Kauhanyo 18

Lituto ka za Ku Sa Sepahala

Isaya 22:1-25

1. Ku ba mwa munzi wa kale o ambekilwe mwendi ne ku utwahala cwañi?

MU NAHANE mo ne ku utwahalela ku ba mwa munzi wa kale o’ ambekilwe. Kwande a mamota ku inzi sila se si m’ata, ili se si situhu. Mwa ziba kuli sila seo si hapile minzi ye miñwi. Cwale se si lelile ku hapa ni ku lobela munzi wa mina. Hape si bata ku swala likalala ni ku bulaya bayahi ba ona. Mpi ya sila seo ki ye m’ata kuli ha ku konahali ku i lwanisa; mu sepa fela kuli mwendi mamota a ka i tibela ku kena mwa munzi. Ha mu nangela kwa buse bwa mamota, mu bona litawala za ndwa ze li yahile lila zeo. Hape li na ni mishini ya lindwa ye kona ku yungisa macwe a matuna a’ kona ku tubaka lisilelezo za mina. Mu bona litubiso za bona ni mapahamelo a ku pahama mamota ka ona, mu bona ni bakunupi ba bona ba buta, ni makoloi a bona, ni likwata za bona ze tuna za masole. Ki pono kwa ku sabisa!

2. Tasezo ye talusizwe mwa Isaya kauhanyo 22 i ezahala lili?

² Mwa Isaya kauhanyo 22, lu bala ka za ku tasezwa ko ku cwalo—ili ku tasezwa kwa Jerusalema. Yona tasezo yeo i ezahala lili? Ku bulela kuli ki ifi tasezo mo ne li talelelizwe zona lika ze talusizwe zeo kaufela ku t’ata. Ku bonahala kuli bupolofita b’o bu kona ku utwisiswa hande hahulu ha b’u ngiwa ku ba bo bu talusa litasezo ze fapana-fapana ze ka wela Jerusalema, ili temuso ya ze ka ezahala kwapili.

3. Bayahi ba Jerusalema ba ezañi ka za tasezo y’a talusa Isaya?

³ Bayahi ba Jerusalema ba eza lika mañi ka za tasezo y’a talusa Isaya? Ka ku ba ba ba mwa bulikani ni Mulimu, kana ba  itilelela ku Jehova kuli a ba lamulele? Kutokwa. Bona ba eza lika za butoto, ze swana ni ze ba eza ba bañata ba ba ipala kuli ba lapela Mulimu kacenu.

Munzi O Ambekilwe

4. (a) “Musindi wa lipono” ki nto mañi, mi ki kabakalañi ha u bizwa cwalo? (b) Muinelo wa kwa moya wa bayahi ba Jerusalema u cwañi?

⁴ Mwa kauhanyo 21 ya Isaya, likatulo kaufela ze talu ze ku yona ne li kala ka pulelo ye li “Ki bo bupolofita.” (Isaya 21:1, 11, 13) Kauhanyo 22 ni yona i kala ka manzwi a swana, i li: “Ki bo bupolofita bo bu bulelwa fahalimu a musindi wa lipono: Taba ki ifi, batu ba hao kaufela ha ba pahama fahalimu a mandu?” (Isaya 22:1) “Musindi wa lipono” o’ bulelwa ki Jerusalema. Munzi w’o u bizwa kuli ki musindi kabakala kuli nihaike u inzi fa ñambamo, u potolohilwe ki malundu a matelele. U bulelwa ku ba wa “lipono” kabakala kuli lipono ni lisinulo ze ñata za Mulimu li fezwi ku ona. Kabakaleo, bayahi ba ona ba lukela ku utwa manzwi a Jehova. Kono bona ha ba mu isi pilu mi ba yembulukezi mwa bulapeli bwa buhata. Sila se si ambekile munzi ki sisebeliso seo Mulimu a fitisa ka sona katulo fahalimw’a batu ba hae ba ba yembulukile.—Deuteronoma 28:45, 49, 50, 52.

