Kauhanyo 4

Ndu ya Jehova Ya Umbuka

Isaya 2:1-5

1, 2. Ki manzwi mañi a fanuzwi fa limota la sibaka sa Kopano ya ba Macaba, mi n’a simuluzwi kai?

“KA MIKWALE ya bona ba ka tula mihuma. Ka malumo a bona ba ka tula licekesi: sicaba se siñwi ha si sa na ku pumela se siñwi ka lilumo. Mi ha ba sa na ku ituta ndwa.” Manzwi ao a ñozwi fa limota la sibaka sa Kopano ya ba Macaba mwa muleneñi wa New York City. Ka lilimo-limo, ne ku si ka boniswa kuli manzwi ao n’a simuluzwi kai. Ka ku ba kuli mulelo wa Kopano ya ba Macaba ki ku tahisa kozo mwa lifasi kaufela, ne ku li bunolo k’u nga kuli manzwi ao n’a simuluzwi ki be ne ba tomile Kopano ya ba Macaba, ka 1945.

² Kono ka 1975, libizo la Isaya ne li fanuzwi fa limota leo kwatas’a manzwi ao. Honaf’o ne ku bonahezi kuli manzwi ao n’a si ka simuluha mwa linako za cwale. N’a ñozwi lilimo ze fitelela 2,700 kwamulaho ka ku ba bupolofita bo bu mwa kauhanyo yeo cwale se li ya bubeli ya buka ya Isaya. Ka lilimo ze likiti-kiti, ba ba lata kozo se ba nahanile hahulu ka za fo li ka ezahalela ni mo li ka ezahalela za n’a polofitile Isaya. Ha ku sa tokwahala ku eza cwalo. Kacenu lwa iponela talelezo ye makaza ya bona bupolofita bwa kale b’o.

3. Ki afi macaba a’ tula mikwale ya bona ku i eza mihuma?

³ Ki afi macaba a tula mikwale ya bona ku i eza mihuma? Kaniti haki linaha ni milonga ya mwa nako ya cwale. Ku to fita cwale, linaha zeo li pangile mikwale, kamba  lilwaniso, za ku itusisa kwa ku lwana ni ku bukeleza ka m’ata ye twi ki kozo. Mane mukwa wa linaha kamita u bile wa ku tula mihuma ya zona ku i eza mikwale! Bupolofita bwa Isaya bu talelezwa ka batu ba ba zwa mwa macaba kamukana, ili batu ba ba lapela Jehova, yena “Mulimu wa kozo.”—Mafilipi 4:9.

Macaba A’ Ya kwa Bulapeli bo Bu Kenile

4, 5. Litimana za pili za Isaya kauhanyo 2 li polofitañi, mi ki sifi se si koñomeka buniti bwa manzwi ao?

⁴ Isaya kauhanyo 2 i kala ka manzwi a: “Ki ye taba ye patululezwi Isaya mwan’a Amozi, fahalimw’a Juda ni Jerusalema. Kwa mazazi a kwapili, [se si ka ezahala kikuli, NW] lilundu la [Muñ’a] Bupilo li ka tomwa fa ngo ya malundu, li ka umbuka tulundu; mi macaba kaufela a ka ya kwateñi.”—Isaya 2:1, 2.

⁵ Mu lemuhe kuli z’a bulela cimo Isaya haki taba ya ku kabangisa fela. Isaya u fiwa ku ñola lika ze “ka ezahala”—ku si na ku pala. Z’a lela Jehova kaufela za “eza” se li lelezwi. (Isaya 55:11) Ka mo ku bonahalela, kuli a bonise buniti bwa sepiso ya hae, Mulimu n’a buyelezi mupolofita Mika, ya n’a pilile mwa linako ze swana ni za Isaya, kuli a ñole mwa buka ya hae bupolofita bo bu swana ni bo bu kwa Isaya 2:2-4.—Mika 4:1-3.

6. Bupolofita bwa Isaya bu talelezwa lili?

⁶ Bupolofita bwa Isaya bu ka talelezwa lili? “Kwa mazazi a kwapili.” Bibele ya New International Version i li: “Mwa mazazi a maungulo.” Mañolo a Sigerike a Sikreste n’a bulezi cimo lika ze n’e ka bonisa ku ba teñi kwa yona nako yeo. Ze ñwi ku zona ki lindwa, lizikinyeho, matuku a yambukela, litala, ni “linako ze tata.” * (2 Timotea 3: 1-5; Luka 21:10, 11) Talelezo ya bupolofita bo bu cwalo i fa bupaki bo bu tiile bwa kuli lu pila mwa “mazazi a kwapili” ao, ona mazazi a mafelelezo a muinelo wo wa lifasi. Kacwalo, kwa utwahala ha ne lu ka libelela ku bona mwa nako ya luna talelezo ya lika zeo Isaya n’a polofitile.

