Libaka Ha Lu Lukela Ku Ziba Libizo La Mulimu

“MUTU NI MUTU ya biza libizo la Jehova u ka piliswa.” (Maroma 10:13) Ka ona manzwi ao muapositola Paulusi n’a koñomokile ka m’o libizo le li li la butokwa hahulu ku luna. Taba ya hae i lu kutiseza kwa puzo ya luna ya makalelo ye li: Ki kabakalañi Jesu ha n’a beile ku ‘keniswa,’ kamba ku ‘twekiswa,’ kwa libizo la Mulimu kwa makalelo fela a Tapelo ya hae ye Mutala, ku fita litaba ze ñwi ze ñata za butokwa? Kuli lu kone ku utwisisa se, lu tokwa ku ziba hande litaluso za manzwi a mabeli a’ mutomo.

Sa makalelo, kanti manzwi a ku ‘kenisa,’ kamba ku ‘twekisa,’ a talusa ntomañi kasibili? Kasibili a talusa: “ku kenisa sika.” Kono kana libizo la Mulimu ha ki le li kenile kale? Ka niti luli ki le li kenile. Ha lu kenisa libizo la Mulimu, ha lu li ezisi ku ba le li kenile ku fita m’o li inezi. Ka ku fapahana lwa lumela kuli ki le li kenile, ku li beya kwatuko, ni ku li inga ka likute le li pahami ka ku fitisisa. Muta lu lapelela libizo la Mulimu kuli libe le li kenile, lu talimela kwapili kwa nako yeo muta pupo kamukana i ka li kuteka sina le li kenile.

Sa bubeli, kanti ki sikamañi se si iputezi kasibili mwa linzwi la “libizo”? Lu se lu boni kuli Mulimu u na ni libizo, Jehova, ni kuli libizo la hae li fumanwa ha likiti-kiti mwa Bibele. Lu se lu ambozi, hape, ka za butokwa bwa ku kutiseza libizo leo mwa libaka za lona ze nepahezi mwa mañolo a Bibele. Haiba libizo li siyo teñi m’o, kanti manzwi a wa Lisamu a kona ku talelezwa kamukwaufi a li: “Ba ba ziba libizo la hao ba ka ku sepa, kakuli wena Jehova ha u hani ba ba ku bata.”—Lisamu 9:10.

Kana ku ‘ziba libizo la Mulimu’ ku ama fela ku ba ni zibo ya mwa toho ya kuli libizo la Mulimu mwa Siheberu ki YHWH, kamba mwa Sikuwa ki Jehova? Kutokwa, ku talusa se si tuna ku fita seo. Muta Mushe ha n’a inzi fa lilundu la Sinai, “Jehova a shetumukela mwa lilu mi a yema ni yena [Mushe] m’o mi a talusa libizo la Jehova.” Kana ona ku talusiwa k’o kwa libizo la Jehova ne ku ama cwalo ni sikamañi? Ne li taluso ya tulemeno twa hae: “Jehova, Jehova, ki Mulimu y’a na ni makeke ni musa, ya s’a akufi ku halifa, ya tezi sishemo, ya na ni niti.” (Exoda 34:5, 6) Hape, nako nyana pili lifu la hae li si ka fita, Mushe n’a bulezi kwa Maisilaele kuli: “Ni ka bulela libizo la Jehova.” Ki sifi se ne si latelezi? Neli ku taluswa kwa tulemeno twa Hae to tu makaza, mi cwale ni lundululo ya seo Jehova n’a si petile kwa neku la Isilaele bakeñisa Libizo la Hae. (Deutronoma 32:3-43) Ka lona libaka le, ku ziba libizo la Mulimu ku talusa ku ituta seo libizo le li si yemela ni ku lapela Mulimu y’o a na ni lona.

Sina Jehova ha kopanyize libizo la hae ni tulemeno twa hae, milelo ni likezo za hae, lwa kona ku bona libaka Bibele ha i bulela kuli libizo la Mulimu li kenile. (Livitike 22:32) Ki la bulena, le li tuna, le li ngagamisa ili le li pahami ka ku fitisisa. (Lisamu 8:1; 99:3; 148:13) Ee, libizo la Mulimu ha ki sizibelo fela. La mu yemela sina mutu. Ne si libizo la swalelele fela le ne li na ni ku itusiswa ka nako  nyana mi hamulaho ni ku yolwa ki malumbatina a cwale ka “Mulena.” Jehova yena kasibili n’a bulezi ku Mushe kuli: “‘Jehova . . .’ Ki lona libizo la ka kamita, mi ka lona mu ka ni hupula mwa linako kaufela, ku ya ku ile.”—Exoda 3:15.

