Kauhanyo 3

Mu Tiiseze mwa Linzwi la Mulimu

1. (a) Isilaele wa kwakale n’a boni cwañi buniti bwa manzwi a Mulimu? (b) Ki kabakalañi nto yeo ha i li ya butokwa ku luna?

“MWA lipilu za mina kaufela, ni mwa maikuto a mina kamukana, mu ziba kuli kwa linto ze nde kaufela z’a mi sepisize [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa mina, ha ku na niheba i li ñwi ye tokwahezi; kamukana li bonahalile ku mina.” (Joshua 23:14-16) Manzwi ao n’a bulezwi ki Joshua kwa banna bahulu ba Isilaele ha se ba yahile mwa Naha ya Sepiso. Ee, lisepiso za Jehova ne li bonahezi ku ba ze sepeha. Taba yeo, ni Bibele mukatumbi, ne li bukelelizwe ilikuli luna “lu ine lu na ni sepo.”—Maroma 15:4.

2. (a) Bibele i “tahile ka Moya wa Mulimu” ka nzila ifi? (b) Ku ziba kuli Bibele i buyelezwi ki Mulimu ku lu fa buikalabelo mañi?

² Nihaike ne li batu b’a 40 be ne ba itusisizwe ku ñola Bibele, Muñoli wa yona luli ki yena Jehova ka sibili. Kana seo si talusa kuli n’a zamaisize luli ze ñozwi ku yona kaufela? Ee. N’a ezize seo ka moya wa hae o kenile o m’ata, ona m’ata a hae a sebeza. Muapositola Paulusi n’a bulezi ka buniti kuli: “Liñolo kamukana li tahile ka Moya wa Mulimu, . . . kuli mutu wa Mulimu a petahale mi a talifele luli misebezi kaufela ye minde.” Batu ba ba kolwa seo ko ba inzi kaufela ba utwa Bibele ni ku pila ka ku ya ka ze i bulela.—2 Timotea 3:16, 17; 1 Matesalonika 2:13.

 Mu Tuse Ba Bañwi ku Itebuha Yona

3. Ki ifi nzila ye nde ka ku fitisisa ye lu kona ku tusa ka yona batu ba ba sa lumeli kuli Bibele ki Linzwi la Mulimu?

³ Buñata bwa be lu ambolanga ni bona ha ba na tumelo ye swana ni ya luna ya kuli Bibele ki Linzwi la Mulimu. Lu kona ku ba tusa cwañi? Hañata nto ye nde ka ku fitisisa ki ku apula Bibele ni ku ba bonisa ze ku yona. “Linzwi la Mulimu ki le li pila, mi li na ni mata; kwa buhali li fita lilumo le li lozizwe kafa ni kafa . . . mi li na ni bubebe mwa ku atula maikuto ni mihupulo ya mwa pilu.” (Maheberu 4:12) “Linzwi la Mulimu” haki litangu le li si na tuso; l’a pila! Lisepiso za Bibele li liba kwa talelezo ka ku sa tibelwa. Lushango lwa Bibele lu kona ku susueza hahulu maikuto a’ buniti a kwa pilu ya mutu. Susuezo ya lona i m’ata hahulu ku fita nto ifi kamba ifi ye lu kana lwa bulela ka butu.

4. Ki litaluso mañi ka za liniti za Bibele ze cincize mibonelo ya batu kwa Bibele, mi ki kabakalañi?

⁴ Ku bona libizo la Mulimu mwa Bibele se ku ezisize ba bañata ku batisisa hahulu ze ku yona. Ba bañwi ba ikatulezi ku ituta Bibele ha se ba bonisizwe ze i bulela ka za mulelo wa bupilo, libaka Mulimu h’a tuhelela bumaswe, ze li talusa lika ze sweli ku ezahala mazazi a, kamba sepo ya bupilo bo bu sa feli mwa paradaisi fa lifasi-mubu. Mwa linaha m’o likezo za bulapeli li tahiselize batu ku kala ku katazwa ki mioya ye maswe, ze i talusa Bibele ka za se si tahisa cwalo ni ze i bonisa ka za mwa ku tamuluhela teñi li tahisize kuli ba i tabele. Ki kabakalañi zona lisupo zeo ha li utwahalanga ku ba ze nde kwa batu ba ba lata niti? Kakuli Bibele ki yona fela ye kona ku fa litaba ze sepeha ka za litaba za butokwa zeo kaufela.—Samu 119:130.

