Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

Jehova U Lu Luta Kuli Lu Tusehe

Jehova U Lu Luta Kuli Lu Tusehe

Kauhanyo 9

Jehova U Lu Luta Kuli Lu Tusehe

Isaya 48:1-22

1. Ba ba butali b’a nga cwañi manzwi a Jehova?

JEHOVA ha bulela, ba ba butali ba teeleza ka likute le lituna ni ku amuhela manzwi a hae. Z’a bulela Jehova kaufela za lu tusa, mi u lakaza hahulu kuli lu pile hande. Ka mutala, kwa tabisa luli ku nyakisisa zeo Jehova n’a bulelezi batu ba n’a itamile bulikani ni bona kwaikale, kuli: “Mawe, kabe n’o utwile milao ya ka!” (Isaya 48:18) Butokwa bo bu bonahezi bwa lituto za Mulimu bu swanela ku lu susueza ku mu teeleza ni ku latelela ketelelo ya hae. Bupolofita bo bu talelelizwe bu feza kakanyo ifi kamba ifi ya kuli Jehova u tundamezi ku taleleza lisepiso za hae.

2. Manzwi a kwa Isaya 48 n’a ñolezwi bomañi, mi ki bomañi hape ba ba kona ku tusiwa ki ona?

2 Ku bonahala kuli manzwi a kauhanyo 48 ya buka ya Isaya n’a ñolezwi Majuda be ne ba ka ba batanga mwa Babilona. Hape manzwi ao a na ni tuto ye ba sa koni ku keshebisa Bakreste kacenu. Mwa Isaya kauhanyo 47, Bibele ne i polofitile za ku wa kwa Babilona. Cwale Jehova u talusa z’a hupula ku ezeza Majuda ba ba li bahapiwa mwa muleneñi w’o. Jehova u swabiswa ki buipi bwa batu ba hae ba ba ketilwe ni ku zwelapili kwa bona ku hana lisepiso za hae. Kono u sa bata ku ba luta kuli ba tusehe. U bonela cimo nako ya ku keniswa ili ye ka tisa kuli bomasiyaleti ba ba sepahala ba kute habo bona.

3. Bulapeli bwa Juda ne bu fosahezi cwañi?

3 Batu ba Jehova ba keluhile luli mwa bulapeli bo bu kenile! Manzwi a pili a Isaya a’ kakamalisa, a’ li: “A mu utwe taba ye, mina ba ndu ya Jakobo, ba ba zibwa ka libizo la Isilaele, ba ba zwile kwa simbule sa Juda; mina mu konka ka Libizo la [Jehova, NW], mu lumbeka Libizo la Mulimu wa Isilaele, kono isi ka ku eza niti ni ka ku luka. Kakuli ba ipiza ka munzi o kenile, ba itiisa ka Mulimu wa Isilaele, yo Libizo la hae ki [Jehova, NW] wa limpi.” (Isaya 48:1, 2) Ki buipi kwa butuna! Ku ‘konka ka libizo la Jehova’ k’o ki ku itusisa libizo la Mulimu kwa fahalimu fela. (Zefania 1:5) Pili ba si ka hapelwa kale kwa Babilona, Majuda ne ba lapelela Jehova kwa “munzi o kenile,” wa Jerusalema. Kono bulapeli bwa bona ne si bwa niti. Lipilu za bona ne li li kwahule ni Mulimu, mi bulapeli bwa bona ne bu sa ezwi ka “niti ni ka ku luka.” Ne ba si na tumelo ye ne ba na ni yona bokukululu ba bona.—Malaki 3:7.

4. Ki bulapeli bo bu cwañi bo bu tabisa Jehova?

4 Manzwi a Jehova a lu hupulisa kuli bulapeli ha bu swaneli ku ezezwa fela mulao. Bu swanela ku zwelela kwa pilu. Sebelezo ya fahalimu fela, mwendi ye ezezwa ku tabisa ba bañwi, haki “bulapeli.” (2 Pitrosi 3:11) Mutu ha ipiza kuli ki Mukreste ha ku talusi kuli kipeto bulapeli bwa hae bwa amuhelwa ki Mulimu. (2 Timotea 3:5) Ku lemuha kuli Jehova u teñi ki kwa butokwa, kono ao ki matatekelo fela. Jehova u tokwa bulapeli bwa ka pilu kaufela ili bo bu tiswa ki lilato ni buitebuho ze tungile.—Makolose 3:23.

