Kauhanyo 13

“A Mu Tuume Hamoho ka Mihuwo ya Tabo”!

Isaya 52:1-12

1. Ki kabakalañi manzwi a bupolofita a kwa Isaya kauhanyo 52 ha nyakalalisa, mi a na ni litalelezo lifi ze peli?

TUKULUHO! Ha ku na nto ye tabisa hahulu kwa sicaba se si hapilwe ye fita tukuluho! Bakeñisa kuli mwa buka ya Isaya sihulu ku koñomekwa za tukuluho ni za ku kutiswa, ha ku komokisi kuli kwand’a Lisamu, buka ya Bibele yeo i na ni lipulelo za tabo ze ñata ku fita buka ifi kamba ifi ye ñwi. Isaya kauhanyo 52 sihulu i tiseza batu ba Mulimu nyakalalo. Manzwi a yona a bupolofita a talelezwa fahalimw’a Jerusalema ka 537 B.C.E. Mi a na ni talelezo ye tuna ye ama “Jerusalema wa kwahalimu,” yona kopano ya Jehova ya kwa lihalimu ya libupiwa za moya, yona ye bulelwa fokuñwi kuli ki me kamba musali ya nyezwi.—Magalata 4:26; Sinulo 12:1.

“U Apale Mata Wena Sione”

2. Sione u zuha lili, mi u zuha cwañi?

² Jehova, ka Isaya, u bulelela Sione, munzi wa Hae o latwa kuli: “Zuha, zuha, u apale mata wena Sione; u apale liapalo za hao ze nde, wena Jerusalema munzi o kenile! kakuli ku zwa kwa nako ye, ha ku sa na ya ka kena ku wena ya si ka kena mwa mupato, ni ya na ni lisila. Itutule maluli; zuha, u ine wena Jerusalema; itukulule mwa mawenge a hao a mwa mulala, wena sihapwa mwan’a Sione wa musizana.” (Isaya 52:1, 2) Bakeñisa kuli bayahi ba  yona ba nyemisize Jehova, Jerusalema se i siilwe i li matota ka lilimo ze 70. (2 Malena 24:4; 2 Makolonika 36:15-21; Jeremia 25:8-11; Daniele 9:2) Cwale se li nako ya yona ya ku zuha mwa matota mo i bile nako ye telele ni ku apala liapalo ze nde za tukuluho. Jehova u susuelize pilu ya Sirusi ku lukulula “sihapwa mwan’a Sione wa musizana” ilikuli be ne ba kile ba pila mwa Jerusalema hamoho ni bana ba bona ba kone ku funduka mwa Babilona, ba kutele kwa Jerusalema, ni ku yo zusa bulapeli bwa niti. Ha ku na ya si ka kena mwa mupato ni ya na ni masila ya lukela ku fumanwa mwa Jerusalema.—Ezira 1:1-4.

3. Ki kabakalañi puteho ya Bakreste ba ba tozizwe ha i kona ku bizwa “mwan’a Sione wa musizana,” mi ba lukululwa ka nzila ifi?

³ Manzwi ao a Isaya a na ni talelezo hape fahalimw’a puteho ya Sikreste. Puteho ya Bakreste ba ba tozizwe i kona ku bulelwa kuli ki “mwan’a Sione wa musizana” wa mwa miteñi ye, kakuli “Jerusalema wa kwahalimu” ki ona m’a bona. * Bakeñisa kuli ba lukuluzwi kwa lituto za sihedeni ni za bukwenuheli, batoziwa ba lukela ku zwelapili ku ba ba ba kenile fapil’a Jehova, isi ka ku kena luli mwa mupato wa nama, kono ka ku kenya lipilu za bona mwa mupato. (Jeremia 31:33; Maroma 2:25-29) Nto yeo i kopanyeleza ku zwelapili ku ba ba ba kenile fapil’a Jehova kwa moya, mwa munahano ni mwa muzamao.—1 Makorinte 7:19; Maefese 2:3.

