Ki Sepo Ifi ya Balatiwa Ba Ba Shwile?

“Mutu ha shwa, kana u ka pila hape?” ne ku buzize munn’a ya bizwa Jobo wa kwamulaho ko. (Jobo 14:14, King James Version) Fo kuñwi mina, hape, mu komokile ka za se. Ne mu ka ikutwa cwañi haiba ne mu ziba kuli ne mu ka kopana sinca hape ni balatiwa ba mina ku ba ko ku konahala fa lifasi-mubu fa mwatas’a muinelo o munde?

Ki hande, Bibele i fa sepiso kuli: “Ba ba shwile ba hao ba pile hape! Litupu . . . li zuhe!” Mi hape Bibele i bulela kuli: “Ba ba na ni niti ba ka ka yola sanda sa naha, Ni ku yaha mwateñi ku ya ku ile.”—Isaya 26:19; Lisamu 37:29.

Ku ba luli ni buikolwiso bwa lisepiso ze, lu lukela ku alaba lipuzo ze mutomo: Ki kabakalañi batu ha ba shwa? Ba ba shwile ba kakai? Mi lu kona ku ikolwisa cwañi kuli ba ka pila hape?

Lifu, ni Se Si Ezahala Muta Lu Shwa

Bibele ki ye bonisa ka ku utwahala kuli Mulimu na si ka lela kwa makalelo kuli batu ba ka shwa. Na bupile bo sinyalana ba pili Adama ni Eva, a ba beya mwa lihae l’a paradaisi ya lifasi-mubu ye bizwa Edeni, ni ku ba laelela ku ba ni bana ni ku yandulula lihae la bona l’a Paradaisi mwa lifasi-mubu kamukana. Ne ba ka shwa fela haiba ne ba si ka utwa litaelo za hae.—Genese 1:28; 2:15-17.

Ku tokwa ku itebuha kwa musa wa Mulimu, Adama ni Eva ne ba si ka utwela mi ne ba ezizwe ku lifa koto. “U [ka kutela] mwa mubu,” Mulimu na bulelezi Adama, “wo u zwisizwe ku ona; kakuli u liluli, mi u ka kutela mwa liluli.” (Genese 3:19) Pili a si ka bupiwa Adama na si ka ba teñi; ne li liluli. Mi bakeñisa ku sa utwa kwa hae,  kamba sibi, Adama na atulezwi ku kutela kwa liluli, mwa muinelo wa ku sa ba siyo.

Lifu ki ku sa ba siyo kwa bupilo. Bibele ki ye fa shutano: “Kakuli mupuzo wa sibi ki lifu, kono mpo ya sishemo sa Mulimu ki bupilo bo bu sa feli.” (Maroma 6:23) Ka ku bonisa kuli lifu ki muinelo luli wa ku sa ziba se siñwi, Bibele i bulela kuli: “Ba ba pila ba ziba kuli ba ka shwa; kono ba ba shwile, ha ba na se ba ziba.” (Muekelesia 9:5) Muta mutu ha shwa, Bibele i bulela kuli: “Moya wa bona wa yelela, ba kutela mwa liluli; Isali ka lizazi lona leo, milelo ya bona ya fela.”—Lisamu 146:3, 4.

Nihakulicwalo, nihaike kuli neli fela Adama ni Eva bene ba tulile mulao wa le mwa Edeni, ki kabakalañi kaufela ha lu shwa? Ki kabakala kuli kaufela luna lu pepilwe hasamulaho a foso ya Adama, mi kaufela lu hozize sibi ni lifu ku zwelela ku yena. Sina Bibele ha i talusa kuli: “Sibi sina ha si keni mwa lifasi ka mutu a li muñwi [Adama], mi ka sibi ku keni lifu, kamukwaocwalo lifu li tile kwa batu kaufela kakuli ba ezize sibi kaufela.”—Maroma 5:12; Jobo 14:4.

Niteñi yo muñwi na kana a buza kuli: ‘Kana batu ha ba na moyo wo sa shwi?’ Buñata se ba lutile ka se, mane ni ku bulela kuli lifu ki munyako o isa kwa bupilo bo buñwi. Kono muhupulo wo ha u zwi mwa Bibele. Ka ku fapana, Linzwi la Mulimu li luta kuli ki wena moyo, kuli moyo wa hao ki wena ka sibili, ka mubili wa hao kaufela ni muhupulo wa hao. (Gen. 2:7; Jeremia 2:34; Liprovebia 2:10) Hape, Bibele i bulela kuli: “[Moyo] o eza  sibi, ki ona o ka shwa.” (Ezekiele 18:4) Ki ko ku tokwa ko Bibele i luta kuli mutu u na ni moyo o sa shwi wo punyuhanga lifu la mubili.

Ka M’o Batu Ba Kona ku Pilela Hape

Hasamulaho a sibi ni lifu ha se li keni mwa lifasi, Mulimu a sinula kuli ne li tato ya hae kuli ba ba shwile ba kutisezwe kwa bupilo ili ka taluso ya zuho. Kacwalo Bibele i talusa kuli: “Abrahama . . . a kolwa kuli Mulimu u kona mane ku zusa [mwana hae Isaka] . . . kwa bafu.” (Maheberu 11:17-19) Sepo ya Abrahama ne si ka keluswa, kakuli Bibele i talusa ka za y’a Maata Ote kuli: “Mulimu hasi Mulimu wa ba ba shwile, kono ki wa ba ba pila, Kakuli ku Yena; batu kaufela ki ba ba pila.”—Luka 20:37, 38.