Ku Polofita Ze Nca

5. Ki lifi ze ñwi za “litaba ze bonahalile” za n’a polofitile Jehova?

5 Mwendi Majuda bao ba mwa Babilona ba tokwa ku hupuliswa za kwamulaho. Kabakaleo, Jehova hape u ba hupulisa kuli ki yena Mulimu wa bupolofita bwa niti, u li: “Litaba ze bonahalile ne ni li bulezi kwa kale; e, li zwile mwa mulomo wa ka, mi ni li talusize; kiha ni li eza kapili-pili, mi za bonahala.” (Isaya 48:3) “Litaba ze bonahalile” ki lika z’a petile kale Mulimu, ze cwale ka ku lukulula Maisilaele mwa Egepita ni ku ba fa Naha ya Sepiso ku ba sanda sa bona. (Genese 13:14, 15; 15:13, 14) Bupolofita b’o bu zwa mwa mulomo wa Mulimu; bu tahiswa ki Mulimu. Mulimu u bulelelanga batu litaelo za hae, mi ze ba utwa li swanela ku ba susueza ku ipeya ku utwa. (Deuteronoma 28:15) U talelezanga ka sipundumukela z’a polofitile. Bakeñisa kuli Jehova ki ya M’ata Ote, mulelo wa hae kaniti wa talelezwa.—Joshua 21:45; 23:14.

6. Majuda ‘ha ba utwi ni ku ikuhumusa’ hahulu cwañi?

6 Batu ba Jehova ‘ha ba utwi ni ku ikuhumusa.’ (Samu 78:8) U ba bulelela patalaza kuli: “U lingulunde; mulala wa hao ki musifa wa sipi, mi pata ya hao ki ya sipi ya kopa.” (Isaya 48:4) Sina sipi, Majuda ba t’ata ku ba sikulula—ha ba konahali. Leo ki libaka le liñwi l’a patululela Jehova lika pili li si ka ezahala kale. Hakusicwalo, batu ba hae ba ka bulela lika z’a ezize Jehova kuli: “Mulimu wa ka wa siswaniso ki ona o li tahisize zeo, siswaniso sa ka sa ku beta kamba sa ku sulula, ki sona se si li laezi kuli li tahe.” (Isaya 48:5) Kana z’a bulela Jehova cwale li ka ama Majuda ba ba sa sepahali? Mulimu u ba bulelela kuli: “U li utwile, u li boni kaufel’a zona: mi wena u ka latula kuli hasicwalo? Cwale ni ku zibisa litaba ze nca ka nako ye, ki ze ne patilwe z’o n’o sa zibi. Za ezwa cwale, ne li li siyo pili; ha u si ka li utwa kale, haisi kacenu, kuli u si ke wa bulela, u li: Ne ni li ziba.”—Isaya 48:6, 7.

7. Majuda ba bahapiwa ba na ni ku itumelelañi, mi ba kona ku libelelañi?

7 Isaya n’a ñozi cimo bupolofita bwa za ku wa kwa Babilona kale-kale pili ku si ka ezahala cwalo. Cwale ka ku ba bahapiwa mwa Babilona, ku polofitiwa kuli Majuda ba laelwa ku nahana za talelezo ya bupolofita b’o. Kana ba kona ku latula kuli Jehova ki yena Mulimu wa bupolofita bo bu talelelizwe? Mi bakeñisa kuli bayahi ba Juda ba iponezi ni ku ikutwela kuli Jehova ki Mulimu wa niti, kana ha ba lukeli ku shaela yona niti yeo ku ba bañwi? Linzwi le li patuluzwi la Jehova li polofita lika ze nca ze si ka ezahala kale, ze cwale ka ku tula Babilona kwa Sirusi ni ku lukuluha kwa Majuda. (Isaya 48:14-16) Lika ze kakamalisa zeo li bonahala ku taha ka sipundumukela. Ha ku na ya n’a ka li bonela cimo ka ku nyakisisa fela lika ze ezahala mwa lifasi. Li eza inge kuli ki za ku itahela fela. Ya tahisa likezahalo zeo ki mañi? Ki Jehova kakuli ki yena ya li polofita inge ku sa siyezi lilimo ze bat’o ba ze 200.