Lilundu la ku Lapelela Teñi

7. Ki swanisezo mañi ya bupolofita yeo Isaya a fa?

⁷ Isaya ka bukuswani u fa swanisezo ya bupolofita. Lu bona lilundu le litelele, fo ku tomilwe ndu ye tompeha, yona tempele ya Jehova. Lilundu leo li umbukile malundu a mañwi ni tulundu to tu li bukaufi. Niteñi ha li sabisi inge kuli ku na ni bumaswe bo bu taha; kono la tabisa. Macaba kamukana a lakaza ku kambamela kwa lilundu la ndu ya Jehova; mi b’a ya kwateñi ka buñata. Nto yeo i bunolo ku i nahana, kono i talusañi?

8. (a) Mwa linako za Isaya malundu ni tulundu li yemelañi? (b) Ku kamuhela kwa macaba kwa “lilundu la [Muñ’a] Bupilo” ku yemelañi?

⁸ Mwa linako za Isaya, tulundu ni malundu hañata li yemela bulapeli. Ka mutala, ki zona libaka mo ku lapelelwa maswaniso mi ne li eziwa libaka ze kenile za milimu ya buhata. (Deuteronoma 12:2; Jeremia 3:6) Kono, ndu, kamba tempele ya Jehova i kabisize ngo ya lilundu la Moria le ne li li mwa Jerusalema. Maisilaele ba ba sepahala ba y’anga kwa Jerusalema halalu ka silimo mi ba kambamanga lilundu la Moria ili ku yo lapela Mulimu wa niti. (Deuteronoma 16:16) Kacwalo ku ya kwa macaba kwa “lilundu la [Muñ’a] Bupilo” ku yemela ku kubukanyiwa kwa batu ba bañata mwa bulapeli bwa niti.

9. “Lilundu la [Muñ’a] Bupilo” li yemelañi?

⁹ Ka mo ku inezi, batu ba Mulimu kacenu ha ba kopanelangi kwa lilundu la luli fo ku na ni tempele ya macwe. Tempele ya Jehova ya kwa Jerusalema ne i sinyizwe ki limpi za Maroma ka 70 C.E. Hape, muapositola Paulusi  n’a talusize hande kuli tempele ya kwa Jerusalema ni tabernakele ze n’e li teñi pili ne li yemela se siñwi. Ne li yemela nto ya kwa moya, ye tuna ni ku fita, ili “Tabernakele ya niti ye tomilwe ki Mulena, isi mutu.” (Maheberu 8:2) Yona tabernakele ya kwa moya yeo ki tukiso ya bulapeli bwa Jehova ye tomile fa sitabelo sa tiululo sa Jesu Kreste. (Maheberu 9:2-10, 23) Ka ku lumelelana ni seo, “lilundu la [Muñ’a] Bupilo” le li bulezwi kwa Isaya 2:2 li yemela bulapeli bwa Jehova bo bu kenile ili bo bu pahami mwa nako ya luna. Ba ba amuhela bulapeli bo bu kenile ha ba kubukaneli kwa sibaka se siñwi sa luli; ku kubukana k’o ku talusa kuli ba swalisani mwa bulapeli.

 Ku Pahamisa Bulapeli bo Bu Kenile

10, 11. Bulapeli bwa Jehova bu pahamisizwe cwañi mwa nako ya luna?

¹⁰ Mupolofita u bulela kuli “lilundu la [Muñ’a] Bupilo,” kamba bulapeli bo bu kenile, ne li ka “tomwa fa ngo ya malundu” ni ku “umbuka tulundu.” Nako ye telele pili miteñi ya Isaya i si ka taha kale, Mulena Davida n’a tisize aleka ya bulikani fa lilundu la Sione mwa Jerusalema, la butelele bo bu eza limita ze 760. Aleka ne i bulukilwe f’o ku fitela i tutisezwa kwa tempele ya kwa lilundu la Moria ye n’e felizwe ku yahiwa. (2 Samuele 5:7; 6:14-19; 2 Makolonika 3:1; 5:1-10) Kacwalo ha ku to fitwa mwa nako ya Isaya aleka ye kenile ne se i kambamisizwe kale ni ku  beiwa mwa tempele, mwa sibaka se ne si pahami ku fita tulundu to tuñata to ne tu li bukaufi to ne tu itusiswa kwa bulapeli bwa buhata.

