1-3. (a) Ki kabakalañi baapositola habatisizwe fapilaa kuta ya Sanhedrini, mi ki taba ifi yebazekisezwa? (b) Ki kabakalañi halutabela hahulu kuziba muhato one baangile baapositola?

 BAATULI ba kuta ya Sanhedrini babifile maswe! Kuzekiswa baapositola ba Jesu mwa kuta yeo. Ki lika mañi zebazekisezwa? Josefa Kayafa, yena muprisita yapahami ni muatuli yomuhulu mwa kuta ya Sanhedrini, ubulela ku bona ka kutiya, uli: “Lumilaezi ka taata kuli musike mwazwelapili kuluta batu ka libizo le.” Muatuli yabifile yo halati nihaiba feela kupunda libizo la Jesu. Mi uzwelapili, uli, “mutalize Jerusalema ka tuto yamina, mi mubata kuli lube ni mulatu wa mali bakeñisa mutu yo.” (Lik. 5:28) Zanaatalusa kikuli: Batuhele kukutaza hakusicwalo nebaka kena mwa butata!

² Ki lika mañi zebaka eza baapositola? Yabafile musebezi wa kukutaza ki Jesu, ili yo maata ahae naazwa ku Mulimu. (Mat. 28:18-20) Kana baapositola bakasaba batu ni kutuhela kukutaza? Kamba kana bakaba ni bundume bwa kuyema ka kutiya ni kuzwelapili kukutaza? Puzo ya butokwa ki ye: Kana baapositola bakautwa Mulimu kamba batu? Pitrosi uyemela baapositola babañwi kaufela kusina kuzina-zina. Ubulela ka bundume asina sabo.

³ Ka kuba Bakreste ba niti, lutabela hahulu kuziba sene baezize baapositola hase bautwile mifumbo ya kuta ya Sanhedrini. Ni luna lutokwa kueza musebezi wa kukutaza. Halunze lupeta musebezi olufilwe ki Mulimu wo, lwakona kulwaniswa ni luna. (Mat. 10:22) Balwanisi bakona kulika kulutomela milao yekona kutahisa kuli kulubele taata kukutaza kamba mane kukwala musebezi waluna. Lukona kueza cwañi haiba luipumana mwa muinelo ocwalo? Lwakona kuituta sesiñwi ka kunyakisisa muhato one baangile baapositola ni zenetahisize kuli bayo zekiswa ki kuta ya Sanhedrini. a

4, 5. Ki kabakalañi Kayafa ni Basaduki hane “bautwa hahulu muna”?

⁴ Muhupule kuli lwapili hane balaezwi kutuhela kukutaza, bo Pitrosi  ni Joani nebaalabile kuli: “Halukoni kutuhela kubulela lika zeluboni ni zeluutwile.” (Lik. 4:20) Kuzwa fobazekisezwa lwapili ki kuta ya Sanhedrini, Pitrosi ni Joani, hamohocwalo ni baapositola babañwi kaufela, nebazwezipili kukutaza mwa tempele. Baapositola nebaezize limakazo, zecwale ka kufolisa bakuli ni kuleleka madimona. Nebaezelize misebezi yeo mwa “malibela a Salumoni,” ili situwa sene siswelwi ki misumo yesina mamota, sene sili kwa upa wa tempele, ili mone kukubukanelanga Majuda babañata. Batu mane nebafoliswa ki muluti wa Pitrosi. Batu babañata bane bafolisizwe nebaamuhezi taba yende. Kabakaleo, “bane balumela ku Mulena nebanze baekezwa, ili baana ni basali babañata.”—Lik. 5:12-15.

⁵ Kayafa ni Basaduki, sona sikwata sa bulapeli sanaaswalisana ni sona, “bautwa hahulu muna” mi bakenya baapositola mwa tolongo. (Lik. 5:17, 18) Ki kabakalañi Basaduki hane bahalifile? Baapositola nebaluta kuli Jesu naazusizwe kwa bafu, hailifo Basaduki bona nebasa lumeli kuli kunani zuho ya bafu. Baapositola nebaluta kuli mutu ukona feela kupiliswa ka kulumela ku Jesu, kono Basaduki nebasaba kuli bakafiwa koto ki Maroma haiba batu babeya sepo yabona ku Jesu sina Mueteleli wabona. (Joa. 11:48) Ki lona libaka Basaduki hane babata hahulu kuli baapositola batuhele kukutaza!