8. Bakreste kacenu ba sepile lika lifi ze nca, mi ki kabakalañi ha ba sepile ka ku tala linzwi la Jehova la bupolofita?

8 Hape Jehova u talelezanga manzwi a hae ka ku ya ka nako ya hae ye tomilwe. Bupolofita bo bu talelelizwe bu paka Bumulimu bwa hae kwa Majuda ba kwaikale ni kwa Bakreste kacenu. Bupolofita bo buñata bo ne bu talelelizwe kwaikale, ona “litaba ze bonahalile,” ki sepiso ya kuli ze nca z’a sepisize Jehova li ka talelezwa. Ze nca zeo ki “ñalelwa ye tuna” ye taha, ku punyuha ñalelwa yeo kwa “buñata bo butuna,” “lifasi le linca,” ni ze ñwi ze ñata. (Sinulo 7:9, 14, 15; 21:4, 5; 2 Pitrosi 3:13) Sepiso yeo i susueza basepahali kacenu ku bulela za hae ka tukufalelo. Ba na ni maikuto a swana ni a walisamu, ya n’a ize: “Ni talusize niti ya hao mwa Kopano ye tuna, bona, ha ni na ku muma mulomo wa ka.”—Samu 40:9.

Jehova U Bonisa Pilu-Telele

9. Sicaba sa Isilaele si bile cwañi “muikuhumusi, haisali [si] pepwa”?

9 Ku sa lumela bupolofita bwa Jehova kwa Majuda ku ba palelwisize ku mamela litemuso za hae. Kona libaka ha zwelapili ku ba taluseza kuli: “Ha u si ka li utwa, ha u si ka li ziba ni hanyinyani, ni lizebe za hao ha li si ka li bulelelwa pili; kakuli ne ni ku ziba kuli u ya sa sepahali, ni kuli u zibilwe ka la muikuhumusi, haisali u pepwa.” (Isaya 48:8) Lizebe za Juda ha li lati ku teeleza kwa litaba ze nde za Jehova. (Isaya 29:10) Mo ba ezelize batu ba ba itamile bulikani ni Mulimu ku bonisa kuli sicaba seo ki “muikuhumusi, haisali [si] pepwa.” Ku zwa fo si pepelwa ni ka nako kaufela ye si bile teñi, sicaba sa Isilaele si bonahezi ku ba mukwenuheli. Buikuhumuso ni ku sa sepahala ki lifoso ze ba tundamena ku eza batu, haki libi fela za ka siwela.—Samu 95:10; Malaki 2:11.

10. Ki kabakalañi Jehova ha ka iswala?

10 Kana ha ku sa na sepo ni ye kana? Kutokwa. Juda niha i ipanguzi ni ku sa sepahala, Jehova kamita ki wa niti mi wa sepahala. Kabakala libizo la hae le li kutekeha, u ka sulula buhali bwa hae ka tikanyo. U li: “Ha ni liyeha ku halifa ki kabakala Libizo la ka; ha ni isweli kuli ni si ke na ku feza, ki kabakala ku bubekeha kwa ka.” (Isaya 48:9) Ki fapano kwa butuna! Batu ba Jehova, ba Isilaele ni Juda, ha ba si ka sepahala ku yena. Kono Jehova u ka bonisa bukeni bwa libizo la hae, u ka eza ka nzila ye ka li tiseza tumbo ni ku bubekeha. Kabakaleo, ha na ku timisa batu ba hae ba ba ketilwe.—Joele 2:13, 14.

