Mu Ikole Bupilo bwa Lubasi

Kana mabasi a kona ku ba ni tabo luli?

Seo si konahala cwañi?

 Kana mwa ziba mabasi afi kamba afi a swalisani ni a na ni tabo sina ao a boniwa mwa trakiti ye? Mabasi kai ni kai a sweli ku shandauka. Telekano, kutokwa silelezo fa musebezi, butata bwa ku ba mushemi mwa buinosi, ze zwafisa—kaufel’a zona zeo li ekeza kwa likayamana. Caziba wa za bupilo bwa lubasi na itilelezi kuli: “Ku to fita cwale, ku shandauka kwa mayemo a lubasi ki nto ye zibiwa ki mañi ni mañi.”

Ki kabakalañi mabasi kacenu ha bonganiswa ki butata bo butuna cwalo? Lu kona ku ikola cwañi bupilo bwa lubasi?

Mo lu Tahezi Lubasi

Ku alaba lipuzo zeo, lu tokwa ku ziba simuluho ya linyalo ni ya lubasi. Kakuli haiba zeo ne li kile za ba ni Musimululi—Mubupi—lilama za lubasi ba swanela ku talimela ku yena kwa neku la ketelelo, kakuli u kona ku ziba hande kaku fitisisa ka mo lu kona ku ikolela bupilo bwa lubasi ka ku tala.

Ka ku makalisa luli, ba bañata ba lumela kui tukiso ya lubasi ne i si na Musimululi. Buka ye bizwa The Encyclopedia Americana i talusa kuli: “Bocaziba ba bañwi ba ikutwa ku susuezwa ku batisisa makalelo a linyalo kuli a zwelela fa muinelo wa lifolofolo ze kwatas’a mutu wa ku zamaya ka bubeli-bubeli.” Niteñi, Jesu Kreste na bulezi ka za ku bupiwa kwa munna ni musali. N’a amile ku ze ñolwa za makalelo za Bibele sina ona mutomo ni ku bulela kuli: “Cwalehe, Mulimu s’a kopanyize hamoho, mutu a si ke a si kauhanya.”—Mateu 19:4-6.

 Kacwalo Jesu Kreste u nepile. Mulimu ya butali na bupile batu ba pili ni ku lukisa za bupilo bwa lubasi bwa tabo. Mulimu na kopanyize hamoho batu ba pili mwa linyalo ni ku bublela kuli munna u “ka kumalela musal’a hae; mi ba ka ba nama i li ñwi fela.” (Genese 2:22-25) Kacwalo, kana i kona ku ba kuli butata bwa kacenu bwa lubasi bu tahiswa ki ndongwamo ya mipilelo ye lwanisa lipimo ze tomilwe ki Mubupi mwa Linzwi la hae, yona Bebele?

Ki Ifi Nzila ya ku Kondisa Lika ka Yona?

Sina ha mu itemuhezi ku si na ku kakanya, lifasi la cwale li zusezapili licisehelo za ka butu ni talelezo ya milelo ya  ka butu. Mubuluki wa sikwama sa mali na taluselize sitopa se ne si feza lituto za sona kwa sikolo se si pahami mwa United States kuli, “Mukwañuli ni ku zwelapili ku ikutwa hande wena ka sibili.” Kono ku ndongwama maluwo a kwa mubili ha ku tahisi ku kondisa lika. Lilato la sifumu, ka buniti fela, ki lo luñwi lwa mabeta a matuna ka ku fitisisa mwa bupilo bwa lubasi kakuli li tibela swalisano mwahal’a batu ni ku byangula batu nako ni mali. Ka ku fapahana, a mu nyakisise fela mashitanguti a mabeli a Bibele ka m’o a lu tuseza ku bona nto ye li ya butokwa kwa tabo.

“Se si na ni tuso ki ku ca miloho fela mo ku na ni lilato; isi ku ca komu ye nunile mo ku na ni toyano.”

“Se si na ni tuso ki ku ca buhobe ñatu-ñatu, mo ku na ni kozo, ku fita ku ina mwa ndu ye tezi linama, mo ku na ni lifapano.”

Liproverbia 15:17; 17:1.

Ki a m’ata, nji cwañi? A mu hupule fela ka mo ne li ka bela le li fapahana lifasi kambe mabasi kamukana na ka kumalela ku zona likuka ze butokwa zeo! Bibele hape i fa ketelelo ye butokwa ka mo lilama za lubasi ba swanela ku sebelezana yo muñwi ni yo muñwi. A mu nyakisise fela litaelo ze sikai ze i fa.