Ee, Mulimu ya Maata Ote haki kuli u na ni mata fela kono hape u lakaza ku zusa batu ba keta. Jesu Kreste yena kasibili na bulezi kuli: “Mu si ke mwa komoka ka taba yeo; kakuli nako ya ta, mo ba ba li mwa mabita kaufela, ba ka utwa linzwi la hae, Mi ba zwe.”—Joani 5:28, 29; Likezo 24:15.

Ne ku sika fita nako ye telele hamulaho a ku bulela se, Jesu a katana ba ba lwezi mufu ba zwa mwa muleneñi wa Isilaele wa Naine. Mucaha ya na shwile ki yena mwana fela wa musali wa mbelwa. Ka ku bona matomola  a hae, Jesu a mu utwela butuku. Cwale, a sutelela kwa situpu, a laela kuli: “Mucaha, na ku bulelela, Zuha!” Mi mucaha a yema, mi Jesu a mu kutiseza ku mahe.—Luka 7:11-17.

Sina mo ne ku ezahezi ku mbelwa, ne ku na ni ku nyakalala ko kutuna muta Jesu ha na potezi munzi wa Jairusi, mubusisi wa sinagoge sa Majuda. Mwana wa musizana wa hae wa lilimo ze 12 na shwile. Kono Jesu ha na fitile mwa ndu ya Jairusi, a ya ku mwana ya shwile mi a li: “Mwanana, Zuha!” Mi a eza cwalo!—Luka 8:40-56.

Hasamulaho, mulikan’a Jesu Lazaro a shwa. Muta Jesu ha sa fitile mwa munzi wa hae, Lazaro na shwile ka mazazi a mane. Nihaike kuli ne li matomola a matuna, kaizel’a hae Mareta na bonisize sepo ka ku bulela kuli: “Ni ziba kuli u ka zuha ka nako ya zuho, ka la mafelelezo.” Kono Jesu a ya kwa libita, a laela licwe kuli li sutiswe, mi a biza kuli: “Lazaro, zwa mo.” Mi a eza cwalo!—Joani 11:11-44.

Cwale nahana ka za se: Muinelo wa Lazaro ne li o cwañi mwahal’a mazazi a mane ha na shwile? Lazaro na si ka bulela ka ku ba kwa lihalimu la nyakalalo kamba mwa lihele la mulilo, ili nto ya n’a kabe a ezize haiba ki mwa na inzi. Kutokwa, Lazaro na shwile luli mwa lifu mi na ka ina cwalo ku fitela “zuho, ka la mafelelezo” kabe Jesu na si ka mu kutiseza kwa bupilo.

Ki niti kuli limakazo ze za Jesu ne li na ni tuso ka nakonyana fela, kakuli bao ba na zusize ne ba shwile hape. Nihakulicwalo, na file buniti lilimo ze 1,900 za kwamulaho kuli, ka mata a Mulimu, ba ba shwile luli ba kona ku pila hape! Kacwalo ka limakazo za hae Jesu na bonisize ka sipimo se si nyinyani seo se si ka ezahala fa lifasi-mubu mwatas’a Mubuso wa Mulimu.

Muta Mulatiwa H’a Shwa

Muta lifu ili sona sila ha li mi wela, matomola a mina a kona ku ba a matuna, nihaike kuli ne mu ka ba ni sepo  mwa zuho. Abrahama na na ni tumelo ya kuli musal’a hae u ka pila hape, niteñi lu bala kuli: “Abrahama a ta kwa maswabi, ku lila Sara.” (Genese 23:2) Mi ku cwañi ka za Jesu? Muta Lazaro ha na shwile, a “tabeha mwa pilu mi a sisimuha” mi hasamulaho a “lila.” (Joani 11:33, 35) Kacwalo, muta mutu ye mu lata ha shwa, ha ku bonisi bufokoli ku lila.

Muta mwana ha shwa, luli ku banga ko ku tata sihulu-hulu ku mahe. Bibele i lemuha matomola a matuna ao me a kona ku ba ni ona. (2 Malena 4:27) Mi kamaniti, ku banga ko ku tata ku ndat’ahe ya shwezwi. “Kabe ku shwile na, isi wena,” Mulena Davida a lila mwan’a hae Abisalome ha na shwile.—2 Samuele 18:33.

Niteñi, kakuli mu na ni sepo ye tiile mwa zuho, maswabi a mina a na ku fitelela. Sina Bibele ha i bulela, ne “mu si ke mwa ina mwa maswabi, sina ba bañwi ba ba si na sepo.” (1 Matesalonika 4:13) Ka ku fapahana, mu ka sutelela fakaufi mwa tapelo ku Mulimu, mi Bibele ki ye sepisa kuli “u ka mi tiisa.”—Lisamu 55:22.

Konji haiba ku bonisizwe, ku amiwa kwa mañolo kaufela a mwa Bible ku zwa mwa Bibele Ye Kenile, hatiso ya 1951.