4. Nihaike kuli “Jerusalema wa kwahalimu” wa li ku ba u kwenuhele Jehova, ki lifi ze ne ezahezi kwa bayemeli ba ona ba fa lifasi-mubu ze swana ni ze ne ezahezi kwa bayahi ba Jerusalema ba kwaikale?

⁴ Ki niti kuli “Jerusalema wa kwahalimu” wa li ku ba u fetuhele Jehova. Kono ka nako ya ndwa ya lifasi ya pili, bayemeli ba ona ba fa lifasi-mubu, bona Bakreste ba ba  tozizwe, ka ku sa ziba ne ba lobile mulao wa Jehova kakuli ne ba si ka utwisisa hande buikambuso sakata bwa Sikreste. Ba latehelwa ki shemubo ya Mulimu, mi ba hapiwa kwa moya ki “Babilona yo mutuna,” yona kopano ya mwa lifasi kamukana ya bulapeli bwa buhata. (Sinulo 17:5) Butanga bwa bona ne bu tatafezi hahulu ka June 1918 bayemeli b’a 8 ba Watch Tower Society ha ne ba lengilwe mwa tolongo kabakala ku tamelezwa litaba za buhata ni bufetuheli. Ka nako yeo, musebezi o lukisizwe wa ku kutaza ne u bat’o yema. Niteñi, ka 1919, muhuwo o nyangumuna wa ku zuha kwa moya ne u utwahezi. Bakreste ba ba tozizwe ba kala ku ikambusa ka ku tala kwa masila a mwa muzamao ni kwa moya a Babilona yo mutuna. Ba itutula maluli a buhapiwa, mi “Jerusalema wa kwahalimu” wa ba ni kanya ya “munzi o kenile” mo ku sa lumelezwi masila a kwa moya.

5. Ki kabakalañi Jehova ha na ni tukelo kaufela ya ku lukulula batu ba hae ku si na ku lifa bahapi ba bona?

⁵ Ka 537 B.C.E. ni ka 1919 C.E., Jehova n’a na ni tukelo ye tezi ya ku lukulula batu ba hae. Isaya u li: “[Muñ’a] Bupilo s’a bulela ki se, u li: Mu lekisizwe ku si na mali, mu ka liululwa ku si na tifo.” (Isaya 52:3) Babilona ya kwaikale ni Babilona yo mutuna ne li si ka lifa nto ye ñwi ha ne li hapile batu be ne ba itamile bulikani ni Mulimu. Bakeñisa kuli ne ku si na tekisano ye ama mali, Jehova ka mulao n’a sa li yena Muñ’a batu ba hae. Kana n’a ka ikutwa kuli u kolotezi mutu? Kutokwa ni hanyinyani. Ka linako ze peli zeo, Jehova n’a na ni tukelo ya ku lukulula balapeli ba hae ku si na ku lifa bahapi ba bona.—Isaya 45:13.

6. Ki lifi ze ne ezahezi kwaikale zeo lila za Jehova ne li si ka ituta tuto ku zona?

⁶ Lila za Jehova ne li si ka ituta se siñwi ku ze ne ezahezi kwamulaho. Lu bala kuli: “Mulena [Muñ’a] Bupilo s’a bulela ki se, u li: Sicaba sa ka si kile sa shetumukela  kwa Egepita pili, ku y’o koza kwateñi; ku zwa fo, Maasiriya ba si nyandisize ku si na libaka.” (Isaya 52:4) Faro wa Egepita n’a hapile Maisilaele, be ne ba kupilwe ku t’o ba mazwahule mwa naha ya hae. Kono Jehova n’a bulaezi Faro ni mpi ya hae mwa Liwate le li Fubelu. (Exoda 1:11-14; 14:27, 28) Mulena Senakeribi wa Asirya ha n’a fumbezi Jerusalema, lingeloi la Jehova la t’o bulaya masole ba mulena ba ba eza 185,000. (Isaya 37:33-37) Ka nzila ye swana, Babilona ya kwaikale ni Babilona yo mutuna ha li koni ku picuka likoto ze natiwa ba ba nyandisa batu ba Mulimu.

