Simu ya Edeni​—Kana Nei Liteñi Luli?

MUUNGE kuli muinzi mwa simu. Hakuna lika zemiyaulula, mi hakuna lilata lelibanga teñi mwa muleneñi opatehile lelitahiswa ki limota. Simu yeo ki yetuna mi lika liezwa ka nzila yeswanela. Nto yetabisa hahulu nikufita kikuli, hakuna nto yemibilaeza, munani buikangulo bobunde kwa mubili, hamukuliswi ki lico, miunko, kamba lika zeñwi, mi hamuutwi butuku. Muikola kubuha simu yende yeo.

Muikola kubuha lipalisa za mibala yeminde, mi hasamulaho, mubona nukana yepazima, mi cwale mubona limela zende zeñata ni bucwañi bobuli fa kazazi ni bobuli mwa muluti. Mufukelwa ki ka moya kakalwezi munko wa limela zenunka hande. Muutwa matali a likota hanyanganya, mezi abuba fa macwe, lipina za linyunywani, ni lilata letupanga tukokwani. Hamunze mueza inge bababona lika zeo, kana hamunyolelwi kupila mwa sibaka sesicwalo?

Batu mwa lifasi balumela kuli batu nebasimuluha mwa sibaka sesicwalo. Ka lilimo-limo, batu ba mwa bulapeli bwa Sijuda, bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste, ni bwa Simozilemu balutilwe ka za simu ya Edeni, ili mo Mulimu naabeile bo Adama ni Eva kuli bapile mwateñi. Bibele ibulela kuli nebapila mwa kozo mi nebanani tabo. Bo muuna ni musali bapili bao, nebapilisana hande, nebapila ka kozo ni lifolofolo, mi nebanani silikani sesinde ni Mulimu, yena yanaa bafile sepo ya kupila kuya kuile mwa simu yende yeo.—Genese 2:15-24.

Mahindu ni bona banani mubonelo wabona ka za paradaisi ya kwaikale. Balapeli ba Sibuddha balumela kuli baeteleli ba moya, kamba Mabuddha, bakona kutaha ka nako ifi kamba ifi lifasi halili paradaisi. Mi bulapeli bobuñata bwa mwa Africa bukandekanga makande aswana luli ni zeneezahezi ku bo Adama ni Eva.

Mane taba ya kuli lifasi kwa makalelo nelili paradaisi ifumaneha mwa bulapeli ni lizo zeñata. Muñoli yomuñwi wa litaba za kwaikale, naañozi kuli: “Batu babañata balumela kuli kwa simuluho, lifasi nelili paradaisi, ili mone kupila batu babapetahalile, mi nekunani tukuluho, kozo, tabo, ni lika zeñata, mi batu nebasa hapelezwangi kueza lika zeñwi, nekusina mifilifili kamba lindwa. . . . Bakeñisa kuli batu balumela taba yeo, baikumbuta kupila mwa paradaisi yene balatehezwi ki yona mi babata kupila mwateñi hape.”

Kana makande ao kaufela ni lizo zeo lisimuluha fa nto iliñwi? Kana batu banani muhupulo oswana wo kabakala kuli taba yeo neiezahalile luli? Kana simu ya Edeni nei liteñi luli, mi kana bo Adama ni Eva nebapilile luli mwa simu yeo?

Bahanyezi habalumeli taba yeo. Mwa miteñi ye, ili mo batu babañata balumela litaba kaufela zebabulela ba sayansi, batu baikutwa kuli litaba zecwalo ki za kuikupulela feela kamba ki matangu. Ka bumai, haki batu babasi ba bulapeli feela babahanyeza taba yeo. Baeteleli ba bulapeli babañata balutanga batu kuli simu ya Edeni nesi nto yeneli teñi luli. Batalusanga kuli nekusina sibaka sesicwalo. Babulelanga kuli taba yeama simu ya Edeni neli ya swanisezo feela, ya kuikupulela, matangu, kamba nguli.

Ki niti kuli mwa Bibele kunani linguli. Mane Jesu naabulezi linguli zezibahala hahulu. Nihakulicwalo, Bibele haibuleli za taba ya mwa simu ya Edeni sina nguli, kono sina taba yenebile teñi luli kwamulaho. Haiba litaba zeo nelisika ezahala luli, uzibe halukoni kusepa litaba zeñwi kaufela zeñozwi mwa Bibele. Halunyakisiseñi libaka batu babañwi habahanyeza taba ya kuli simu ya Edeni nei liteñi luli ni kubona haiba mabaka abona autwahala. Mi kihona lukanyakisisa libaka taba yeo haili ya butokwa ku mañi ni mañi waluna.