1. Mutaluse zeneezahalanga fa Mukiti wa Pentekota.

 MWA mikwakwa ya Jerusalema kubonahala batu babañata babatabile hahulu. a Kwa aletare ya kwa tempele kutunya musi Malivi habanze baopela milumbeko (Lisamu 113 kuisa 118), ka muopelelo wa kutekuzana. Mwa mikwakwa kutezi baenyi babañata. Bazwa mwa libaka za kwahule zecwale ka Elami, Mesopotamia, Kapadosia, Ponto, Egepita, ni Roma. b Kuezahalañi? Ki Mukiti wa Pentekota, ona hape obizwa “lizazi la miselo ya mitamuno.” (Num. 28:26) Kueziwa kwa mukiti wo ili oeziwanga hañwi ka silimo, ki sisupo sa kufela kwa kutulo ya mabele ni makalelo a kutulo ya buloto. Leo ki lizazi la tabo luli.

2. Ki lika mañi zekomokisa zeezahala fa lizazi la Pentekota ya 33 C.E.?

² Lizazi leliñwi mwa mbumbi, ibato ba ka 9 ya kakusasana, mwa silimo sa 33 C.E., kuezahala nto yeñwi yeneka komokisa batu ka lilimo zeñata. Honafo kwautwahala “mulumo ozwa kwa lihalimu, oswana sina mulumo wa moya ofuka ka maata.” (Lik. 2:2) Mulumo omutuna wo, utala mwa ndu mokukubukani balutiwa ba Jesu bababato eza 120. Kuzwa fo, kuezahala nto yeñwi yekomokisa. Kubonahala malimi aswana sina a mulilo, mi lilimi leliñwi ni leliñwi laina fahalimwaa yomuñwi ni yomuñwi wa balutiwa. c Cwale balutiwa “batala moya okenile” mi bakala kubulela lipuo zeshutana-shutana! Balutiwa habazwa mwa ndu, baenyi bobakopana ni bona mwa makululu a Jerusalema bakomoka hahulu, kakuli balutiwa babulela lipuo zabona! Kaniti, yomuñwi ni yomuñwi ubautwa “hababulela mwa puo yahabo yena.”—Lik. 2:1-6.

3. (a) Ki kabakalañi Pentekota ya 33 C.E. haikona kubulelwa kuli neli kezahalo yetuna mwa litaba zakale za bulapeli bwa niti? (b) Ngambolo yanaafile Pitrosi neiswalisana cwañi ni taba ya kuitusisa “linotolo za Mubuso”?

³ Likande leo libonisa nto ya butokwa yeneezahezi mwa bulapeli bwa  niti—ili kupepwa kwa sicaba sa Isilaele wa kwa moya, yona puteho ya Bakreste babatozizwe. (Magal. 6:16) Kono haki taba yeo feela. Pitrosi hanaabulela kwa sicaba mwa lizazi leo, naaitusisize sinotolo sapili kwa “linotolo za Mubuso” zetaalu mi sesiñwi ni sesiñwi sa linotolo zeo nesika kwalulela sikwata sesiñwi sa batu matohonolo. (Mat. 16:18, 19) Sinotolo sapili seo nesikonahalisize kuli Majuda ni baproselite ba Sijuda baamuhele taba yende ni kutoziwa ka moya okenile wa Mulimu. d Ka mukwa ocwalo, nebakaba kalulo ya Isilaele wa kwa moya, mi ka lona libaka leo, nebakaba ni sepo ya kuyo busa sina malena ni baprisita mwa Mubuso wa Mesia. (Sin. 5:9, 10) Hamulaho wa nako, tohonolo yeo neika fiwa kwa Masamaria ni kufiwa ku ba Macaba hasamulaho. Bakreste bakona kuitutañi kacenu ku zeneezahezi fa Pentekota ya 33 C.E.?

4. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli puteho ya cwale ya Sikreste isimuluha kwa puteho yenetomilwe ka 33 C.E.?

⁴ Puteho ya Sikreste neikalile ka balutiwa bababato eza 120 bane ‘bali hamoho mwa sibaka silisiñwi’ mwa muzuzu wa kwahalimu, ili bane batozizwe ka moya okenile. (Lik. 2:1) Kwa mafelelezo a lizazi leo, bane bakolobelizwe mwa puteho yeo nese bafita fa palo yeeza likiti-kiti. Mi ao neli makalelo feela a kuhula kwa kopano yesazwelapili kuhula ni kacenu! Kaniti, sikwata sa baana ni basali babasaba Mulimu, yona puteho ya cwale ya Bakreste, ki bona babakutaza ‘taba yende ya Mubuso mwa lifasi kaufela kuli ibe bupaki kwa macaba kaufela’ pili mafelelezo a lifasi le asika taha kale.—Mat. 24:14.