11. Ki kabakalañi Mulimu ha si ke a tuhelela batu ba hae ku sinyelezwa?

11 Basepahali mwahal’a Majuda ba bahapiwa ba toniswa ki nyazo ya Mulimu mi ba ikatulela ku mamela lituto za hae. Ba ba cwalo ba tiiswa hahulu pilu ki zibahazo ye, ye li: “Bona, ni ku shengunukisize, kono ha ni si ka fumana mwa teñi silivera; ni ku likile mwa liyeku-yeku le li utwisa butuku. Kabakala ku ikuteka, e, kabakala ku ikuteka ni ka eza hona cwalo; kakuli Libizo la ka ne li ka nyefulwa ka libaka lifi? Ha ni na ku fa yo muñwi kanya ya ka.” (Isaya 48:10, 11) Butatatuna bw’a tuhelezi Jehova ku tahela batu ba hae, bo bu swana inge “liyeku-yeku le li utwisa butuku,” bu ba likile ni ku ba kenisa, mi bu patuluzi ze mwa lipilu za bona. Nto ye swana ne i ezahezi lilimo-limo kwamulaho k’o, Mushe ha n’a bulelezi bokukululu ba bona kuli: “Nzila kaufela y’a ku zamaisize mwa lihalaupa [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao, myaha ye mashumi a mane, kuli a ku kokobeze, a ku like, mi a zibe se si mwa pilu ya hao.” (Deuteronoma 8:2) Ku si na taba ni moya wa bona wa bukwenuheli, Jehova n’a si ka sinya sicaba seo ka nako yeo, mi ha na ku sinyeleza sicaba seo cwale. Kacwalo, libizo ni kanya ya hae li ka bubaniswa. Batu ba hae ha ne ba ka timezwa ki Mababilona, n’a ka loba bulikani bwa hae mi libizo la hae ne li ka nyefulwa. Ne ku ka bonahala kuli Mulimu wa Isilaele ha na m’ata a ku pilisa batu ba hae.—Ezekiele 20:9.

12. Bakreste ba niti ne ba kenisizwe cwañi mwahal’a ndwa ya lifasi ya pili?

12 Ni mwa miteñi ya cwale, batu ba Jehova ba tokwile ku keniswa. Kwa makalelo a lilimo za mwanda wa bu 20, buñata mwa sikwatanyana sa Baituti ba Bibele ne ba sebeleza Mulimu ka takazo luli ya ku mu tabisa, kono ba bañwi ne ba na ni milelo ye maswe, ye cwale ka ku bata libubo. Pili sikwatanyana seo si si ka etelela musebezi wa ku kutaza taba ye nde mwa lifasi kaufela o n’o polofitezwi nako ya maungulo, ne si ka tokwa ku keniswa. (Mateu 24:14) Mupolofita Malaki n’a polofitile kuli musebezi wa ku kenisa w’o ki ona luli o n’o ka ezwa ka nako ya n’a ka taha Jehova kwa tempele ya hae. (Malaki 3:1-4) Manzwi a hae n’a talelelizwe ka 1918. Bakreste ba niti ne ba ipumani mwa tiko ye t’ata fo ne i kolotela ndwa ya lifasi ya pili mi tiko yeo ne i tisize kuli Joseph F. Rutherford, ya n’a li prezidenti wa Watch Tower Society ka nako yeo, ni baeteleli ba bañwi ba yona, ba lengiwe mwa tolongo. Bakreste ba ba sepahala bao ne ba tusizwe ki ku keniswa k’o. Ne ba zwile mwa Ndwa ya Lifasi ya I ba na ni takazo ye tuna hahulu ya ku sebeleza Mulimu wa bona yo mutuna ka nzila kaufela ya n’a tokwa.

13. Batu ba Jehova ba ikutwile cwañi ka za nyandiso haisali ku zwiwa fa ndwa ya lifasi ya pili?

13 Haisali ku zwiwa f’o, Lipaki za Jehova hañata-ñata ba nyandisizwe maswe-maswe. Nto yeo ha i si ka ba hononisa manzwi a Mubupi wa bona. Kono ba utwile manzwi ao muapositola Pitrosi n’a bulelezi Bakreste be ne ba nyandiswa mwa miteñi ya hae, a’ li: “Niha mu na ni ku swabiswa . . . ki miliko ya mifuta ye miñata; kuli tumelo ya mina ha i se i likilwe . . . i mi fumanise ku lumbwa, ni kanya, ni ku tonipeha, nako y’a ka taha Jesu Kreste.” (1 Pitrosi 1:6, 7) Nyandiso ye tuna ha i fezi busepahali bwa Bakreste ba niti. Kono i patulula buniti bwa milelo ya bona. I ezisa tumelo ya bona ku ba ye likilwe mi i bonisa butungi bwa buipeyo ni lilato la bona.—Liproverbia 17:3.