6. Ki bo mañi kacenu babatahisa kuli batanga ba Jehova banyandiswe, mi ki kabakalañi halusa swaneli kukomokiswa ki taba yeo?

⁶ Ni kacenu, batanga ba Jehova banyandiswanga kabakala kuli baeteleli ba bulapeli bwa buhata bakukuezanga batu babañwi kuli banyandise Lipaki za Jehova. Baeteleli bao bakana bakukueza muuso ni babihi ba makande, kuli batuhelise musebezi wa kukutaza. Kana lwaswanela kukomoka? Batili. Lushango lwaluna lubeya bulapeli bwa buhata fa ngandaleza. Batu ba lipilu zende habaamuhela niti ya Bibele, balukululwa kwa litumelo ni likezo zelwanisana ni Mañolo. (Joa. 8:32) Ki lona libaka lushango lwaluna halutahisanga kuli baeteleli ba bulapeli balutoye ni kulunyandisa.

7, 8. Baapositola nebaamilwe cwañi ki taelo yene bafilwe ki lingeloi, mi luswanela kuipuza puzo mañi?

⁷ Hane bainzi mwa tolongo, baapositola mwendi nebaikalezwi kuli nebatuha babulaiwa ki lila zabona. (Mat. 24:9) Kono busihu kwaezahala nto yeñwi yenesika libelelwa nihanyinyani, “lingeloi la Jehova lakwalula minyako ya tolongo.” b (Lik. 5:19) Kihona cwale lingeloi libalaela kuli: “Muyo yema mwa tempele,” mi ‘muzwelepili kubulela.’ (Lik. 5:20) Taelo yeo kusina kukakanya, neikolwisize baapositola kuli zene baeza lilukile. Manzwi ao anaabulezwi ki lingeloi alukela kuba anaafile baapositola maata a kuzwelapili kutiya kusina taba ni zeneka ezahala. Ka tumelo yetiile ni bundume, baapositola “bakena mwa tempele lizazi hase lipazuzi, mi bakala kuluta batu.”—Lik. 5:21.

⁸ Mañi ni mañi waluna uswanela kuipuza kuli, ‘Kana nenika kona kuba ni tumelo ni bundume bobutokwahala kuli nizwelepili kukutaza mwa miinelo yecwalo?’  Kuziba kuli musebezi wa butokwa wo wa ‘kupaka ka kutala za Mubuso wa Mulimu’ uyemelwa ni kuetelelwa ki mangeloi kwalutiisa.—Lik. 28:23; Sin. 14:6, 7.

9-11. Baapositola nebaezizeñi hane balaezwi ki kuta ya Sanhedrini kuli batuhele kukutaza, mi taba yeo neitomezi cwañi Bakreste ba niti mutala?

⁹ Kayafa ni baatuli babañwi ba kuta ya Sanhedrini nese baitukiselize kutalima taba ya baapositola. Kuta yeo, isazibi zeneezahezi kwa tolongo, yaluma mapolisa kuyo tisa mapantiti bao. Munahane feela mone bakomokezi mapolisa hane balemuhile kuli mapantiti habayo, nihaike kuli tolongo ‘neipakilwe ka kutiisa, mi balibeleli nebayemi kwa minyako.’ (Lik. 5:23) Kapili-pili nduna wa tempele autwa kuli baapositola bakutezi mwa tempele, basweli kufa bupaki ka za Jesu Kreste—ona musebezi luli one bakenyelizwe mwa tolongo! Nduna wa tempele ni mapolisa bahae baakufela kwa tempele kuyo swala mapantiti bao ni kubaisa kwa kuta ya Sanhedrini.