5. Libaka li kona ku ba lifi batu ha ba pahama fahalimu a mandu a bona?

 ⁵ Mu lemuhe kuli bayahi ba Jerusalema ‘ba pahami kaufel’a bona fahalimu a mandu’ a bona. Kwakale, lituwa za mandu a Maisilaele ne li ze patami mi mabasi n’a kopanelanga teñi. Isaya h’a talusi libaka ha ba eza cwalo ka nako ye, kono manzwi a hae a bonisa kuli u nyaza kezo yeo. Kacwalo, mwendi ba pahami fa lituwa ili ku yo itilelela kwa milimu ya bona ya buhata. W’o se u bile ona mukwa wa bona mwa lilimo ze sutelela kwa sinyeho ya Jerusalema ka 607 B.C.E.—Jeremia 19:13; Zefania 1:5.

6. (a) Ki miinelo mañi ye atile mwa Jerusalema? (b) Ki kabakalañi ba bañwi ha ba nyakalala, kono ki lika mañi ze taha kwapili?

⁶ Isaya u zwelapili u li: “Mawe wena munzi o tezi mifilifili,  munzi wa malata, munzi wa minyaka; ba hao ba ba bulailwe ha ba si ka bulawa ka mukwale, ha ba si ka shwela mwa ndwa.” (Isaya 22:2) Undi wa nyangela ba selehanezi mwa munzi, mi ku ona ku tezi mifilifili. Batu ba ba mwa mikwakwa ba taza lilata mi ba mwa sabo. Kono ba bañwi bona ba nyakalala, mwendi kakuli ba ikutwa ku silelezwa mi ba nahana kuli kozi i ka fela. * Kono ku nyakalala ka nako ye, ki bukuba. Ba bañata mwa munzi ba ka shwa lifu le li situhu ku fita la ku bulaiwa ka mukwale. Munzi o’ ambekilwe u tibelwa ku yo bata lico kwa libaka za kwande. Mabunda a lico mwa munzi a kala ku ya kwatasi. Tala ni ku ata kwa batu ku tahisa kuli matuku a yambe. Kacwalo buñata mwa Jerusalema ba ka bulaiwa ki tala ni matuku a’ yambukela. Zeo li  ezahala ka 607 B.C.E. ni ka 70 C.E.—2 Malena 25:3; Malilo 4:9, 10. *

7. Babusi ba Jerusalema ba eza lika mañi munzi ha u ambekiwa, mi ki lika mañi ze ezahala ku bona?

⁷ Ku yona ziyezi yeo, babusi ba Jerusalema ba fa ketelelo mañi? Isaya u alaba kuli: “Litoho za hao kaufela li sabile hamoho, kono li swelwi ki ba buta; batu ba hao kaufela ba swelwi ha ba nze ba saba.” (Isaya 22:3) Babusi ni lindwalume ba baleha kono ba swalwa! Ku si na mane nihaiba ku ba supisa buta, ba hapiwa ni ku iswa mwa butanga. Seo si ezahala ka 607 B.C.E. Limota la Jerusalema ha se li punyizwe, Mulena Zedekia wa baleha ni lindwalume za hae busihu. Lila li t’o ziba taba yeo, za ba shenja, ni ku yo ba swalela mwa libala la Jeriko. Lindwalume za hasana. Zedekia wa swalwa, u punyiwa meto, u tamwa ka mawenge a sipi, ni ku sulaetelwa kwa Babilona. (2 Malena 25:2-7) Ki lika kwa bumaswe ze zwa mwa ku sa sepahala kwa hae!

Ku Swaba Hahulu Kabakala Kozi

8. (a) Isaya u ikutwa cwañi ka za kozi ye polofitelwa Jerusalema? (b) Ki muinelo mañi o ka ba mwa Jerusalema?

⁸ Bupolofita b’o bu tunka hahulu Isaya mwa maikuto. U li: “Mu zwise meto ku na, ni ka lila hahulu; mu si ke mwa tundamena ku ni wisa pilu ha ni lila mwan’a musizana wa sicaba sa ka, kakuli u sinyehezwi.” (Isaya 22:4) Isaya n’a swabile hahulu ka za bumai bo ne bu polofitezwi Moabi ni Babilona. (Isaya 16:11; 21:3) Cwale maswabi ni sililo sa hae li ba ze tuna ni ku fita h’a nahana za kozi ye ka wela bana bahabo yena. Ha ku konahali ku mu omba-omba. Libaka? “Kakuli ki lizazi la ku tulwa, la ku tubiwa, ni la ñalelwa; ki le li lelilwe ki Mulena [Muñ’a] Bupilo wa limpi mwa  musindi wa lipono; ku wiswa makwakwa, mihuo ya sabo i utwahala mwa malundu.” (Isaya 22:5) Mwa Jerusalema ku ka ba ni nyewanyewa ye tuna. Batu ba ka yambaela fela, ba li mwa sabo. Sila ha si ka kalisa ku punya mamota a munzi, ‘mihuo ya sabo i ka utwahala mwa malundu.’ Kana seo si talusa kuli bayahi ba munzi ba ka huwa kuli Mulimu a ba utwe mwa tempele ya hae ye fa lilundu la Moria? Mwendi. Kono bakeñisa kuli ne ba sa sepahali, mwendi seo si talusa fela kuli mihuwo ya bona ya sabo i yo utwahalela mwa malundu a’ li bukaufi.