“Ki Na Wa Pili, ni Wa Mafelelezo”

14. (a) Jehova ki “wa pili, ni wa mafelelezo” ka nzila ifi? (b) Jehova n’a petile misebezi ifi ye m’ata ka “lizoho” la hae?

14 Cwale Jehova ka lilato u kupa batu b’a itamile bulikani ni bona, kuli: “U ni teeleze wena Jakobo, ni wena Isilaele ye ni bizize! Ki Na, ki Na wa pili, ni wa mafelelezo. Lizoho la ka ki lona le li tomile lifasi, la bulyo la ka ki lona le li namuluzi lihalimu; nako ye ni kile na li biza za taha hamoho.” (Isaya 48:12, 13) Ka ku fapana ni batu, Mulimu ki wa kamita-ni-mita mi ha fetuhi. (Malaki 3:6) Mwa Sinulo, Jehova u li: “Ki na Alfa ni Omega, wa pili ni wa mwamulaho, wa makalelo ni wa mafelelezo.” (Sinulo 22:13) Kwamulaho a Jehova ne ku si na Mulimu ya m’ata ote mi mwamulaho wa hae ha na ku ba teñi. Ki yena Ya Pahami ka ku Fitisisa ili Wa Kamita-ni-mita, ki yena Mubupi. “Lizoho” la hae, ona m’ata a hae a’ itusisa, ne li tomile lifasi ni ku namulula lihalimu le li tezi linaleli. (Jobo 38:4; Samu 102:25) Ha biza libupiwa za hae, za itukiseza ku mu sebeleza.—Samu 147:4.

15. Jehova u ‘latile’ cwañi Sirusi mi ilikuli a t’o ezañi?

15 Memo ya butokwa ye, i fitiswa kwa Majuda ni ba ba si Majuda: “A mu kopane kaufel’a mina, mu teeleze! Ku bona kaufela, ya bulezi litaba zeo ki mañi? Yo y’a lata [Muñ’a] Bupilo, ki yena ya ka eza s’a lelile [Muñ’a] Bupilo ka Babilona; lizoho la hae li ka lwanisa Makalade. Ki Na, e, ki Na ya bulezi, mane ki Na ya mu bizize; ni mu tisize mi u ka kondisa nzila ya hae.” (Isaya 48:14, 15) Ki Jehova a nosi ya m’ata kaufela ili ya kona ku polofita litaba a sa bushi. Ku “bona,” ili ku talusa milimu ya maswaniso ye si na tuso, ha ku na o kona ku bulela lika zeo. Jehova, isi milimu ya maswaniso, u ‘latile’ Sirusi—f’o kikuli, Jehova u mu ketezi mulelo o muñwi. (Isaya 41:2; 44:28; 45:1, 13; 46:11) U bonezi cimo mw’a ka ezeza Sirusi mwa lifasi mi u mu ketile kuli a t’o fenya Babilona kwapili.

16, 17. (a) Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kuli Mulimu ha si ka fela bupolofita bwa hae kwa mukunda? (b) Jehova u zibahalize cwañi milelo ya hae kacenu?

16 Jehova u zwelapili ku kupa kuli: “A mu sutelele ku na, mu utwe taba ki ye: Haisali kwa makalelo ha ni si ka bulela kwa mukunda; zeo ha li kala ku bonahala, ne ni nze ni li teñi.” (Isaya 48:16a) Bupolofita bwa Jehova ha bu si ka bulelwa kwa mukunda kamba ku talusezwa fela baituti ba sikai. Bapolofita ba Jehova ne li babuleli be ne ba yemela Mulimu ili be ne ba sa pata-pati litaba. (Isaya 61:1) Ne ba zibahalize patalaza tato ya Mulimu. Ka mutala, litaba za Sirusi ne si ze nca ku Mulimu mi hape n’a li bonezi cimo. Mulimu n’a li bulezi patalaza ka Isaya lilimo ze bat’o ba ze 200 pili ku si ka ezahala kale cwalo.

