Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

KAUHANYO 1

‘Hamuye mi Mulute Batu Kuba Balutiwa’

‘Hamuye mi Mulute Batu Kuba Balutiwa’

Zefumaneha mwa buka ya Likezo za Baapositola ni moli luamela kacenu

1-6. Mufe mutala obonisa kuli Lipaki bakutaza mwa miinelo yeshutana-shutana.

 REBECCA, kaizeli wa mukulwani yali Paki ya Jehova mwa Ghana, naanga sikolo fanaakena sina sibaka sa kukutaleza ku sona. Kamita naashimbanga libuka zetomile fa Bibele mwa mukotana wahae wa kwa sikolo. Nako ya kuishumusa haifitile, naabatanga kolo ya kukutaza kwa bana ba sikolo babañwi. Rebecca naakalisize lituto za Bibele lisikai ni bana ba sikolo babali mwa kilasi iliñwi ni yena.

2 Mwa sioli sa Madagascar sesili bukaufi ni munanga wa kwa upa wa Africa, mapaina bababeli nebazamayanga musipili wa likilomita ze 25 mwa kalengelenge ka lizazi kuli bayo kutaza mwa munzi one uli kwahule hahulu. Mwateñi nebazamaisanga lituto za Bibele lisikai kwa batu babatabela.

3 Kuli bayo kutaza kwa batu babapila kwa linuka za Paraguay ni Paraná, Lipaki za mwa Paraguay hamohocwalo ni baitateli babazwa mwa linaha lisili ze 15 nebatusani kupanga sisepe. Mwa sisepe seo, sesikona kulwala lika za bukiti bobueza 45,000 kg, kukona kupila batu ba 12. Ka kuitusisa sisepe seo, bakutazi ba Mubuso babatukufalezwi bao bakonile kuyo shaela taba yende mwa libaka zene basike bakona kuyo fita ku zona.

4 Kwa Mutulo, Lipaki mwa Alaska nebaitukisezanga kukutaza mwa mbumbi ka nako yekutahanga hahulu bapoti. Ka nako ya kucisa, ili ka nako yene litahanga lisepe zelwezi batu babazwa mwa linaha zeshutana-shutana, Lipaki ba mwa sibaka seo nebayanga kwa likamba banze basweli libuka zetomile fa Bibele za mwa lipuo zeshutana-shutana. Mwa sibaka seo, fulai ki yona yeneitusiswa hahulu kuyo kutaza kwa minzi ye kwahule, ili kutahisa kuli taba yende ishaelwe kwa batu ba mwa Aleut, Athabascan, Tsimshian, ni Tlingit.

5 Larry, yapila mwa Texas, kwa America, naanani sibaka sesiipitezi sa kukutaleza ili yona ndu ya bakuli mwanaapila. Nihaike kuli uzamaela mwa sipula sa mawili kabakala kozi yanaaipumani ku yona, Larry naazwezipili kupateha mwa musebezi wa kukutaza. Naatalusezanga babañwi lushango lwa Mubuso, kukopanyeleza cwalo ni sepo yanani yona yetomile fa Bibele ya kuli Mubuso wa Mulimu hauka busa, ukazamaya hape.—Isa. 35:5, 6.

6 Sikwata sa Lipaki nesitamile musipili wa sisepe wa mazazi amalaalu kuzwa mwa Mandalay kuli siyo fumaneha kwa mukopano one uezezwa kwa mutulo wa Myanmar. Bakeñisa kuli nebanyolezwi kukutaza taba yende, bashimba libuka zetomile fa Bibele zene bafa kwa bazamai babañwi. Sisepe hane siyemanga fa tolopo yeñwi kamba munzi omuñwi, bakutazi bao babatukufalezwi nebalongokanga ni kuakufela kwa batu baba mwa sibaka seo, inze baabela libuka. Ka yona nako yeo, mwa sisepe hape nekukwelanga bazamai basili, mi bona bao nebabanga “simu yenca” ya bahasanyi ba Mubuso bao, habakuta mwa sisepe.

7. Ki mwa linzila lifi mo batanga ba Jehova bakutaza ka zona Mubuso wa Mulimu, mi mulelo wabona ki ufi?

7 Sina moiboniseza mitala isikai ya mizwale ni likaizeli bolunyakisisize, balapeli ba Jehova babatukufalezwi mwa lifasi kaufela basweli ‘kupaka ka kutala za Mubuso wa Mulimu.’ (Lik. 28:23) Bayanga fa ndu ni ndu, baatumelanga batu mwa mikwakwa, kubañolela mañolo, ni kuambola ni bona fa mawaile. Ibe kuli bakwezi mwa mbasi, bazamaya mwa parki, kamba baishumusa kwa musebezi, babatanga nzila ya kupaka ka yona Mubuso wa Mulimu. Mikutalezo ikona kuba yeshutana, kono mulelo waluna ki wa kukutaza taba yende kai ni kai kobafumaneha batu.—Mat. 10:11.