¹⁰ Sina mokutaluselizwe kwa makalelo a kauhanyo ye, baeteleli ba bulapeli bababifile bani nebakoñomekile hande kuli baapositola batuhele kukutaza. Ki lika mañi zene baezize baapositola? Pitrosi ka kuyemela babañwi, aalaba ka bundume, ali: “Lulukela kuutwa Mulimu sina mubusi kufita batu.” (Lik. 5:29) Baapositola ka kueza cwalo nebatomezi Bakreste ba niti kaufela mutala. Babusi ba butu habahanisa Bakreste kueza lika zatokwa Mulimu kamba hababata kuezezwa lika zahanisa Mulimu, habana kubautwa. Kabakaleo, mwa linako zaluna ze, haiba “milonga” ikwala musebezi wa kufa bupaki, halukoni kutuhela kueza musebezi waluna olufilwe ki Mulimu wa kukutaza taba yende. (Maro. 13:1) Kono lukabata linzila za kuzwelapili kufa bupaki bobutezi ka za Mubuso wa Mulimu ka maseme.

¹¹ Hakukomokisi kuli kalabo yene bafile baapositola ka bundume neifilikanyize hahulu baatuli bane bahalifile kale. Nebaikatulezi ‘kubulaya’ baapositola. (Lik. 5:33) Nese kubonahala kuli cwale lipaki bababundume bao nebatamehile kubulaelwa tumelo yabona. Kono nebatuha bafumana tuso ka nzila yene basika libelela nihanyinyani!

12, 13. (a) Ki kelezo mañi yanaafile Gamaliele kwa balikani bahae, mi nebaezizeñi? (b) Jehova ukona kulwanela cwañi batu bahae kacenu, mi ki buikolwiso mañi bolukona kuba ni bona haiba alutuhelela ‘kunyanda kabakala kuluka’?

¹² Gamaliele, “muluti wa Mulao yanaakutekwa ki batu kaufela,” ayemela baapositola. c Caziba wa mulao yo ulukela kuba mutu yanaakutekwa hahulu ki balikani bahae, kakuli naaitusisize maata, kuli mane “alaela kuli baapositola bazwisezwe kwande ka nakonyana.” (Lik. 5:34) Ka kufa mitala ya likwata za bafetuheli zeneyundile kapili hamulaho wa kushwa kwa baeteleli bazona, Gamaliele asusueza kuta kuba ni pilu-telele ni kutwisiso hainze italima taba ya baapositola, bao Mulenaa bona, Jesu, kihona hanaasazo shwa. Mubonelo wa Gamaliele neukolwisa luli: “Musike mwanyamatala batu ba, kono mubatuhele. Kakuli haiba mulelo wo kamba musebezi wo uzwa kwa batu, ukafeliswa; kono haiba uzwa ku Mulimu, hamuna kukona kubatula. Hakusicwalo, mukasuhana mwaipumana kuli mane mulwanisa Mulimu kasibili.” (Lik. 5:38, 39) Baatuli balatelela kelezo yahae. Niteñi, banata baapositola ni kubalaela kuli “batuhele kubulela ka libizo la Jesu, mi babalukulula.”—Lik. 5:40.

¹³ Sina mone kuinezi kwamulaho, ni kacenu Jehova wakona kuitusisa babamaata sina Gamaliele kulwanela batu bahae. (Liprov. 21:1) Jehova wakona kuitusisa moya wahae kususumeza babusi babamaata, baatuli, kamba batomi ba milao kuli bazamaise lika ka kuya ka tato yahae. (Neh. 2:4-8) Kono haiba alutuhelela ‘kunyanda kabakala kuluka,’ uzibe lunani kukolwa lika zepeli zelatelela. (1 Pit. 3:14) Sapili, Mulimu wakona kulufa maata a kuitiisa. (1 Makor. 10:13) Sabubeli, balwanisi ‘habana kukona kutuhelisa’ musebezi wa Mulimu.—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Baapositola nebaezizeñi hamulaho wa kunatiwa, mi ki kabakalañi? (b) Mufe mutala obonisa kuli batu ba Jehova baitiisanga inze batabile.

¹⁴ Kana baapositola nebazwafile ni kutuhela kueza musebezi wo kabakala kuli nebashapakilwe? Batili! ‘Nebazwile fapilaa kuta ya Sanhedrini, inze batabile.’ (Lik. 5:41) Ki kabakalañi hane “batabile”? Niti kikuli nebasika tabiswa ki butuku bone bautwa kabakala kunatiwa. Nebatabile kakuli nebaziba kuli nebanyandiselizwe busepahali bwabona ku Jehova ni kuli nebalatelela mutala wa Jesu, yanaa batomezi mutala.—Mat. 5:11, 12.