9. Mu taluse ka za mpi ye bata ku lwanisa Jerusalema.

⁹ Jerusalema i fumbezwi ki sila se si cwañi? Isaya u lu taluseza kuli: “Elami u sweli sipusu sa masho; u na ni bapahami ba lipizi ni makoloi a’ tezi batabani; Kiri u nanuzi tebe.” (Isaya 22:6) Lila li itukiselize luli. Ba na ni bakunupi ba buta ili bao lipusu za bona li tezi masho. Batabani ba bakanyeza litebe za bona ndwa. Ku na ni makoloi ni lipelesa ze twaelizwe ndwa. Mwa mpi ya bona ku kopanezi teñi masole ba ba zwa kwa Elami, ye kwa mutulo wa sibaka se si li siko sa Persian Gulf cwale, ni kwa Kiri, ili yeo mwendi i li bukaufi ni Elami. Ku taluswa kwa linaha zeo ku bonisa kuli batasezi bao ba zwa kwahule luli. Hape ku bonisa kuli bakunupi ba buta ba kwa Elami mwendi ni bona ne ba li mwahal’a mpi yeo ye bemba Jerusalema mwa mazazi a Ezekiasi.

Ku Lika ku Isileleza

10. Ki kezahalo mañi ye bonisa kuli ku taha kozi mwa munzi?

¹⁰ Isaya u talusa ze ezahala, u li: “Misindi ya hao Jerusalema, misindi ye minde ku feleleza i tezi makoloi; bapahami ba lipizi ba yemi fapil’a minyako ya hao. Sisilelezo sa Juda si zwisizwe.” (Isaya 22:7, 8a) Makoloi ni lipizi li kubukana fa mabala a’ kwande a Jerusalema mi li itukiseza ku tataula minyako ya munzi. “Sisilelezo sa Juda” se si zwisizwe ki nto  mañi? Mwendi ki munyako wa munzi ili w’o ku hapiwa kwa ona ku lemusa basilelezi kuli ku taha kozi. * Sona sisilelezo seo ha si zwisiwa, balwanisi ba kona ku kena munzi ka bunolo.

11, 12. Bayahi ba Jerusalema ba eza lika mañi kuli ba isileleze?

¹¹ Isaya cwale u bonisa ka za m’o batu ba likela ku isileleza. Se ba nahana pili ki lilwaniso! “U talimile neku la lilwaniso ze bulukilwe mwa ndu ya kwa mushitu. Mu lemuhile kuli lukwakwa lwa munzi wa Davida lu punyizwe mwa mabaka a mañata; mu tibezi mezi a lisa la kwatasi.” (Isaya 22:8b, 9) Lilwaniso li bulukilwe mwa ndu ya kwa mushitu. Ndu yeo ne i yahilwe ki Salumoni. Kabakala kuli ne i yahilwe ka likota za misidare ya kwa Lebanoni, ndu yeo ne i bizwa kuli “ndu ya Mushitu wa Lebanoni.” (1 Malena 7:2-5) Masuba mwa limota a tatubiwa. Mezi, a’ li sisilelezo sa butokwa, a tibelwa. Batu ba tokwa mezi kuli ba pile. H’a siyo, ha ku na munzi o’ kona ku tiya. Kono mu lemuhe kuli ha ku na ze bulelwa za kuli batu bao ba kupile Jehova kuli a ba lamulele. Kono ba itinga ku ze ba ikezeza. Haike lu si ezi mafosisa a cwalo ni kamuta!—Samu 127:1.