Banna: ‘Mu late musal’a mina sina mubili wa mina.’—Maefese 5:28-30.

Ki taelo ye bunolo, kono ki ye sebeza hahulu! Bibele hape i laelela munna ku ‘fa likute ku musal’a hae.’ (1 Pitrosi 3:7) U eza seo ka ku mu fa mamelelo ye ipitezi, ku kopanyeleza ni pabalelo ye lilato, kutwisiso, ni manzwi a koñomeka swalisano. Hape u’ nga maikuto a hae ku ba a butokwa ni ku teeleza ku yena. (Mu bapanye Genese 21:12.) Kana ha mu lumeli kuli lubasi lufi kamba lufi lu ka fumana tuso haiba munna a’  nga musal’a hae ka mamelelo ye tuna, sina yena mwa na ka batela k’u ngelwa?—Mateu 7:12.

Basali: “[Mu] kuteke munn’a [mina].”—Maefese 5:33.

Musali u ekeza kwa tabo ya lubasi ka ku tusa munn’a hae ku taleleza likalulo ze buima za buikalabelo bwa hae. Seo ki sona se ne si lelilwe, kakuli Mulimu na tahisize musali ku ba “mulikani ya swana ni yena.” (Genese 2:18) Kana mwa kona ku itebuha mbuyoti ye ba teñi kwa bupilo bwa lubasi muta musali a fa likute ku munn’a hae ka ku fa kemelo kwa likatulo za hae ni ku swalisani ni yena mwa ku taleleza likonkwani za lubasi?

Balikani ba mwa Linyalo: “Banna ni basali ba lukela ku sepahala yo muñwi ku yo muñwi.”—Maheberu 13:4, “Today’s English Version.”

Muta ba sepahala, bupilo bwa lubasi luli bu fumana tuso. Bubuki hañata bu shandaula lubasi. (Liproberbia 6:27-29,32) Ka mukwa o butali, kacwalo he, Bibele i susueza kuli: “U tabele musal’a hao wa bunca bwa hao, ... U ka sutelela cwañi kwa sifuba sa musali u sili?”—Liproverbia 5:18-20.

Bashemi: ‘Mu lute bana ba mina nzila ye ba swanezi ku zamaya ka yona.’—Liproverbia 22:6.

Muta bashemi ba fa nako ni mamelelo kwa bana, bupilo bwa lubasi luli bu ka kondoloka. Kacwalo, Bibele i susueza bashemi ku luta bana ba bona likuka ze lukile ‘ha ba li mwa ndu ya bona ni ha ba li mwa nzila ni ha ba lobala ni ha ba zuha.’ (Deuteronoma 11:19) Bibele hape i bulela kuli bashemi ba swanela ku bonisa kuli ba lata bana ba bona ka ku ba fa kalimelo.—Maefese 6:4.

Bana: “Bana, mu utwe bashemi ba mina ku Mulena, kakuli ki tukelo.”—Maefese 6:1.

Ki niti, mwa lifasi le le li na ni bumaswe, haki ko ku bunolo kamita ku utwa bashemi ba mina. Niteñi, kana ha mu lumeli kuli ki nzila ye butali ku eza seo Musimululi wa lubasi a lu taluseza? W’a ziba nto ye nde ka ku fitisisa mwa ku eza bupilo bwa lubasi lwa luna ku ba ni tabo ye tuna. Kacwalo mu like ka t’ata ku utwa bashemi ba mina. Mu be ni tundamo ya ku pima  miliko ye miñata ya lifasi ya ku eza nto ye maswe.—Liproverbia 1:10-19.

Ka sipimo seo silama ufi ni ufi wa lubasi a sebelisa kelezo ya Bibele, bupilo bwa lubasi bu ka fumana tuso. Lubasi ha lu na ku ikola fela bupilo bo bunde ona cwale kono lu ka ba ni tibelelo ya nako ya kwapili ye makaza mwa lifasi le linca le li sepisizwe ki Mulimu. (2 Petrosi 3:13; Sinulo 21:3,4) Kacwalo ha mu u eze sina mukwa wa lubasi ku ituta Bibele hamoho! Mabasi a’ fita ku bolule-lule se a fumani ketelelo ye filwe mwa buka ye na ni maswaniso a mande hahulu ya Sinotolo kwa Tabo Ya Lubasi ku ba tuso ya sakata.

Konji haiba ku bonisizwe, ku amiwa kwa mañolo kaufela a mwa Bibele ku zwa mwa Bibele Ye Kenile, hatiso ya 1951.