1-4. Pitrosi naaipumani mwa muinelo mañi otaata, mi nemuka ikutwa cwañi kambe ki mina bane bali mwa muinelo wanaali ku ona?

 PITROSI u mwahali, mi sikwalo sesituna sa sipi sakwalwa. Ki yo uiswa mwa sitokisi, inze atamilwe mawenge mwahalaa balibeleli bababeli ba Maroma. Mi cwale ulibelela ka lihora zeñata, mane mwendi ka mazazi, asazibi zekaezahala ku yena. Hakuna zeñwi zabona kwandaa limota la tolongo ni lisipi zayona, ni mawenge ahae, ni baba mukantela.

² Pitrosi ufiwa katulo yemaswe. Mulena Heroda Agripa wapili ubata kumubulaya luli. a Kulukisizwe kuli Pitrosi afiwe kwa sicaba hamulaho wa mukiti wa Paseka; mulena ubata kutabisa sicaba ka kumuatulela lifu. Utiisize luli. Jakobo, yomuñwi wa baapositola sina Pitrosi, kihona asazo bulaiwa ki yena mubusi yaswana yo.

³ Seli manzibwana mi habusa Pitrosi ukabulaiwa. Ki lika mañi zanahana Pitrosi mwa sitokisi sali ku sona mokunani lififi? Kana uhupula taba yanaabulezi Jesu lilimo-limo kwamulaho, ya kuli zazi leliñwi Pitrosi naakatamiwa ni kubulaiwa asalati? (Joa. 21:18, 19) Mwendi Pitrosi unahana za kuli nako yeo kikale ifita.

⁴ Nemuka ezañi kambe ki mina bane bali mwa muinelo wanaali ku ona Pitrosi? Babañata nebaka felelwa ki sepo. Nihakulicwalo, hakuna muinelo otaata okona kutahisa kuli balateleli ba Jesu Kreste ba niti bafelelwe ki sepo. Lukona kuitutañi ku Pitrosi ni Bakreste babañwi ka mone baezelize hane batalimani ni nyandiso? Halunyakisiseñi litaba zeo.

5, 6. (a) Ki kabakalañi Mulena Heroda Agripa Wapili hanaataselize puteho ya Sikreste, mi naaezize cwañi cwalo? (b) Ki kabakalañi lifu la Jakobo hane ili muliko kwa puteho?

⁵ Sina molunyakisiselize mwa kauhanyo yefelile ya buka ye, ba mwa puteho ya Sikreste nebatabile hahulu Kornele wa Mulicaba ni lubasi  lwahae hane basikuluhile kuba Bakreste. Kono Majuda bane basalumeli balukela kuba bane bakomokile hahulu hababona kuli Bakreste ba Majuda babañata nese balapela hamoho ka tukuluho ni batu babasi Majuda.

⁶ Heroda, mubusi yabutali, naalemuhile kuli yeo neli kolo ya kutabisa ka yona Majuda, mi kabakaleo akalisa kunyandisa Bakreste. Kubonahala kuli Heroda naautwile kuli muapositola Jakobo naali mulikani yomutuna wa Jesu Kreste. Kabakaleo, Heroda “abulaya Jakobo muhulwanaa Joani ka mukwale.” (Lik. 12:2) Wo neli muliko omutuna luli kwa puteho! Jakobo ki yomuñwi wa baapositola babalaalu bane baiponezi ponahalo ya Jesu haifetuha ni kuiponela limakazo zeñwi zenesika patululwa kwa baapositola babañwi. (Mat. 17:1, 2; Mare. 5:37-42) Jesu naabizize Jakobo ni Joani munyanaa Jakobo kuli ki “Bana ba Mushika” kabakala mafulofulo abona. (Mare. 3:17) Ka mukwa ocwalo, Jakobo hanaabulailwe, puteho neilatehezwi ki muzwale yabundume, yasepahala, ni muapositola yalatwa.

7, 8. Puteho neiezizeñi Pitrosi hanaakenyizwe mwa tolongo?

⁷ Kubulaiwa kwa Jakobo nekutabisize Majuda, kulikana ni mwanaahupulela Agripa. Mi Agripa hasaalemuhile cwalo, akala kuzuma Pitrosi cwale. Sina mokutaluselizwe kwa makalelo a kauhanyo ye, Agripa akenya Pitrosi mwa tolongo. Kono kubonahala kuli Agripa naahupuzi kuli baapositola nebakile balukululwa mwa tolongo ka makazo, sina mokuboniselizwe mwa Kauhanyo 5 ya buka ye. Kuli kusike kwaezahala nto yeswana hape, Heroda alaela kuli Pitrosi atamiwe mawenge mwahalaa balibeleli bababeli, mi balibeleli ba 16 nebacincananga busihu ni musihali ili kubona teñi kuli Pitrosi hatobi. Pitrosi hanaaka toba, balibeleli bao nebaka amuhela koto yanaaatulezwi Pitrosi. Ki lika mañi zene bakona kueza Bakreste ba mwa linako za baapositola mwa miinelo yetaata yeo?