“Sicaba sa Ka Si Ka Ziba Libizo la Ka”

7. Butanga bwa batu ba Jehova ne bu amile cwañi libizo la hae?

⁷ Buhapiwa bwa batu ba Jehova bu ama libizo la hae, sina bupolofita mo bu boniseza kuli: “Cwale ni ka ezañi, ku buza [Muñ’a] Bupilo, sicaba sa ka ha si ngilwe fela? Ba ba si busa ba inuneka, ku bulela [Muñ’a] Bupilo, mi Libizo la ka li nyefulwa lizazi kaufela. Kabakaleo, sicaba sa ka si ka ziba Libizo la ka; si zibe ka lizazi leo kuli ki Na ya bulela; a mu bone, ki Na yo!” (Isaya 52:5, 6) Jehova u ka ezañi mwa taba ye? U iyakatwa cwañi taba ya kuli Isilaele i mwa butanga kwa Babilona? Jehova u lukela ku eza se  siñwi kakuli Babilona i hapile batu ba hae mi ya inuneka fapil’a bona kabakala ku ba tula. Ku itumba k’o ku tisize kuli Babilona i nyefule libizo la Jehova. (Ezekiele 36:20, 21) Ha i si ka lemuha kuli ze tisize kuli Jerusalema i siiwe i li matota kikuli Jehova u nyemezi batu ba hae. Kono Babilona yona i nahana kuli ku hapiwa kwa Majuda ki bupaki bwa kuli Mulimu wa bona ha na m’ata. Belishazare yo muñwi wa malena ba babeli ba Babilona mane u soma Jehova ka ku itusisa linwiso ze ne zwile mwa tempele ya Hae kwa mukiti wa hae wa ku kuteka milimu ya Mababilona.—Daniele 5:1-4.

8. Libizo la Jehova li ngilwe cwañi ku zwa fo ne ba shwezi baapositola?

⁸ Zeo kaufela li ama cwañi “Jerusalema wa kwahalimu”? Ku zwa fo ne bu kenezi bukwenuheli mwahal’a ba ba ipapata ku ba Bakreste, ku kona ku bulelwa kuli “Libizo la Mulimu li nyefulwa kabakala [bona] mwahal’a bahedeni.” (Maroma 2:24; Likezo 20:29, 30) Mane, kabakala litumelo za lififi, Majuda hasamulaho ba kala ku sa itusisa libizo la Mulimu. Baapositola ba sa shwa fela, Bakreste ba bakwenuheli ba likanyisa Majuda bao mi ba tuhela ku itusisa libizo la Mulimu. Bukwenuheli b’o bwa tahisa Krestendomu, ye li kalulo ye tuna ya Babilona yo mutuna. (2 Matesalonika 2:3, 7; Sinulo 17:5) Buhule bo bu fitelezi bwa Krestendomu ni mulatu wa yona wa ku bulaya batu o i ezize ka mandabala li nyefulisize libizo la Jehova.—2 Pitrosi 2:1, 2.

9, 10. Batu ba ba itamile bulikani ni Mulimu ba mwa miteñi ya cwale ba fitile fa kutwisiso ye tungile ifi ka za likuka ni libizo la Jehova?

⁹ Sirusi yo Mutuna, yena Jesu Kreste, ha n’a lukuluzi batu be ne ba itamile bulikani ni Mulimu ku ba zwisa mwa butanga bwa Babilona yo mutuna ka 1919, ne ba fitile fa ku utwisisa hahulu litokwahalo za Jehova. Ne se ba tuhezi kale lituto ze ñata za Krestendomu ze ne simuluhile kwa bahedeni ba mwa miteñi pili Bukreste bu si ka taha kale. Ze ñwi  za lituto zeo ki Silalu, ku sa shwa kwa moyo, ni tukufazo ya ku ya ku ile mwa lihele la mulilo. Cwale ba ikatulela ku ikenisa kwa mikwa kaufela ya Sibabilona. Hape ne ba fitile fa ku lemuha butokwa bwa ku zwelapili ku ikambusa ka ku tala kwa litaba za lifasi ze aluhanya. Mane ne ba bata ku ikenisa kwa mulatu kaufela wa mali o’ ba bañwi ku bona ba kana ba bile ni ona.