¹⁵ Sina mone baezelize mizwale baluna ba mwa linako za baapositola, ni luna luitiisa inze lutabile halunyandiswa kabakala taba yende. (1 Pit. 4:12-14) Fo hakutalusi kuli lubanga ni tabo halubembiwa, halunyandiswa, kamba halukenyiwa mwa litolongo. Kono lufumana tabo yetuna ka kuzwelapili kusepahala ku Mulimu. Munyakisise mutala wa bo Henryk Dornik, bane batiyezi nyandiso ka lilimo-limo mwatasaa lipuso za buhateleli. Bahupula kuli mwa August 1944, ba muuso nebaatuzi kuisa bona ni muhulwanaa bona kwa munganda wa tukufazo. Balwanisi nebaize: “Hakuna yakona kubasusueza kueza nto ni yekana. Batabile  hababulaelwa tumelo yabona.” Muzwale Dornik utalusa kuli: “Niha nenisa lakazi kubulaelwa tumelo yaka, kunyanda ka bundume ni ka kusepahala ku Jehova neli nto yetabisa ku na.”—Jak. 1:2-4.

16. Baapositola nebabonisize cwañi kuli nebaikatulezi kufa bupaki bobutezi, mi lukona kulikanyisa cwañi mutala wa mone bakutalezanga?

¹⁶ Baapositola nebakalisize musebezi wa kukutaza honafo feela. Basasabi sesiñwi, bazwelapili “zazi ni zazi mwa tempele ni fa ndu ni ndu” banze baeza musebezi wa “kushaela taba yende ya Kreste.” d (Lik. 5:42) Bakutazi babatukufalezwi bao nebaikatulezi kufa bupaki ka kutala. Mulemuhe kuli nebaisize lushango lwa taba yende fa mandu a batu, kulikana ni mwanaa balaelezi Jesu Kreste. (Mat. 10:7, 11-14) Kusina kukakanya, yeo ki yona nzila yene bakonile ka yona kutaza Jerusalema ka tuto yabona. Lipaki za Jehova kacenu bazibahala ka kulatelela mutala wa mone bakutalezanga baapositola. Ka kupota fa ndu ni ndu mwa kalulo yaluna ya simu, lubonisa hande fokusweu kuli ni luna lubata kufa bupaki bobutezi, ili kufa mañi ni mañi kolo ya kuutwa taba yende. Kana Jehova ufuyauzi bukombwa bwaluna bwa fa ndu ni ndu? Kucwalo luli! Babañata baamuhezi lushango lwa Mubuso mwa linako za mafelelezo ze, mi buñata bwabona nebautwile taba yende lwapili muta bapotelwa ki Paki fa ndu yabona.

17-19. Ki taba mañi yenezuhile yenekona kutahisa lifapahano, mi ki ketelelo mañi yene bafile baapositola kuli taba yeo itatululwe?

¹⁷ Puteho yenca yeo nese ili mwa butata bone busalemusehi. Neli butata mañi ona bo? Buñata bwa balutiwa bane bakolobezwa neli bapoti bane batile mwa Jerusalema mi nebabata kuituta zeñata pili basika kuta kale habo bona. Balutiwa bane bapila mwa Jerusalema baitatela kuzwisa masheleñi a kubalekela lico ni lika zeñwi. (Lik. 2:44-46; 4:34-37) Ka yona nako yeo, kwazuha muinelo otaata. Limbelwa za Majuda bababulela Sigerike “nelisa abelwi kwa lico za ka zazi.” (Lik. 6:1) Kono limbelwa za Majuda bababulela Siheberu zona neliabelwa  kwa lico za ka zazi. Ka mukwa ocwalo, kubonahala kuli butata bo, nebuama taba ya saluluti. Taba yeo neikona kutahisa likauhano mwa puteho.