¹¹ Ka mubonelo wa kwa moya, bulapeli bwa Jehova luli kamita bu bile bo bu pahami ku fita likezo za bulapeli bwa ba ba lapela milimu ya buhata. Kono mwa nako ya luna, Jehova u pahamisize bulapeli bwa hae ku yo fita kwa lihalimu, ili ku fita bulapeli kaufela bo bu si ka kena, ee, ili ku fitela kwahule “tulundu” ni “malundu.” Ka mukwa ufi? Sihulu i bile ka ku kubukanyiwa kwa ba ba bata ku mu lapela “ka moya ni ka niti.”—Joani 4:23.

12. “Bana ba mubuso” ki bomañi, mi ki ku kubukanyiwa mañi ko ku ezahezi?

¹² Kreste Jesu n’a bulezi kuli “nako ya ku fela kwa lifasi” ki nako ya kutulo f’o mangeloi n’a ka kubukanya “bana ba mubuso”—ba ba na ni sepo ya ku busa ni Jesu mwa kanya ya lihalimu. (Mateu 13:36-43) Ku kala ka 1919, Jehova u matafalize “ba ba sa siyezi” ku bona bana bao kuli ba abane ni mangeloi mwa musebezi wa bukutuli. (Sinulo 12:17) Kacwalo “bana ba mubuso,” bona banyani ba Jesu ba ba tozizwe, ki bona ba ba kubukanyizwe pili. Ku zwa f’o ba abana mwa musebezi o muñwi wa ku kubukanya.

13. Jehova u fuyauzi cwañi bomasiyaleti ba ba tozizwe?

¹³ Ka yona nako ye, ye i sweli ku ezwa kutulo, Jehova u zwezipili ku tusa bomasiyaleti ba ba tozizwe ku utwisisa ni ku itusisa Linzwi la hae, yona Bibele. Seo ni sona si tusize kwa ku pahamisa bulapeli bo bu kenile. Nihaike ‘lififi li kwahezi lifasi, mi lififi le lituna li kwahezi macaba,’ batoziwa ba “benya sina mamonyi” mwahal’a batu, ka ku ba ba ba kenisizwe ki Jehova. (Isaya 60:2; Mafilipi 2:15) Ka ku ba ba ba ‘tezi zibo ya tato ya hae, ye ka yona ba filwe butali ni kutwisiso ya za Moya,’ batoziwa bao ba “benya sina lizazi mwa mubuso wa Ndat’a bona.”—Makolose 1:9; Mateu 13:43.

14, 15. Kwand’a ku kubukanyiwa kwa “bana ba mubuso,” ki ku kubukanyiwa mañi ko kuñwi ko ku bile teñi, mi Hagai n’a polofitile cwañi seo?

 ¹⁴ Hape, ku na ni ba bañwi ba ba kamuhezi kwa “lilundu la [Muñ’a] Bupilo.” Ka ku ba ba ba biziwa ki Jesu kuli ki “lingu ze ñwi,” bona bao ba na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile mwa paradaisi fa lifasi-mubu. (Joani 10:16; Sinulo 21:3, 4) Ku kala mwa ma-1930, ne ba li b’a likiti-kiti, kihona ba ba b’a likiti ze mianda-nda, mi kihona ba eza bolule-lule! Mwa pono ya n’a filwe muapositola Joani, ba taluswa ku ba “buñata bo butuna bwa batu, ku si na ya kona ku ba bala; ba zwa mwa macaba kaufela, ni mwa mishobo, ni mwa masika, ni mwa lipuo kaufela.”—Sinulo 7:9.

¹⁵ Mupolofita Hagai n’a bulezi cimo za ku ba teñi kwa bona buñata bo butuna b’o. N’a ñozi kuli: “[Muñ’a] Bupilo wa limpi s’a bulela ki se, u li: Kaufinyana, ni ka nyanganyisa lihalimu, ni lifasi, ni liwate, ni mo ku omile. Ni ka nyanganyisa macaba kaufela; mi bufumu bwa macaba kamukana [ba ba swalisana ni Bakreste ba ba tozizwe mwa bulapeli bo bu kenile] bu ka ta kwanu, kuli Ndu yeo i tale kanya ya ka, ku bulela [Muñ’a] Bupilo wa limpi.” (Hagai 2:6, 7) Ku ba teñi kwa bona “buñata bo butuna” bo bu sa hula b’o ni balikani ba bona ba ba tozizwe ku pahamisa, ee mane ku bubanisa bulapeli bo bu kenile mwa ndu ya Jehova. Kwa li ku simwa ku sa bi ni batu ba bañata cwalo ba ba swalisana mwa ku lapela Mulimu wa niti, mi seo si tahisa kuli ku lumbekwe Jehova ni Mulena wa hae ya beilwe fa lubona, yena Jesu Kreste. Mulena Salumoni n’a ñozi kuli: “Sicaba ha si li se siñata, mulena wa bubekwa.”—Liproverbia 14:28.

