi u bonisa kuli ni yena u lumela kuli milimu ya ikenyanga mwa lindwa za batu. U lemusa mulena wa Juda y’o kuli a si ke a isepisa kuli Jehova u ka mu pulusa. U mu taluseza kuli milimu ya macaba a mañwi i palezwi ku sileleza batu ba yona kwa mpi ye m’ata ya Asirya.—2 Malena 18:33-35.

19. Ezekiasi u’ nga cwani linyefulo za Rabishake?

¹⁹ Mulena Ezekiasi u’ nga cwañi temuso yeo? Taba ye mwa Bibele i li: “Mulena Ezekiasi h’a utwa manzwi ao, a hahula liapalo za hae, a apala saka, a kena mwa Ndu ya [Muñ’a] Bupilo.” (2 Malena 19:1) Ezekiasi u lemuha kuli ki Mutu a li muñwi fela ya kona ku mu tusa mwa muinelo o sabisa w’o. Wa ikokobeza mi u libelela ketelelo ya Jehova.

20. Jehova u ka tusa cwañi bayahi ba Juda, mi ba swanela ku itutañi ku seo?

²⁰ Jehova wa fa ketelelo ye batiwa. U bulela ka mupolofita  Isaya kuli: “Ka lizazi leo, mutu ni mutu u ka latela kwahule milimu ya hae ya silivera, ni milimu ya hae ya gauda, ye mu ikezelize ku ifoseza ka yona.” (Isaya 31:7) Jehova h’a ka lwanela batu ba hae, milimu ya Senakeribi i ka boniswa kuli luli ha i na tuso. Bayahi ba Juda ba lukela ku ituta tuto yeo. Nihaike Mulena Ezekiasi wa sepahala, naha ya Juda i talizwe ka milimu ya maswaniso, sina mo i ezelizwe Isilaele. (Isaya 2:5-8) Kuli bayahi ba Juda ba kalise sinca bulikani bwa bona ni Jehova, ba ka tokwa ku bakela libi za bona, ni “mutu ni mutu [ku] latela kwahule milimu ya hae.”—Mu bone Exoda 34:14.

21. Isaya ka bupolofita u talusa cwañi katulo y’a fitisa Jehova fahalimw’a Asirya?

²¹ Isaya cwale, ka bupolofita u talusa ka za m’o Jehova a ka fitiseza katulo fahalimw’a sila sa Juda se si sabisa: “Asirya u ka wa ka mukwale o isi wa mutu; mukwale o isi wa mutu u ka mu feza; a sabe kwa mukwale, mi micaha ya hae i ezwe batanga.” (Isaya 31:8) Nako ya ndwa ha i ka fita, bayahi ba Jerusalema ha ba tokwi nihaiba ku comola mikwale ya bona mwa lipusu za yona. Masole ba ba sepilwe ka ku fitisisa ba Asirya ba bulaiwa, isi ka mikwale ya batu, kono ka mukwale wa Jehova. Mulena Senakeribi wa Asirya yena “a sabe kwa mukwale.” Batabani ba hae b’a 185,000 ha se ba bulailwe ki lingeloi la Jehova, yena u kutela kwahae. Hasamulaho, u bulawa ki bana ba hae tota h’a nze a lapela ku Nisiroki, mulimu wa hae.—2 Malena 19:35-37.

22. Bakreste kacenu ba kona ku itutañi kwa likezahalo ze ama Ezekiasi ni mpi ya Asirya?

²² Kwa batu kaufela, ku kopanyeleza ni Ezekiasi, ha ku na ya n’a kona ku ziba kuli Jehova n’a ka lamulela cwañi Jerusalema kwa mpi ya Asirya. Nihakulicwalo, za n’a ezize Ezekiasi ka za yona kozi yeo li fa mutala o munde luli ku ba ba talimana ni litiko kacenu. (2 Makorinte 4:16-18) Ka ku  ba kuli mpi ya Asirya ye n’e bata ku lwanisa Jerusalema ne i zibahala ku ba ye sabisa hahulu, kwa utwisiseha Ezekiasi ha n’a li mwa sabo. (2 Malena 19:3) Niteñi, a sepa Jehova, mi a bata ketelelo ya Hae, isiñi ya mutu. Jerusalema ya fuyaulwa luli kakuli n’a ezize cwalo! Bakreste ba ba saba Mulimu kacenu ni bona ba kana ba utwa hahulu bumaswe ha ba li mwa butata. Mwa miinelo ye miñata, kwa utwisiseha ku ba ni sabo. Kono, ha lu ‘nepela lipilaelo za luna kaufela fahalimu a Jehova,’ u ka lu tokomela. (1 Pitrosi 5:7) U ka lu tusa ku felisa sabo ya luna ni ku lu tiisa kuli lu kone ku tatulula muinelo o’ tahisa butata.

23. Senakeribi, isiñi Ezekiasi, u ba cwañi yena ya siyala a li mwa sabo?

²³ Kwa mafelelezo, ki Senakeribi, isiñi Ezekiasi ya siyala a li mwa sabo. U kona ku fetuhela ku mañi? Isaya u polofita kuli: “Licwe le li mata la hae li ka sabelela kabakala luwewe; manduna ba hae ba kuñe fapil’a ndembela ya [Muñ’a] Bupilo, ku bulela [Muñ’a] Bupilo, yo mulilo wa hae u mwa Sione, ni liyekuyeku la hae li mwa Jerusalema.” (Isaya 31:9) Milimu ya Senakeribi—lona “licwe” la hae, ili ona masabelo a’ sepile—ha i mu tusi. Ka mubulelelo o muñwi, ya “sabelela kabakala luwewe.” Fahalimw’a seo, nihaiba manduna ba Senakeribi ha ba tusi hahulu. Ni bona b’a kuña.

24. Ki temuso mañi ye ikutwahaza hande ye kona ku itutiwa ku se ne si ezahezi ku Asirya?

²⁴ Kalulo ye ya bupolofita bwa Isaya i fa temuso ye ikutwahaza hande ku ufi kamba ufi ya kana a lwanisa Mulimu. Ha ku na silwaniso, m’ata, kamba sipangaliko se si kona ku palelwisa milelo ya Jehova ku petahala. (Isaya 41:11, 12) Hape, ba ba ipala ku sebeleza Mulimu kono ili ba ba mu fulalela ni ku yo bata silelezo kwa lika za nama ba ka swaba. Mañi ni mañi ya sa “talimi Ya-Kenile wa Isilaele” u ka bona Jehova h’a ka “tisa liziyezi.” (Isaya 31:1, 2) Kaniti, masabelo sakata a nosi, ili a ku ya ku ile ki Jehova Mulimu.—Samu 37:5.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 319]

Ba ba sepile bufumu ba ka swaba

[Siswaniso se si fa likepe 322]

Sina tau mo i tokomelela folofolo y’e sweli, Jehova u ka sileleza munzi wa hae o’ kenile

[Maswaniso a fa likepe 324]

Lifasi li aluhanyiwa ki litoyo za bulapeli, mubala ni mushobo

 [Siswaniso se si fa likepe 326]

Ezekiasi n’a iz’o bata tuso kwa ndu ya Jehova