¹² Ki sika mañi se si kona ku eziwa ka za masuba a’ mwa limota la munzi ao? “Mu balile mandu a mwa Jerusalema, mi mu tuba a mañwi ku tiisa lukwakwa.” (Isaya 22:10) Mandu a tatubiwa ilikuli ba bone kuli ki afi e ba kana ba tuba kuli ba itusise liyahiso za ona kwa ku tiba masuba ao. Zeo li ezwa ili ku lika ku tibela sila kuli si si ke sa hapa limota kaufela.

Batu ba Ba Sa Sepahali

13. Batu ba lika cwañi ku lukisa za ku ba ni mezi, kono ba libala mañi?

¹³ “Mu ezize lisa mwahal’a makwakwa a mabeli, ku tisa  mwateñi mezi a lisa la kale; kono ha mu shalimi Ya zamaisa litaba zeo, ha mu lemuhi Ya li lukisize kale.” (Isaya 22:11) Buikatazo bwa ku tibela mezi bo bu talusizwe mwa timana ye ni mwa timana 9 bu lu hupulisa za n’a ezize Mulena Ezekiasi kuli a sileleze munzi Maasirya ha ne ba til’o u lwanisa. (2 Makolonika 32:2-5) Kono batu ba munzi ba ba bulelwa mwa bupolofita bwa Isaya bo, bona ha ba sepahali ni hanyinyani. Ka ku sa swana ni Ezekiasi, bona ha ba nze ba lukisa za ku sileleza munzi, ha ba nahani ni hanyinyani ka za Mubupi.

14. Jehova nih’a ba fa lushango lwa temuso, batu ba na ni moya mañi wa butoto?

¹⁴ Isaya u zwelapili u li: “Ka lizazi lani Mulena [Muñ’a] Bupilo wa limpi n’a mi bizelize ku lila ni ku swaba, ni ku beulwa kwa toho, ni ku apala lisila la saka. Kono, se si bonwa ki tabo ni minyaka, ku tabiwa likomu, ku bulaiwa lingu, ku ciwa linama, ku nwiwa veine, inze mu li: A lu ceñi, a lu nweñi, kakuli kamuso lwa shwa.” (Isaya 22:12, 13) Bayahi ba Jerusalema ha ba swabeli ni hanyinyani ku ipangula kwa bona ku Jehova. Ha ba lili, ku beula milili, kamba ku apala masila a saka, kuli ba bonise kuli ba bakile. Kambe ba eza cwalo, mwendi Jehova n’a ka ba tibela kwa maziyezi a’ taha. Kono bona ba ikenya mwa minyaka. Ba bañata kacenu ba ba sa lumeli ku Mulimu ba na ni moya o swana. Ha ba na sepo ya kuli ku ka ba ni zuho ya bafu ni ya kuli lifasi-mubu li ka ba Paradaisi mwa nako ya kwapili. Kacwalo, ba pila bupilo bwa ku ikezeza mo ba latela, inze ba li: “A lu ceñi, a lu nweñi, kakuli kamuso lu ka shwa.” (1 Makorinte 15:32) K’o ki ku sa bonela hule luli! Kambe ne ba ka sepa Jehova, ne ba ka ba ni sepo ya ku ya ku ile!—Samu 4:6-8; Liproverbia 1:33.

15. (a) Jehova u fa Jerusalema lushango mañi lwa katulo, mi likatulo za hae li fitiswa ki bomañi? (b) Ki kabakalañi Krestendomu ha i ka fiwa katulo ye swana ni ya Jerusalema?

¹⁵ Bayahi ba Jerusalema ba ba ambekilwe ha ba na ku silelezwa. Isaya u li: “[Muñ’a] Bupilo wa limpi u ni shobotezi  mwa lizebe, a li: Batili, sibi se ha mu na ku si swalelwa mane mu shwe, ku bulela [Muñ’a] Bupilo wa limpi.” (Isaya 22:14) Batu bao ha ba na ku swalelwa kakuli ba omelezi lipilu. Ku be cwañi kamba cwañi, lifu li ka taha. Nto yeo i ka ezahala luli. Ki mw’a bulelezi Muambakani ya Pahami, yena Jehova wa limpi. Ka ku taleleza manzwi a Isaya a bupolofita, Jerusalema ye sa sepahali i welwa ki kozi habeli. I sinyiwa pili ki mpi ya Babilona, mi hasamulaho ki ya Maroma. Ka nzila ye swana, kozi i ka wela Krestendomu ye sa sepahali, yeo ba ba ku yona ba ipala kuli ba lapela Mulimu, kono ka misebezi ya bona luli ba mu latula. (Tite 1:16) Libi za Krestendomu, hamoho ni za bulapeli bo buñwi bo bu nyefula linzila za Mulimu ze lukile, li “kolohani ku y’o fita kwa lihalimu.” Sina libi za Jerusalema ye n’e kwenuhile, ni bona libi za bona ki ze tuna hahulu kuli ha li koni ku swalelwa.—Sinulo 18:5, 8, 21.