¹⁰ Batanga ba Mulimu ba mwa miteñi ya cwale ni bona ne ba fitile fa ku utwisisa hahulu butokwa bwa libizo la Jehova. Ka 1931 ba amuhela libizo la Lipaki za Jehova, ili ku zibahaza fa nyangela cwalo kuli ne ba yemela Jehova ni libizo la hae. Hape, ka hatiso ya Bibele ya New World Translation ku kala ka 1950, Lipaki za Jehova ba kutisize libizo la Mulimu mwa sibaka sa lona mwa Bibele. Ka niti, ba fitile fa ku utwisisa libizo la Jehova mi ba li zibahaza mwa lifasi kaufela.

“Ya Tisa Litaba Ze Nde”

11. Ki kabakalañi muhuwo wa kuli “Mulimu wa hao ki yena cwale ya busa!” ha u swanela ka ku ya ka ze ezahala mwa 537 B.C.E.?

¹¹ Mamelelo ya luna cwale i kutiswa hape kwa Sione ka nako ye i sa siilwe i li matota. Numwana wa taha inz’a na ni litaba ze nde: “Ki a mande cwañi fa malundu, mautu a ya tisa litaba ze nde, ya shaela kozo; ya tisa litaba ze nde, ya shaela za ku pilisa, ya li ku Sione: Mulimu wa hao ki [yena cwale, NW] ya busa!” (Isaya 52:7) Ku konwa ku bulelwa cwañi ka 537 B.C.E., kuli Mulimu wa Sione ki yena cwale ya busa? Kana Jehova ha si ka ba Mulena kamita? Ee, ki yena “Mulena wa kamita”! (1 Timotea 1:17) Kono muhuwo wa kuli “Mulimu wa hao ki yena cwale ya busa!” wa swanela kakuli ku wa kwa Babilona ni taelo ye zwa ku mulena ya kuli tempele i zuswe mwa Jerusalema mi bulapeli bo bu kenile bu kutiswe hape teñi m’o, ki poniso ye nca ya bulena bwa Jehova.—Samu 97:1.

12. Ki mañi ya n’a etelezi mwa ku “tisa litaba ze nde,” mi n’a ezize cwañi cwalo?

 ¹² Mwa miteñi ya Isaya, ha ku na mutu kamba sikwata se ne si bulelwa kuli “ya tisa litaba ze nde.” Kono kacenu ya tisa litaba ze nde wa zibahala. Jesu Kreste ki yena numwana wa Jehova yo mutuna ka ku fitisisa wa kozo. Ha n’a li fa lifasi-mubu, n’a kutalize taba ye nde ya kuli ze tisizwe ki sibi sa ku hoza ku Adama, ze cwale ka makulanu ni mafu, li ka feliswa. (Mateu 9:35) Jesu n’a tomile mutala wa tukufalelo mwa ku shaela yona taba ye nde yeo, n’a itusisize kolo kaufela kuli a lute batu ka za Mubuso wa Mulimu. (Mateu 5:1, 2; Mareka 6:34; Luka 19:1-10; Joani 4:5-26) Mi balutiwa ba hae ne ba latelezi mutala wa hae.

13. (a) Muapositola Paulusi u ekeza cwañi kwa taluso ya pulelo ya kuli “Ki a mande cwañi fa malundu, mautu a ya tisa litaba ze nde”? (b) Ki kabakalañi ha ku kona ku bulelwa kuli mautu a linumwana ki “a mande”?