Ni h’a ka satalala, mutu ni kamuta h’a na ku kona ku zwisa libizo la Mulimu fa lifasi-mubu. “‘Kuzwa kwa matahelo a lizazi, ku ya kwa malikelelo, libizo la ka ki le li tuna mwahal’a macaba; mi mwa mabaka kaufela, insense i cisezwa libizo la ka, mi ku tahiswa linubu ze kenile; kakuli libizo la ka ki le li tuna mwahal’a macaba,’ ku bulela Jehova wa limpi.”—Malaki 1:11; Exoda 9:16; Ezekiele 36:23.

Ka lona libaka le, ku keniswa kwa libizo la Mulimu ki taba ye tuna hahulu ku fita taba ifi kamba ifi. Milelo ya Mulimu kamukana i iputezi fa libizo la hae. Manyando a mufuta wa mutu n’a kalile muta Satani a n’a kalile ku silafaza libizo la Jehova ka ku Mu biza lihata, ka mubulelelo, ni kuli ha swaneli ku busa mufuta wa mutu. (Genese 3:1-6; Joani 8:44) Konji fela muta libizo la Mulimu ha li ka twekiswa ka ku tala kona mufuta wa mutu u ka ikola tukuluho kwa lika ze maswe ze zwile mwa buhata bwa Satani. Ki lona libaka Bakreste ha ba lapelela ka tundamo ku keniswa kwa libizo la Mulimu. Kono ku na ni lika ze ñwi ze lu kona ku eza, hape, ili ku likenisa.

Lu Kona Cwañi Ku Kenisa Libizo La Mulimu?

Nzila iliñwi ki ku bulela ku ba bañwi ka za Jehova ni ku supa kwa Mubuso wa hae ka Kreste Jesu sina yona sepo fela ya mufuta wa mutu. (Sinulo 12:10) Ba bañata ba sweli ba eza se, ili ku taleleza manzwi a bupolofita bwa Isaya mwa lizazi la cwale a li: “Ka lizazi leo mu ka li: ‘Ha mulumbeke Jehova! Mu lapele libizo la hae. Mu babaze limakazo za hae mwahal’a macaba. Mu bubanise libizo la hae le li pahami. Ha mu opelele Jehova, kakuli za ezize ki ze nde, ze tuna hahulu. Li zibiswe mwa lifasi kamukana.’”—Isaya 12:4, 5.

Nzila ye ñwi ki ku buluka milao ni litaelo za Mulimu. Jehova n’a bulelezi sicaba sa Isilaele kuli: “Mu tokomele milao ya ka, mi mu ye ka yona. Kina Jehova. Mu sike mwa shwaula libizo la ka le li kenile, ku kena kwa ka ku bonahalele mwahal’a bana ba Isilaele. Ki na Jehova ya mi kenisa.”—Levitike 22:31, 32.

Kanti ku buluka kwa Maisilaele Mulao wa Jehova ne ku kenisa cwañi libizo la hae? Mulao ne u filwe kwa Maisilaele ka ku toma fa libizo la hae. (Exoda 20:2-17) Ka lona libaka le, ha ne ba buluka Mulao, ne ba bonisa likute le li lukile mi ili le li tuna kwa libizo leo. Fahalimu a seo, libizo la Jehova ne li li fahalimu a Maisilaele ka ku ba sicaba. (Deutronoma 28:10; 2 Makolonika 7:14) Ha ne ba eza likezo ze lukile, se ne si tisize tumbo ku yena, sina inge mwana wa likezo za muzamao o munde a tisa likute ku ndatahe.

Kwa lineku le liñwi, muta Maisilaele ha ne ba palezwi ku buluka Mulao wa Mulimu, ne ba silafalize libizo la hae. Ka yona nzila ye, libi ze cwale ka ku ezeza milimu ya buhata litabelo, ku konka ka za buhata, ku hatelela ba ba shebile  ni ku eza buhule li talusizwe mwa Bibele sina ze ‘silafaza libizo la Mulimu.’—Livitike 18:21; 19:12; Jeremia 34:16; Ezekiele 43:7.

Ka nzila ye swana, Bakreste ba se ba filwe litaelo mwa libizo la Mulimu. (Joani 8:28) Mi ni bona, hape, ba abana hamoho ni ‘batu ba ba sumekezwi libizo la Jehova’ (Likezo 15:14) Ka lona libaka le, Mukreste ya lapela ka buniti kuli, “Libizo la hao a li be le li kenile” u ka kenisa libizo leo mwa bupilo bwa hae ka ku buluka litaelo kamukana za Mulimu. (1 Joani 5:3) Se ne si ka kopanyeleza cwalo hape ni ku buluka litaelo ze filwe ki Mwan’a Mulimu, Jesu, ili y’o kamita n’a file tumbo ku Ndatahe.—Joani 13:31, 34; Mateu 24:14; 28:19, 20.