Sikombwa Se Si Li Muitati

16, 17. (a) Ki mañi cwale ya s’a fiwa temuso ye zwelela ku Jehova, mi ki kabakalañi? (b) Kabakala kuli Shebina u lakaza hahulu ku ba ni lika ze tuna, ki lifi z’e ka ezahala ku yena?

¹⁶ Mupolofita cwale u tuhela ku bulela za batu ba ba sa sepahali mi u kala ku bulela za mutu a li muñwi ya sa sepahali. Isaya u ñola kuli: “Mulena [Muñ’a] Bupilo wa limpi, s’a bulela ki se, u li: Nanuha, u ye ku mubuluki wa maluwo, ku Shebina sikombwa se situna sa ndu ya bulena, u y’o li ku yena: U ezañi kwanu? Wahenu ki mañi fa, ha u ikezelize libita? U ipatezi libita kwahalimu, u ikezelize ndu mwa licwe.”—Isaya 22:15, 16.

¹⁷ Shebina ki “sikombwa se situna sa ndu,” mwendi ili ndu ya Mulena Ezekiasi. Kacwalo, u na ni situlo se si pahami, se si fitiwa fela ki sa mulena. U libelelwa ku peta hande musebezi wa hae. (1 Makorinte 4:2) Kono ku fita kuli a ise mamelelo pili kwa litaba za naha, Shebina  u patehile ku ipatela libubo. U sweli ku ikezeza libita le linde kwahalimu mwa licwe, le li kona fela ku likanyezwa ni la mulena. Jehova, ka ku lemuha nto yeo, u buyelela Isaya ku lemusa sikombwa se si sa sepahali seo kuli: “Bona, [Muñ’a] Bupilo u ka ku swala, a ku nepele kwahule ka lizoho le li tata. A ku tate sina sikoto sa bwanda, a ku pose sina mbola, mi u pikuluhele kwa naha ye patami; u ka y’o shwela kwateñi, mi ki mo a ka y’o felela makoloi o’ bubana ka ona, wena sisomiso s’a ndu ya [muñ’a] hao. Ni ka ku tulula mwa situlo sa hao, ni ku wiseze fafasi.” (Isaya 22:17-19) Kabakala buitati bwa hae, Shebina h’a na ku ba nihaiba ni libita-bita fela mwa Jerusalema. Kono u ka posiwa sina mbola, kuli a yo shwela kwa naha ya kwahule. Seo si fa temuso ku bao kaufela ba ba filwe m’ata fahalimw’a batu ba Mulimu. Ku itusisa m’ata ka mafosisa ku ka tahisa kuli ba amuhiwe m’ata ao mi mane mwendi hape ba lundulwe.

18. Ki mañi ya ka yola Shebina, mi ku taluswañi ha ku bulelwa kuli yena y’o u ka fiwa liapalo za Shebina za musebezi ni sinotolo sa ndu ya Davida?

¹⁸ Kono, Shebina u ka zwiswa cwañi fa situlo sa hae? Jehova u talusa ka Isaya kuli: “Ka lizazi leo, ni ka biza  mutang’a ka Eliakimi mwan’a Hilikia; ni ka mu apesa kubo ya hao, ni mu tame lukanda lwa hao, ni beye puso ya hao mwa lizoho la hae; u ka ba mushemi ku ba ba yahile mwa Jerusalema ni ku ba ndu ya Juda. Ni ka beya sinotolo sa ndu ya Davida fa liheta la hae; ki yena ya ka kwalula, ku si na ya ka kwala; yena h’a ka kwala, ha ku na ya ka kwalula.” (Isaya 22:20-22) Eliakimi h’a ka yola Shebina, u ka fiwa liapalo za musebezi wa bukombwa hamoho ni sinotolo sa ndu ya Davida. Bibele i itusisanga linzwi la “sinotolo” ili ku yemela m’ata a buzamaisi, mubuso, kamba m’ata a bulena. (Mu bapanye Mateu 16:19.) Mwa linako za kale, muelezi wa mulena, ya n’a fiwa linotolo, n’a kana a zamaisa sikwata sa manduna ba mulena, mane ni ku keta batu ba ba ka sebeleza mulena. (Mu bapanye Sinulo 3:7, 8.) Kacwalo, ku ba sikombwa ki musebezi wa butokwa, mi mañi ni mañi ya ba sikombwa u libelelwa ku sebeza hande. (Luka 12:48) Mwendi Shebina w’a kona ku eza musebezi w’o, kono kabakala ku sa sepahala kwa hae, Jehova u ka yolisa mutu u sili mwa sibaka sa hae.