¹³ Mwa liñolo la muapositola Paulusi le ne li ya ku ba  kwa Roma, u kutela ku bulela ze kwa Isaya 52:7 kuli a koñomeke butokwa bwa musebezi wa ku kutaza taba ye nde. U tatahanyeza lipuzo ze ezisa mutu ku nahana, mi ye ñwi ya zona ki ye, ‘Batu ba ka utwa cwañi, mubuleli h’a li siyo?’ Kihona a li: “Sina ha ku ñozwi kuli: Ki a mande hahulu mautu a ba ba tisa Evangeli ya kozo, a ba ba tisa litaba ze nde.” (Maroma 10:14, 15) Kacwalo Paulusi u ekeza kwa taluso ya Isaya 52:7, ka ku bulela kuli “ba ba” ye talusa buñata, ku fita ku bulela kuli “ya” ye talusa mutu a li muñwi ili ye mwa litaba za pili za mwa Isaya. Ka ku likanyisa Jesu Kreste, Bakreste kaufela ki linumwana za taba ye nde ya kozo. Mautu a bona ki “a mande” cwañi? Isaya u bulela inge kuli numwana i atumela Jerusalema ku zwa mwa malundu a Juda a’ fakaufi. Numwana ha li kwahule, mutu ha koni ku bona mautu a hae. Kono ya bulelwa fa ki numwana. Mautu a yemela numwana ka sibili. Sina Jesu ni balutiwa ba hae ha ne ba tabelwa ki baishuwi mwa lilimo za mwanda wa pili, Lipaki ba mwa miteñi ya cwale ni bona ba tabelwa ki baikokobezi ba ba mamela litaba ze nde ze pilisa.

14. Jehova u bile cwañi yena ya busa mwa miteñi ya cwale, mi nto yeo i zibahalizwe kwa batu ku kala lili?

¹⁴ Muhuwo wa kuli “Mulimu wa hao ki yena cwale ya busa!” u kalile ku utwiwa lili mwa miteñi ya cwale? U kalile ka 1919. Ka silimo seo, kwa mukopano wa kwa Cedar Point, mwa Ohio, J. F. Rutherford, ya n’a li prezidenti wa Watch Tower Society ka nako yeo, n’a nyangumuzi bateelezi ba hae ka ngambolo ye li “Kutazo kwa Babeleki Ba Bañwi.” Ngambolo ye, ye ne tomile fa Isaya 52:7 ni Sinulo 15:2, ne i susuelize baputehi kaufela ku kena mwa musebezi wa ku kutaza. Kacwalo, ‘mautu a mande’ ne a kalile ku bonahala fa “malundu.” Pili Bakreste ba ba tozizwe mi hamulaho ni balikani ba bona ba “lingu ze ñwi” ne ba kalile ku kutaza ka tukufalelo taba ye nde ya kuli Jehova  ki yena cwale ya busa. (Joani 10:16) Jehova n’a bile cwañi yena cwale ya busa? N’a bonisize sinca bulena bwa hae ka 1914 ha n’a beile Mwan’a hae, Jesu Kreste, fa bulena mwa Mubuso wa kwa lihalimu o n’o sa zo tomiwa. Mi Jehova n’a bonisize hape bulena bwa hae ka 1919 ha n’a lukuluzi “Isilaele wa Mulimu” kwa Babilona yo mutuna.—Magalata 6:16; Samu 47:8; Sinulo 11:15, 17; 19:6.

‘Balibeleli Ba Hao Ba Tumusa kwa Linzwi’

15. “Balibeleli” ba ba tumusa kwa linzwi ka 537 B.C.E. ki bomañi?