17 Ni kacenu, Jehova ha pati milelo ya hae. Bolule-lule mwa linaha ni lioli za mwa liwate ze mianda-nda ba shaela fa ndu ni ndu, mwa makululu, ni kai ni kai ko ba kona ku fita, ili ku lemusa za mafelelezo a taha a muinelo wo wa linto ni ku zibahaza taba ye nde ya limbuyoti ze ka taha mwa Mubuso wa Mulimu. Kaniti, Jehova ki Mulimu ya zibisa milelo ya hae.

‘Utwa Milao ya Ka!’

18. Jehova u lakazañi ka za batu ba hae?

18 Ka ku tiiswa ki moya wa Jehova, mupolofita y’o u li: “Mulimu [Muñ’a] Bupilo u ni lumile ni Moya wa hae. [Muñ’a] Bupilo Muliululi wa hao, Ya-Kenile wa Isilaele s’a bulela ki se, u li: Ki Na [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao, ni ku luta se si ku swanela, ni ku zamaisa ka nzila y’o lukela ku zamaya ku yona.” (Isaya 48:16b, 17) Manzwi a’ lilato ao a pabalelo ya Jehova a swanela ku tiisa sicaba sa Isilaele kuli Mulimu u ka si lamulela kwa Babilona. Ki yena Muliululi wa bona. (Isaya 54:5) Takazo ye tuna ya Jehova ki ya kuli Maisilaele ba kutisane ni yena ni ku utwa milao ya hae. Bulapeli bwa niti bu itingile fa ku utwa litaelo za Mulimu. Maisilaele ha ba koni ku zamaya mwa nzila ye lukile konji ha ba lutiwa ‘nzila ya ku zamaya ku yona.’

19. Ki ifi kupo ye buniti ya eza Jehova?

19 Takazo ya Jehova ya kuli batu ba hae ba pime butata mi ba ikole bupilo i bulelwa hande-nde kuli: “Mawe, kabe n’o utwile milao ya ka! n’o kabe u pilile mwa kozo ye swana inge nuka; ze lukile za hao ne li kabe li bonahala sina mandinda a mwa liwate.” (Isaya 48:18) Yeo luli ki kupo ye buniti ye zwelela ku Mubupi ya m’ata ote! (Deuteronoma 5:29; Samu 81:13) Ku fita ku iswa mwa butanga, Maisilaele ba kona ku ikola kozo ye ka ata hahulu inge mezi a’ buba mwa nuka. (Samu 119:165) Likezo za bona ze lukile li kona ku ba ze ñata hahulu inge mandinda a mwa liwate. (Amosi 5:24) Ka ku ba ya ba tokomela luli, Jehova u kupa Maisilaele, u ba bonisa ka lilato nzila ye ba swanela ku zamaya ku yona. Mawe, kambe ne ba ka teeleza fela!

20. (a) Ki ifi takazo ya Mulimu ka za Isilaele niha ba kwenuhile? (b) Lu itutañi ka za Jehova ka mwa n’a ezelize batu ba hae? (Mu bone sikwenda fa likepe 133.)

20 Ki lifi limbuyoti ze n’e ka taha Isilaele ha ne i ka baka? Jehova u li: “Lusika lwa hao ne lu kabe lu likana ni mushabati kwa buñata, bana ba hao ba ba zwa mwa mba ya hao, ne ba ka kuma fa busheke bwa mushabati; libizo la hao ne li si ke la zwiswa mi la feliswa fapil’a ka.” (Isaya 48:19) Jehova u hupulisa batu ba hae za sepiso ya hae ya kuli baikulu ba Abrahama ne ba ka ata, “sina linaleli za lihalimu, ni sina lishabati le li fa likamba la liwate.” (Genese 22:17; 32:12) Kono baikulu ba Abrahama bao ba kwenuhile, mi ha ba na tukelo ya ku eziwa ka sepiso yeo. Kaniti, ba bile ba ba maswe hahulu kuli mane ka ku ya ka Mulao wa Jehova, libizo la bona ka sicaba li swanela ku zwiswa. (Deuteronoma 28:45) Niteñi, Jehova ha lati kuli batu ba hae ba feliswe, mi ha lati ku ba fulalela ka ku tala.