 ⁸ Bakreste bao nebaziba zene batokwa kueza. Liñolo la Likezo 12:5 libulela kuli: “Kabakaleo Pitrosi naabulukilwe mwa tolongo, kono puteho neitukufalezwi kumulapelela ku Mulimu.” Ki niti, litapelo zene balapelela muzwale wabona, neli likupo zenefiwa ka tukufalelo, kuzwelela kwa lipilu zabona luli. Lifu la Jakobo nelisika felisa sepo yabona kamba kubatahiseza kuikutwa kuli tapelo haina tuso. Litapelo ki za butokwa hahulu ku Jehova. Ukaalaba litapelo zeo haiba lilumelelana ni tato yahae. (Maheb. 13:18, 19; Jak. 5:16) Yeo ki tuto ya butokwa hahulu kwa Bakreste kacenu.

9. Lukona kulikanyisa cwañi mutala wa Bakreste ba mwa linako za baapositola bane balapelezi Pitrosi?

⁹ Kana kunani balumeli babañwi bemuziba babakopana ni miliko? Mwendi batalimana ni nyandiso, kamba mwendi musebezi wa kukutaza ukwalilwe mwa naha yabona, kamba mwendi bapila mwa libaka zetahezwi ki likozi za ka taho. Kana hamukoni kubalapelelanga? Hape mwendi kunani babañwi bemuziba babali mwa butata bobusa lemusehi, inge cwalo butata bwa mwa lubasi, kuzwafa, kamba nto yeñwi yelika tumelo yabona. Haiba munahanisisa pili musika lapela kale, mwakona kuhupula batu basikai bemukona kupunda mabizo mwa tapelo yamina ku Jehova, yena “Yautwa litapelo.” (Samu 65:2) Kakuli mane ni mina mukatokwa mizwale ni likaizeli bamina kuli bamilapelele muta muba mwa butata.

10, 11. Mutaluse mo lingeloi la Jehova nelilukululezi Pitrosi mwa tolongo.

¹⁰ Kana Pitrosi naaikalezwi kabakala kozi yanaatalimani ni yona? Haluzibi hande, kono busihu bwahae bwa mafelelezo mwa tolongo, naaitobalezi mwahalaa  balibeleli bababeli bane batona. Muuna yanaanani tumelo yo kaniti naaziba kuli kusina taba ni zeneka ezahala habusa, naali mwa mazoho a Jehova. (Maro. 14:7, 8) Nihakulicwalo, Pitrosi naasika libelela lika zekomokisa zenetuha liezahala. Honafo feela kwa benya liseli mwa sitokisi sanaali ku sona. Lingeloi lato muyema kwatuko, lisa bonwi ki balibeleli, mi kapili-pili lazusa Pitrosi kwa buloko. Mi mawenge anaali kwa mazoho ahae anaangiwa kuli atiile hahulu, awa kwa mazoho isali ona feela!

¹¹ Lingeloi lataluseza Pitrosi litaelo zekuswani ze: “Yema kapili! . . . Hakuapale mi utine makatulo ahao. . . . Apala siapalo sahao sa fahalimu.” Mi Pitrosi alatelela litaelo zeo. Lingeloi lafeza ka kumubulelela kuli: “Uzwelepili kunilatelela,” mi Pitrosi aeza cwalo. Bazwela kwande a sitokisi, bazamaya mwahalaa balibeleli bane bali kwande a sitokisi, mi baliba kwa sikwalo sesituna sa sipi basaezi lilata. Kono cwale nebaka zwa cwañi? Haiba Pitrosi naaipuzize puzo yeo, uzibe nekusika nga nako kuli afumane kalabo. Hane banze baatumela kwa sikwalo, “saikwaluhela ili sona.” Pitrosi asika lemuha kale zeneezahala, nese bafitelezi munyako mi nebali mwa mukwakwa, mi lingeloi lamusiya. Pitrosi asiyala fo anosi, mi kihona alemuha kuli lika zeo kaufela liezahezi luli. Nesi pono yanaabona. Naalukuluzwi luli!—Lik. 12:7-11.