Busihu pili a si ka bulaiwa, Jesu n’a tunafalize butokwa bwa libizo la Mulimu kwa Bakreste. Hamulaho a ku bulela ku Ndatahe kuli: “Ni ba zibisize libizo la hao, mi ni kana ni ba zibisa lona,” u zwelapili ku talusa kuli, “Lilato l’o ni latile ka lona li be ku bona, ni na, ni be ku bona.” (Joani 17:26) Ku ituta kwa balutiwa libizo la Mulimu ne ku ama cwalo ni ku fita kwa bona fa ku ziba ka butu lilato la Mulimu. Jesu n’a ku bisize ku ba ko ku konahala ku bona kuli ba fite fa ku twaelana ka ku tala ni Mulimu sina Ndat’a bona ya lilato.—Joani 17:3

Ka M’o Li Ku Amela

Kwa mukopano wa mwa mwanda wa pili wa baapositola ba Sikreste ni banna bahulu ba mwa Jerusalema, mulutiwa Jakobo n’a bulezi kuli: “Simoni u mi taluselize mw’a kalezi pili Mulimu ku talima bahedeni, kuli mwahal’a bona a ipatele sicaba se si sumekelwa libizo la hae.” Kana wa kona ku zibiwa ni bao Mulimu a nga sina “sicaba se si sumekelwa libizo la hae” haiba u palelwa ku itusisa ni ku lwala lona libizo leo?—Likezo 15:14.

Nihaike ba bañata ha ba tabeli ku itusisa libizo la Jehova, mi batoloki ba bañata ba Bibele ba li zwisize mwa litoloko za bona, batu ba ba eza bolule-lule ku potoloha lifasi ba amuhezi tohonolo ya ku lwala libizo la Mulimu, ku itusisa lona isiñi mwa ku lapela fela kono hamoho cwalo ni mwa lingambolo za ka zazi ni zazi, ni ku li zibahaza ku ba bañwi. Haiba mutu n’a bulela ku wena ka za Mulimu wa Bibele ni ku itusisa libizo la Jehova, kana u ka mu hupulela ku ba mwa sikwata sifi sa bulapeli? Ku na ni sikwata si li siñwi fela mwa lifasi se si itusisa libizo la Mulimu kamita mwa bulapeli bwa bona, sina ka m’o ne ba ezelize balapeli ba hae mwa linako za ikale. Ki Lipaki za Jehova.

Libizo la Lipaki za Jehova ili leo mutomo wa lona u mwa Bibele li zibahaza bona Bakreste ba sina ‘sicaba se si sumekezwi libizo la hae.’ Ki ba ba ikuhumusa ka ku lwala ona libizo leo, kakuli ki lona leo Jehova Mulimu yena kasibili a li file balapeli ba hae ba niti. Kwa Isaya 43:10, lu bala kuli: “‘Ki mina Lipaki za ka,’ ku bulela Jehova, ‘ni mutanga wa ka ye ni ketile.’” Kanti Mulimu n’a talusa mañi fa? Mu nahanisise fa litimana ze ñwi za kwa makalelo.

Mwa litimana za 5 ku isa 7 ili za kauhanyo ye swana, Isaya u bulela kuli: “U sike wa saba; kakuli ni na ni wena! Ni ka kutisa bana ba hao ba zwe kwa upa, ni ba kubukanye ba zwe kwa wiko. Ni ka bulelela mutulo, nili: ‘Kutisa! Ni kwa mbowela nili, si hanisi! Bana ba ka ba bashimani u ba kutise mwa linaha ze kwahule, ba basizana u ba zwise kwa mafelelezo a lifasi. Kutisa kaufela ba ba biziswa ka libizo la ka be ni ezize kuli ni bubekehe.’” Mwa lizazi la luna, ona litimana zeo li supa kwa batu ba Mulimu kasibili ili bao a kubukanyize ka ku zwelela mwa macaba kaufela ili kuli ba mu lumbeke ni ku ba Lipaki za hae. Kamukwaocwalo libizo la Mulimu ha li mu  zibahazi fela kono hape li tusa ku zibahaza batanga ba hae ba niti fa lifasi-mubu kacenu.

Limbuyoti Ze Zwelela Mwa Ku Ziba Libizo La Mulimu

Jehova u bukeleza bao ba ba lata libizo la hae. Wa Lisamu n’a bulezi kuli: “Kakuli lilato la hae u li isize ku na kabakaleo ni ka mu lamulela. Ni mu beye fo ku lumbile, kakuli u zibile libizo la ka.” (Lisamu 91:14) Hape wa ba hupula: “Cwale ba ba saba Jehova ba bulelisana hamoho, mutu ni mutu ni wa habo; mi Jehova a teleza ka zebe, mi a utwa. Mi buka ya kupuzo ya ñolwa fapil’a hae, ya ñolelwa ba ba saba Jehova, ni ba ba tokomela libizo la hae.”—Malaki 3:16.