5. (a) Batu ha ba bulela kuli ha ba lumeli mwa Bibele, mabaka a kona ku ba afi? (b) Lu kona cwañi ku tusa batu ba ba cwalo?

 ⁵ Niteñi, lu kona ku eza cwañi haiba batu ba lu taluseza kuli ha ba lumeli mwa Bibele? Kana puhisano ya luna i swanela ku felela honaf’o? Ha lu tokwi ku eza cwalo haiba ba tabela ku nahanisisa fa litaba. Ku kana kwa ba kuli b’anga Bibele ku ba buka ya Krestendomu. Libubo la Krestendomu li kana la ba lona le li tahisa kuli batu ba si ke ba tabela Bibele. Krestendomu i zibahala ka buipumisi ni ku ikenya ku za bupolitiki, mi kamita i kupelela mali. Mwa kona ku buza haiba leo ki lona libaka ha ba sa tabeli Bibele. Bibele ya nyaza likezo za Krestendomu za silifasi, mi i fa lisupo ze bonisa shutano ye mwahal’a Krestendomu ni Bukreste bwa niti. Zeo li kana za zusulusa cisehelo ya bona.—Mika 3:11, 12; Mateu 15:7-9; Jakobo 4:4.

6. (a) Mina ka sibili mu kolwiswa kiñi kuli Bibele ki Linzwi la Mulimu? (b) Ki mihupulo mañi ye miñwi ya nahanisiso ye kona ku itusiswa mwa ku tusa batu ku lumela kuli Bibele luli i zwa ku Mulimu?

⁶ Ku ba bañwi, puhisano ye nongile ye bonisa bupaki bwa kuli Bibele i buyelezwi ki Mulimu i kana ya tusa. Mina ka sibili kiñi se si mi kolwisa kuli Bibele i zwa ku Jehova Mulimu? Kana ki se i bulela yona Bibele luli ka za ko i zwa? Kamba kana kikuli mwa Bibele ku na ni bupolofita bo buñata bo bu bonisa zibo ye tuna ka za nako ya kwapili, ili bupolofita bo bu lukela ku ba bo bu zwelezi kwa simbule se si pahami ku fita sa butu. (2 Pitrosi 1:20, 21) Kamba mwendi kikuli mwa Bibele ku na ni swalisano ye tuna, niha ne i ñozwi ki banna b’a 40 mwahal’a nako ye bat’o ba lilimo ze 1,600? Kamba ki ku nepahala kwa yona ha ku taha ku za sayansi, ha i bapanyiwa ni lika ze ñwi ze n’e ñozwi mwa linako ze ne i ñozwi ni yona? Kamba ki ku sa pata buniti kwa bañoli ba yona? Kamba  ku kona ku bukelezwa kwa yona niha i likilwe hahulu ku sinyiwa? Zona zeo mina ka sibili mu fumani ku ba ze tusa li kona ku itusiswa kwa ku tusa batu ba bañwi. *

Ku Bala Bibele kwa Luna

7, 8. (a) Ki sifi se lu swanela ku eza ka za Bibele? (b) Kiñi se siñwi se lu tokwa kwand’a ku bala Bibele ka butu? (c) Mina ka butu mu fitile cwañi fa ku utwisisa milelo ya Jehova?

⁷ Kwand’a ku tusa ba bañwi ku lumela mwa Bibele, luna ka sibili lu tokwa ku fumana nako ya ku i bala kamita. Kana mwa eza cwalo? Kwa libuka ze hatisizwe kaufela, yona yeo ki yona ya butokwa ka ku fitisisa. F’o ha ku talusi kuli haiba lu ipalela yona lu nosi, ha ku na se siñwi se lu tokwa. Mañolo a lemusa kuli ku sa eza sango ni ba bañwi ku maswe. Lu si ke lwa nahana kuli lwa kona ku tatulula lika kaufela ka ku ikezeza lipatisiso. Kuli lu be Bakreste ba ba itikanelezi, lu tokwa ku eza tuto ya ka butu ni ku fumaneha kwa mikopano ya batu ba Mulimu kamita.—Liproverbia 18:1; Maheberu 10:24, 25.