12. Ki kabakalañi halukona kutiiswa ki kunahanisisa mo Jehova naalamulelezi Pitrosi?

¹² Kwaomba-omba kuziba kuli Jehova unani maata amatuna a kulamulela batanga bahae. Pitrosi naatamilwe ki mulena yanaayemelwa ki mubuso omaata ka kufitisisa mwa lifasi ka nako yeo. Kono Pitrosi naazwile mwa tolongo! Ki niti, Jehova haezangi limakazo zecwalo kwa batanga bahae kaufela. Naasika lamulela Jakobo; mi naasika lamulela ni Pitrosi hasamulaho ka nzila yeswana, muta manzwi anaabulezi Jesu ka za muapositola yo atalelezwa. Bakreste kacenu habalibeleli kuli bakalamulelwa ka makazo. Nihakulicwalo, lwaziba kuli Jehova hasika cinca. (Mala. 3:6) Mi Jehova atuha aitusisa Mwanaa hae kulukulula batu babañata-ñata mwa tolongo yemaswe hahulu ya lifu. (Joa. 5:28, 29) Lisepiso zecwalo zalutiisa halutalimana ni miliko kacenu.

13-15. (a) Bane bakopani mwa ndu ya Maria nebaezize cwañi hababulelelwa kuli Pitrosi utile? (b) Buka ya Likezo ikalisa kubulela zañi, kono Pitrosi naazwezipili kutusa cwañi mizwale ni likaizeli bahae ba Sikreste?

¹³ Pitrosi naayemi cwalo mwa mukwakwa olififi, inze anahana kwa kuya. Mi cwale alemuha kwa naaswanela kuya. Bukaufi ni sibaka seo nekupila musali wa Sikreste wa libizo la Maria. Kubonahala kuli mbelwa yo wa muipumaneli, naanani ndu yetuna mone kukona kukopanela puteho. Neli yena mahe Joani yabizwa Mareka, yena Joani yabulezwi lwapili mwa buka ya Likezo ku lona likande le, ili yo hasamulaho naabile sina mwana ku Pitrosi. (1 Pit. 5:13) Bona busihu bo, babañata mwa puteho yeo nebakopani mwa ndu ya Maria banze balapela ka tukufalelo, nihaike kuli neseli busihu hahulu. Kusina kukakanya, nebalapelela Pitrosi kuli alukululwe, kono nebasika libelela kuli Jehova naaka baalaba ka mukwa wanaa baalabile ka ona!

 ¹⁴ Pitrosi angongota fa sikwalo sa kwa makenelo a lapa. Musizana wa mubeleki yabizwa Roda ili libizo lene liatile mwa Sigerike lelitalusa palisa ya “Rose” ataha kwa sikwalo. Musizana yo naakomokile hahulu hautwa linzwi la yanaangongota. Neli linzwi la Pitrosi! Kufita kuli akwalule sikwalo, musizana yanaatabile hahulu yo asiya Pitrosi inze ayemi mwa mukwakwa, akutela mwa ndu, mi alika kukolwisa puteho kuli Pitrosi u kwa munyako. Babulela kuli wapulumuka, kono musizana yo azwelapili kubataluseza kuli naabulela niti. Babañwi ka kulumela kuli mwendi musizana yo luli naautwile linzwi la mutu, bakala kuakaleza kuli mwendi neli lingeloi lene liyemela Pitrosi. (Lik. 12:12-15) Kono Pitrosi azwelapili kungongota cwalo, mi hamulaho wa nako, baya kwa munyako, mi bayo kwalula.

¹⁵ Habakwalula sikwalo, “bamubona mi bamakala”! (Lik. 12:16) Pitrosi abakuzisa kuli akone kubakandekela zeneezahezi, ni kubataluseza kuli bayo bihela mulutiwa Jakobo ni mizwale, ni kuli kihona akaikema pili masole ba Heroda basika mufumana kale. Hamulaho, Pitrosi ayo zwelapili kusebeleza Mulimu ka kusepahala kwa sibaka kone basike bakona kumufumana. Pitrosi, hasika bulelwa hape mwa likande la buka ya Likezo haisi mwa taba ya mupato yanaatusize kutatulula, yebulezwi kwa kauhanyo 15. Buka ya Likezo cwale ikalisa kubulela za misebezi ni misipili ya muapositola Paulusi. Niteñi, lwaziba kuli Pitrosi naatiisize tumelo ya mizwale ni likaizeli bahae kai ni kai kwanaaile. Kaniti, naasiile sikwata sene sikopani mwa ndu ya Maria inze sitabile luli.

16. Ki kabakalañi halukolwa kuli kwapili lukaikola lika zende zeñata?

¹⁶ Jehova fokuñwi ualabanga litapelo za batanga bahae ka nzila yebasika libelela, mi babanga mwa tabo yetuna hahulu. Ki mona mone baikutwezi mizwale ni likaizeli ba Pitrosi busihu bwani. Ni luna kacenu lwakona kuikutwa cwalo ka linako zeñwi halufuyaulwa ki Jehova. (Liprov. 10:22) Kwapili, lukaiponela lisepiso za Jehova kaufela halitalelezwa mwa lifasi kaufela. Kaniti luli, lukaba ni tabo yetuna hahulu kubona lisepiso zeo halitalelezwa. Mi haiba luzwelapili kusepahala, lukaikola lika zende zeñata kwapili.