¹⁵ Kana muhuwo wa kuli “Mulimu wa hao ki yena cwale ya busa!” wa alabiwa? Ee luli. Isaya u ñola kuli: “Utwa linzwi la balibeleli ba hao! Ba tumusa kwa linzwi, hamoho ba taza mihuwo ya tabo; kakuli ba iponela ka meto [Muñ’a] Bupilo h’a kutela mwa Sione.” (Isaya 52:8) Ha ku na balibeleli luli ba ba beilwe mwa Jerusalema ka 537 B.C.E., kuli ba amuhele bahapiwa ba pili ba ba kuta. Munzi wo u siilwe u li matota ka lilimo ze 70. (Jeremia 25:11, 12) Kacwalo “balibeleli” ba ba tumusa kwa linzwi ba lukela ku ba Maisilaele ba ba utwa pili taba ka za zuho ya Sione ili ba ba fitisa taba yeo kwa bana ba bañwi kaufela ba Sione. Ha ba bona Jehova a fa Babilona mwa mazoho a Sirusi ka 539 B.C.E., balibeleli ha ba kakanyi ni hanyinyani kuli Jehova u lukulula batu ba hae. Balibeleli ni ba ba amuhela manzwi a bona, ba swalisana hamoho ku taza mihuwo ya tabo, kuli ba bañwi ni bona ba utwe taba ye nde yeo.

16. Ki mañi y’o balibeleli ba iponela “ka meto,” mi ba mu bona ka nzila ifi?

¹⁶ Balibeleli ba ba tona bao ka butu ba itama silikani se situna ni Jehova, inge kuli ba iponela yena pata ka pata, kamba “ka meto.” (Numere 14:14) Silikani sa bona se si tiile ni Jehova ni balibeleli ba bañwi si bonisa kuli ba pila ka buñwi mi lushango lwa bona lwa tabisa.—1 Makorinte 1:10.

17, 18. (a) Sitopa sa balibeleli sa mwa miteñi ya cwale si tumusize cwañi linzwi la sona? (b) Sitopa sa balibeleli si bulezi hamoho ka nzila ifi?

 ¹⁷ Mwa talelezo ya cwale, sitopa sa balibeleli, yena “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” si tumuseza linzwi, isi fela ku ba ba inzi kale mwa kopano ya Mulimu ye bonahala kono ni ku ba ba kwande. (Mateu 24:45-47) Pizo ya ku kubukanya bomasiyaleti ba batoziwa ne i utwahezi ka 1919, mi ka 1922, pizo yeo ne i tiisizwe kwa mukopano wa kwa Cedar Point, mwa Ohio, ha ne ku susuelizwe kuli “Mu zibahaze, mu zibahaze, mu zibahaze, Mulena ni mubuso wa hae.” Ku kala ka 1935, mamelelo se i isizwe kwa ku kubukanywa kwa buñata bo butuna bwa ba ba swana  sina lingu. (Sinulo 7:9, 10) Mwa lilimo za cwanoñu fa, zibiso ka za bulena bwa Jehova se i ekezehile. Cwañi? Mwa silimo sa 2000, ibat’o ba b’a 6 milioni ne ba bulezi za bulena bwa Jehova mwa linaha ni lilalanda ze fitelela 230. Mi hape, Tora ya ku Libelela, yona ye si itusisa hahulu sitopa sa balibeleli, i utwahaza taba ye tabisa mwa lipuo ze fitelela 130.

¹⁸ Kuli mutu a eze musebezi o swalisanisa batu wo, u tokwa ku ba ni buikokobezo ni ku lata mizwale inge bana ba mba. Kuli pizo yeo i utwiwe hande, bote ba ba amilwe ba lukela ku kutaza taba ye swana, ye koñomeka libizo la Jehova, tukiso ya hae ya tiululo, butali bwa hae, lilato la hae, ni Mubuso wa hae. Bakreste mwa lifasi kaufela ha ba nze ba sebelisana, silikani sa yo muñwi ni yo muñwi wa bona s’a ezize ni Jehova sa tiiswa kuli ba utwahaze hamoho litaba ze nde.

19. (a) “Matota a Jerusalema” a fitile cwañi fa ku nyakalala? (b) Jehova u “bonahalisize lizoho la hae le li kenile” ka nzila ifi?