Bulapeli bwa Huliswa mwa Bupilo bwa Batu

16-18. Ba bañwi ba ezize licinceho mañi kuli ku lapela kwa bona Jehova ku amuhelehe?

¹⁶ Jehova ki yena ya pahamisize bulapeli bo bu kenile mwa linako za luna. Niteñi, ba ba taha ku yena ba na  ni tohonolo ya ku abana ku ona musebezi wo. Sina ku pahama lilundu ha ku li ko ku tokwa buikatazo, ku ituta ni ku pila ka ku latelela lipimo za Mulimu ze lukile ni kona ku tokwa buikatazo. Sina Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili, batanga ba Mulimu kacenu ba tuhezi mipilelo ni likezo ze sa zamaeleli ni bulapeli bwa niti. Mahule, ba ba lapela milimu, babuki, masholi, ba ba lakaza za ba bañwi, matahwa, ni ba bañwi ba cincize mipilelo ya bona mi ku Mulimu ba “tapisizwe.”—1 Makorinte 6:9-11.

¹⁷ Mutala wa seo ki wa se ne si ezahezi ku kalibe yo muñwi ya n’a ñozi kuli: “Ne ni li ya latehile ili ya si na sepo. Ne ni pila bupilo bwa buhule ni butahwa. Ne ni kula matuku a sihule. Hape ne ni lekisanga milyani ye kola mi ne ni si na taba ni sika sifi kamba sifi.” Ha s’a itutile Bibele, a eza licinceho ze tuna kuli a latelele lipimo za Mulimu. Cwale u bulela kuli: “Ni na ni kozo mwa munahano, ni ikutwa kuli na kutekeha, ni na ni sepo ya nako ya kwapili ye nde, ni na ni lubasi lwa luli, mi se sinde ka ku fitisisa kikuli ni na ni silikani ni Ndat’a luna, yena Jehova.”

¹⁸ Niha se ba fitile fa ku amuheleha ku Jehova, batu kaufela ba lukela ku zwelapili ku pahamisa bulapeli bo bu kenile ka ku bu eza yona nto ya butokwa ka ku fitisisa mwa bupilo bwa bona. Lilimo ze likiti-kiti kwamulaho k’o, Jehova ka Isaya n’a bulezi sepo ya hae ye tiile ya kuli kacenu ku ka ba ni batu ba bañata-ñata ba ba lata ku eza bulapeli bwa hae ku ba nto ya butokwa ka ku fitisisa mwa bupilo bwa bona. Kana mu mwahal’a bona?

Batu ba Ba Lutilwe Nzila ya Jehova

19, 20. Batu ba Mulimu ba lutiwañi, mi ba lutelwa kai?

¹⁹ Isaya u lu bulelela ze ñwi hape ka za ba ba amuhela bulapeli bo bu kenile kacenu. U li: “Macaba a mañata a ka ya, inz’a li: A mu te, lu kambamele fa lilundu la [Muñ’a]  Bupilo, kwa Ndu ya Mulimu wa Jakobo; u ka lu luta linzila za hae, lu zamaye mwa makululu a hae; kakuli mulao u ka zwa mwa Sione, mi linzwi la [Muñ’a] Bupilo li ka zwa mwa Jerusalema.”—Isaya 2:3.

²⁰ Jehova h’a tuhelelangi batu ba hae ku yambaela inge lingu ze latehile. Ka Bibele ni lihatiso ze tomile fa Bibele, u ba fa “mulao” wa hae ni “linzwi” la hae kuli ba kone ku ituta linzila za hae. Zibo yeo i ba konisa ku “[zamaya] mwa makululu a hae.” Ka lipilu ze na ni buitumelo ni ka ku zamaelela ni ketelelo ya Mulimu, ba ambolisana za linzila za Jehova. Ba kopananga kwa mikopano ye mituna ni mwa tukwatanyana—kwa Mandu a Mubuso ni mwa mandu a ba bañwi ku bona—kuli ba teeleze ni ku ituta linzila za Mulimu. (Deuteronoma 31:12, 13) Kacwalo ba likanyisa mutala wa Bakreste ba kwa makalelo, be ne ba kopananga kuli ba susumezane ni ku kutazana kuli ba tale ‘lilato ni misebezi ye minde.’—Maheberu 10:24, 25.

