Kauhanyo 8

‘Ku Lwanisana ni Mioya Ye Maswe’

1. Ki kabakalañi sihulu ha lu swanela ku isa mamelelo kwa misebezi ya mioya ye maswe?

BATU ba bañata ba sheununanga taba ya kuli ku na ni mioya ye maswe. Kono taba yeo haki ya lishea. Batu ni ko ba lumela ni ko ba sa lumeli, mioya ye maswe i teñi, mi i lika ku tahisa sineneketo ku mañi ni mañi. Balapeli ba Jehova ni bona ya ba ama. Mane ki bona sihulu be i lwanisa. Muapositola Paulusi u lu lemusa taba yeo ka ku bulela kuli: “Ndwa ya luna ha i lwani ni mali ni nama, kono i lwana ni milonga [ye sa bonahali], ni mibuso, ni malen’a lifasi le, le li lififi, ni mioya ye lunya [“ye maswe,” NW] ye mwa mabaka a kwa lihalimu.” (Maefese 6:12) Mwa linako za luna, sineneketo ye tahiswa ki mioya ye maswe ki ye tuna ku fita haisali kakuli Satani u lunduzwi mwa lihalimu mi u halifile, kakuli wa ziba kuli nako ya hae ki ye kuswani.—Sinulo 12:12.

2. Lu kona cwañi ku tula mwa ndwa ye lu lwana ni libupiwa za moya ze m’ata?

² Kana ku tula mwa ndwa ye lwaniwa ni libupiwa za moya ze m’ata kwa konahala? Ee, kono ku konahala fela ka ku itinga ku Jehova ka ku tala. Lu lukela ku teeleza ku yena ni ku utwa Linzwi la hae. Ka ku eza cwalo, lu kona ku silelezwa kwa kolofalo ya kwa mubili, ya muzamao, ni ya mwa maikuto ye ba ipumana ku yona ba ba zamaiswa ki Satani.—Jakobo 4:7.

 Malena ba Lifasi Ba Ba mwa Mahalimu

3. Satani u lwanisa hahulu-hulu bomañi, mi ili ka nzila ifi?

³ Jehova u lu taluseza hande muinelo wa lifasi ka mwa u bonela ku zwelela kwa lihalimu. N’a file muapositola Joani pono ili m’o Satani n’a bonisizwe ku ba “drakoni ye fubelu, ye tuna.” Ha ne ku ka konahala, n’a ka miza Mubuso wa Mulimu wa Bumesiya ha ne u tomilwe fela mwa lihalimu ka 1914. Satani ha n’a palezwi ku eza cwalo, a lwanisa hahulu-hulu bayemeli ba Mubuso w’o ba fa lifasi-mubu. (Sinulo 12:3, 4, 13, 17) Satani n’a ka lwana cwañi yona ndwa yeo? Ka bayemeli ba hae ba batu.

4. M’ata a mibuso ya batu a zwelela ku mañi, mi lu ziba cwañi seo?

⁴ Ku tuha f’o, Joani n’a bonisizwe sibatana se ne si na ni litoho ze 7 ni manaka a’ lishumi. Sibatana seo ne si na ni m’ata “fahalimu a masika kaufela, ni macaba, ni lipuo, ni mishobo.” Sibatana seo si yemela za bupolitiki kaufela mwa lifasi. Joani n’a taluselizwe kuli “Drakoni [Satani Diabulosi] ya t’o si fa mata a yona, ni lubona lwa yona, ni taelo ye tuna.” (Sinulo 13:1, 2, 7) Ee, Satani ki yena ya fa m’ata kwa mibuso ya batu. Kacwalo, sina ka mwa n’a ñolezi muapositola Paulusi, “malen’a lifasi” luli ki “mioya ye maswe ye mwa mabaka a kwa lihalimu,” ili yona ye zamaisa lipuso za batu. Ba ba bata ku lapela Jehova kaufela ba tokwa ku lemuha taluso ye tezi ya seo.—Luka 4:5, 6.

5. Babusi ba bupolitiki cwale ba kopanyezwa kwañi?

⁵ Nihaike babusi ba bañata ba bupolitiki ba ipala ku ba balapeli, ha ku na sicaba se si ipeya kwatas’a puso ya Jehova kamba ku ya Mulena y’a ketile, yena Jesu Kreste.  Kaufel’a bona ba lika ka t’ata ku ipulukela m’ata a bona. Kacenu, ka mo i bonisize taba ye mwa Sinulo, “mioya ya badimona” i sweli ku kopanyeza babusi ba lifasi kwa “ndwa ya lizazi le lituna la Mulimu Ya-Mata-Kaufela” kwa Armagedoni.—Sinulo 16:13, 14, 16; 19:17-19.