¹⁹ Batu ba Mulimu ha ba nze ba huwa ka tabo cwalo, nihaiba sibaka mo ba pila si bonahala ku ba sa nyakalalo. Bupolofita bu zwelapili kuli: “A mu tuume hamoho ka mihuwo ya tabo ni ka lipina, mina matota a Jerusalema! Kakuli [Muñ’a] Bupilo u wisize pilu ya sicaba sa hae, u liuluzi Jerusalema. [Muñ’a] Bupilo u bonahalisize lizoho la hae le li kenile, mwa meto a macaba kaufela; mi kwa mafelelezo a lifasi kaufela ba ka bona mw’a piliseza Mulimu wa luna.” (Isaya 52:9, 10) Ba ba zwa kwa Babilona ha ba ka fita, libaka za Jerusalema ye shandauzwi ze bonahala ku inyongamena li ba ni ponahalo ya tabo kakuli bulapeli bwa Jehova bo bu kenile cwale bwa kona ku kutiswa. (Isaya 35:1, 2) Kaniti, ki Jehova ya n’a tisize cwalo. U “bonahalisize lizoho la hae le li kenile,” inge kuli u putile mazoho a siapalo sa hae kuli a satalale ku eza musebezi wa ku pilisa batu ba hae.—Ezira 1:2, 3.

20. Ku bonahalisa kwa Jehova lizoho la hae le li kenile mwa miteñi ya luna ku tahisizeñi mi ku ka tahisañi kwapili?

 ²⁰ Mwa “mazazi a maungulelo” a, Jehova u bonahalisize lizoho la hae le li kenile ilikuli a zusuluse bomasiyaleti ba ba tozizwe, bona ‘lipaki ze peli’ ze bulezwi mwa buka ya Sinulo. (2 Timotea 3:1; Sinulo 11:3, 7-13) Ku kala ka 1919, bomasiyaleti bao ba tisizwe mwa paradaisi ya kwa moya, ili mwa buiketo bwa kwa moya bo ba ikola cwale ni ba bañwi, bona lingu ze ñwi ba ba eza bolule-lule. Kwa mafelelezo, Jehova u ka bonahalisa lizoho la hae le li kenile kuli a punyuse sicaba sa hae fa “Harmagedoni.” (Sinulo 16:14, 16) Kihona “kwa mafelelezo a lifasi kaufela ba ka bona mw’a piliseza Mulimu wa luna.”

Tokwahalo ya ka Putako

21. (a) Ki sifi se si tokwiwa ku ba ba “swala lipiza za Mulena”? (b) Ki kabakalañi Majuda ba ba funduka mwa Babilona ha ba sa swaneli ku zwa ka putako?

²¹ Ba ba zwa mwa Babilona ku kutela kwa Jerusalema ba tokwiwa ku mamela tokwahalo ye ñwi. Isaya u ñola kuli: “A mu funduke, a mu funduke, mu zwe mo, mu si ke mwa swala ze masila, a mu zwe mwa Babilona! Mu ikenise, mina ba ba swala lipiza za Mulena. Ha mu na ku zwa ka putako, kamba ka ku saba; kakuli [Muñ’a] Bupilo ki Yena ya ka mi zamaya kwapili; Mulimu wa Isilaele ki Yena ya mi sileleza ni mwamulaho.” (Isaya 52:11, 12) Maisilaele ba ba funduka ba lukela ku siya mwa Babilona zote ze tampakani bulapeli bwa buhata bwa Babilona. Bakeñisa kuli ba lwala lipiza za Jehova ze ne zwile mwa tempele kwa Jerusalema, ba lukela ku ba ba ba kenile, isi fela kwande, ka mulao, kono sihulu-hulu mwa lipilu za bona. (2 Malena 24:11-13; Ezira 1:7) Mi hape Jehova ki yena ya ba zamaya kwapili, kacwalo ha ba tokwi ku zwa ka putako, kamba ku hoboka ka sabo, inge kuli ku na ni ba ba bata ku ba bulaya  ba ba ba shenja. Mulimu wa Isilaele ki yena ya ba sileleza ni mwamulaho.—Ezira 8:21-23.