⁸ Ka za seo, Bibele i talusa ka za sikombwa wa Muetopia ya n’a nz’a bala mwa bupolofita bwa Isaya. Lingeloi la etelela Filipi, Mukreste ya n’a li mukutazi wa evangeli kuli a yo buza munna y’o kuli: “Kana u utwisisa s’o bala?” Muetopia a alaba ka buikokobezo kuli: “Ni ka utwisisa cwañi ku si na ya ni beya mwa nzila?” A kupa Filipi kuli a mu taluseze taluso ya liñolo la n’a bala. Kono cwale, Filipi n’a si mutu ya n’a ipalelanga Bibele a nosi, ili ya n’a fa fela maikuto a hae ka za Mañolo. N’a swalisana hahulu ni kopano ya Mulimu ye bonahala. Kacwalo n’a kona ku tusa Muetopia y’o ku tusiwa ki ketelelo ya n’a fa Jehova ka yona  kopano yeo. (Likezo 6:5, 6; 8:5, 26-35) Ka nzila ye swana kacenu, ha ku na ya kona ku ifitela fa ku utwisisa ka ku nepahala milelo ya Jehova. Kaufel’a luna lu tokwa tuso y’a fa Jehova ka lilato ili ka kopano ya hae ye bonahala.

9. Ki tukiso mañi ya ku bala Bibele ye kona ku tusa luna kaufela?

⁹ Ka ku lu tusa ku utwisisa Bibele, kopano ya Jehova i lu fa litaba za Mañolo ze nde mwa lihatiso ze shutana-shutana. Hape, ka ku zamaelela ni Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki se si eziwanga mwa liputeho za Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela, lu lukiselizwe tomahanyo ya ku bala Bibele kamita. Ku nyakisisa Mañolo a Kenile ka butu ku kona ku tahisa lituso ze tuna. (Samu 1:1-3; 19:7, 8) Mu eze buikatazo bo bu ipitezi bwa ku bala Bibele kamita. Niha mu sa utwisisi lika kaufela ka ku tala, ku ziba ka nañungelele ze mwa Mañolo ku ka ba kwa butokwa hahulu. Ka mutala, haiba ka zazi mu bala fela makepe a mane kamba aketa-lizoho, mwa kona ku feza ku bala Bibele ibat’o ba mwa silimo.

10. (a) Mu balanga Bibele lili? (b) Ki bomañi ba bañwi ba ba swanela ku ba teñi ha ku baliwa Bibele, mi ki kabakalañi ku balanga kamita ha ku li kwa butokwa?

¹⁰ Mu kona ku bala Bibele lili? Haiba mu lukisa mizuzu ye lishumi kamba ye 15 ka zazi ya ku bala, mu ka tuseha luli. Hakusicwalo, mu lukise linako za kamita ka viki ni viki, mi mu latelele tukiso yeo. Haiba mu mwa linyalo, mina ni bosinyalana ni mina mwa kona ku ikola ku balelananga Bibele. Haiba ku na ni banana be se ba hulile be se ba kona ku bala, ba kona ku yapananga mwa ku bala. Ku bala Bibele ku lukela ku ba nto ye eziwa mwa bupilo kaufela, inge ku ca lico. Sina ka mo mu zibela, haiba mutu a sa ifepi hande, buikangulo bwa hae ha bu na ku ba bo bunde. Bupilo bwa luna bwa kwa  moya ni bona bu cwalo. Mi kacwalo bupilo bwa luna bo bu sa feli bu itingile fa ku fepiwa kamita ka “manzwi kaufela a’ zwa mwa mulomo wa Mulimu.”—Mateu 4:4.