8, 9. (a) Ki kabakalañi hakukomokisa kubona mouyandulukezi musebezi wa kukutaza Mubuso? (b) Ki ifi puzo ya butokwa yetokwa kunyakisiswa, mi lutokwa kuezañi kuli lufumane kalabo?

8 Kana ni mina bababala buka ye, mu babañwi ba bashaeli ba Mubuso babañata babasweli kueza cwalo mwa linaha zefitelela 235? Haiba ki cwalo, ni mina munani kabelo mwa musebezi otabisa ozwelapili kuyanduluka wa kukutaza Mubuso! Kwakomokisa luli kubona musebezi wo moupetezwi mwa lifasi kaufela. Kusina taba ni butata bobushutana-shutana bobucwale ka muuso kukwalela musebezi wabona, kamba kunyandiswa maswe, Lipaki za Jehova basweli kufa bupaki bobutezi ka za Mubuso wa Mulimu kwa batu ba macaba kaufela.

9 Puzo ya butokwa yetokwa kunyakisiswa ki ya kuli, Ki kabakalañi musebezi wa kukutaza Mubuso wo hausika paleliswa ki twaniso ya Satani kamba nto ifi kamba ifi? Kuli lualabe puzo yeo, lutokwa kunyakisisa zeneezahezi kwamulaho mwa miteñi ya baapositola. Kakuli mane luna Lipaki za Jehova ba mwa linako za cwale luzwelapili kupeta musebezi one ukalisizwe mwa miteñi yeo.

Musebezi Otilo Fita ni Mwa Linako za Cwale

10. Jesu naatukufalezwi kuezañi, mi naazibañi ka za musebezi wo?

10 Jesu Kreste, yena Mutomi wa puteho ya Sikreste, naatukufalezwi kukutaza taba yende ya Mubuso wa Mulimu, mi wo neli ona musebezi wahae mwa bupilo bwahae kaufela fa lifasi. Nako yeñwi naabulezi kuli: “Nilukela kuyo shaela taba yende ya Mubuso wa Mulimu ni kwa mileneñi yemiñwi, kakuli ki sona senilumezwi.” (Luka 4:43) Jesu naaziba kuli naakalisa musebezi wanaasike akona kufeza anosi. Nakonyana pili asika shwa kale, naapolofitile kuli taba yende ya Mubuso neika kutazwa “kwa macaba kaufela.” (Mare. 13:10) Kono cwale neika kutazwa cwañi, mi ki bo mañi bane baka ikutaza?

“Hamuye, mi mulute batu ba macaba kaufela kuba balutiwa.”—Mateu 28:19

11. Ki musebezi ufi wa butokwa wanaafile Jesu kwa balutiwa bahae, mi ki tuso mañi yene bakafiwa kuli bapete musebezi wo?

11 Hamulaho wa lifu ni zuho yahae, Jesu naabonahezi kwa balutiwa bahae mi abafa musebezi wa butokwa wo, ali: “Ka mukwa ocwalo, hamuye, mi mulute batu ba macaba kaufela kuba balutiwa, mubakolobeze ka libizo la Ndate ni la Mwana ni la moya okenile, mubalute kumamela lika kaufela zeni milaezi. Mi hamubone! Niinzi ni mina mazazi kaufela kuisa nako ya kufela kwa lifasi.” (Mat. 28:19, 20) Manzwi a kuli “niinzi ni mina” naabonisa kuli naakatusa balutiwa bahae mwa musebezi wa kukutaza ni kuluta batu kuba balutiwa. Nebaka tokwa tuso yeo, kakuli Jesu naapolofitile kuli nebaka “toiwa ki macaba kaufela.” (Mat. 24:9) Mi kunani nto yeñwi hape yeneka tusa balutiwa. Nakonyana pili asika kambamela kale kwa lihalimu, Jesu naababulelezi kuli nebaka tiiswa ki moya okenile kuli babe lipaki zahae “kuyo fita kwa libaka za kwahule hahulu za lifasi.”—Lik. 1:8.

12. Ki lipuzo mañi za butokwa zelukona kuipuza, mi ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kuli luzibe likalabo?