21. Batanga ba Jehova ba abana mwa musebezi mañi?

²¹ Ba mema ba bañwi ku ‘kambamela’ kwa bulapeli bwa Jehova Mulimu bo bu pahami. Seo si lumelelana hahulu ni taelo yeo Jesu n’a file balutiwa ba hae nakonyana a si ka kambamela kale kwa lihalimu! N’a ize: “Mu ye cwale, mu lute macaba kaufela, mu ba kolobeze ka Libizo la Ndate, ni la Mwana, ni la Moya o Kenile; mu ba lute ku mamela ze ni mi laezi kaufela.” (Mateu 28:19, 20) Ka tuso ya Mulimu, Lipaki za Jehova ba utwa taelo yeo mi ba ya mwa lifasi kamukana inze ba luta ni ku eza balutiwa, ni ku ba kolobeza.

Ku Tula Mikwale Ku I Eza Mihuma

22, 23. Isaya 2:4 i polofitañi, mi mubeleki yo muñwi wa Kopano ya Macaba n’a kile a bulelañi ka za teñi?

²² Lu taha cwale kwa timana ye tatama, ili yeo kalulo ya yona i ñozwi fa limota la sibaka sa Kopano ya ba Macaba. Isaya u ñola kuli: “[Muñ’a] Bupilo u ka atula  mwahal’a macaba, a laye mishobo ye miñata. Ka mikwale ya bona ba ka tula mihuma, ka malumo a bona ba ka tula licekesi; sicaba se siñwi ha si sa na ku pumela se siñwi ka lilumo, mi ha ba sa na ku ituta ndwa.”—Isaya 2:4.

²³ Ku peta nto yeo ne ku ka ba nto ye t’ata hahulu. Federico Mayor, muzamaisi wa liluko la Educational, Scientific, and Cultural Organization, mwa Kopano ya ba Macaba, n’a kile a bulela kuli: “Bumaswe kaufela bwa lindwa, bo lu bona kacenu fa lipangaliko za milumo ni ze bonisa maswaniso, ha bu bonahali kuli bwa felisa ku pangiwa kwa lilwaniso ze tuna ni ku babalelwa kwa zona ka lilimo-limo. Masika a cwale a na ni musebezi o bulezwi mwa Bibele ili o bat’o ba o sa konahali, wa ku ‘tula mikwale ya bona ku i eza mihuma’ ni ku eza cinceho ya ku tuhela bulwani—bo bu bile teñi ku zwelela kwamulaho k’o—ni ku kala ku lakaza kozo. Ku peta nto yeo neikaba yona nto ye nde ka ku fitisisa ye n’e ka be i ezizwe ki lifasi la luna, ili sanda se sinde ka ku fitisisa se ne lu ka siyela baikulu ba luna.”

24, 25. Ki bomañi ba ba taleleza manzwi a Isaya, mi ki ka nzila mañi?

²⁴ Linaha mutumbi ha li na ku peta nto-tuna yeo ni kamuta. Ha li koni ni hanyinyani ku eza cwalo. Manzwi a Isaya a talelezwa ki batu ba mwa linaha ze ñata, ba ba swalisani mwa bulapeli bo bu kenile. Jehova u ba ‘laile.’ U lutile batu  ba hae ku pilisana ka kozo. Kaniti, mwa lifasi mo ku na ni lifapano, ili mo ku tezi mifilifili, ‘ka mikwale ya bona ba tulile mihuma, ka malumo a bona ba tulile licekesi’ ka swanisezo. Ka mukwa ufi?

²⁵ Libaka li liñwi ki kuli ha ba yemelangi naha ifi kamba ifi ha ku ba ni ndwa. Nakonyana pili Jesu a si ka shwa kale, banna be ne ba lwezi lilwaniso ba taha ku to mu tama. Pitrosi h’a comola mukwale wa hae kuli a lamulele Mulen’a hae, Jesu n’a ize ku yena: “Kutisa mukwale wa hao mwa sipusu sa ona; kakuli kaufela ba ba swala mukwale, ba ka bulaiwa ka mukwale.” (Mateu 26:52) Ku zwelela honaf’o, balateleli ba Jesu ba tulile mikwale ya bona ku i eza mihuma mi ba hanile ku itusisa lilwaniso za ku bulaisa batu ba bañwi ni ku yemela lindwa ka linzila ze ñwi. Ba ‘tundamena ku pila mwa kozo ni batu kaufela.’—Maheberu 12:14.