Mulelo wa Luna

11. Mulelo wa luna ha lu bala Bibele u lukela ku ba ufi?

¹¹ Ha lu bala Bibele, mulelo wa luna u lukela ku ba ufi? Mulelo wa luna ha u lukeli ku ba fela wa ku bala palo ye ñwi ya makepe. Mulelo wa luna u lukela ku ba wa ku fita fa ku ziba hande Mulimu ilikuli lu ekeze kwa lilato le lu mu lata ka lona ni ku mu lapela ka mo ku swanehela. (Joani 5:39-42) Moya wa luna u swanela ku ba inge wa muñoli wa Bibele ya n’a ize: “[Muñ’a] Bupilo, u ni bonise linzila za hao; u ni lemuse sikuka sa hao.”—Samu 25:4.

12. (a) Ki kabakalañi ku fumana “zibo ye nepahezi” ha ku tokwahala, mi mutu h’a bala, ki buikatazo mañi bo bu kana bwa tokwahala ku eziwa kuli a fumane yona zibo yeo? (b) Lu kona ku tusiwa ka ku itusisa lisupo mañi z’e ne mwa ku nyakisisa ze lu bala mwa Bibele? (Mu bone sikwenda se si fa likepe 30.) (c) Mu taluse lisupo zeo ka ku alaba lipuzo ze filwe mwa paragilafu ye. Mu bone mwa Bibele mañolo a bonisizwe kono ili ao manzwi a ona a si ka boniswa.

¹² Ha lu nze lu amuhela lituto ze zwa ku Jehova, takazo ya luna i lukela ku ba ya ku fumana “zibo ye nepahezi.” Haiba lu si na yona zibo yeo, lu ka kona cwañi ku sebelisa Linzwi la Mulimu mwa bupilo bwa luna kamba ku li taluseza ba bañwi ka ku nepahala? (Makolose 3:10, NW; 2 Timotea 2:15) Ku fumana zibo ye nepahezi ku tokwa kuli lu bale ka tokomelo, mi haiba kalulo ye ñwi ki ye t’ata ku i utwisisa, lu kana lwa tokwa ku i bala h’a sikai kuli lu kone ku utwisisa ze i bulela. Hape lu ka tusiwa haiba lu fumana nako ya ku yeya litaba, ili ku li nyaka mwa likalulo ze shutana-shutana. Fa likepe 30 ku bonisizwe likalulo z’e ne za butokwa ze kona ku nahanisiswa. Likalulo ze ñata za Mañolo li kona ku nyakisiswa ni ku  ba ze tusa ka ku itusisa si li siñwi kamba ku fitelela sa lisupo zeo. Ha mu nze mu alaba lipuzo ze fa makepe a latelela, mu ka bona kuli ku kona ku ba cwañi cwalo.

(1) Hañata, liñolo le mu bala li kona ku mi taluseza se siñwi ka za mufuta wa mutu y’o Jehova a li yena. Ka mutala, kwa Samu 139:13, 14, lu ituta ka za m’o Mulimu a iyakatwela limbututu ze si ka pepwa kale: “Ya ni ezize mwa mba ya boma. Ni ka itumela ku Wena, kakuli ni ezizwe ka mukwa o sabisa, o komokisa, misebezi ya hao ya komokisa, moya wa ka u lemuha cwalo hande.” Z’a bupile Jehova ki ze makaza luli! Mo ba bupezwi batu ku bonisa lilato la Jehova le lituna ku luna.

Ka ku ya ka ze bulezwi kwa Joani 14:9, 10, ha lu bala za ka m’o Jesu n’a ezelize ba bañwi, lu bona ka m’o yena Jehova ka sibili n’a ka ezeza. Ka ku hupula seo, lu kona ku utwisisañi ka za Jehova ka ku ya ka ze ñozwi kwa Luka 5:12, 13 ni Luka 7:11-15?

(2) Mu nahanisise ka za m’o taba yeo i amela toho ya taba ya Bibele, yona ya ku bubaniswa kwa bubusi bwa Jehova ni ku boniswa kwa bukeni bwa libizo la hae ka Mubuso o buswa ki Jesu Kreste, yena Peu ye sepisizwe.