6. Ki kabakalañi ha ku tokwahala tokomelo kuli lu pime ku abana mwa ku yemela muinelo wa linto wa Satani?

⁶ Ka zazi, bupilo bwa batu bu sineneketwa ki lifapano ku za bupolitiki, za nyangela, za mali, ni za bulapeli. Zeo li tahisa likauhano mwahal’a batu. Ku zona lifapano zeo, hañata batu ba bonisanga sicaba, puo, mushobo, kamba sikwata sa batu se ba yemela. Ba ezanga cwalo ka likezo kamba ka lipulelo. Nihaiba f’o batu ba sa amiwi luli mwa fapano, hañata ba ipumananga ku ba ba ba yemela lineku le liñwi. Kono ku si na taba ni nto kamba mutu ye ba yemela, ki mañi luli ye ba yemela? Bibele i talusa hande-nde kuli: “Lifasi kamukana li lapalezi mwatas’a ya maswe.” (1 Joani 5:19) Kacwalo, mutu u kona cwañi ku pima ku yaululwa ni batu ba bañwi kaufela? U kona fela ku eza cwalo ka ku yemela ka ku tala Mubuso wa Mulimu ni ku sa wela kwa lineku lifi kamba lifi ku za lifapano za lifasi.—Joani 17:15, 16.

Linzila Ze Sa Lemusehi za Ya Maswe

7. Butali bwa Satani bu boniswa cwañi ki ku itusisa kwa hae bulapeli bwa buhata?

⁷ Ku zwelela kwaikale, Satani u itusisize nyandiso ya ka mulomo kamba ya luli kwa ku yaulula batu kwa bulapeli bwa niti. Hape u itusisize linzila ze sa lemusehi, ili likezo ze butali ni tushambwe to tu sa lemusehi. Ka butali u bulukile ba bañata mwa lififi ka ku itusisa bulapeli bwa buhata, ili ku ba nahanisa kuli ba sebeleza Mulimu. Ka ku sa ba ni zibo ye nepahezi ya Mulimu ni  lilato la ku lata niti, ba kana ba hohiwa ki lisebelezo za bulapeli za mabibo ni ze ama maikuto kamba ku tabiswa ki limakazo. (2 Matesalonika 2:9, 10) Kono lu lemuswa kuli nihaiba ku ba ba kile ba ba mwa bulapeli bwa niti, “ba bañwi ba ka zwa mwa tumelo, ba kumalele mioya ye puma, ni lituto za badimona.” (1 Timotea 4:1) Seo si kona cwañi ku ezahala?

8. Satani u kona cwañi ku lu kukueleza mwa bulapeli bwa buhata niha ne lu lapela Jehova kwamulaho?

⁸ Ka butali, Diabulosi u itusisa bufokoli bwa luna. Kana lu sa saba batu? Haiba ku cwalo, lu kana lwa palelwa ku tiyela sineneketo ya bahabo luna ni lindambo ya ku abana mwa likezo ze simuluha mwa bulapeli bwa buhata. Kana lwa ikuhumusa? Haiba ku cwalo, lu kana lwa filikana ha lu elezwa kamba ba bañwi ha ba sa amuheli mihupulo ya luna. (Liproverbia 15:10; 29:25; 1 Timotea 6:3, 4) Ku fita ku cinca mubonelo wa luna kuli lu latelele mutala wa Kreste, lu kana lwa isa mamelelo ku “ba ba ta [lu] bulelela ze [lu] lata ku utwa” za kuli ku bala fela Bibele ni ku pila bupilo bo bunde ku likani. (2 Timotea 4:3, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984) Ku yo kena mwa bulapeli bu sili kamba ku kumalela ku bwa kale haki kwa butokwa ku Satani. Sa butokwa ku yena kikuli lu si ke lwa lapela Jehova ka mw’a boniseza Mulimu ka Linzwi la hae ni ka kopano ya hae.

9. Satani ka butali u itusisa cwañi tobali mwa ku peta milelo ya hae?

⁹ Satani hape ka butali u ezisa batu ku taleleza litakazo za kamita ka linzila ze fosahezi. U ezize cwalo ku za takazo ya tobali. Ba bañata mwa lifasi ka ku hana muzamao o mwa Bibele, ba nga tobali ya batu ba ba si ka nyalana ku ba ku itabisa ko ku si ka fosahala kamba ku  ba nzila ya ku bonisa ka yona kuli ba hulile. Mi ba ba mwa manyalo bona bo? Ba bañata ba ezanga bubuki. Mi niha ku si ka ba ni bubuki mwa linyalo la bona, ba bañata ba bata telekano kamba ku kauhana ilikuli ba yo pila ni mutu u sili. Miezezo ya Satani ye sa lemusehi i lela ku kukueza batu ku ikola cwale, ili ku ba ezisa ku sa isa pilu ku ze ka tahela bona ni ba bañwi. Mi sihulu i ba ezisa ku sa isa pilu ku ze ka ezahala kwa silikani sa bona ni Jehova hamoho ni Mwan’a hae.—1 Makorinte 6:9, 10; Magalata 6:7, 8.