17, 18. Ki nto mañi yenetahisize kuli sicaba sicolaule Heroda?

¹⁷ Heroda ni yena naakomokile hautwa kuli Pitrosi utobile, kono naasika tabela. Heroda kapili-pili alaela kuli Pitrosi azumiwe, mi kihona atosangisa bane bakantela Pitrosi. “Bayo fiwa koto,” mi kubonahala kuli koto yeo neli kubulaiwa. (Lik. 12:19) Heroda Agripa nesi mutu yasishemo kamba yanani makeke. Kana muuna yasituhu yo naafilwe koto?

¹⁸ Mwendi Agripa naaikutwile kushubulwa maswe kabakala kupalelwa kubulaya Pitrosi, kono kapili-pili akutelwa ki buikuhumuso bwahae. Zazi leliñwi lila zahae nelibata kuto eza tumelelano ya kozo ni yena, mi kubonahala kuli naanyolezwi kubulela kwa sicaba sesituna sene sikopani. Luka ubiha kuli  Heroda hanaanzaa itukiseza, “aapala siapalo sahae sa silena.” Caziba wa litaba zakale za Majuda yabizwa Josephus naañozi kuli siapalo sa Heroda neli sa silivera, mi liseli hane linata ku sona, mulena naabonahala inge yabenya hahulu. Mulena yaikuhumusa yo kihaa bulela kwa sicaba. Mi sicaba samucolaula sinze sihuwa, sali: “Linzwi le ki la mulimu, haki la mutu!”—Lik. 12:20-22.

19, 20. (a) Ki kabakalañi Heroda hanaafilwe koto ki Jehova? (b) Likande la lifu la ka sipundumukela la Heroda Agripa likona kuluomba-omba cwañi?

¹⁹ Mulimu ki yena yanaaswanelwa ki kanya yecwalo, mi naaiponela zeneezahala! Heroda naakona kupima kozi. Naakona kukalimela sicaba seo kamba nihaiba feela kusihanela. Kono naafetuhile mutala wa selibulela lishitanguti lelili: “Kuikuhumusa kulibisa kwa sinyeho.” (Liprov. 16:18) “Honafo lingeloi la Jehova lamunata,” mi muuna yo yaitata ni kuikuhumusa ashwa lifu lelimaswe. Heroda “aciwa ki mabuku ni kushwa.” (Lik. 12:23) Josephus ni yena naabonisize kuli Agripa naanatilwe ka sipundumukela mi naaekelize kuli mulena yo naalemuhile kuli sanaashwela ki kuamuhela kanya yenezwa kwa sicaba. Josephus naañozi kuli Agripa naakulile mazazi a 5 asika timela kale. b

²⁰ Fokuñwi kubonahalanga inge kuli batu babamaswe bazwelangapili kueza bumaswe bwa mufuta kaufela basafiwi koto. Taba yeo haiswaneli kulukomokisa kakuli “lifasi kaufela li mwa maata a yamaswe.” (1 Joa. 5:19) Niteñi, batanga ba Mulimu babasepahala fokuñwi babilaelanga hababona batu babamaswe inge basafiwi koto. Kabakaleo, kunyakisisa litaba za mwa Bibele zecwale ka likande le, kwaomba-omba luli. Mi taba yeo ibonisa kuli Jehova waanganga muhato, ili kuhupulisa batanga bahae kaufela kuli ulata kuatula ka kuluka. (Samu 33:5) Hona cwale-cwale fa, batu babamaswe kaufela bakafiwa koto.

21. Ki tuto mañi ya butokwa yelufumana kwa Likezo kauhanyo 12, mi ki kabakalañi tuto yeo haikona kuluomba-omba kacenu?

²¹ Likande le, lifela ka tuto ye yesusueza hahulu: “Linzwi la Jehova lazwelapili kuhula ni kuyamba.” (Lik. 12:24) Piho yeo yebonisa zwelopili ya musebezi wa kukutaza iluhupulisa mwafuyaulezi musebezi wo Jehova mwa miteñi yaluna. Kaniti, likande leli kwa Likezo kauhanyo 12 halibuleli feela za lifu la muapositola yomuñwi ni za kutoba kwa yomuñwi. Libulela ka za mo Jehova naatibezi mulelo wa Satani wa kufelisa puteho ya Sikreste ni kuyemisa musebezi wayona wa kukutaza ka tukufalelo. Twaniso yeo neipalezwi kuyemisa musebezi wa kukutaza, sina mokuinezi ni kacenu. (Isa. 54:17) Haili babali kwa lineku la Jehova ni Jesu Kreste, baeza musebezi osakoni kuyemiswa. Kana yeo haki taba yesusueza? Lunani tohonolo yetuna hahulu ya kushaela “linzwi la Jehova” kacenu!