Limapo ze Peli za Swanisezo

19, 20. (a) Eliakimi u ka tahiseza cwañi bana bahabo yena limbuyoti? (b) Ki sifi se si ka ezahala ku ba ba zwelapili ku itinga ku Shebina?

¹⁹ Kwa mafelelezo, Jehova u itusisa puo ya swanisezo kwa ku talusa mw’a amuhela Shebina m’ata ni ku a fa Eliakimi. U li: “Ni ka mu kokotela [Eliakimi] sina mapo mwa sibaka se si tiile, situlo sa hae si ka bubanisa ba ndu ya ndat’ahe. Ki ku yena fo ku ka pahekwa libubo la ba ndu ya ndat’ahe, ni la bana ni la baikulu ni la lipizana, ku kala ka lipiza za mikope, ku isa kwa libyana kaufela. Ka lizazi leo, ku bulela [Muñ’a] Bupilo wa limpi, mapo [Shebina] ye kokotezwi fo ku tiile i ka shekesha, i kumulwe, i we; mi linto kamukana ze ne pahekilwe ku yona li wele fafasi li sinyehe; kakuli ki s’a bulezi [Muñ’a] Bupilo.”—Isaya 22:23-25.

 ²⁰ Ku zona litimana zeo, mapo ya pili ki Eliakimi. “Situlo sa hae si ka bubanisa ba ndu ya ndat’ahe,” yena Hilikia. H’a na ku swana ni Shebina kakuli yena h’a na ku tiseza ba ndu ya ndat’ahe maswabi, kamba ku silafaza libubo la bona le linde. Eliakimi u ka ba matiyelo a’ inelela a libyana za mwa ndu, ili ku talusa ba bañwi ba ba sebeleza mulena. (2 Timotea 2:20, 21) Mapo ya bubeli yona i yemela Shebina. Nih’a ka bonahala kuli u tiile, u ka kumulwa. Ba ba zwelapili ku itinga ku yena kaufela ba ka wa.

21. Mwa linako za cwale, ki bomañi ba ba swana sina Shebina be ne ba yolisizwe, ne ba yolilwe ki bomañi, mi ne li kabakalañi?

²¹ Se si ezahezi ku Shebina si lu hupulisa kuli mwahal’a ba ba ipala ku sebeleza Mulimu, ba ba amuhela buikalabelo ba swanela ku itusisa bona kwa ku sebeleza ba bañwi ni ku tisa tumbo ku Jehova. Ha ba swaneli ku itusisa buikalabelo bwa bona kwa ku bata ku ipumanela  bufumu kamba libubo. Ka mutala, ka nako ye telele cwale, Krestendomu i izibahalize ku ba yona sikombwa se si ketilwe, ili muyemeli wa Jesu Kreste fa lifasi-mubu. Kono, sina Shebina mwa n’a tiselelize ndat’ahe maswabi ka ku ipatela libubo, babusi ba Krestendomu ni bona ba shwaulisize Mubupi ka ku ikubukanyeza sifumu ni m’ata. Kacwalo, nako ya katulo ye n’e na ni “ku kala ka ba Ndu ya Mulimu” ha ne i tile ka 1918, Jehova n’a lunduzi Krestendomu. Ne ku zibahalizwe sikombwa se siñwi, mi ne si beilwe fahalimw’a ba ndu ya Jesu ya fa lifasi-mubu. Sona seo ki “sikombwa se si sepahala, se si na ni kutwisiso.” (1 Pitrosi 4:17; Luka 12:42-44) Sikwata se si kwanile seo si iponahalize ku ba se si swanela ku buluka “sinotolo” sa bulena sa ndu ya Davida. Ka ku ba sina “mapo” ye kona ku sepiwa, si bonahezi ku ba matiyelo a ngana a “lipizana” za mifuta kaufela, ili Bakreste ba ba tozizwe. Batoziwa bao ba na ni buikalabelo bo bu shutana-shutana mi ba itingile ku sona kwa ku fepiwa kwa moya. “Lingu ze ñwi,” ka ku ba sina ‘baenyi be ne ba li mwa lapa’ la Jerusalema wa kale, ni bona ba itingile ku yona “mapo” yeo, yena Eliakimi wa mwa linako za cwale.—Joani 10:16; Deuteronoma 5:14.