10. Satani u lika ka linzila lifi ku sinya mubonelo wa luna ku za buhule ni mifilifili?

¹⁰ Takazo ye ñwi ya ka taho ki ya ku ishumusa. Ha ku ezwa hande, ku kona ku katulusa kwa mubili, mwa munahano, ni mwa maikuto. Kono lu ezanga cwañi haiba Satani ka butali a itusisa linako za ku ishumusa kwa ku lika ku zwisa minahano ya luna ku ya Mulimu? Ka mutala, lwa ziba kuli Jehova u toile buhule ni mifilifili. Mafilimu, litukiso za fa televishini, ni lipapali ze ñwi ha li bonisanga lika zeo, kana lu inanga fela inge lu buha? Mu hupule hape kuli Satani u ka bona teñi kuli lika ze cwalo li ba ze maswe ni ku fita nako ya hae ya ku sinyiwa ha i nze i sutelela, ka ku ba kuli “batu ba lunya, ba ba puma, ba ka zwelapili mwa bumaswe, inze ba puma batu, mi ba pumiwa ni bona.” (2 Timotea 3:13) Kacwalo lu tokwa ku itibelela kamita kwa milelo ya Satani.—Genese 6:13; Samu 11:5; Maroma 1:24-32.

11. Nihaiba mutu ya ziba ka za mioya u kona ku swasiwa ka linzila lifi haiba a sa tokomeli?

¹¹ Hape lwa ziba kuli ba ba ikenya ku za litumelo za mioya kaufela, ili ku laula, ku loya, kamba ku lika ku ambola ni ba ba shwile, ki ba ba masila ku Jehova.  (Deuteronoma 18:10-12) Ka ku hupula seo, ne lu si ke lwa nahana za ku ya kwa litaula, mi kaniti ne lu si ke lwa ba tuhelela ku taha mwa ndu ya luna ku to eza za budimona bwa bona. Kono kana ne lu ka ba teeleza ha ne ba ka taha fa televishini kamba fa Intaneti? Niha ne lu si ke lwa lumela ku alafiwa ki ñaka, kana ne lu ka tamelela muulu kwa lizoho la mbututu ya luna, ka muhupulo wa kuli ka nzila ye ñwi ne u ka sileleza mwan’a luna kwa kozi? Ka ku ziba kuli Bibele ya nyaza za liunduma, kana ne lu ka tuhelela mutu wa za mioya ku zamaisa minahano ya luna?—Magalata 5:19-21.

12. (a) Lipina li itusiswa cwañi kwa ku lu ezisa ku nahana za mihupulo ye lu ziba kuli i fosahezi? (b) Mitinelo, mikamunelo, kamba mubulelelo wa mutu li kona cwañi ku bonisa kuli u tabela ba ba na ni bupilo bo bu sa tabisi Jehova? (c) Kuli lu pime ku swasiwa ki milelo ya Satani ye butali, lu tokwa ku ezañi?

¹² Bibele i li za buhule ni mikwa ye maswe kaufela li si ke za bulelwa mwahal’a luna (ka milelo ye masila). (Maefese 5:3-5) Kono ku cwañi haiba litaba ze cwalo li beiwa mwa tupina to tu munati? Kana lu ka kala ku opela lipina ze babaza tobali ye si ya mwa linyalo, ku itusisa milyani ye kola mwa ku itabisa, ni mifuta ye miñwi ya sibi? Kamba niha lu ziba kuli ha lu swaneli ku likanyisa bupilo bwa batu ba ba eza ze cwalo, kana lu batanga ku swana ni bona ka ku likanyisa mitinelo, mikamunelo, kamba mibulelelo ya bona? Mikwa ya itusisa Satani ki ye butali luli ya ku ezisa batu ku likanyisa munahanelo wa hae o bolile! (2 Makorinte 4:3, 4) Kuli lu pime ku swasiwa ki milelo ya hae ye butali, lu lukela ku ambuka ku kuka ni lifasi. Lu tokwa ku hupula kamita kuli “malen’a lifasi le, le li lififi” ki bomañi ni ku lwanisa ka t’ata sineneketo ya bona.—1 Pitrosi 5:8.