Kamukwaocwalo, lituso ze zwa fa ku lata libizo la Mulimu ha li sika ciñekela fa bupilo bo fela. Jehova u sepisize bupilo bwa ku ya ku ile mwa tabo fa Paradaisi ya lifasi-mubu kwa mufuta wa mutu o ipeya ku utwa. Davida n’a buyelezwi ku ñola kuli: “Kakuli ba ba maswe ba ka yundiswa, kono ba ba sepile Jehova ki bona ba ba ka luwa lifasi-mubu. Kono ba ba ishuwa ba ka luwa lifasi-mubu, ba ka ikola kozo ye tuna.”—Lisamu 379, 11.

Se si ka konahala ka mukwaufi? Jesu n’a file kalabo. Mwa tapelo ya hae ye swana ye Mutala ili m’o n’a lu lutile ku lapela kuli, “Libizo la hao a li be le li kenile,” n’a ekelize kuli: “Ku tahe Mubuso wa hao; se si latwa ki wena si ezwe mwa lifasi, m’o si ezezwa kwa lihalimu.” (Mateu 6:9, 10) Ee, Mubuso wa mwa mazoho a Jesu Kreste u ka kenisa libizo la Mulimu ni ku tisa miinelo ye minde kwa lifasi-mubu le. U ka be u zwisize bumaswe ni ku zwisa ndwa, misunga, lukupwe, matuku ni lifu.—Lisamu 46:8, 9; Isaya 11:9; 25:6; 33:24; Sinulo 21:3, 4.

Mwa kona ku ikola bupilo bwa ku ya ku ile mwatas’a Mubuso. Kamukwaufi? Ka ku fita fa ku ziba Mulimu. “Mi bupilo bo bu s’a feli, ki kuli ba ku zibe, wena, Mulimu a nosi wa niti, ni y’o u lumile, yena Jesu Kreste.” (Joani 17:3) Lipaki za Jehova ba ka ba ba ba tabile ku mi tusa kuli mu kone ku ba ni yona zibo ye fa bupilo yeo.—Likezo 8:29-31.

Ku na ni sepo ye li litaba ze mwa kabukanyana mo li mi file kutwisiso ya kuli Mubupi u na ni libizo la hae le li mu konka ili le li butokwa hahulu-hulu ku yena. Li swanela ku ba le li butokwa hahulu-hulu ku mina. Haike mu izibele butokwa bwa ku ziba ni ku itusisa libizo leo, sihulu mwa ku lapela.

Mi haike mu be ni tundamo ya ku bulela sina mupolofita Mika mwa n’a bulelezi ka bundume lilimo ze ñata ze mianda-anda ili ze felile kuli: “Kakuli macaba a zamaya, se siñwi ni se siñwi, ka libizo la Mulimu wa sona; haili luna, lu ka zamaya ka libizo la Jehova Mulimu wa luna, kamita ni ku ya kuile.”—Mika 4:5.

[Manzwi a fa likepe 28]

‘Ku ziba libizo la Mulimu’ ha ku talusi fela ku ba ni zibo ya mwa toho ya buniti bwa kuli libizo la hae ki Jehova

[Manzwi a fa likepe 30]

Libizo la Jehova ki la ‘silena, le li tuna, le li ngangamisa mi ili le li pahami ka ku fitisisa.’ Milelo ya Mulimu kaufel’a yona i iputa-putezi mwa libizo la hae.

[Mbokisi fa likepe 29]

Taba ye mwa hatiso ye bizwa Anglican Theological Review (October 1959), Dr. Walter Lowrie n’a koñomekile butokwa bwa ku ziba libizo la Mulimu. N’a ñozi kuli: “Mwa bupilo bwa luna bwa butu ki kwa butokwa hahulu-hulu ku ziba libizo kasibili, libizo la ka butu, la y’o lu lata, y’o lu bulela ku yena, mane ni y’o lu bulela ka za hae. Kacwalo ka ku nepahala hahulu ki nto ye swana ni muinelo wa mutu ku Mulimu. Mutu ya sa zibi Mulimu ka libizo la hae ha zibi Mulimu kasibili sina mutu, mi h’a na twaelano ya ku bulela ni yena (ili nto ye taluswa ki tapelo), mi h’a koni ku mu lata, haiba a mu ziba fela sina mata a’ si mutu.”