21. Ki lifi limbuyoti ze lu kona ku fumana kacenu ha lu bata tuto ya Jehova?

21 Likuka ze mwa taba ya butokwa ye li sebeza kwa balapeli ba Jehova kacenu. Liwelu-welu la bupilo li ku Jehova, mi ki yena ya ziba hande ku fita ufi kamba ufi mo lu swanela ku pilela. (Samu 36:9) U lu file milao, isi kuli a lu byangule tabo, kono kuli a lu tuse. Bakreste ba niti ba itebuha ka ku bata ku lutiwa ki Jehova. (Mika 4:2) Liketelelo za hae li tiisa lilato la luna la lika za kwa moya ni silikani sa luna ni yena, mi li lu sileleza kwa kukuezo ye sinya ya Satani. Ha lu utwisisa likuka ze mwa milao ya Mulimu, lu bona kuli Jehova u lu luta kuli lu tusehe. Lu lemuha kuli “litaelo za hae ha li na bukiti.” Mi ha lu na ku timezwa.—1 Joani 2:17; 5:3.

“A Mu Zwe mwa Babilona”

22. Majuda ba ba sepahala ba susuezwa ku ezañi, mi ba fiwa lisepiso mañi?

22 Babilona ha i ka wa, kana ku na ni Majuda ba ba ka bonisa pilu ye nde? Kana ba ka itebuha tamulelo ya Mulimu, ku kutela habo bona, ni ku toma sinca bulapeli bo bu kenile? Ee luli. Manzwi a Jehova a’ tatama a bonisa sepo ya hae ya kuli seo si ka ezahala. “A mu zwe mwa Babilona, mu sabe mwa naha ya Makalade! Mu opele ka manzwi a tabile, mu shaele taba ye, mu i zibise mane kwa mafelelezo a lifasi, mu bulele mu li: [Muñ’a] Bupilo u liuluzi mutang’a hae Jakobo! Linako z’a n’a ba zamaisa mwa mahalaupa, ha ba si ka shwa linyolwa. Yena a ba zwiseza mezi mwa licwe; a pazula licwe, mi mezi a pwacuka ku lona.” (Isaya 48:20, 21) Ku polofitiwa kuli batu ba Jehova ba susuezwa ku zwa mwa Babilona ku si na tiyeho. (Jeremia 50:8) Tiululo ya bona i lukelwa ku zibahazwa mane ku yo fita kwa mafelelezo a lifasi. (Jeremia 31:10) Isilaele ha se i zwile mwa Egepita, Jehova n’a file batu ze ne ba tokwa ha ne ba nze ba zamaya mwa lihalaupa. Ka nzila ye swana, u ka babalela batu ba hae ha ba ka zwa mwa Babilona ku kutela habo bona.—Deuteronoma 8:15, 16.

23. Ki bomañi ba ba si ke ba fiwa kozo ki Mulimu?

23 Ku na ni sikuka se siñwi sa butokwa se ba lukela ku hupula Majuda ka za mw’a piliseza Jehova. Ba ba lukile ba kana ba nyanda kabakala libi za bona, kono ha ba na ku sinyiwa. Kono ku ba ba si ka luka ha ku yo cwalo. “Ha ku na kozo ye bulukezwi ba ba maswe, ku bulela [Muñ’a] Bupilo.” (Isaya 48:22) Baezalibi ba ba sa baki ha ba na ku fiwa kozo yeo Mulimu a bulukezi ba ba mu lata. Puluso ha i si ka lelelwa ba ba maswe ku tula tikanyo kamba ba ba sa lumeli. Puluso ki ya ba ba na ni tumelo fela. (Tite 1:15, 16; Sinulo 22:14, 15) Kozo ye zwa ku Mulimu hasi ya ba ba maswe.