22. (a) Ki kabakalañi ku zwisiwa fa musebezi wa bukombwa kwa Shebina ha ne ku ezahezi ka nako ye swanela? (b) Ki kabakalañi ha ne lu ka li ku ketiwa kwa “sikombwa se si sepahala, se si na ni kutwisiso,” mwa linako za cwale ne ku ezizwe ka bunako?

 ²² Eliakimi n’a yolile Shebina ka nako yeo Senakeribi ni mpi ya hae ne ba bata ku lwanisa Jerusalema. Ka nzila ye swana, “sikombwa se si sepahala, se si na ni kutwisiso,” si ketilwe ku sebeza mwa nako ya mafelelezo. Yona nako yeo i ka fela Satani ni mpi ya hae ha ba ka lwanisa lwa mafelelezo “Isilaele wa Mulimu” ni balikani ba bona ba ba li lingu ze ñwi. (Magalata 6:16) Sina mo ne ku bezi mwa mazazi a Ezekiasi, twaniso yeo i ka fela ka sinyeho ya lila za ku luka. Ba ba tiyela fa “mapo [ye] mwa sibaka se si tiile,” yena sikombwa se si sepahala, ba ka puluswa, sina bayahi ba ba sepahala ba Jerusalema mo ne ba punyuhezi Asirya ha ne i lwanisize Juda. Kona libaka ha ku li hande hahulu ku hana ku kumalela kwa “mapo” ya Krestendomu ye shunguzwi!

23. Kwa nalulelule, ki sifi se si ezahala ku Shebina, mi lu kona ku itutañi ku seo?

²³ Ki sifi se si ezahala ku Shebina? Ha lu zibi mo ne bu talelelizwe bupolofita ka za hae, bo bu ñozwi kwa Isaya 22:18. H’a ipahamisa, mi hasamulaho ni ku shubulwa, u swana sina Krestendomu. Kono mwendi yena n’a itutile tuto kwa kalimelo ya n’a filwe. Ka ku eza cwalo, u shutanela kwahule ni Krestendomu. Sikombwa sa Ezekiasi se sinca, yena Eliakimi, u etelela sikwata se si yo katanyeza Rabishake wa Muasirya ya bata kuli a fiwe Jerusalema. Nihakulicwalo, Shebina u fumaneha mwa sikwata sa Eliakimi seo ka ku ba muñoli wa mulena. Ku bonahala kuli Shebina u sa li mwa sebelezo ya mulena. (Isaya 36:2, 22) Yeo ki tuto ye nde luli ku ba ba latehelwa ki buikalabelo bwa bona mwa kopano ya Mulimu! Ku fita ku nyema ni ku ñala, ba bonisa butali ha ba zwelapili ku sebeleza Jehova mwa likalulo ze ñwi z’a ba lumeleza. (Maheberu 12:6) Ha ba eza cwalo, ba picuka kozi ye ka wela Krestendomu. Kono ba ka shemubiwa ni ku fuyaulwa ki Mulimu ku ya ku ile.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 231]

Zedekia h’a baleha, wa swalwa ni ku punyiwa meto

[Siswaniso se si fa likepe 232, 233]

Majuda ba ba swasizwe mwa Jerusalema ha ba na sepo ya ze nde

[Siswaniso se si fa likepe 239]

Eliakimi u ketiwa ki Ezekiasi ku ba “sina mapo mwa sibaka se si tiile”

[Siswaniso se si fa likepe 241]

Sina Shebina, buñata bwa baeteleli ba Krestendomu ba shwaulisize Mubupi ka ku ikubukanyeza bufumu

[Siswaniso se si fa likepe 242]

Mwa linako za cwale, sitopa sa sikombwa se si sepahala si ketilwe ku babalela ba ndu ya Jesu