 Ku Itukiseza ku Ba Batuli

13. Ku konahala cwañi kuli luna ba ba si ka petahala lu tule lifasi le li busiwa ki Satani?

¹³ Pili Jesu a si ka shwa kale, n’a bulelezi baapositola ba hae kuli: “Mu tiye lipilu, ni tuzi lifasi.” (Joani 16:33) Ni bona ne ba kona ku ba batuli. Hamulaho wa lilimo ze 60, muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Ki mañi ya tula lifasi konji ya lumela kuli Jesu ki Mwan’a Mulimu?” (1 Joani 5:5) Tumelo ye cwalo i boniswa ka ku utwa kwa luna litaelo za Jesu ni ku itinga fa Linzwi la Mulimu, sina mwa n’a ezelize Jesu. Ki lifi ze ñwi ze tokwahala? Lu tokwa ku kumalela kwa puteho yeo a li Toho ya yona. Ha lu fosa, lu lukela ku baka h’a buniti ni ku kupa swalelo ku Mulimu ka ku itinga fa sitabelo sa Jesu. Ka ku eza cwalo, ku si na taba ni ku sa petahala ni mafosisa a luna, ni luna lwa kona ku tula.—Samu 130:3, 4.

14. Mu bale Maefese 6:13-17, mi mu itusise lipuzo ni mañolo a filwe mwa paragilafu ye mwa ku buhisana lituso ze fiwa ki silwaniso ni silwaniso.

 ¹⁴ Kuli lu kone, lu tokwa ku apala “lilwaniso kamukana za Mulimu,” ili ku nga kaufel’a zona ku ba za butokwa. Ha mu apule Bibele ya mina kwa Maefese 6:13-17, mi mu bale mo i taluseza lilwaniso zeo. Mi ka ku alaba lipuzo ze kwatasi, mu nyakisise mo mu kona ku tusezwa ki silelezo ye fiwa ki silwaniso se siñwi ni se siñwi.

“Lukanda mwa teka, ili Niti”

Niha lu ka ziba niti, ku ituta kamita, ku yeya liniti za Bibele, ni ku fumaneha kwa mikopano kamita ku lu sileleza cwañi? (1 Makorinte 10:12, 13; 2 Makorinte 13:5; Mafilipi 4:8, 9)

“Sisilelezo sa fa sifuba, ili Ku Luka”

Sipimo sa ku luka seo ki sa mañi? (Sinulo 15:3)

Mu fe mutala wa m’o ku sa latelela linzila za Jehova ze lukile ku koniseza mutu ku tahelwa ki kozi kwa moya. (Deuteronoma 7:3, 4; 1 Samuele 15:22, 23)

‘Mautu a apezi za ku itukiseza ku isa Evangeli ya kozo’

Lu silelezwa cwañi ha lu patehisa mautu a luna kuli a lu ise kwa ku bulelela batu ka za litukiso za Mulimu za kozo? (Samu 73:2, 3; Maroma 10:15; 1 Timotea 5:13)

“Tebe ya Tumelo”

Haiba lu na ni tumelo ye tiile, lu ka eza cwañi ha ku taha lika ze lelezwi ku lu ezisa ku honona kamba ku saba? (2 Malena 6:15-17; 2 Timotea 1:12)

 “Kuwani ya busole, ili ku Piliswa”

Sepo ya puluso i tusa cwañi mutu ku ambuka ku swasiwa ki buiyakato bo bu fitelezi bwa sifumu? (1 Timotea 6:7-10, 19)

“Lilumo la Moya”

Kamita lu swanela ku itinga fañi ha lu tiyela z’e lu lwanisa kwa moya kamba ze lwanisa ba bañwi? (Samu 119:98; Liproverbia 3:5, 6; Mateu 4:3, 4)

Ki lika mañi ze ñwi ze lu tokwa kuli lu tule mwa ndwa ya luna ya kwa moya? Li swanela ku itusiswa hakai? Ni ku itusisezwa bomañi? (Maefese 6:18, 19)

15. Lu kona cwañi ku lwana mwa ndwa ya kwa moya?

¹⁵ Ka ku ba masole ba Kreste, lu ba bañwi ba mpi ye tuna ye lwana ndwa ya kwa moya. Haiba lu tona ni ku sebelisa hande lilwaniso kaufela za Mulimu, ha lu na ku tulwa mwa ndwa ye. Kono lu ka tusa mwa ku tiisa batanga ba bañwi ba Mulimu. Lu ka be lu itukiselize ni ku cisehela ku lwana, ili ku hasanya taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu wa Bumesiya, ona mulonga wa lihalimu w’a lwanisa hahulu-hulu Satani.

Lundululo

• Ki kabakalañi balapeli ba Jehova ha ba sa weli ko kuñwi ha ku taha ku za lifapano za mwa lifasi?

• Satani u itusisa mikwa mañi ye miñwi ye butali kuli a sinye Bakreste kwa moya?

• Lilwaniso z’a fa Mulimu li lu sileleza cwañi mwa ndwa ya luna ya kwa moya?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 76]

Macaba a sweli ku kopanyezwa kwa Armagedoni