12 Cwale halunyakisiseñi lipuzo zeñwi za butokwa zelatelela: Kana baapositola ba Jesu ni balutiwa babañwi ba mwa miteñi yeo nebaangile musebezi wabona kuba wa butokwa? Kana kakwatanyana kao ka baana ni basali ba Sikreste nekafile bupaki bobutezi ka za Mubuso wa Mulimu niha nekali mwa nyandiso yetuna? Kana luli nebafilwe tuso kuzwelela kwa lihalimu ni tuso ya moya okenile wa Jehova mwa musebezi wabona wa kuluta batu kuba balutiwa? Lipuzo ze, hamohocwalo ni lipuzo zeñwi zeswana ni zona, lialabilwe mwa buka ya Bibele ya Likezo. Ki kwa butokwa kuli luzibe likalabo za lipuzo zeo. Libaka? Jesu naasepisize kuli musebezi wanaafile balutiwa bahae neuka zwelapili “kuisa nako ya kufela kwa lifasi.” Ka mukwa ocwalo, musebezi wo uama Bakreste ba niti kaufela, kukopanyeleza cwalo ni luna babapila mwa nako ya mafelelezo ye. Kabakaleo, lunyolelwa kuziba litaba zakale ze mwa buka ya Likezo.

Ze Mwa Buka ya Likezo

13, 14. (a) Ki mañi yanaañozi buka ya Likezo, mi muñoli wayona naafumani cwañi litaba zahae? (b) Ki litaba mañi zefumaneha mwa buka ya Likezo?

13 Ki mañi yanaañozi buka ya Likezo? Buka ya Likezo haibuleli ka kunonga kuli ki mañi yanaa iñozi, kono manzwi a makalelo a buka yeo apaka hande kuli muñoli wayona ki yena hape yanaañozi buka ya Evangeli ya Luka. (Luka 1:1-4; Lik. 1:1, 2) Kabakaleo, kuzwa feela kwa makalelo, Luka, “mualafi yalatwa” ni caziba wa litaba zaikale, uungiwa kuba yena muñoli wa buka ya Likezo. (Makolo. 4:14) Buka ya Likezo italusa litaba zeneezahezi mwa lilimo zebato eza 28, kuzwa fakambamela Jesu kwa lihalimu ka silimo sa 33 C.E. kuisa fatamelwa muapositola Paulusi mwa Roma ibato ba ka silimo sa 61 C.E. Taba ya kuli Luka mwa likande lahae uitusisa linzwi leliama ku basili la “ba,” ni lelikopanyeleza ni yena la “lu,” ibonisa kuli Luka naaliteñi fone kuezahalela buñata bwa lika zatalusa. (Lik. 16:8-10; 20:5; 27:1) Ka kuba mubatisisi yomutuna wa litaba, kusina kukakanya, Luka naafumani litaba zahae ku Paulusi, Barnabasi, Filipi, ni babañwi bababulezwi mwa likande lahae.

14 Ki litaba mañi zefumaneha mwa buka ya Likezo? Sapili, mwa buka yahae ya Evangeli, Luka naañozi lika zanaabulezi ni kueza Jesu. Kono mwa buka ya Likezo, Luka utalusa zene babulezi ni kueza balateleli ba Jesu. Ka mukwa ocwalo, buka ya Likezo italusa litaba za batu bane bapetile musebezi omunde, nihaike kuli buñata bwabona nebaangiwa ki ba kwande kuli “ki batu-tu feela babasika ituta.” (Lik. 4:13) Ka bukuswani, likande leli mwa buka ya Likezo, lene liñozwi ka susumezo ya moya okenile, lilutaluseza za mone ikalezi puteho ya Sikreste ni mone ihulezi. Buka ya Likezo ilubonisa mone bakutaleza Bakreste ba kwa makalelo—mikutalezo yabona ni moya one babonisize. (Lik. 4:31; 5:42) Ilubonisa kalulo yeupeta moya okenile mwa musebezi wa kushaela taba yende. (Lik. 8:29, 39, 40; 13:1-3; 16:6; 18:24, 25) Buka ya Likezo ikoñomeka taba yetuna ya mwa Bibele, ili yeama kukeniswa kwa libizo la Mulimu ka Mubuso wahae obusiwa ki Kreste, mi ibonisa moizwezipili kuhasanela taba yende ya Mubuso kusina taba ni twaniso yetuna.—Lik. 8:12; 19:8; 28:30, 31.

15. Kunyakisisa buka ya Likezo kukona kulutusa cwañi?

15 Kaniti, kunyakisisa buka ya Bibele ya Likezo ki nto yetabisa ni yetiisa tumelo! Haiba lunyakisisa mutala wa bundume ni wa tukufalelo ya balateleli ba Kreste ba kwa makalelo, lukaitebuha hahulu buikatazo bone baezize. Lukasusuezwa kulikanyisa tumelo ya mizwale ni likaizeli baluna ba mwa miteñi ya baapositola. Kabakaleo, lukakona kupeta hande musebezi waluna wa ‘kuya ni kuyo luta batu kuba balutiwa.’ Buka ye, yemusweli kubala ka nako ya cwale, ilukiselizwe kumitusa kuituta buka ya Bibele ya Likezo ka tokomelo.