24. Kiñi ze ne tisize nyakalalo kwa batu ba Mulimu mwa miteñi ye?

24 Ka 537 B.C.E., kolo ya ku zwa mwa Babilona ne i tisize tabo ye tuna kwa Maisilaele ba ba sepahala. Ka 1919, ku lukuluha kwa batu ba Mulimu mwa butanga bwa Babilona ne ku ba tahiselize nyakalalo. (Sinulo 11:11, 12) Ne ba na ni sepo, mi ne ba itusisize kolo ya ku yandulula musebezi wa bona. Ki niti kuli sikwatanyana seo sa Bakreste ne si tokwa bundume kuli si itusise mikwa ye minca ya ku kutaza mwa lifasi le li na ni kaiñole. Kono ka tuso ya Jehova, ne si twaezi musebezi wa ku kutaza taba ye nde. Ze ezahezi li bonisa kuli Jehova n’a si fuyauzi.

25. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku mamela milao ye lukile ya Mulimu?

25 Kalulo ye ya bupolofita bwa Isaya i koñomeka kuli Jehova u lu luta kuli lu tusehe. Ki kwa butokwa hahulu ku mamela milao ye lukile ya Mulimu. (Sinulo 15:2-4) Haiba lu ikupulisa ka za butali ni lilato la Mulimu, lu ka tusiwa ku latelela z’a bulela Jehova kuli li lukile. Litaelo za hae kaufela ki za ku lu tusa—Isaya 48:17, 18.

[Lipuzo za Tuto]

[Mbokisi fa likepe 133]

Mulimu Ya M’ata Ote Wa Iswala

Jehova n’a bulelezi Maisilaele ba bakwenuheli kuli: “Ni liyeha ku halifa . . . ni isweli.” (Isaya 48:9) Manzwi ao a lu tusa ku utwisisa kuli Mulimu u toma mutala o petehile wa ku sa itusisa maswe m’ata. Ki niti kuli ha yo ya fita Mulimu kwa m’ata. Kona libaka ha lu mu biza kuli Ya m’ata kaufela. Kwa lukela luli h’a ipiza “Ya-Mata-Kaufela.” (Genese 17:1) M’ata a hae ha ku na mw’a felela mi hape u na ni tukelo kaufela kakuli ki yena Muambakani-ya-Pahami wa pupo kamukana ya hae. Kona libaka ha ku si na mutu ya ka ituma pilu ka ku yemisa lizoho la hae kamba ku bulela kuli, “U ezañi?”—Daniele 4:35.

Kono Mulimu u liyeha ku halifa niha ku na ni tokwahalo ya ku sululela buhali bwa hae fa lila za hae. (Nahumi 1:3) Jehova wa kona ku “liyeha ku halifa” mi u talusizwe ka swanelo kuli ha “akufi ku halifa” bakeñisa kuli lilato—isi buhali—kona mukwa wa hae o mutuna. Haiba a sulula buhali bwa hae, kamita ki bo bu lukile, bo bu swanela, ili bo bu sa tuli tikanyo.—Exoda 34:6; 1 Joani 4:8.

Ki kabakalañi Jehova ha ezanga cwalo? Kakuli u likanyeleza ka ku petahala m’ata ote a hae ni mikwa ya hae ye miñwi ye milalu ye mituna, ili butali, katulo ye lukile, ni lilato. U itusisanga m’ata ka ku zamaelela ni mikwa yeo ye miñwi.

[Siswaniso se si fa likepe 122]

Lushango lwa Isaya lwa tukuluho lu tisa seponyana kwa Majuda ba ba sepahala ba ba mwa butanga

[Maswaniso a fa likepe 124]

Majuda ne ba na ni mukwa wa ku nahana kuli za ezize Jehova li ezizwe ki milimu ya maswaniso

1. Ishtar 2. Sitina se si kabisizwe se si zwa mwa Likululu Le Lituna la Babilona 3. Siswaniso sa drakone se si yemela Merodaki.

[Siswaniso se si fa likepe 127]

“Liyeku-yeku le li utwisa butuku” li kona ku patulula kuli milelo ya luna ya ku sebeleza Jehova ki ye minde kamba ki ye maswe

[Maswaniso a fa likepe 128]

Bakreste ba niti ba ipumani mwa linyandiso ze maswe-maswe