Ku Ndongwama Linzila za Kozo

26, 27. Batu ba Mulimu ba ‘bata cwañi kozo ni ku i tundamena’? Mu fe mutala.

²⁶ Kozo ya batu ba Mulimu i fita ku hana fela ku ikenya mwa lindwa. Niha ba fumaneha mwa linaha ze fitelela 230 mi ki ba lipuo ni lizo ze ñata-ñata, ba pilisana ka kozo. Manzwi ao Jesu n’a bulelezi balutiwa ba hae mwa lilimo za mwanda wa pili, a talelezwa ki bona kacenu, a’ li: “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.” (Joani 13:35) Bakreste kacenu ba lata ku “batiseza batu kozo.” (Mateu 5:9) Ba ‘bata kozo, mi ba i tundamena.’ (1 Pitrosi 3:11) Jehova ki yena ya ba tiisa, yena “Mulimu wa kozo.”—Maroma 15:33.

²⁷ Ku na ni mitala ye minde luli ya ba ba itutile ku ba ba ba batiseza batu kozo. Mutangana yo muñwi u ñola cwana ka za bupilo bwa hae ha n’a sa li mwanana: “Miinelo ye t’ata ne i ni lutile ku itwanela. Ne i ni lutile ku ba ni bubamba ni mabifi mwa bupilo. Nako kaufela ne ni ipumananga mwa  lindwa. Ka zazi ne ni lwananga ni a li muñwi kwa banana be ne ba pila bukaufi ni luna, fokuñwi ka liñindi, fokuñwi ka macwe ni mabotela. Ne ni hulile ni li mutu wa mifilifili.” Kono kwa mafelelezo a amuhela memo ya ku ya kwa “lilundu la [Muñ’a] Bupilo.” A ituta linzila za Mulimu, ni ku ba mutang’a Mulimu wa kozo.

28. Bakreste ba kona ku ezañi kuli ba ndongwame kozo?

²⁸ Buñata bwa batanga ba Jehova ne ba si ka hula ba na ni mifilifili cwalo. Kono, nihaiba mwa lika ze nyinyani—sishemo, ku swalela, ni makeke—ba lika ka t’ata ku pila ka kozo ni ba bañwi. Niha ba si ka petahala, ba lika ku itusisa kelezo ya mwa Bibele ya ku ‘ezana hande, ni ku swalelana mutu h’a na ni s’a tongoka yo muñwi.’—Makolose 3:13.

Nako ya Kwapili Ya Kozo

29, 30. Ki sepo mañi ye li teñi ka za lifasi-mubu?

²⁹ Mwa “mazazi a maungulo [NW]” a, Jehova u ezize nto ye makaza. U kubukanyize ku zwelela mwa macaba kamukana batu ba ba bata ku mu sebeleza. U ba lutile ku zamaya mwa linzila za hae, ili linzila za kozo. Bona bao ki bona ba ba ka punyuha “ñalelwa ye tuna” ye taha ni ku kena mwa lifasi le linca la kozo mo ku si ke kwa ba ni lindwa hape ni kamuta.—Sinulo 7:14.

³⁰ Mikwale—lilwaniso—ha li sa na ku ba teñi. Walisamu n’a ñozi ka za nako yeo kuli: “A mu teñi, mu buhe misebezi ya [Muñ’a] Bupilo, lisinyehelo z’a ezize mwa lifasi. Ki Yena ya yemisize lindwa mane ni kwa mafelelezo a lifasi; u lobile buta, u pumile lilumo fahali, u cisize makoloi ka mulilo.” (Samu 46:8, 9) Kabakala yona sepo yeo, kelezo ya Isaya ya swanela kacenu sina mo ne i swanelela ha n’a i ñozi, ye li: “Mina ba ndu ya Jakobo, a mu tahe, lu zamaye mwa liseli la [Muñ’a] Bupilo.” (Isaya 2:5) Ee, lu tuhelele liseli la Jehova li monyehele nzila ya luna cwale, mi lu ka zamaya mwa nzila ya hae ku ya ku ile.—Mika 4:5.

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]