Buka Yeka Lutusa Kuituta Bibele

16. Ki ufi mulelo wa buka ye?

16 Ki ufi mulelo luli wa buka ye? Mulelo wa buka ye, u mwa likalulo zetaalu (1) ilukiselizwe kutiisa buikolwiso bwaluna bwa kuli Jehova ka kuitusisa moya wahae okenile uetelela mwa musebezi wa kukutaza Mubuso ni kuluta batu kuba balutiwa, (2) ilukiselizwe kulutusa kuba ni moya wa kutukufalelwa mwa bukombwa ka kunyakisisa mutala wa balateleli ba Kreste ba mwa linako za baapositola, ni (3) ilukiselizwe kulutusa kukuteka kopano ya Jehova ni kukuteka babanani buikalabelo bwa kuetelela mwa musebezi wa kukutaza ni wa kuokamela liputeho.

17, 18. Buka ye ilukisizwe ka mukwa ufi, mi ki lifi likalulo zayona zeka mitusa mwa tuto yamina ya Bibele ya ka butu?

17 Buka ye ilukisizwe ka mukwa ufi? Mukalemuha kuli ialuzwi mwa likalulo ze 8, mi kalulo ni kalulo itomile fa liñolo leliñwi la buka ya Likezo. Mulelo wa likauhanyo zelatelela, haki wa kunyakisisa timana ni timana ya buka ya Likezo, kono ki wa kulutusa kubona zelukona kuituta mwa litaba ze mwa buka ya Bibele yeo ni kulutusa kubona molukona kusebeliseza lisupo zeitutilwe. Kwa makalelo a kauhanyo ni kauhanyo, kunani mubamba otalusa sisupo sesituna sesi mwa kauhanyo yeo ni liñolo lelibonisa kalulo ya buka ya Likezo yekanyakisiswa.

18 Kunani likalulo zeñwi za buka ye zeka mitusa hahulu hamunze muituta Bibele ka butu. Maswaniso amande abonisa likezahalo zetabisa zebulezwi mwa buka ya Likezo aka mitusa kuba ni pono ya zeneezahala hamunze munahanisisa likande la mwa Bibele. Likauhanyo zeñata linani tumbokisi twa litaba za butokwa zeekelizwe. Tumbokisi totuñwi tubonisa litaba za batu babañwi bababulezwi mwa Bibele bane bali mutala omunde wa tumelo oluswanela kulikanyisa. Totuñwi tona tubonisa litaba zeekelizwe zeama libaka, likezahalo, lizo, kamba batu babañwi bababulezwi mwa buka ya Likezo.

Muzwelepili kukutaza ka putako mwa kalulo ya simu yemufilwe

19. Ki lipuzo mañi zeluswanela kuipuzanga nako ni nako?

19 Buka ye yakona kumitusa kuitekula. Kusina taba kuli mubile bahasanyi ba Mubuso ka nako yekuma kai, ki hande kufumananga nako ya kuitekula kuli mulemuhe zemubeile mwa sibaka sapili mwa bupilo bwamina ni kutatuba mubonelo wamina wa momuungela bukombwa bwa Sikreste. (2 Makor. 13:5) Muipuze kuli: ‘Kana nipeta bukombwa bwaka ka nzila yebonisa kuli nako yesiyezi ki yekuswani? (1 Makor. 7:29-31) Kana nikutaza taba yende ka buikolwiso ni ka tukufalelo? (1 Mates. 1:5, 6) Kana nieza ka monikonela kaufela mwa musebezi wa kukutaza ni kuluta batu kuba balutiwa?’—Makolo. 3:23.

20, 21. Ki kabakalañi musebezi waluna hautokwa kuezwa ka putako, mi luswanela kuikatulela kuezañi?

20 Kamita luhupulange kuli lufilwe kueza musebezi wa butokwa—wa kukutaza ni kuluta batu kuba balutiwa. Molipazulela, nako ya kupeta musebezi wo isweli yakusufala. Mafelelezo a lifasi le asweli aatumela ka lubilo. Kacenu bupilo bwa batu babañata sebuli hahulu mwa kozi. Haluzibi kuli ki batu babakai ba lipilu zende babasa kona kuamuhela lushango lwaluna. (Lik. 13:48) Kono ki buikalabelo bwaluna kuli lutuse batu babacwalo pili nako isika fela kale.—1 Tim. 4:16.

21 Kacwalo, haike lulikanyise mutala wa bakutazi ba Mubuso ba mwa miteñi ya baapositola bane bakutaza ka kutukufalelwa. Hamunze muituta buka ye, haike mususuezwe kukutaza ka tukufalelo yetuna ni ka bundume. Mi haike muikatulele kuzwelapili ‘kupaka ka kutala za Mubuso wa Mulimu.’—Lik. 28:23.