22. Paulusi u koñomeka cwañi tokwahalo ya bukeni kwa Bakreste ba ba tozizwe?

²² Manzwi a Isaya a za bukeni a na ni talelezo ye tuna kwa bana ba “Jerusalema wa kwahalimu.” Paulusi ha n’a elelize Bakreste ba kwa Korinte ku sa lwala coko i liñwi ni  ba ba sa lumeli, n’a kutezi ku bulela manzwi a kwa Isaya 52:11, kuli: “Hakubacwalo, mu zwe ku bona, mi mu kauhane, ku bulela Mulena; mu si ke mwa swala se si masila.” (2 Makorinte 6:14-17) Sina Maisilaele mo ne ba kutezi kwahae ku zwa kwa Babilona, Bakreste ni bona ba swanela ku ikambusa kwa bulapeli bwa buhata bwa Sibabilona.

23. Batanga ba Jehova kacenu ba ikataza ku ipuluka inze ba kenile ka linzila lifi?

²³ Nto yeo ne i tokwahala sihulu kwa balateleli ba ba tozizwe ba Jesu Kreste be ne ba sabile mwa Babilona yo mutuna ka 1919. Ne ba ikenisize hanyinyani-hanyinyani kwa masila kaufela a bulapeli bwa buhata. (Isaya 8:19, 20; Maroma 15:4) Hape ne ba fitile fa ku utwisisa hahulu butokwa bwa ku ba ni muzamao o kenile. Nihaike kuli Lipaki za Jehova kamita ba bile ni muzamao o pahami, ka 1952 mwa Tora ya ku Libelela ne ku ñozwi litaba ze ne koñomekile tokwahalo ya ku kalimela ba muzamao o maswe kuli puteho i be ye kenile. Kalimelo ye cwalo hape i tusa muezalibi ku bona tokwahalo ya ku baka ka pilu kaufela.—1 Makorinte 5:6, 7, 9-13; 2 Makorinte 7:8-10; 2 Joani 10, 11.

24. (a) Mwa miteñi ya cwale, “lipiza za Mulena” kiñi? (b) Ki kabakalañi Bakreste kacenu ha ba ikolwisa kuli Jehova u ka zwelapili ku ba zamaya kwapili ni ku ba sileleza mwamulaho?

²⁴ Bakreste ba ba tozizwe ni buñata bo butuna bwa lingu ze ñwi ba ikatulezi ku sa swala nto ifi kamba ifi ye tampakani kwa moya. Bukeni bwa bona bu ba konisa ku lumelezwa ku lwala “lipiza za Mulena”—zona litukiso za butokwa hahulu z’a ezize Mulimu za sebelezo ye kenile ya bukombwa bwa fa ndu ni ndu ni lituto za Bibele ni misebezi ye miñwi ya Sikreste. Ka ku zwelapili ku kena, batu ba Mulimu kacenu ba kona ku ikolwisa kuli Jehova u ka zwelapili ku ba zamaya kwapili ni ku ba sileleza mwamulaho. Ka ku ba batu ba Mulimu ba ba kenile, ba na ni mabaka a mañata a ku ‘tuuma hamoho ka mihuwo ya tabo’!

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 183]

Sione i ka lukululwa mwa buhapiwa

[Siswaniso se si fa likepe 186]

Ku kala ka 1919, ‘mautu a mande’ a bonahezi hape fa “malundu”

[Siswaniso se si fa likepe 189]

Lipaki za Jehova ba bulela ka ku swalisana

[Siswaniso se si fa likepe 192]

Ba ba “swala lipiza za Mulena” ba swanela ku ba ba ba kenile mwa muzamao ni kwa moya