5. Batu mwa linako za baapositola nebaka tusiwa cwañi ka kuswalisana ni puteho ya Sikreste, mi ni luna lutusiwa cwañi kacenu?

⁵ Puteho ya Sikreste neika tusa Bakreste babatozizwe kutiisa silikani sabona ni Mulimu mi hasamulaho hape neika tusa ni ba “lingu zeñwi.” (Joa. 10:16) Paulusi  naabonisize buitumelo bwahae kabakala swalisano yanaalemuhile mwahalaa Bakreste ba mwa puteho ya Roma hanaañozi kuli: “Ninyolezwi kumibona, kuli nimife mpo ya moya ilikuli mutiiswe; kamba mane kuli lususuezane ka tumelo ya yomuñwi ni yomuñwi, yamina ni yaka.”—Maro. 1:11, 12.

6, 7. Puteho ya Sikreste kacenu ipeta cwañi musebezi wanaalaezi Jesu wa kukutaza kwa macaba kaufela?

⁶ Puteho ya Sikreste kacenu ni yona ieza musebezi oswana ni one ieza puteho ya mwa linako za baapositola. Jesu naafile balutiwa bahae musebezi otaata kono ili otabisa. Naaize ku bona: “Mulute batu ba macaba kaufela kuba balutiwa, mubakolobeze ka libizo la Ndate ni la Mwana ni la moya okenile, mubalute kumamela lika kaufela zeni milaezi.”—Mat. 28:19, 20.

⁷ Jehova uitusisa puteho ya Sikreste ya Lipaki za Jehova kupeta musebezi wo kacenu. Ki niti kuli kukutaza kwa batu ba lipuo zeshutana-shutana haki nto yebunolo. Nihakulicwalo, Lipaki za Jehova bahatisize lihatiso zetomile fa Bibele mwa lipuo zefitelela 1,000. Haiba muswalisana ni puteho ya Sikreste mi musweli kuabana mwa musebezi wa kukutaza Mubuso ni kuluta macaba, uzibe muswanela kuba babatabile. Mu babañwi ba batu basikai mwa lifasi kacenu babanani tohonolo ya kupaka ka kutala za libizo la Jehova!

8. Lutusiwa cwañi ki puteho ya Sikrete?

⁸ Kuli amituse kuitiisa ka tabo mwahalaa linako zetaata ze, Jehova Mulimu umifile kopano ya mizwale ba mwa lifasi kaufela. Paulusi naañolezi Bakreste ba Maheberu kuli: “Luisezane pilu kuli lususuezane kuba ni lilato ni misebezi yeminde, lusike lwakeshebisa kukopana hamoho, sina babañwi habanani mukwa wo, kono lususuezane, mi lueze cwalo sihulu hamubona kuli lizazi lisutelezi.” (Maheb. 10:24, 25) Puteho ya Sikreste ki mpo yalufile Jehova ili yelutusa kususuezana ni batu babañwi. Muswalisane ni mizwale ni likaizeli bamina. Nikamuta musike mwakeshebisa kufumaneha kwa mikopano ya Sikreste!

9, 10. Batu babañwi baifanile cwañi kuli bakutaze ku bababulela puo isili?

⁹ Munahane feela nyakalalo yene liteñi mwahalaa Majuda ni baproselite fa Pentekota ya 33 C.E. Ilukela kuba kuli buñata bwa bane baliteñi nebanani puo iliñwi yene baziba kaufelaa bona, mwendi Sigerike kamba Siheberu. Kono cwale “yomuñwi ni yomuñwi naautwa [balutiwa] hababulela mwa puo yahabo yena.” (Lik. 2:6) Kaniti luli, batu bao bane bateeleza nebasusuelizwe hahulu kuutwa taba yende mwa puo yahabo bona. Ki niti kuli Bakreste kacenu habasika fiwa mpo ya kubulela lipuo lisili ka makazo. Kono babañata baifanile kushaela lushango lwa Mubuso kwa batu ba macaba kaufela. Ka mukwa ufi? Babañwi baitutile puo isili kuli bakone kuswalisana ni puteho yeli bukaufi ya puo isili kamba mane kututela kwa naha isili. Hañata balemuhile kuli batu baba bautwanga hababulela puo isili batabiswanga hahulu ki buikatazo bwabona.