¹⁸ Baapositola, bona bane basebeza sina sitopa sesietelela sa puteho yeo yenezwelapili kuhula, balemuha kuli nekusika luka kuli bona ‘basiye linzwi la Mulimu ni kuyo abela lico.’ (Lik. 6:2) Kuli batatulule butata bo, balaela kuli balutiwa babate baana ba 7 “babatezi moya ni butali” kuli cwale baapositola bababeye fa “musebezi wa butokwa wo.” (Lik. 6:3) Nekutokwahala baana babaswanela kakuli kubonahala kuli musebezi wo neusa ami feela kuabela lico kono neukopanyeleza ni kubuluka masheleñi, kuleka lico, ni kubuluka ka tokomelo litaba zeñozwi. Baana bane baketilwe kaufelaa bona nebanani mabizo a Sigerike, ili nto yenetahisize kuli mwendi baamuhelwe hande ki limbelwa bane bafoselizwe. Hase banyakisisize taba yeo ni kulapela, baapositola baketa baana ba 7 kuli bapete “musebezi wa butokwa wo.” e

¹⁹ Kana kupeta musebezi wo wa kuabela lico nekutalusa kuli baana ba 7 bao habasa tokwa kukutaza taba yende? Kutokwa nihanyinyani! Kwa baana bane baketilwe bao nekunani Setefani, yo hasamulaho naabile mukutazi yabundume ni yamaata. (Lik. 6:8-10) Filipi ni yena neli yomuñwi wa ba 7, mi ubizwa “mukutazi.” (Lik. 21:8) Ka mukwa ocwalo, kubonahala kuli baana ba 7 bao nebazwezipili kuba bakutazi ba Mubuso babatukufalezwi.

20. Batu ba Mulimu kacenu balatelela cwañi mutala wa baapositola?

²⁰ Batu ba Jehova kacenu balatelela mutala wa baapositola. Baana babapakiwa kuli bafiwe buikalabelo mwa puteho balukela kuba ni butali bobuzwa ku Mulimu ni kubonisa bupaki bwa kuli moya okenile wasebeza ku bona. Ka ketelelo  ya Sitopa Sesietelela, baana babali mwa puteho babakwanisa zetokwahala za mwa Mañolo, baketiwanga kusebeza sina baana-bahulu kamba likombwa za puteho. f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) Mizwale babakwanisa zetokwahala za mwa Mañolo bakona kubulelwa kuli baketilwe ki moya okenile. Baana babasebeza ka taata bao, bapeta misebezi ya butokwa yemiñata. Ka mutala, baana-bahulu bakona kuonga-onga litukiso za kutusa basupali babasepahala baba mwa butokwi luli. (Jak. 1:27) Baana-bahulu babañwi bapatehile mwa musebezi wa kuyaha Mandu A Mubuso, kuonga-onga mikopano yemituna, kamba kusebelisana ni Katengo Kakaswalisanisa Lipaki ni ba Sipatela ka mwa silalanda sabona. Likombwa za puteho bapeta misebezi yemiñata yesaami hahulu kulisa kamba kuluta mwa puteho. Baana babaketilwe bao kaufela, niha bapeta misebezi yabona yeo, hape baswanela kupeta buikalabelo bobafilwe ki Mulimu bwa kukutaza taba yende ya Mubuso.—1 Makor. 9:16.

21, 22. Ki lika mañi zebonisa kuli Jehova naafuyauzi puteho yenesazo tomiwa yeo?

²¹ Ka tuso ya Jehova, puteho yenesazo tomiwa yeo neipunyuhile kwa nyandiso yenezwa kwa balwanisi ni kupunyuha kwa butata bone buli mwahalaa bona ili bone bukona kutahisa lifapahano. Nekubonahezi hande kuli Jehova naafuyauzi tukiso yeo, kakuli lubala kuli: “Linzwi la Mulimu kiha lizwelapili kuhula, mi palo ya balutiwa yazwelapili kuekezeha hahulu mwa Jerusalema; mi baprisita babañata bakala kuba ni tumelo.” (Lik. 6:7) Yeo ki yeñwi ya lipiho lisikai zebonisa zwelopili ya musebezi, zefumanwa mwa buka ya Likezo. (Lik. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Lwasusuezwanga kacenu haluutwa lipiho za zwelopili ya musebezi wa kukutaza Mubuso mwa libaka zeñwi za lifasi.

²² Mwa linako za baapositola, baeteleli ba bulapeli bababifile maswe nebasika tuhela kunyandisa balutiwa. Nekutuha kuzuha nyandiso yetuna. Honafo feela, batu balela kunyandisa maswe Setefani, sina moluka bonela mwa kauhanyo yetatama.