Toho ya taba ya Bibele ne i koñomekilwe cwañi ki Ezekiele ni Daniele? (Ezekiele 38:21-23; Daniele 2:44; 4:17; 7:9-14)

Bibele i bonisa cwañi hande-nde kuli Jesu ki yena Peu ye sepisizwe? (Magalata 3:16)

Buka ya Sinulo i talusa cwañi masetela a toho ya taba ya Mubuso? (Sinulo 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

(3) Mu ipuze kuli mu kona ku sebelisa cwañi ka butu ze mu bala. Ka mutala, mwa Exoda ku isa kwa  Deuteronoma lu bala ka za buhule ni buipanguli bwa Isilaele. Lu ituta kuli mikwa ni likezo zeo ne li tahisize ze maswe. Kacwalo, lu lukela ku susuezwa ku tabisa Jehova ka ku sa likanyisa mutala wa Isilaele o maswe. “Litaba zeo ha li tahezi bale, ki linguli ku luna; li ñozwi kuli lu elezwe, luna ba ba tahezwi ki linako za maungulo.”—1 Makorinte 10:11.

Taba ya Kaine ya n’a bulaile Abele i lu lutañi? (Genese 4:3-12; Maheberu 11:4; 1 Joani 3:10-15; 4:20, 21)

Kana likelezo ze mwa Bibele ze fiwa kwa Bakreste ba ba na ni sepo ya ku ya kwa lihalimu za sebeza ni ku ba ba na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi-mubu? (Numere 15:16; Joani 10:16)

Niha lu na ni mayemo a mande mwa puteho ya Sikreste, ki kabakalañi ha lu tokwa ku nyakisisa mwa ku sebeliseza ka ku tala likelezo za Bibele ze lu ziba ni kale? (2 Makorinte 13:5; 1 Matesalonika 4:1)

 (4) Mu nahane mo mu kona ku itusiseza ze mu ituta kwa ku tusa ba bañwi. Batu kaufela ba iyakatwa za matata a buikangulo, kacwalo lwa kona ku bala ni bona ka za za n’a ezize Jesu ili ku bonisa z’a ka eza hahulu ni ku fita h’a ka busa: “Batu ba bañata-ñata ba taha ku yena; ba ta ni ba ba toza, ni libofu, ni limumu, ni lihole, ni ba bañwi ba bañata; . . . mi a ba folisa.”—Mateu 15:30.

Ki bomañi ba ba kona ku tusiwa ki taba ya zuho ya mwan’a Jairusi? (Luka 8:41, 42, 49-56)

13. Lu kona ku libelela kuli ku ka zwañi mwa ku zwelapili ku bala Bibele ni ku ituta hamoho ni kopano ya Jehova?

¹³ Ha lu itusisa lisupo z’e ne ze bulezwi fahalimu, ku bala Bibele ku kona ku ba ko ku tusa luli! Ki niti kuli ku bala Bibele haki nto ye bunolo. Kono i kona ku lu tusa ku ya ku ile, kakuli ha lu nze lu bala Mañolo, lu ka tiya kwa moya. Ku bala Bibele kamita ku ka lu suteleza hahulu ku Jehova, yena Ndat’a luna ya lilato, ni kwa mizwale ba luna ba Sikreste. Ku ka lu tusa ku utwa kelezo ya ku “tiisa Linzwi la bupilo.”—Mafilipi 2:16.

[Litaluso za kwatasi]

Lundululo

• Ki kabakalañi Bibele ha ne i ñozwi ni ku bukelezwa mane ku to fita ni mwa mazazi a luna?

• Lu kona ku tusa cwañi ba bañwi ku itebuha Bibele?

• Ki kabakalañi ku bala Bibele ka butu kamita ha ku li ko ku tusa? Lu kona ku itusisa lisupo mañi z’e ne kwa ku nyakisisa ze lu bala kuli li lu tuse?

[Lipuzo za Tuto]

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 30]

HA MU BALA KALULO YA BIBELE, MU NYAKISISE

Ze i mi bulelela ka za Jehova ka ku ba mutu

Mo i swalisanela ni toho ye tuna ya taba ya Bibele

Mo i swanela ku amela bupilo bwa mina

Mo mu kona ku i sebeliseza kwa ku tusa ba bañwi