¹⁰ Hamunyakisise mutala wa kaizeli Christine, yanaaitutile puo ya Sigujarati, yena ni Lipaki babañwi ba 7. Hanaakopani ni musali yomuñwi yanaabeleka ni yena, wa puo ya Sigujarati, amulumelisa mwa puo yahabo yena. Musali yo ataba hahulu mi abata kuziba libaka bo Christine hane baikataza kuituta puo yetata cwalo inge ya Sigujarati. Bo Christine nebakonile kufa bupaki bobunde. Musali yo abulelela bo Christine, ali: “Kulukela kuba ni nto ya butokwa luli yemubata kuli batu bazibe.”

11. Lukona kuitukiseza cwañi kukutaza taba yende ya Mubuso kwa batu bababulela puo isili?

¹¹ Kono haki mañi ni mañi wa ku luna yakona kuituta puo isili. Niteñi, lwakona kuitukiseza kukutaza lushango lwa Mubuso kwa batu ba lipuo lisili. Ka nzila ifi? Nzila yeñwi ki ka kuitusisa app ya JW Language^® kuli muitute mwakulumeliseza mwa lipuo zebulelwa hahulu mwa sibaka samina. Hape  mwakona kuituta manzwi asikai a puo yeo ili akona kutahisa kuli batu bababulela puo yeo batabele kuituta Bibele. Mubabonise webusaiti yaluna ya jw.org, mi mwendi mwakona kubabonisa mavidio ni lihatiso zefumaneha fa webusaiti yeo ze mwa puo yabona. Haiba luitusisa liitusiso zecwalo mwa bukombwa, lukaba ni tabo yeswana ni yene banani yona Bakreste ba mwa linako za kwamulaho muta batu bane bazwa mwa linaha lisili nebatabile kuutwa taba yende “yomuñwi ni yomuñwi . . . mwa puo yahabo yena.”

12. (a) Mupolofita Joele naaamile cwañi kwa kezahalo ya makazo yeneezahezi fa Pentekota ya 33 C.E.? (b) Ki kabakalañi hane kulibelelwa kuli bupolofita bwa Joele nebuka talelezwa mwa linako za baapositola?

¹² “Pitrosi ayema” kuli abulele kwa batu babañata-ñata bane bazwa mwa linaha zeshutana-shutana. (Lik. 2:14) Ataluseza bane bateeleza kaufela kuli mpo ya kubulela malimi asili neifilwe ki Mulimu kuli kutalelezwe bupolofita bone bubulezwi ki Joele, bobuli: “Nikasululela moya waka kwa batu ba mufuta kaufela.” (Joe. 2:28) Pili asika kambamela kale kwa lihalimu, Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Nikakupa Ndate mi uka mifa mutusi yomuñwi,” ili yo Jesu naatalusize kuli ki “moya.”—Joa. 14:16, 17.

13, 14. Pitrosi naaezize cwañi kuli afite kwa lipilu za bane bamuteeleza, mi lukona kulikanyisa cwañi muezezo wahae wo?

¹³ Pitrosi naafelize ka kubulela kuli: “Ba ndu ya Isilaele kaufela bazibe kuli Mulimu kaniti naamuezize Mulena ni Kreste, yena Jesu yene mubulaezi fa kota.” (Lik. 2:36) Ki niti kuli buñata bwa batu bane bateeleza ku Pitrosi nebasiyo Jesu hanaabulaiwa fa kota ya linyando. Kono bakeñisa kuli nebali kalulo ya sicaba sene sibulaile Jesu, ni bona nebanani mulatu. Nihakulicwalo, mulemuhe kuli Pitrosi naaambozi kwa Majuda ka yena ka likute mi naabulela ka nzila yefita kwa lipilu zabona. Mulelo wa Pitrosi neli kuli asusumeze bane bamuteeleza kuli babake, isiñi kubanyaza. Kana sicaba sene siteeleza nesifilikanyizwe ki manzwi  a Pitrosi? Kutokwa ni hanyinyani. Kono batu mane “batabeha kwa lipilu.” Babuza, bali: “Luswanela kuezañi?” Kubonahala kuli mubulelelo wa Pitrosi wa likute, neutahisize kuli afite kwa lipilu za batu babañata, kuli mane basusuezwa kubaka.—Lik. 2:37.

¹⁴ Lwakona kulikanyisa mutala wa Pitrosi ka bulela ka nzila yekatahisa kuli lufite batu kwa lipilu. Halukutaza ku babañwi, halutokwi kuhakulula mubonelo kaufela wa muñaa ndu obonahala kusalumelelana ni Mañolo. Kono luswanela kubuisana ni yena fa litaba zelulumelelana. Haluba ni makalelo amande ni beluambola ni bona, lwakona kunyakisisa ni bona ka maseme ka kuitusisa Linzwi la Mulimu. Hañata, lituto za Bibele halifiwa ka nzila yende cwalo, batu ba lipilu zende kubabelanga bunolo kuamuhela niti.

15. (a) Ki taba mañi yanaabulezi Pitrosi, mi batu nebaezize cwañi? (b) Ki kabakalañi likiti-kiti za batu bane bautwile taba yende fa Pentekota hane balumelelizwe kukolobezwa mwa lizazi lililiñwi?

¹⁵ Fa lizazi lelitabisa la Pentekota ya 33 C.E., Pitrosi naabulelezi Majuda ni baproselite bane baamuhezi linzwi, ali: “Mubake, mi yomuñwi ni yomuñwi wa ku mina akolobezwe.” (Lik. 2:38) Kabakaleo, ibato ba batu ba 3,000 bakolobezwa, mi mwendi nebakolobelelizwe mwa masa a Jerusalema kamba libaka zeli bukaufi ni yona. e Kana batu nebaangile muhato wa kukolobezwa ka kumata-mata? Kana taba ye ibonisa kuli baituti ba Bibele ni banana babali bana ba Lipaki, baswanela kuunga muhato wa kukolobezwa ka kumata-mata basaitukisezi? Batili. Muhupule kuli Majuda ni baproselite ba Sijuda bane bakolobelizwe fa lizazi la Pentekota ya 33 C.E. nebali baituti babatuna ba Linzwi la Mulimu, mi nebali kalulo ya sicaba sene siineezi kale ku Jehova. Mi nebakalile  kale kubonisa tukufalelo yabona, mane fokuñwi nebazamayanga misipili yemitelele hahulu kuli bayo fumaneha kwa mikiti ya ka silimo yeswana sina wo. Hase baamuhezi niti ya butokwa yeama musebezi wapeta Jesu Kreste wa kutusa kuli mulelo wa Mulimu upetiwe, nese baitukiselize kuzwelapili kusebeleza Mulimu, kono cwale inze bali balateleli ba Kreste babakolobelizwe.

16. Bakreste ba kwa makalelo nebabonisize cwañi moya wa buitomboli?

¹⁶ Jehova naafuyauzi sikwata seo luli. Bibele ili: “Kaufela bane babile balumeli nebali hamoho mi nebaikabela zene banani zona kaufela, mi nebalekisa maluwo ni lika zabona ni kuabela masheleñi kwa batu kaufela, kulikana ni butokwi bwa yomuñwi ni yomuñwi.” f (Lik. 2:44, 45) Kaniti luli Bakreste ba niti kaufela baswanela kulikanyisa moya wo wa lilato ni wa buitomboli.

17. Ki mihato mañi yaswanela kuunga mutu kuli akolobezwe?

¹⁷ Kuli mutu aineele ni kukolobezwa sina Mukreste, utokwa kuunga mihato isikai yetokwahala kulikana ni Mañolo. Ulukela kuba ni zibo ya Linzwi la Mulimu. (Joa. 17:3) Utokwa kubonisa tumelo mi ulukela kubakela likezo zahae za kwamulaho, ni kubonisa kuli wainyaza kabakala likezo zeo. (Lik. 3:19) Hape ulukela kufetuha, kamba kusikuluha, ni kukala kueza misebezi yelukile yelumelelana ni tato ya Mulimu. (Maro. 12:2; Maef. 4:23, 24) Hasaangile mihato yeo kaufela, ulukela kuineela ku Mulimu ka tapelo mi kihona akakolobezwa.—Mat. 16:24; 1 Pit. 3:21.

18. Ki tohonolo mañi yebanani yona balutiwa ba Kreste babakolobelizwe?

¹⁸ Kana mu balutiwa ba Jesu Kreste, babaineezi ni kukolobezwa? Haiba ki cwalo, munyakalale kabakala tohonolo yemufilwe yeo. Sina balutiwa ba kwa makalelo bane batezi moya okenile, ni mina mwakona kuitusiswa ka nzila yemaata kuli mupake ka kutala taba yende ni kueza tato ya Jehova!